TEMAT: Systemy edukacyjne wybranych krajów Unii Europejskiej na tle porównawczym polskiego systemu

1. SYSTEM OÅšWIATOWY W HISZPANII

Administracja szkolna

Jednolitym systemem oÅ›wiaty zarzÄ…dza Ministerstwo Edukacji Narodowej wraz z lokalnymi wÅ‚adzami oÅ›wiatowymi autonomicznych obszarów kultu­rowych i jÄ™zykowych. WÅ‚adza centralna pozostawiÅ‚a w swoich rÄ™kach najważniejsze kompetencje m.in.: przyznawania tytułów akademickich i zawodowych, ustalania minimów programowych w dziedzinie historii, geografii i jÄ™­zyka hiszpaÅ„skiego, ustalania norm prawnych dotyczÄ…cych placówek szkolnych.

PozostaÅ‚e sprawy zwiÄ…zane z rozbudowÄ… programów nauczania, zmianÄ… metod ksztaÅ‚cenia, finansowaniem szkół itp. pozosta­wiono caÅ‚kowicie w gestii wÅ‚adz lokalnych.

Organizacja systemu szkolnictwa

1. Przedszkole

Jest nieobowiązkowe i przeznaczone dla dzieci w wieku 3-6 lat. Do pierwszej klasy przedszkolnej (3-4 rok życia) uczęszcza jedynie 10% całego rocznika, lecz kolejny szczebel (4-6 rok życia) cieszy się już 90-procentową popularnością.

2. Kształcenie podstawowe

Obowiązek szkolny rozpoczyna się od 6 roku życia i trwa przez 8 lat. Realizowany jest w dwustopniowej szkole podstawowej.

• Pierwszy etap szkoÅ‚y podstawowej (cykl niższy i Å›redni) przewidziany jest dla uczniów pomiÄ™dzy 6 a 11rokiem życia. W cyklu tym naucza jeden nauczyciel. Ma on pomóc uczniowi w osiÄ…gniÄ™ciu odpowiedniego poziomu, aktywnoÅ›ci intelektualnej, zdobyciu życiowych doÅ›wiadczeÅ„ oraz poznaniu zasad współżycia spoÅ‚ecznego.

• Drugi etap szkoÅ‚y podstawowej przewidziany jest dla uczniów pomiÄ™dzy 11 a 14 rokiem życia. Cykl ten jest rodzajem platformy, na której opiera siÄ™ pierwszy stopieÅ„ ksztaÅ‚cenia zawodowego lub ksztaÅ‚cenia przygotowujÄ…cego do podjÄ™cia studiów uniwer­syteckich.

3. Kształcenie średnie

NastÄ™pny poziom ksztaÅ‚cenia po ukoÅ„czeniu szkoÅ‚y podstawowej to trzyletnia nieobowiÄ…zkowa szkoÅ‚a ogólnoksztaÅ‚cÄ…ca, przeznaczona dla uczniów pomiÄ™dzy 14 a 17 rokiem życia. Po jej ukoÅ„czeniu uczeÅ„ otrzy­muje dyplom maturalny upoważniajÄ…cy go do podjÄ™cia jednorocznego kursu orientacji uniwersyteckiej lub trzylet­niego ksztaÅ‚cenia zawodowego drugiego stopnia.

Ta droga ksztaÅ‚cenia ma za zadanie przygotować do studiów wyższych lub do otrzymania tytuÅ‚u „tech­nika specjalisty".

Drugim rodzajem kształcenia proponowanym po ukończeniu szkoły podstawowej jest dwuletnie kształcenie zawodowe pierwszego stopnia, po ukończeniu którego uzyskuje się dyplom technika pomocniczego i stwarzające możliwość dalszego kształcenia dwoma drogami:

1. Rozpoczęcie nauki w drugiej klasie szkoły średniej ogólnokształcącej z możliwością dalszego kształcenia uniwersyteckiego,

2. Kontynuowanie nauki w drugim stopniu kształcenia zawodowego, co daje dyplom technika specjalisty.

4. Szkolnictwo wyższe

Obie drogi ksztaÅ‚cenia prowadzÄ… do podjÄ™cia pracy zawodowej lub roz­poczÄ™cia nauki na szczeblu szkolnictwa wyższego. Jeżeli uczeÅ„ koÅ„czy szko­Å‚Ä™ Å›redniÄ… ogólnoksztaÅ‚cÄ…cÄ… i kurs orientacji uniwersyteckiej, to studia rozpo­czyna w 18 roku życia, natomiast koÅ„czÄ…c cykl ksztaÅ‚cenia zawodowego drugiego stopnia, studia rozpoczyna majÄ…c lat 19. Jest to zwiÄ…zane z piÄ™cio­letnim cyklem ksztaÅ‚cenia zawodowego pierwszego i drugiego stopnia.

1. SYSTEM OÅšWIATOWY W BELGII

Szkolnictwem w Belgii kieruje dwóch ministrów edukacji. Jeden odpowiada za szkoły francuskojęzyczne i niemieckojęzyczne, a drugi - za flamandzkojęzyczne.

Organizacja systemu szkolnictwa

Obowiązek szkolny rozpoczyna się w Belgii od 6 roku życia i trwa przez 9 lat, obejmuje w całości obowiązkową, bezpłatną i jednolitą sześcioletnią szkołę podstawową.

1. Przedszkola i opieka nad dziećmi specjalnej troski.

Przedszkole stanowi pierwszy szczebel systemu szkolnego. Jest ono nieobowiązkowe, przeznaczone jest dla dzieci od 3 do 6 roku życia. Większość przedszkoli znajduje się na terenie szkół podstawowych.

Szkoły specjalne obejmują dzieci i młodzież, które ze względu na różne upośledzenia fizyczne i umysłowe, zaburzenia charakteru, stan zdrowia, trudności wychowawcze nie mogę uczyć się w szkołach zwykłych.

2. Kształcenie podstawowe

Szkoła podstawowa podzielona jest na trzy dwuletnie bloki edukacyjne, dostosowanie do potrzeb i możliwości dzieci. Uczniowie kończący cykl kształcenia początkowego otrzymują dyplom, uprawniający do podjęcia nauki w szkole średniej.

3. Kształcenie średnie

Szkolnictwo średnie jest obowiązkowe dla uczniów:

• do 15 roku życia, uczÄ™szczajÄ…cych do placówek o peÅ‚nym wymiarze godzinnym,

• do 18 roku życia dla mÅ‚odzieży pracujÄ…cej.

Uczniowie mają do wyboru dwa rodzaje kształcenia: tradycyjne i odnowione.

1. Kształcenie tradycyjne składa się z dwóch następujących po sobie 3 - letnich cyklów programowych, natomiast cykle te obejmują szkoły dwóch typów: typ klasyczny (głównie placówki prywatne, podległe instytucjom kościelnym) oraz typ humanistyczny. Kształcenie tradycyjne przygotowuje przede wszystkim kandydatów do szkolnictwa wyższego.

2. Kształcenie odnowione dzieli się na dwie specjalizacje, które umożliwiają:

• uzyskanie wyksztaÅ‚cenia ogólnego, technicznego lub artystycznego - przygotowanie do studiów wyższych (istnieje również możliwość podjÄ™cia pracy zawodowej).

• otrzymanie wyksztaÅ‚cenia artystycznego, technicznego lub zawodowego umożliwiajÄ…cego natychmiastowe podjÄ™cie pracy lub kontynuacjÄ™ nauki w szkole wyższej.

4. Kształcenie zawodowe w Belgii

Celem szkolnictwa zawodowego na różnych poziomach nauczania jest przygotowanie młodzieży do wykonywania określonego zawodu, a równocześnie umożliwienie jej zdobycia określonego zakresu wykształcenia ogólnego. Szkoły zawodowe na poziomie średnim pod względem programów obejmują dwa cykle nauczania: cykl niższy i wyższy. Na każdym z tych poziomów nauczania szkoły zawodowe dzielą się na dwa kierunki: zawodowy oraz techniczny.

5. Szkolnictwo wyższe

Podstawowe zadania szkolnictwa wyższego to prowadzenie badań naukowych oraz przygotowanie kadry wysoko wykwalifikowanych specjalistów do różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego.

Wśród szkół wyższych wyróżnia się instytucje o charakterze akademickim (uniwersytety) oraz wyższe szkoły zawodowe.

Organizacja studiów uniwersyteckich jest dwustopniowa: pogłębienie wykształcenia ogólnego, które stanowi podstawę dla przyszłej specjalizacji, czyli drugiego cyklu studiów.

Wyższe szkoły zawodowe obejmują natomiast przeważnie trzyletni cykl studiów. Ich podstawowym zadaniem jest przygotowanie do wykonywania określonych zawodów.

2. SYSTEM OÅšWIATOWY W POLSCE

Administracja szkolna

Systemem oświaty zarządza Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu wraz z władzami samorządowymi. W kompetencjach ministerstwa leżą m.in. sprawy dotyczące ustalania podstaw programowych, dopuszczania do użytku podręczników, ustalania ramowych statutów szkół i planów nauczania. Samorządy natomiast dysponują środkami finansowymi przekazanymi z budżetu państwa na utrzymanie szkół i pełnią w stosunku do szkół rolę organu prowadzącego. Do ich zadań należy m.in. sprawowanie nadzoru nad gospodarką finansową, administracją, powoływanie dyrektorów placówek, nadzorowanie przestrzegania przepisów dotyczących organizacji szkoły.

Organizacja systemu szkolnictwa

1. Placówki wychowania przedszkolnego.

Przedszkole stanowi pierwszy szczebel systemu szkolnego. Jest ono nieobowiązkowe, przeznaczone jest dla dzieci od 3 do 6 roku życia, w tym roczne przygotowanie do szkoły dzieci 6-letnich, które nadal pozostaje prawem każdego dziecka a nie obowiązkiem.

2. Szkoły podstawowe

Sześcioletnie szkoły podstawowe podzielone są na dwa cykle dydaktyczne: nauczanie zintegrowane w klasach I-III i nauczanie blokowe w klasach IV-VI.

Zadaniem kształcenia na tym poziomie jest ukazanie dziecku złożoności świata i miejsca człowieka w tym świecie oraz rozwijanie ciekawości i aktywności dzieci.

Szkoła podstawowa kończy się sprawdzianem nabytych przez uczniów kompetencji, które wynikają z podstawy programowej.

3. Gimnazja

Celem tego typu szkół jest upowszechnienie wykształcenia ogólnego, wyrównanie szans w dostępie do edukacji oraz podniesienie poziomu nauczania poprzez wspieranie rozwoju ucznia, kształtowanie jego samodzielności intelektualnej. Trzyletni okres nauki kończy się egzaminem

4. Szkolnictwo średnie

Trzyletnie liceum profilowane i ogólnokształcące oraz czteroletnie technikum są to szkoły średnie realizujące kanon kształcenia ogólnego oraz kształcenia w danym profilu, rozumianym jako rozszerzony program grupy przedmiotów ogólnokształcących lub przedmiotów i zajęć zawodowych. Ten typ edukacji kończy się egzaminem maturalnym. W przypadku technikum absolwent uzyskuje dodatkowo kwalifikacje w określonym zawodzie.

Dwuletnie licea i technika uzupełniające adresowane są do absolwentów szkół zawodowych. Zapewniają przygotowanie ogólnokształcące umożliwiające zdanie matury i kontynuowanie nauki w szkołach wyższych. Technika uzupełniające umożliwiają dodatkowo zdobycie zawodu.

Dodać należy, że liceum i technikum uzupełniające rozpoczną funkcjonowanie z dniem 1.09.2004 r.

5. Szkolnictwo zawodowe

Szkoła zawodowa o dwuletnim toku kształcenia zapewnia kształcenie ogólne i uzyskanie kwalifikacji zawodowych w określonym zawodzie oraz kontynuowanie nauki w uzupełniającym liceum lub technikum.

6. Szkolnictwo wyższe

Podstawowe formy szkolnictwa wyższego to jednolite studia magisterskie, trwające najczęściej pięć lat i trzyletnie wyższe studia zawodowe (licencjat). Absolwenci studiów zawodowych mogą kontynuować naukę na dwuletnich uzupełniających studiach magisterskich.

Uczelnie wyższe dzielą się na uczelnie o charakterze akademickim (uniwersytety i politechniki) i wyższe szkoły zawodowe.

Podstawowym celem szkół wyższych jest przygotowywanie wysoko wykwalifikowanych specjalistów do wykonywania określonych zawodów.

2. PODSUMOWANIE

Jak wynika z przedstawionego powyżej porównania, nowy system szkolnictwa w Polsce jest bardzo zbliżony do systemów panujących w krajach Unii Europejskiej. Jednakże nie jest to wynikiem procesu naszego dostosowywania się do wymogów unijnych, lecz wynikiem pracy wielu grup ekspertów pod nadzorem kolejnych ministrów edukacji od początku lat dziewięćdziesiątych.

Unia Europejska nie ma bowiem wpływu na system edukacyjny krajów członkowskich. Jedyny przepis, który będzie nas obowiązywał jako członków Unii, to ten, że dzieci pracowników migrujących będą miały prawo do bezpłatnej nauki języka w kraju, w którym osiedlą się ich rodzice.

Najwięcej możliwości przynosi akcesja na poziomie szkolnictwa akademickiego. Prawie wszystkie polskie uczelnie mocno przygotowują się do jednolitego, punktowego systemu oceny.

Magdalena Kosmala

Studentka BWSH

Kierunek - Edukacja wczesnoszkolna z wychowaniem przedszkolnym

Semestr II

---