Aktywność ruchowa adaptacyjna WYKŁAD 07.10.2011

Z medycznego punktu widzenia dzieci, które mają uszkodzony wzrok możemy podzielić na :

• Dzieci całkowicie niewidome

• Niewidome z resztkami wzroku

• Dzieci słabo widzące

Ze względu na czas uszkodzenia wzroku, dzieci możemy podzielić na:

• Dzieci z uszkodzonym wzrokiem od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa

Przeciwskazania

• Osoby u których stan wzroku jest stabilny oraz niewidomi

• Osoby u których może nastąpić progresja wady

Zalecenia dla przewodnika

• W kontakcie z osoba niewidomą należy zachować się zupełnie normalnie, nie ignorując jednak faktu niewidzenia bądź słabo widzenia rozmówcy.

• Jeśli rozmówca zamierza się oddalić, powinien poinformować o tym osobę niewidomą. Odkrycie że przez ostatnich kilka minut mówiło się w próżnię, jest wyjątkowo przykre.

• Kiedy chce się być przewodnikiem osoby niewidomej, nie pozwól wziąć się za łokieć lub czasem pod rękę i wyprzedź ją o pół kroku. Daje to niewidomemu szansę na podążanie za tobą i odczytywanie informacji o pokonywanej przestrzeni tylko z twoich ruchów. Nigdy nie należy chwytać osoby niewidomej pod rękę lub popychać przed sobą.

• Jeżeli w trakcie drogi pojawiają się schody nie musisz się zatrzymywać. Idź dalej- niewidomy poczuje balansowanie twojego ciała.

• Staraj się mieć w polu widzenia nie tylko przestrzeń w obrębie której sam idziesz ale również tę którą ma do przejścia prowadzona przez ciebie osoba.

• Trzy czwarte sukcesu leży w prawidłowej komunikacji pomiędzy tobą a osobą niewidomą. Nie bój się pytać.

• Jeżeli chcesz pomóc osobie nie widomej, spytaj o to samego zainteresowanego.

• Człowiek z reguły bardzo dobrze słyszy, ma też prawo do zachowania intymności. określ jak długo może trwać twoja asysta

• Jeśli widzisz że osoba niewidoma źle idzie nie pociągaj jej, nie popychaj, uprzedzaj o ewentualnej interwencji.

• Przy wsiadaniu do autobusu czy tramwaju wystarczy, jeśli pokażesz gdzie są drzwi i barierka, której może się przytrzymać. Nie wciągaj, nie trzymaj za rękę w której trzyma laskę

• Kiedy chcesz wskazywać niewidomemu miejsce wystarczy że położysz rękę na poręczy siedzenia.

• Nie ma potrzeby unikania słów „widzieć „ oglądać” należy stosować je w naturalny sposób. Niezręcznością jest poprawianie się po ich użyciu lub zastępowanie innymi określeniami.

• Osoby niewidome, przebywając wśród osób widzących z łatwością przyswajają sobie pojęcia, których podstawą jest poznanie wzrokowe i dlatego podczas rozmowy mówią „oglądałem film” czy widziałem ten model.

• Wchodząc do pomieszczenia w którym znajduje się osoba niewidoma warto zasygnalizować swoją obecność.

• Osoby niewidome mogą czytać i nie ma powodu zwalniać ich z tego zadania. Niezbędne jest natomiast uwzględnienie fakty że czytanie oznacza przetworzenie tekstu ze zwykłego druku na druk odpowiednio powiększony, nagranie dźwiękowe.

ZADANIA (FUNKCJE) REKREACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

• Lecznicza

• Biologiczna

• Anatomiczno-fizjologiczna

• Higieniczno- zdrowotna

• Wychowawczo-psychologiczna

• hedonistyczna

• Estetyczna

• Społeczna

• Ekonomiczna

• Propagandowa ?

DLACZEGO TiR POWINNY BYĆ POWSZECHNE?

• Eliminuje zła samopoczucie

• Wpływ na zmianę postawy

FORMY RUCHU I ORGANIZAYJNE WYKORZYSTYWANE W TiR

Mars, pływanie , jazda na rowerze, żeglarstwo

Gimnastyka, gry i zabawy ruchowe, gry rekreacyjne

Wycieczka, biwak wędrówka, obozy, rajd, zlot

Festyn, turnieje, konkursy, ogniska, wieczornice

ZASADY UPRAWIANIA TURYSTYKI PRZEZ OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE:

1. Forma turystyki powinna być:

• Dobrana do rodzaju dysfunkcji (kontynuacja rehabilitacji)

• Dobrana do możliwości i zainteresowań konkretnej osoby (zainteresowania, osobowość, potrzeby, dostępność obiektów, możliwości finansowe).

2. Uprawianie turystyki powinno być bezpieczne (dla turysty i otoczenia)

3. Uprawianie turystyki powinno pozwolić odzyskać wiarę we własne możliwości.

4. Działalność turystyczna powinna być połączona z krajoznawstwem.

5. Środowisko nie powinno stwarzać dodatkowych barier

6. Uprawianie turystyki powinno być czynnikiem psychoterapii i psychoprofilaktyki (nie powinno być dodatkowym stresem)

7. Działalność turystyczna powinna poprawiać zdrowie.

8. Należy indywidualizować formy działalności turystycznej.

BARIERY W USPAWNIANIU I REKREACJI

• Urbanistyczne :w miastach poza budynkami

• Architektoniczne :niedostosowane obiekty

• Komunikacyjne- niedostosowane środki transportu

• Społeczne- brak zainteresowania społeczeństwa

POTRZEBY I SAMOREALIZACJA

Kalectwo i niepełnosprawność są w takim stopniu odczuwane jako nieszczęście i cierpienie w jakim uniemożliwiają zaspokojenie potrzeb i samorealizację oraz w jakim sprawiają ból.

AKCEPTACJA WŁASNEJ NIEPEŁNOSPRAWNOSCI

• Jest warunkiem pomyślnej rehabilitacji

• Obejmuje metody i środki wykorzystywane w procesie rehabilitacji

• Może decydować o równowadze psychicznej osoby niepełnosprawnej

• Jest procesem dość długim, często nigdy do końca nie przeprowadzonym lub okresowo odnawiającym się.

POZIOMY AKCEPTACJI INWALIDZTWA

1. Barak akceptacji

2. Akceptacja wymuszona

3. Akceptacja najkorzystniejsza

4. Akceptacja nadmierna

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA ADAPTACYJNA wykład 09-10-2011

CZAS WOLNY OSÓB NIEPEŁOSPRAWNYCH

• Charakterystczyną formą spędzania wolnego czasu przez osoby niepełnosprwne jest bierny wypoczynek.

• Poziom odczuwalnego zmęczenia jest u nich większy niż u pełnosprawnych

OFERTA TURYSTYCZNA

Oferta ogólnie dostępnych instytucji turystycznych:

• Nie jest dostosowana do potrzeb ON

• Jest ona odpowiednia dla stosunkowo małej grupy osób niepełnosprawnych

Działalność turystyczną prowadzą również :

• Organizacje kultury fizycznej ON

• Organizacje samopomocowe

Ich oferta jest ograniczona, nie umożliwia „integracji”” ON

• Brak profesjonalnie przygotowanej kadry

• Brak dostępnej bazy

• Brak oferty

• Brak informacji

• Brak pieniędzy

KADRY KULTURY FIZYCZNEJ ON:

• Wychowanie fizyczne - nauczyciel, fizjoterapeuta

• Turystyka - kadry turystyki, fizjoterapeuta

• Sport - trener, fizjoterapeuta

LIKWIDOWANIE BARIER (wózek)

Komunikacja pionowa

• Pojazdy

• Windy ( minimalne wymiary 1.4x 1.1 m, drzwi 1m)

Komunikacja pozioma:

• Obniżenie krawężników (zjazdy) lub likwidacja

• Drzwi (szerokość .0,9 m, brak progu)

LIKWIDOWANIE BARIER (NIEWIDOMI)

• Obrajlowanie napisów (windy, korytarze)

• Wykorzystanie różnorodnych faktur podłoża (parkiet- dywan, asfalt - kostka brukowa)

• Sygnalizacja dźwiękowa (skrzyżowania, windy, tramwaje, autobusy)

• Miniatury i makiety obiektów,

Warto zaangażować osoby z uszkodzeniem wzroku i ich organizacje w celu konsultacji planowanych rozwiązań

INFORAMCJA O DOSTĘPNOŚCI:

• Przewodniki, czasopisma, punkty informacji, internet

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA OSÓB STARSZYCH

Regularna aktywność ruchowa jest jednym z najważniejszych czynników umożliwiających „pomyślne starzenie się”

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

• Poprawia ogólne samopoczucie

• Pomaga w zachowaniu niezależnego trybu życica

• Zmniejsza ryzyko zachorowania na takie choroby jak cukrzyca, nadciśnienie,

• Pomaga opanować takie choroby jak miażdżyca i osteoporoza

• Lepiej kontrolować takie stany jak otyłość i stres

• Pomaga minimalizować skutki pewnych niesprawność

• Może wpływać na zmianę stereotypów dotyczących osób w starszym wieku

• Sprzyja zawieraniu przyjaźni

FORMY AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ

Najbardziej użyteczne dla osób starszych są proste i średnio trudne formy aktywności takie jak: spacery, pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka, taniec, itd.

ODDZIAŁYWANIE

Aktywność ruchowa powinna u osób starszych oddziaływać na podstwawowe elementy sprawności fizycznej: ( poprawiać wydolność tlenową, wzmacniać się mięśni, poprawiac gibkość, równowagę i koordynację.

KORDYNACJA I RÓWNOWAGA

Ćwiczenia równowagi i koordynacji - dokładnie i sprawnie wykonanie złożonych ruchów

Zadania - zmniejszenie ryzyka kontuzji i upadków, płynne wykonanie codziennych czynności i innych form ruchu

Forma ruchu - ćwiczenia gimnastyczne , taniec, tai chi, ćw pilatesa, joga

MARSZ

• Najprostsza , naturalna forma ruchu osób starsych

• Nie wymaga specjalistycznego sprzętu

• Podnosi sprawność krążeniowo- oddechową

• Można łatwo połączyć z codziennie wykonywanymi czynnościami

KONTROLA INTENSYWNOŚCI

HH wysiłkowe= (220- wiek- HR spoczynkowe)x % intensywności wysiłku + HR spoczynkowe

Osoby mało aktywne 40-50 % HR max

Osoby aktywne 50-60 HR max

Marsze: zaleca się codzienne maszerowanie lub spacerowanie, czas trwania treningu marszowego powinien wynosić 20-60 min, w części końcowej można wykonywać ćw oddechowe , rozciągająca

GIMNASTYKA-

• jedna z najwszechstronniejszych i najdostępniejszych form ruchu,

• każde ćwiczenie można dostosować do możliwości seniorów oraz ich indywidualnych potrzeb,

• ćwiczyć można w różnych warunkach i środowiskach, indywidualnie lub grupowo.

Zasady wykonywania ćwiczeń

• małe stawy potem większe

• początkowo o małej intensywności później większej

• ruchy przez mniejsze mięśnie w pełnym zakresie ruchu i we wszystkich płaszczyznach z wykorzystaniem dużych grup mięśniowych

• początkowo w pozycjach wysokich, później niskich

Niewskazane są :

• ćwiczenia szybkościowe i szybkościowo siłowe

• szybkie zmiany pozycji

• ćwiczenia w niskim ułożeniem głowy

• równoważne na podwyższeniu

• izometryczne powodujące dłuższe wstrzymanie oddechu

• ćwiczenia przeciążające stawy zmienione zwyrodnieniowo

Inne zalecenia formy ćwiczeń : nordic walking, taniec , ćwiczenia Pilatesa, TAI CHI, ćwiczenia sensomotoryczne

Pływanie:

• specyficzne warunki umożliwiają odciążenie stawów,

• zwiększenie ich ruchomości i siły mięśni oraz zmniejszenie bólu w stawach,

• istotne jest zapewnienie bezpieczeństwa przed i w trakcie ćwiczeń,

• wykorzystuje się umiejętności pływackie uczestników i prowadzi się gimnastykę oraz gry i zabawy w wodzie

Indywidualny program aktywności fizycznej - powinien uwzględnić potrzeby, możliwości i zainteresowania konkretnej osoby. Jest wiele możliwości komponowania programów aktywności fizycznej seniorów.

Tygodniowy program aktywności

	CZĘSTOTLIWOŚĆ	ILOŚĆ	UWAGI
WYTRZYMAŁOŚĆ	3-7 razy tydzień	30 min	najlepiej ćwiczyć codziennie. Tętno powinno wzrosnąć do zalecanego poziomu więcej niż 10 min
Siła	2-4 razy w tygodniu	8-10 ćwiczeń po 10-15 powtórzeń	można używać ciężarków. Nie należy wykonywać ćwiczenia tych samych partii mięśni codziennie.
równowaga	codziennie	5-10 min	należy zadbać o asekurację, indywidualne stopniowanie trudności
gibkość	codziennie	5-10 min	zawsze należy się rozgrzać przed ćwiczeniami rozciągającymi, Nie należy wstrzymywać oddechu podczas rozciągania.

Niekorzystne objawy: duszność w trakcie wysiłku, ból, ucisk w klatce piersiowej, zawroty głowy, skurcze łydek, nagłe omdlenie, bóle stawów.

NIE ZALECANE FORMY AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ:

• wspinaczka wysokogórska, nurkowanie, narciarstwo zjazdowe- nie są zalecane dla seniorów

• bieganie- nie zaleca się osobą z chorobą zwyrodnieniową w obrębie KD i kręgosłupa

• w trakcie zajęć na siłowni nie należy wykonywać ćwiczeń z dużym obciążeniem prowadzących do wstrzymania oddechu oraz skurczów izometrycznych mięśni w trakcie ćwiczeń.

---