"Jesteśmy poetami dnia dzisiejszego...". Skamandryckie obrazy poetyckie jako nowa formuła sztuki słowa.
Poetycka grupa Skamander wywodzi się z grypy pikadorczyków - organizatorzy słynnych imprez "Pod Pikadorem", które były satyrą antymieszczańską, głosiły szarganie zapleśniałych wartości, "sztukę na sprzedaż" i odejście od poetyckiej chwały, w kilka miesięcy po rozwiązaniu ogłosili się grupą o nazwie Skamander. W skład grupy weszli następujący poeci: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Jarosław Iważkiewicz, Kazimierz Wierzyński. Nazwa grypy pochodzi od mitologicznego źródła o imieniu Skamander, poeci zaś wzięli je bezpośrednio z "Akropolis" Stanisława Wyspiańskiego: "Skamander połyska, wiślaną świetlący się falą" - i tak nazwali również miesięcznik poetycki. "Skamander" - pismo stało się trybuną Skamandra - grupy poetów.
Głównymi postulatami grupy były:
- programowa zapowiedź bezprogramowości. Poeci Skamandra nie chcą określać wspólnego programu. Łączy ich przyjaźń i ogólne poglądy na temat poezji, poza tym obierają różne techniki twórcze,
- prawo do swobody twórczej, ich poezja miała być spontaniczna, niechęć do patosu i kult talentu,
- poeta niech będzie rzemieślnikiem i uczciwym pracownikiem a nie "nadludzką istotą",
- cały "program" tej poezji - to "młodość" jako temat i siła twórcza.
Młodzi poeci zapragnęli położyć kres tematyce patriotycznej, narodowościowej i wyzwoleńczej w poezji. Koniec z martyrologią i "wiecznymi zaduszkami". Słynnymi wypowiedziami w tej kwestii są wiersze: Antoniego Słonimskiego "Czarna wiosna": Ojczyzna moja wolna, wolna... Więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada oraz "Herostrates" Jana Lechonia: A wiosną - niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę
Poezja powinna być teraz radosna.
Według poetów poezja powinna być radosna, głosić młodość, miłość i wiosnę, nobilitować życie codzienne i prostego człowieka, naturalne potrzeby ludzkie, podkreślać realia i związki z dużym miastem. Poezja powinna być dla ludzi, łatwa w odbiorze, rozrywkowa, bezideowa i bezprogramowa.
Założenia te ujął w swym wierszu "Manifest szalony" Kazimierz Wierzyński - groteska podkreślająca wyzwolenie, nowa sztuka powinna być rozrywką, posiadać humor, mieć umiarkowany stosunek do tradycji, być poezją na miarę chwili. Poeta zaś powinien być uczestnikiem życia, należeć do tłumu. Tematami poezji: życie codzienne, naturalne potrzeby ludzkie, obrazy natury, miejsca często odwiedzane, biologizm i witalizm, miasto i jego realia.
Poeci Skamandra udowodnili, że tematem poezji może być wszystko, nawet codzienne życie:
Julian Tuwim "Do krytyków" - do napisania wiersza sprowokowała poetę jazda tramwajem, sytuacja związana z życiem w wielkim mieście, poeta jest sobą, jednym z ludzi jadących tramwajem, cechuje go radość życia, indywidualizm, jest upojony wiosną.
Julian Tuwim "Rany Julek" - żartobliwy sposób ukazania motywu wędrówki, swoboda, wolność, beztroskie i radosne życie.
Kazimierz Wierzyński "Laur olimpijski" - tom wierszy poświęcony sportowi.
W swojej twórczości poeci dwudziestolecia międzywojennego podejmowali także tematy uniwersalne:
Julian Tuwim "Przy okrągłym stole" - nastrojowy, liryczny utwór o uczuciu miłości, z wiersza bije nastrój tęsknoty i nostalgii.
Kazimierz Wierzyński "Zielono mam w głowie" - typowa wykładnia pojęcia młodości jako programu poetyckiego.
Jan Lechoń "Srebrne i czarne" - problemy życia i śmierci, wartości uniwersalne i motywy brukowe w poezji.
Często Skamandryci ukazywali również codzienne życie mieszczan, które podlegało w ich ocenie druzgocącej krytyce:
Julian Tuwim "Et arceo" - znudzenie i przerażenie życiem mieszczan.
Julian Tuwim "Mieszkańcy" - negatywny obraz mieszkańców, nuda, szarość, drobnomieszczaństwo, brak inicjatywy i twórczej myśli.
Nie zdołali uciec Skamandryci od tematów politycznych:
Julian Tuwim "Rewizja" - ukazanie prawdziwego oblicza władzy, konflikt na tle przekonań politycznych.
Julian Tuwim "Pogrzeb prezydenta Narutowicza" - żarliwy protest przeciwko zbrodni sprawców zamachu pierwszego prezydenta Polski.
Julian Tuwim "Do prostego człowieka" - demaskacja poczynań władzy, niedorzeczności życia politycznego, żarliwy protest przeciwko wojnie, która jest tragedią wielu ludzi, którzy walczą w dobrej wierze dla interesów władzy.
Julian Tuwim "Prośba o piosenkę" - wiersz miał na celu rozbudzenie sumienia władzy, bunt szarego obywatela, który ślepo jej ufa.
Możemy więc z całą pewnością stwierdzić, że Skamandryci byli poetami "dnia dzisiejszego". Ich twórczość obejmowała tematy ówcześni aktualne, różnorodne sfery życia człowieka, jego zainteresowań i egzystencji.