INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA i HIGIENY PRACY
W PRACOWNI INŻYNIERII GENETYCZNEJ
W pracowni nie wolno jeść, pić ani palić papierosów.
Na stołach laboratoryjnych nie wolno kłaść plecaków ani innych przedmiotów osobistych.
Prace doświadczalne należy wykonywać w fartuchu i rękawiczkach.
O każdym wypadku należy bezzwłocznie powiadomić prowadzącego zajęcia.
Wszystkie czynności z rozpuszczalnikami organicznymi (fenol, chloroform) przeprowadzaj pod sprawnie działającym wyciągiem.
Nie pipetuj ustami żadnych roztworów. Używaj pipet z gumowymi dozownikami (gruszka).
Do każdego roztworu używaj oddzielnej pipety. W przypadku niewielkich ilości cieczy (poniżej 1 ml) należy używać pipet automatycznych z końcówkami jednorazowymi.
Należy używać stosownych pipet do odpowiednich objętości:
pipeta z niebieskim łebkiem w zakresie 100 - 1000 l;
Pipeta z ciemnożółtym łebkiem w zakresie 20 - 200 l
Pipeta z jasnożółtym łebkiem w zakresie 2 - 20 l
Końcówki należy zmieniać po każdym odpipetowaniu roztworu (zużyte końcówki zrzuca się do specjalnych pojemników znajdujących się na stołach).
Przy oparzeniu termicznym skóry z objawami I stopnia (zaczerwienienie, obrzęk, ból) - obłóż oparzenie lodem, aby dobrze schłodzić powierzchnię. Delikatnie osusz skórę i zastosuj pantenol. W razie poważnego oparzenia (np. z pęcherzykami), przemyj otoczenie rany etanolem, przykryj ją gazą higroskopijną i udaj się do lekarza.
W przypadku stłuczenia termometru (pary rtęci są silnie trujące)! rozlaną rtęć należy starannie zebrać do zamykanego naczynia.
Nie wprowadzaj pipety do butelek z odczynnikami, zwłaszcza z roztworami wzorcowymi i łatwo rozkładającymi się. W przypadku tych roztworów, należy odlewać przybliżoną objętość do zlewek,
a następnie z nich pobierać żądaną objętość. Nigdy nie wlewaj z powrotem do butelki roztworu z niej pobranego;
Przy rozcieńczeniu roztworów posługuj się dokładnymi pipetami i menzurkami;
Na wadze analitycznej odważaj posługując się czystą łyżeczką oraz czystymi i suchymi naczyniami. Przed ważeniem oznacz położenie zerowe. Po ważeniu wagę wyłącz i usuń pędzelkiem ewentualne zanieczyszczenia. Łyżkę do ważenia substancji stałych po użyciu należy umyć i nie stosować jej do ważenia kilku różnych substancji!
W trakcie wirowania pamiętaj o następujących szczegółach:
probówki muszą być zrównoważone;
poziom cieczy w probówkach powinien być o około 1 cm poniżej brzegu probówki;
przy ewentualnym zniszczeniu probówki w czasie wirowania wyłącz natychmiast wirówkę
i dokładnie oczyść ją z odłamków plastiku i rozlanej cieczy (wyjąc i umyć rotor);
Oszczędzaj odczynniki i materiały jednorazowe (plastiki); Dbaj o szkło laboratoryjne.
Posługuj się wyłącznie dokładnie wymytym sprzętem szklanym, lub plastikowym tj.:
bezpośrednio po użyciu naczynie przepłucz wodą bieżącą;
myj ciepłym roztworem detergentu przy użyciu odpowiedniej i czystej szczotki;
spłucz bardzo starannie wodą bieżącą, aż do zupełnego usunięcia detergentu a następnie co najmniej 3-krotnie wodą bieżącą i 1 raz wodą destylowaną;
Pipety bezpośrednio po użyciu przemyj wodą bieżącą i wstaw do statywu na pipety.
Przy konieczności wylania do zlewu stężonego kwasu, zasady lub rozpuszczalników organicznych odkręć kran i strumieniem wody rozcieńczaj stężony związek, a następnie dokładnie spłucz zlew;
Wiele odczynników stosowanych w pracowni jest potencjalnymi truciznami. Często więc myj ręce podczas pracy i bezwzględnie po każdym zdjęciu rękawiczek;
Pamiętaj o prowadzeniu na bieżąco tzw. dziennika pracy (laboratoryjnego), tj. rzetelnych notatek w zeszycie (nie na luźnych kartkach) z wszystkich czynności wykonywanych w czasie doświadczeń. Doświadczenie musi być opisane czytelnie, zawierać datę, warunki przeprowadzenia doświadczenia (ilościowe i jakościowe), obliczenia i wyniki (także tabele, wykresy i wydruki z urządzeń analitycznych).
Dzienniki laboratoryjne będą sprawdzane w czasie ćwiczeń.
Wszystkie probówki na preparaty należy podpisywać przed ich napełnieniem.
Po zakończeniu zajęć uporządkuj swoje miejsce pracy: wszystkie używane odczynniki należy odstawić na właściwe miejsce, odpady płynne zlać do odpowiedniego pojemnika umieszczonego pod wyciągiem, a odpady stałe przesypać z pojemników na stołach do dużego żółtego pojemnika również umieszczonego pod wyciągiem. Wszystkie używane naczynia szklane/plastikowe trzeba umyć, a stół wytrzeć do sucha. Pudełka z końcówkami i mikroprobówkami pozamykać.
INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
Z BAKTERIAMI I KULTURAMI KOMÓRKOWYMI
Wszystkie czynności wykonywane są w rękawiczkach. Po każdym etapie pracy dobrze jest przetrzeć rękawiczki niewielką ilością 70% spirytusu. Rękawiczki zdejmuje się bezpośrednio po zakończeniu pracy
i wyrzuca do odpadów.
Wszystkie materiały zużywalne mające kontakt z bakteriami/drożdżami lub komórkami wyrzuca się
do osobnych koszy (materiały do spalenia).
Wszystkie użyte naczynia i plastiki (zlewki, pipety, probówki wirówkowe) mające kontakt
z bakteriami/drożdżami lub komórkami należy wysterylizować przed myciem roztworem sekuseptu
(1 miarka na 1l zimnej wody - świeżo przygotowany) przez zalanie na noc.
Substancje zawierające bakterie/drożdże lub komórki (zużyte pożywki, media itp.) należy zalać sekuseptem (nie wylewać bezpośrednio do zlewu!)
Do pracy z hodowlami należy używać wyłącznie odczynników sterylnych sączonych - małe ilości
przy pomocy małych filtrów bakteryjnych 0.22μm i strzykawki, większe przy pomocy zestawów
do filtrowania.
Do sterylnej pracy z bakteriami/drożdżami służy osobny komora laminarna. Do pracy z bakteriami
nie wolno używać tych samych odczynników i urządzeń (komory laminarne, wirówki, pipety, itp.), które stosuje się do pracy z komórkami w hodowli.
Zasady pracy w komorze laminarnej:
na 15 minut przed rozpoczęciem pracy należy wstawić wszystkie potrzebne odczynniki (oprócz tych, które są wrażliwe na promieniowanie UV, np. ampicylina) włączyć lampę UV i nawiew. Na czas pracy wyłączyć lampę UV.
do pracy używa się tylko sterylnych odczynników, naczyń i pipet.
do pipetowania używa się pipet jednorazowych lub szklanych i pipet automatycznych znajdujących się na stałe pod laminarem wraz ze sterylnymi końcówkami.
po skończonej pracy należy wszystkie odczynniki sterylnie zamknąć, teren pracy posprzątać, blat przetrzeć spirytusem lub innym środkiem odkażającym i włączyć lampę UV na 10 minut.
nie zapomnieć o usunięciu wszelkich odpadów i sterylizacji pojemników na odpady znajdujących się pod laminarem (przetrzeć alkoholem).
należy uzupełnić podstawowy sprzęt zużyty podczas pracy (pipety, probówki), a otwarte opakowania zamykać na klipsy lub spinacze (sterylne!)
W przypadku zanieczyszczenia blatu, statywu lub innego sprzętu bakteriami czy komórkami należy to miejsce starannie przetrzeć sekuseptem lub innym środkiem odkażającym, a użytą do tego celu ligninę wyrzucić do pojemnika z sekuseptem.
1