E. D. Hirsch: Trzy wymiary hermeneutyki

• trzeba oddzielić opisowy wymiar hermeneutyki, dotyczący natury jej interpretacji od wymiaru normatywnego, dotyczącego celów;

• istotą interpretacji jest zbudowanie z systemu znaków (tekstu) czegoś, co wykracza poza jego fizyczną obecność. Natura tekstu - powinien on znaczyć wszystko to, co zbudujemy jako jego znaczenie;

• tekst nie ma innego znaczenia poza tym, które powołał do istnienia interpretator;

• najlepsze znaczenie - to najbardziej prawomocne znaczenie tekstu;

• normatywny wymiar hermeneutyki należy do sfery wyboru etycznego;

• analitycznie - czysto opisowa koncepcja teoretyczna: rozróżnienie między sensem a znaczeniem. Sens - ustalone przedstawienie tekstu dla interpretatora. Znaczenie to sens odniesiony do czegoś innego. Sens - zasada stabilności interpretacji. Znaczenie - zasada zmiany;

• pojęcie historyczności należy do trzeciego wymiaru hermeneutyki - wymiaru metafizycznego;

• analiza zawsze niesie ze sobą implikacje metafizyczne;

• metafizyka - opiera się na analitycznej zasadzie koła hermeneutycznego;

• decyzja, by podjąć próbę rekonstrukcji zamiast interpretacji - to nie konieczność metafizyczna, a wybór etyczny;

• interpretator nie jest uwięziony w historyczności, może swobodnie wybierać cele i sensy;

• sens nie może wykraczać poza konwencjonalne możliwości semantyczne używanych symboli;

• zignorowanie intencji autora (tzw. sensu pierwotnego) ma być dokonywane ze względu na jakąś wartość nadrzędną;

• interpretacja zawsze implikuje ideologię, niesie zobowiązania etyczne.

---