Pojawienie się romantyzmu w literaturze polskiej zwykło się nazywać przełomem romantycznym. Przełom ten jest rozciągnięty w czasie i trwa niemal 10 lat (1822-1830)
Okres ten ma kilka cech znamiennych, właściwych sytuacjom przełomu literackiego. Ma przede wszystkim wielkiego poetę- prawodawcę, którego utwory wyznaczają kierunek i kształtują wyobrażenie o nowej literaturze, toteż rok wydania pierwszego tomiku „Poezji” Mickiewicza- 1822 przyjmuje się za datę intronizacji romantyzmu.
Polski przełom romantyczny posiadał charakterystyczna cechę, jest nią piętno mickiewiczowskie, dominacja literacka genialnego poety. Znamionami romantycznymi będą więc reguły, idące za wzorem dwu wileńskich tomików, ludowość, regionalizm, młodzieńczość jako pozytywna kategoria moralna i komponent literackiej biografii
Zjawiskiem towarzyszącym przełomowi była walka romantyków z klasykami. Rozgrywała się w latach 30. XIX w. a kres jej położył wybuch powstania listopadowego. W całym sporze stroną bardziej aktywna okazali się romantycy.
Po stronie romantyków zaangażowane były świetne pióra publicystów z Maurycym Mochnackim na czele. Ten najwybitniejszy zawodowy krytyk, jako szermierz romantyzmu ingerował w ważne dyskusje i spory epoki. Jako recenzent nowości starał się zwrócić uwagę na utwory romantyków i oddać im sprawiedliwość. Stał się pierwszym wnikliwym analitykiem niemal całego dostępnego wówczas dorobku Mickiewicza. Mochnacki uważał artystę- a zwłaszcza poetę za istotę natchnioną, która potrafi przeniknąć w głąb tajemniczej jedności wszechświata. Uważał, że podstawą autoidentyfikacji jest własna historia. Był zdania, że odległą przeszłość powoła do istnienia głownie wyobraźni poetów, przede wszystkim romantycznych. Jest to ich rola w budowaniu organicznej jedności polskiej. Z pełnym przekonaniem właśnie romantyków uznał za pisarzy narodowych, ponieważ odłożyli oni na bok cudzoziemszczyznę, natomiast literaturę czasów stanisławowskich ocenił jako służebną wobec obcego ducha i mód.
Alina Witkowska, Literatura romantyzmu (temat opisany w dużym skrócie)