Gleba zew zwietrzała warst litosf -ery podlegająca działaniu czynni -ków klim, złożona przede w z luźnych cząstek org. i nieorg., pow oraz pochodzącej z opadów atm i obiegu wód grunt. wilgoci; swoisty ekosystem charakt się zachodzeniem w nim przemian materii ożywionej w miner oraz nieorg. w org. za pośrednictwem org rośl i zw tam żyjących. Faza stała 45%,ciekła25% gazowa 25%, subst org5%.Czynniki glebtw: czas, skały macierzyste (magm,osadowe, metam) materiał skalny, z którego powstaje g. Podle- ga ona procesom wietrzenia fiz, chem i biol, na skutek których nast jej rozdrobnienie oraz zmiana właś chem. W konsek prowadzi to do powst zwietrzeliny i tworz się z niej poziomów glebowych. Od rodz mater skalnego zależą więc wł fiz oraz skład miner gl., zespoły o różnych wymaganiach: *ubogie - lasy iglaste -gl.bielicowe, *bogate - l.liściaste -g.brunatne klimat (opa- dy, wilg, temp pow-wpływ na wietrzenie min i skał,proc glebtw) , klim suchy- g.zasolone, k wilg -g.bielicowe i płowe org.żywe- ROŚL: przemieszcza skł. w profilu, dost materii org, umoż rozwój inny- ch org MIKORG-rozkł sub org, przetw zw.azotu potasu fosforu i In; ważne ogniwo w obiegu skł pokar, FAUNA- miesz mat glebowego; wzbog w sub org i jej minerali.stab struktury woda- stopień nawilgo- cenia zwietrzeliny war rodzaj i dynamikę procesów glebtw rźba ter- wzrost wys npm=zmn okres wegetacji rzeźba terenu - od stopnia nachylenia powierzchni Ziemi zależy intensywność grawita- cyjnych procesów masowych i prze- mieszczanie zwietrzeliny do podsta- wy stoku, a także procesów wymy- wania czy erozji
RODZ G Rędzina gleba zasobna w wapń i próchnicę gleba wytwo- rzona w procesie wietrzenia skał wapniowych, węglanowych i gipsowych, nierzadko z domieszką materiału lodowcowego, sa to gleby trudne w uprawie bielicowe-, o barwie jasnej, powstałe na pias- kach, słabo urodzajne, uprawia się na nich żyto i ziemniaki .kw odczyn, malo próch Bielice: piaskowe, żwirowe, lessowe, glin- iaste, brunatne -barwa. powstają na podłożu lub w pobliżu lasów liściastych, sred il próch, proces bielicowy słabszy, gleby dość zyzne, na których można już uprawiać pszenicę i buraki cukro- we mady- ciemna barwie, powstaja w dolinach i deltach rzek, powstały z mułu, dość żyzne, wymagają melioracji, bo są przewodnione uprawia się na nich warzywa i pszenicę. czarne - powstają w wyniku zarastania jezior i bagien, żyzne, urodzajne, pszenno-bura- czane czarnoziemy stepowe na lessach- powstają na lessach przy udziale dużej zawartości próchnicy, w wyniku wymieszania się zw min i org powstaje gleba, czarnoziem stepowy to najurodzajniejsza gleba płowe- typ gleb brunatnozie, powst na utworach średnioprzepusz, najczęściej na lessach, piaskach lub glinach mor. W klimacie umair wilg. Znaczenie próchnicy w G stanowią jeden z pods czynników decydujących o żyzności gleby. *źródło skł. Pokar rośl(gł N) *regu- lator wł.cieplnych *regulator wł wodno-powiet *zdolności sorpc- yjne *ma udział w ochronie śr, może być filtrem ochronnym dla wód gruntowych, służyć do oczysz wody
Sorpcja zjawiska polegające na pochłanianiu subst cieczy lub gazu przez ciało stałe zwane sorbentem. Rodzaje: s powierzchniowa tzw. adsorpcja polegająca na zagęszcz-aniu się subs pochłanianej na pow ciała stałego, oraz S wgłębna, tzw. absorpcja, polega na pochłanianiu subst przez cala objęt ciała stałego - zwanego absorbentem.
Dzięki sorpcji gleba magaz wiele cennych subst niezbędnych do życia roślin. Skład wprowadzone do gleby między innymi w postaci nawozów - zarówno natur jak i sztucznych, nie są wymywane przez wodę opadowa
i mogą być stopniowo pobierane przez rośliny. RODZ: mech,wymienna,fiz, chem, biol.
SKŁ CHEM GL. -skł balastowe (niepotrz rośl,tworzą mech szkielet. strukt dzieki której tworzy się porowatość) -skł pokarm roś zw i ludzi -skł diagnost dla oceny proc glebtw -skł toksyczne NA SKŁ chem maja wpływ: -rodz skał macierz - zawart materii org - kierunek proc glebw -dział czł(nawozy,zan,upr) MIKROEL:
B, Mn,Cn, Zn Mo Co, Cl
Makro-N, P, K, Ca, Mg, S Fe Si
Al. Na Żyzność G- +glebowe czynniki *zawart koloidów
*skł min * skł edafony*klimatGL +pozagle *roślinność *relief
*klimat *dział czł NAWOZY:
-org: torf, kompost, obornik, mocznik -min:azotowe,fosforowe potasowe, wapniowe.Degradacja GL: *przeksz mech * zmiany war hydrolog *przekszt chem *zakwaszenia * alkalizacja*nagr metali c. Rekultywacja GL zdewast: *rekul zwałowisk, wyrobisk *odkwasz *wprow sorbentów *met biol *melioracje wodne
-definicja gleby, co ją stanowi
-gleba a działalność człowieka
-wpływ klimatu na glebe
-procesy glebotwórcze
-rodzaje gleb
-właściwości fizyczne gleb
-woda w glebie-bilans wodny
-woda a korzenie
-flora i fauna gleby
-próchnica w glebie
-skład chemiczny gleby+jony
-mikroelementy i makroelementy
-ochrona gleb