Polska droga do UE


Robert Olesiński gr. IV

Jakub Jasiński gr. IV

POLSKA DROGA DO UNII EUROPEJSKIEJ

    1. Wstęp

    2. Okres przedakcesyjny

      1. Podstawa prawna przyjęcia państwa do Unii Europejskiej.

  1. Rys historyczny - etapy integracji Polski z Unią Europejską:

  1. Pomoc finansowo - ekspercka - zakres przedakcesyjny:

    1. Asymetria w kontaktach handlowych.

      1. Warunki akcesji, Polska członkiem Unii Europejskiej

        1. Traktat akcesyjny - wynegocjowane warunki wstąpienia do UE w obszarach szczególnie ważnych dla Polski:

        1. Pomoc finansowo - ekspercka - zakres poakcesyjny:

  1. Raport bilansujący - korzyści i koszty wynikające z wstąpienia Polski do Unii Europejskiej

    1. Korzyści dla Polski:

        1. Wyzwania stojące przed Polską.

        1. Koszty.

            1. Podsumowanie

Bibliografia:

pod red. G. Wojtkowskiej-Łodej,

pod red. K. Michałowskiej-Gorywody,

              1. Pytania sprawdzające: ...........................................................

(imię i nazwisko)

  1. Wyjaśnij czego dotyczą i wymień po przynajmniej trzy obszary wykorzystania programów przedakcesyjnych:

  1. Phare - .................................................................................................................................................................

              1. ..............................................................................................................................................................,

              2. ..............................................................................................................................................................,

              3. ..............................................................................................................................................................,

....................................................................................................................................................................

  1. Ispa - ...................................................................................................................................................................

              1. ..............................................................................................................................................................,

              2. ..............................................................................................................................................................,

              3. ..............................................................................................................................................................,

....................................................................................................................................................................

  1. Sapard - ...............................................................................................................................................................

              1. ..............................................................................................................................................................,

              2. ..............................................................................................................................................................,

              3. ..............................................................................................................................................................,

.....................................................................................................................................................................

(test jednokrotnego wyboru)

  1. Programem Phare nie zostały objęte w 1993 roku:

  1. Cypr, Jugosławia, Albania,

  2. Polska, Węgry,

  3. Jugosławia, Cypr, Malta,

  4. Słowenia, Jugosławia, Rumunia.

  1. Akt Europejski:

  1. inaczej zwany jest Układem Gospodarczym,

  2. powstał 19 września 1989 roku,

  3. to „Układ Europejski Ustanawiający Stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską, a Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi”,

  4. brak poprawnej odpowiedzi.

  1. Pierwotne założenie ,,asymetrii w kontaktach handlowych”:

  1. dotyczyło wyłącznie handlu artykułami przemysłowymi,

  2. dotyczyło również produktów rolnych,

  3. przewidywało szybsze znoszenie przeszkód przez Polskę na towary importowane ze Wspólnoty niż odwrotnie,

  4. nie jest tożsame z pierwszym okresem wprowadzania strefy wolnego handlu między Krajami Europy Środkowo-Wschodniej, a WE.


    1. Okres przejściowy ograniczający polskim obywatelom swobodę podejmowania pracy w UE oparty jest na formule:

 

   a) 3 + 2 + 3

   b) 2 + 3 + 2

    1. 3 + 2 + 2

      1. Przepisy ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców będą miały zastosowanie jeszcze przez:

 

  a) 8 lat

  b) 10 lat

  c) 12 lat 


  1. Dopłaty bezpośrednie w 2007 roku wyniosą nie mniej niż:


 a) 30 %

 b) 35 %

 c) 40 %

 

  1. Okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie stawki VAT w wysokości 0% obejmie:

 

  a) niektóre książki i czasopisma

  b) niektóre książki lub czasopisma  

  c) tylko czasopisma

 

  1. Inicjatywą wspólnotową stawiającą sobie za cel wspieranie nowych inicjatyw lokalnych wspomagających zrównoważony rozwój obszarów wiejskich jest:

 

a) EQUAL

b) INTERREG

c) LEADER

 

  1. Na mocy Traktatu z Nicei Polska uzyskała w Parlamencie Europejskim: 

 

a) 54 spośród 732 miejsc

b) 45 spośród 732 miejsc

c) 42 spośród 732 miejsc

 

 



Robert Olesiński gr. IV

Jakub Jasiński gr. IV

POLSKA DROGA DO UNII EUROPEJSKIEJ

    1. Wstęp

    2. Okres przedakcesyjny

      1. Podstawa prawna przyjęcia państwa do Unii Europejskiej:

Możliwość przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wynika z artykułu 0 Traktatu o Unii Europejskiej z Maastricht, stanowiącego, że: "Każde państwo europejskie może ubiegać się o status członka Unii. Swój wniosek składa ono do Rady, która działa jednomyślnie, po zasięgnięciu opinii Komisji i po otrzymaniu zgody Parlamentu Europejskiego, który podejmuje decyzję bezwzględną większością głosów. Warunki przyjęcia i wynikające z tego przyjęcia dostosowanie traktatów na których opiera się Unia, będą przedmiotem umowy pomiędzy państwami członkowskimi a państwem ubiegającym się o członkostwo. Umowa ta podlega ratyfikacji przez wszystkie umawiające się państwa, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi"

        1. Rys historyczny - etapy integracji Polski z Unią Europejską:

Oto, jak przedstawia się już ponad piętnastoletnia historia stosunków między Polską a Unią Europejską:

Po drugiej wojnie światowej Polska znalazła się w strefie wpływów ZSRR. Polacy nie mogli samodzielnie decydować o ustroju społeczno-politycznym swego państwa, a tym bardziej o zawieranych sojuszach czy udziale w procesie integrującej się Europy. Polska przez wiele lat miała ograniczoną suwerenność zewnętrzną i wewnętrzną, z konieczności współpracowała w różnych dziedzinach życia i organizacjach socjalistycznego bloku państw Europy Środkowo -Wschodniej (RWPG, Układ Warszawski - gdzie dominującą pozycję miał ZSRR).

Taka sytuacja trwała do 1989 roku, kiedy to w państwach bloku wschodniego na czele z Polską dokonały się przemiany polityczne. Naturalną stała się idea współpracy naszego przeobrażającego się politycznie, społecznie i gospodarczo kraju z demokratycznymi państwami kapitalistycznej Europy Zachodniej. Jej przejawem była zmiana naszej orientacji w polityce zagranicznej na kierunek pro zachodni.

W wyniku zmian systemowych, zachodzących w Polsce i innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych doszło do unormowania stosunków dyplomatycznych, handlowych i gospodarczych tych państw ze Wspólnotami Europejskimi.

Polska jako jedno z pierwszych państw jeszcze we wrześniu 1988 roku nawiązała stosunki dyplomatyczne ze Wspólnotami Europejskimi oraz rozpoczęła negocjacje w sprawie umowy o handlu i współpracy gospodarczej.

Ukoronowaniem negocjacji w sprawie umowy o handlu i pomocy gospodarczej było podpisanie 19 września 1989 roku układu gospodarczego między Wspólnotami Europejskimi, a Polską.

Umowa ta przewidywała stopniowe znoszenie ograniczeń ilościowych oraz pewne wzajemne preferencje celne w odniesieniu do artykułów przemysłowych, koncesje celne na niektóre artykuły rolne oraz rozwój współpracy gospodarczej.

Jednocześnie podczas szczytu siedmiu najbardziej uprzemysłowionych państw świata (G-7) w czerwcu 1989 roku w Paryżu Komisja Europejska zgłosiła inicjatywę specjalnego programu pomocy finansowej i gospodarczej dla Polski i Węgier. Propozycja przewidywała różnorodne jej formy: od pomocy humanitarnej do pomocy technicznej przy rekonstrukcji gospodarek. Wkrótce stała się ona podstawą do stworzenia samodzielnego programu pomocy WE dla Polski i Węgier - Phare (Poland, Hungary - assistance for Restructuring of their Economies - Wsparcie dla restrukturyzacji gospodarek Polski i Węgier). Został on powołany 18 grudnia 1989 roku. Koordynację udzielania tej pomocy powierzono ówczesnej Komisji Wspólnot Europejskich. Udzielana jest ona w formie bezzwrotnych pożyczek. Początkowo budżet Phare wynosił 300 mln ECU, zaś pomoc dotyczyła tylko Polski i Węgier.

W latach 1990-1994 WE przeznaczyły ze swego budżetu 4,285 mld ECU na finansowanie Phare. W 1993 roku programem objęte zostały także inne państwa Europy Środkowo-Wschodniej: Bułgaria, Czechy, Słowacja, Albania, Rumunia, Estonia, Łotwa, Litwa i Słowenia

Rządem, który jako pierwszy ogłosił długofalowe działania na rzecz Integracji Polski ze Wspólnotami Europejskimi był rząd Tadeusza Mazowieckiego.

To właśnie ten rząd uznał uzyskanie pełnego członkostwa w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej za strategiczny cel polskiej polityki zagranicznej, co wyrażało się między innymi w tezie tzw. polityki konsekwentnego kroczenia. Była ona realizowana poprzez szereg działań rządów Polski niezależnie od frakcji politycznej, z której dany rząd się wywodził począwszy od zawarcia Układu Europejskiego, o którym za chwilę powiem po negocjacje w sprawie akcesji, referendum europejskie, skończywszy na wejściu Polski w struktury Unii Europejskiej

25 maja 1990 roku polski minister do spraw zagranicznych, Krzysztof Skubiszewski wystąpił w Brukseli z oficjalnym wnioskiem Polski do Wspólnot Europejskich o rozpoczęcie rozmów w sprawie stowarzyszenia. Rozpoczęcie nieformalnych rozmów w tej sprawie miało miejsce na szczycie w Dublinie, gdzie Wspólnoty Europejskie potwierdzają wolę zawarcia układów stowarzyszeniowych z państwami Europy Środkowowschodniej, w tym Polski. W trakcie prowadzenia działań mających na celu stowarzyszenie z Wspólnotami Europejskimi 26 listopada Polska zostaje przyjęta do Rady Europy

22 grudnia Komisja WE otrzymuje od Rady Ministrów mandat do prowadzenia oficjalnych rokowań z polskim rządem na temat układu stowarzyszeniowego. Pomiędzy lutym, a listopadem 1991 roku zostało przeprowadzonych osiem rund negocjacyjnych nad układem stowarzyszeniowym, zaś 16 grudnia podpisano Układ Europejski (Europe Agreement) ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi oraz Umowę Przejściową, regulującą - do czasu wejścia w życie Układu Europejskiego - stosunki handlowe między stronami Układu. Akt Stowarzyszeniowy wszedł w życie, po zakończeniu po obu stronach procedury ratyfikacyjnej (m. in. 20 października 1992 roku prezydent dokonał ratyfikacji tego aktu po stronie polskiej) 1 lutego 1994 r. Wcześniej jednak, bo od 1 marca 1992 r., rozpoczęto realizację handlowej części tego układu, pod postacią tzw. Umowy Przejściowej (Interim Agreement).

Układ Europejski jest umową międzynarodową, która wyznaczyła ramy instytucjonalno-prawne stosunków Polski z Unią Europejską, tworzy ramy nie tylko dla bliższej współpracy gospodarczej oraz szeregu postanowień typowych dla praktyki stowarzyszeniowej, których celem jest stworzenie strefy wolnego handlu artykułami przemysłowymi między stronami układu, ale też i dla zacieśnienia stosunków politycznych oraz pomocy ze strony Unii Europejskiej na rzecz demokratyzacji Polski oraz reformowania jej gospodarki .

W Preambule Układu odnajdujemy ważny zapis, że "końcowym celem Polski jest członkostwo we Wspólnotach, a Stowarzyszenie, zdaniem Umawiających się Stron, pomoże Polsce osiągnąć ten cel". Jednakże w układzie tym nie ma żadnego wyraźnego zapisu o zobowiązaniu WE do przyjęcia Polski w poczet członków tego ugrupowania
Do celów Układu należą:

- ustanowienie odpowiednich ram dla dialogu politycznego, który umożliwi rozwój bliskich stosunków politycznych między stronami,
- popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych między stronami, w celu sprzyjania dynamicznemu rozwojowi gospodarczemu i dobrobytowi w Polsce,
- stworzenie podstawy dla pomocy finansowej i technicznej Wspólnoty dla Polski,
- stworzenie właściwych ram dla stopniowej integracji Polski ze Wspólnotą,
- popieranie współpracy w dziedzinie kultury.

W czerwcu 1993 r. na szczycie w Kopenhadze po raz pierwszy oficjalnie potwierdzono możliwość poszerzenia Unii na "wschód" po spełnieniu przez państwa kandydujące warunków politycznych i ekonomicznych wymaganych do uzyskania członkostwa. Warunki te, zwane również kryteriami kopenhaskimi, obejmowały: po pierwsze, osiągnięcie przez państwo kandydujące stabilności instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, respektowanie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości narodowych; po drugie, istnienie sprawnej gospodarki rynkowej, jak również zdolność przeciwstawienia się presji konkurencji oraz siłom rynkowym działającym wewnątrz Unii; po trzecie, zdolność do wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z członkostwa, szczególnie zaś realizacji celów Unii Politycznej, Gospodarczej i Walutowej. Ponadto przyjęto konieczność wprowadzenia takich modyfikacji prawa unijnego, aby zapewnić skuteczne funkcjonowanie Unii mimo znacznego zwiększenia ilości członków. W konsekwencji w Essen w grudniu 1994 r. Rada Europejska przyjęła odpowiednią strategie.

Minister Spraw Zagranicznych RP składa w Atenach 8 kwietnia 1994 roku, na ręce Prezydencji greckiej, oficjalny wniosek o członkostwo Polski w Unii Europejskiej na podstawie Art. O Traktatu o Unii Europejskiej.

„Przygotowanie krajów Europy Środkowej i Wschodniej do integracji z Rynkiem Wewnętrznym Unii Europejskiej", czyli tzw. „Biała księga” została opublikowana 3 maja 1995 i przyjęta w czerwcu na szczycie Rady Europejskiej w Cannes. Dokument ten zalecił priorytety i kolejność działań w dostosowywaniu prawa do regulacji obowiązujących w poszczególnych sektorach rynku wewnętrznego.

Na podstawie Białej Księgi oraz analiz dotyczących stopnia dostosowania prawa został opracowany, a następnie przyjęty przez Radę Ministrów RP w dniu 15 lipca 1997 roku Harmonogram działań dostosowujących polski system prawny do zaleceń Białej Księgi Komisji Europejskiej w sprawie integracji z jednolitym rynkiem UE. Harmonogram jest dokumentem rządowym służącym organizowaniu i monitorowaniu przebiegu działań dostosowawczych w obszarze rynku wewnętrznego. Wskazuje on, które struktury administracji państwowej są odpowiedzialne za opracowanie projektów nowych oraz nowelizację obecnie obowiązujących aktów prawnych. Założono w nim, że negocjacje członkowskie rozpoczną się na początku 1998 roku i mogą zakończyć się przed rokiem 2000. Końcowym etapem będzie ratyfikacja traktatu akcesyjnego przez Polskę, państwa członkowskie Unii i Parlament Europejski.

W 1997 roku z inicjatywy Jacquesa Santera Komisja Europejska przygotowała szczegółową strategię wzmacniania i rozszerzania Unii Europejskiej na początku XXI wieku. Dokument ten, zwany także pakietem Santera, określa strategię wzmocnienia UE, wzrostu konkurencyjności, zmodernizowania kluczowych polityk oraz rozszerzenia UE, reform instytucjonalnych UE, reformy Wspólnej Polityki Rolnej, wzrostu zatrudnienia i poziomu życia oraz finansowania działalności UE z budżetu wspólnotowego w latach 2000-2006, w tym wydatków na cele strukturalne. Druga część dokumentu omawia dokładnie stan przygotowań do członkostwa jedenastu państw kandydujących i rekomenduje przystąpienie do negocjacji z Węgrami, Polską, Estonią, Czechami, Słowenią i Cyprem.

W marcu 1998 r. proces negocjacji rozpoczął się formalnie z udziałem Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Węgier oraz Cypru.
31 marca 1998 r. do pierwszej fali zaliczono tzw. Grupę 5 + 1 (Polska, Czechy, Słowenia, Węgry, Estonia i Cypr). Strona wspólnotowa przekazała rządowi polskiemu na ręce premiera Jerzego Buzka stanowiska negojacyjne.
Propozycje Komisji w wymienianym powyżej projekcie Agenda 2000 zostały zaakceptowane na szczycie w Berlinie w marcu 1999r. Natomiast na tej podstawie w lipcu 1999 r. Komisja Europejska zadecydowała o podziale funduszy przedakcesyjnych, które mają pomóc w przystosowaniu gospodarek państw kandydujących.
Na szczycie w Helsinkach w dniach 10-11 grudnia 1999 r. zaproszono drugą falę kandydatów: Bułgaria, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja oraz Malta, znosząc jednocześnie podział na grupy. Ponadto Turcja uzyskała status kraju kandydującego.

Traktat ten został uzgodniony podczas spotkania Rady Europejskiej, która zebrała się 11 grudnia 2000 roku. Zajmował się on przede wszystkim tzw. „pozostałościami Amsterdamu”, czyli tymi zagadnieniami reform instytucjonalnych, które były niezbędne do przeprowadzenia rozszerzenia. Postanowienia te uznano za wystarczające do zwiększania liczby członków. W traktacie tym założono także, że procedura ratyfikacyjna powinna dobiec końca w grudniu 2002 r.

Uchwalono Kartę Praw Podstawowych UE, czyli zbiór praw człowieka i obywatela jak również zatwierdzono reformę Rady Ministrów - co jest o tyle istotne, że po rozszerzeniu groził jej paraliż decyzyjny, a także kolejne zmiany w funkcjonowaniu Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.

W dniach 15-16 czerwca 2001r. w Goeteborgu przywódcy 15 państw UE zobowiązali się, iż te kraje, które spełnią wszystkie wymagane warunki członkostwa oraz ukończą negocjacje z końcem 2002 będą mogły przystąpić do Unii w 2004 r.
Dodatkowo zalecono przeprowadzenie reform systemów emerytalnych w obliczu problemu starzenia się obywateli państw członkowskich, a także do dalszej liberalizacji handlu międzynarodowego w ramach WTO.

Na szczycie Unii Europejskiej w grudniu 2001 r. w Laeken w Belgii sformułowano listę 10 państw, które mają szanse na członkostwo w 2004 i były to: Polska, Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry.
Efektem końcowym szczytu była również tzw. Deklaracja z Laeken, która poświęcona była przyszłości Europy po zjednoczeniu i reformie instytucji oraz przewidywała utworzenie ciała, którego zadaniem byłoby opracowanie planów zmian.


W dniach 21 czerwca - 22 czerwca 2002 trwał szczyt Unii Europejskiej w Sewilli. Potwierdził on zamiar poszerzenia Unii w 2004 r. o kraje przygotowane, jednak nie wyznaczono ostatecznej daty na styczeń 2004 roku. Ustalono, iż w listopadzie 2002 odbędzie się spotkanie, na którym mają zostać podjęte decyzje w zakresie oferty finansowej dla kandydatów w kilku spornych kwestiach m.in. bezpośrednich dopłat dla rolników. Rozmawiano o wspólnej polityce imigracyjnej i azylowej, o uszczelnieniu granic zewnętrznych Unii, ujednoliceniu przepisów w tym zakresie. Poruszono kwestię Kaliningradu jako enklawy rosyjskiej po przystąpieniu Polski do Unii i wynikających stąd warunków tranzytu.

Polska na Szczycie UE w Kopenhadze (13 - 14 grudnia 2002) zakończyła ostatecznie proces negocjacji akcesyjnych. Negocjacje trwały do ostatniego momentu. Ostatecznie Polska wynegocjowała m.in., że w latach 2004-2006 bezpośrednio do budżetu wpłynie 6 mld złotych, czyli 1,5 mld euro. Dopłaty bezpośrednie dla rolników w całości w pierwszym roku wyniosą 55 proc., w drugim - 60 proc., a w trzecim - 65 proc. Polska uzyskała też zgodę na utrzymanie 7-procentowej stawki VAT w budownictwie mieszkaniowym oraz zwiększenie kwoty hurtowej sprzedaży mleka o 1,5 mln ton. Na ochronę granicy wschodniej, do przyznanych wcześniej 172 mln euro, uzyskaliśmy dodatkową kwotę w wysokości 100 mln euro. Ostatecznie ustalono również, że datą przystąpienia 10 państw do Unii Europejskiej będzie 1 maj 2004 roku Podpisanie, zaś podpisanie traktatów zjednoczeniowych w kwietniu 2003 roku pod Akropolem w Grecji.

Traktat Akcesyjny, określający warunki przystąpienia Polski (i pozostałych krajów przystępujących do UE) został podpisany 16 kwietnia 2003 r. w Atenach. Następnie, zarówno w państwach przystępujących do UE, jak i państwach członkowskich, rozpoczęły się procedury ratyfikacji Traktatu. Społeczeństwa większości państw przystępujących wypowiedziały się na temat warunków akcesji do UE w drodze referendów.

Traktat Akcesyjny jest umową międzynarodową, zawartą przez dotychczasowe kraje Unii Europejskiej z nowymi krajami członkowskimi. Zawiera on między innymi:


Polska, oprócz kilku deklaracji dotyczących spraw gospodarczych, zapewniła sobie włączenie do traktatu deklaracji w sprawie moralności publicznej. Zgodnie z nią:

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej rozumie, że nic w postanowieniu Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i postanowieniach traktatów zmieniających lub uzupełniających te traktaty nie stanowi dla państwa polskiego przeszkody w regulowaniu kwestii o znaczeniu moralnym, jak również tych odnoszących się do życia ludzkiego." Oznacza to, że sfera moralności publicznej będzie regulowana przez polskie prawo zgodnie z wolą obywateli Rzeczypospolitej.

7 i 8 czerwca 2003 r. Polacy głosowali w referendum w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Odpowiadali na pytanie: "Czy wyraża Pan/ Pani zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej?" Frekwencja wyniosła 58,85 procent, na "tak" głosowało 77,45 procent uczestników referendum, a na "nie" - 22,55 procent.

Zgodnie z decyzjami Rady Europejskiej w Brukseli, potwierdzonymi zapisami Traktatu Akcesyjnego, przystąpienie 10 nowych państw do UE nastąpi z dniem 1 maja 2004 r.

  1. Pomoc finansowo - ekspercka - zakres przedakcesyjny:

Jest to dokument przyjęty przez - Radę Unii Europejskiej w dniu 4 lutego 1998 roku w celu umożliwienia lepszego przygotowania państw kandydujących do członkostwa w UE. Dokument zawiera listę priorytetów krótko i średniookresowych oraz aneks, w którym streszczone zostały wszystkie rekomendacje z „Opinii” Komisji Europejskiej na temat wniosku o członkostwo w UE. Partnerstwo dla Członkostwa zawiera koncepcję ujęcia w jednolite ramy finansowania służącego wdrażaniu priorytetów dostosowawczych. Dokument ten jest aktualizowany, co roku.

Narodowy program przygotowań do członkostwa w Unii Europejskiej (NPPC) to dokument rządowy dotyczący strategii i dróg dostosowania do wymogów członkostwa w UE będący odpowiedzią na przed chwilą omówiony dokument - „Partnerstwa dla członkostwa”. NPPC składa się z dwóch części: ogólnej, zawierającej cele programu, listę i syntetyczny opis priorytetów dostosowawczych, charakterystykę działań dostosowawczych określenie jednolitych ram wsparcia finansowego ze szczególnym uwzględnieniem budowy instytucji, procedurę modyfikacji NPPC oraz sposób monitorowania jego realizacji; oraz z części szczegółowej, zawierającej aneksy określające zakres prac i zadania konieczne dla zrealizowania ustalonych priorytetów, terminarz realizacji zadań, instytucje odpowiedzialne za programowanie i realizację zadań, procedury decyzyjne oraz źródła finansowania. NPPC jest aktualizowany, co roku.

Fundusze Przedakcesyjne są to środki bezzwrotnej pomocy finansowej udzielanej Polsce przez Unię Europejską. Ich najważniejszym zadaniem jest przygotowanie Polski do członkostwa w UE oraz pomoc w wyrównaniu różnic gospodarczych. W Polsce funkcjonują trzy Fundusze Przedakcesyjne:

PHARE (Polish Hungary Assistance for Restructuring their Economies - Wsparcie dla restrukturyzacji gospodarek Polski i Węgier)
Program PHARE jest największym z funduszy przedakcesyjnych, z których korzystają państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Rozpoczął działanie na mocy Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej z 1989r., gdzie określone zostały podstawy prawne funkcjonowania, formy pomocy oraz zasięg terytorialny. Początkowo program PHARE wspierał przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce i na Węgrzech. Szczególny nacisk kładziono na rozwój sektora prywatnego. W miarę upływu lat PHARE rozrastał się, zwiększając obszar swojego działania zarówno kompetencyjnie jak i terytorialnie. Obecnie z pomocy tego Funduszu korzysta 10 państw kandydujących (Polska, Węgry, Republika Czeska, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Rumunia, Bułgaria, Słowenia) oraz trzy państwa nie kandydujące (Albania, Macedonia, Bośnia i Hercegowina).

W budżecie Unii na lata 2000-2006 wysokość funduszy została ustalona na sumę 1,56 mld euro rocznie dla wszystkich krajów.
Każde państwo korzystające z Programu opracowuje plan zagospodarowania płynących z niego środków. W Polsce dokumenty, na których opiera się programowanie w ramach PHARE to:
- partnerstwo dla członkostwa,

- narodowy program przygotowania do członkostwa

Program Phare - główne cele, obszary wykorzystania:

ISPA ( Instrument for Structural Policies for Pre-Accession - Przedakcesyjny Instrument Strukturalny)
Program ISPA został stworzony na wzór działającego w niektórych krajach unijnych Funduszu Spójności. W ramach programu wspiera się inwestycje w zakresie ochrony środowiska oraz transportu.
Składany projekt powinien być na tyle duży, by jego realizacja wywarła znaczący wpływ na rozwój gospodarczy. Dlatego przyjęto, że koszt jednego przedsięwzięcia nie może być niższy niż 5 mln euro. W praktyce państwa zgłaszają projekty o wartości 20-40 mln euro. Szczegóły finansowania poszczególnych inwestycji muszą być zgodne z rządowymi strategiami wykorzystania programu (w Polsce "Strategia wykorzystania funduszu ISPA jako uzupełniającego instrumentu realizacji polityki ekologicznej państwa" oraz "Narodowa Strategia Transportu").
Budżet ISPA określa się na poziomie 1,04 mld euro rocznie w okresie od roku 2000 do 2006. Według wytycznych Komisji Europejskiej wielkość wsparcia dla Polski z tego funduszu jest określona w przedziale 30-37% (312 - 384,8 mln euro rocznie) z przeznaczeniem na sektor ochrony środowiska i transport w równej wysokości.
Propozycje finansowania przedsięwzięć transportowych z ISPA składa: w sektorze drogowym - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, a w sektorze kolejowym PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W dziedzinie ochrony środowiska projekty przedstawiają samorządy lub związki samorządowe.

Wsparcie finansowe programu obejmuje:

SAPARD ( Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development - Specjalny Przedakcesyjny - Program dla rolnictwa i obszarów wiejskich)
Program SAPARD został uruchomiony ze względu na niedostatecznie szybki rozwój gospodarczy na obszarach wiejskich wszystkich państw kandydujących. Ze środków SAPARD finansowane są także inwestycje w rolnictwie i przemyśle spożywczym.
Z programu SAPARD mogą korzystać gminy (drogi, oczyszczalnie ścieków), rolnicy (modernizacja gospodarstw rolnych), przedsiębiorstwa (dostosowanie produkcji żywności do norm UE, tworzenie nowych miejsc pracy).
Najważniejszym dokumentem z punktu widzenia funkcjonowania funduszu jest "Program Operacyjny SAPARD". To on określa sposób realizacji programu w Polsce, wskazuje, kto może być beneficjantem oraz na co można przeznaczać środki. Każde z państw korzystających z programu opracowuje swój własny plan i określa w nim, jakie działania będą z niego finansowane spośród tych zaproponowanych przez Komisję Europejską.
Dokument powstał w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi w oparciu o konsultacje z regionami. Jego ostateczna wersja została przyjęta w marcu 2002 roku.
Budżet SAPARD przewiduje uruchomienie około 170 mln euro na pomoc przedakcesyjną rocznie. Polsce przysługują pieniądze za rok 2000 i 2001, w związku z tym wysokość środków przypadających na 2002r. wynosi ponad 300 mln euro. Zbieraniem projektów do SAPARD oraz ich rozliczaniem zajmuje się Agencja Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa, która działa za pomocą regionalnych oddziałów, utworzonych w każdym województwie (Regionalne oddziały ARiMR). Projekty podlegają merytorycznej ocenie w Regionalnych Komitetach Sterujących. Nad całością ma czuwać Krajowy Komitet Sterujący, kierowany przez Ministra Rolnictwa.

Program SAPARD jest podzielony na kilka działań. Każde z tych działań jest kierowane do innej grupy odbiorców, którzy mogą korzystać z dotacji w ramach tego działania. Odbiorcami mogą być rolnicy, organizacje pozarządowe, samorządy i w dużym zakresie również małe i średnie przedsiębiorstwa.

Priorytety wykorzystania środków programu SAPARD są następujące:

Oś priorytetowa I - Poprawa efektywności sektora rolno - spożywczego, która obejmuje:

Oś priorytetowa II - Poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej i tworzenie miejsc, obejmująca:

Oś komplementarna

Cele szczegółowe programu:

Po przystąpieniu do Unii Europejskiej Polska straci prawo do korzystania z funduszy przedakcesyjnych. Zyska jednak dostęp do środków strukturalnych, działających na terenie państw członkowskich.

Celem programu jest podnoszenie jakości kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych poprzez współpracę międzynarodową.
W strukturze programu SOCRATES - w ramach poszczególnych komponentów - zostały przewidziane możliwości współpracy na wszystkich poziomach i różnych obszarach działalności edukacyjnej

Erasmus - adresowany jest do szkolnictwa wyższego; ma na celu rozwój współpracy pomiędzy uczelniami oraz promowanie europejskiego wymiaru w szkolnictwie wyższym poprzez: wymianę nauczycieli akademickich, wymianę studentów, współpracę w zakresie programów nauczania, tworzenie europejskiej sieci współpracy międzyuczelnianej.
Lingua - ma na celu promowanie nauki języków obcych poprzez podnoszenie poziomu nauczania i uczenia się języków obcych oraz rozszerzanie dostępu do różnych form nauki języków obcych w perspektywie uczenia się przez całe życie.
Eurydice - ma na celu tworzenie sieci informacyjnej o systemach edukacyjnych, wdrażanych innowacjach, przeprowadzanych reformach oraz głównych kierunkach polityki edukacyjnej w krajach europejskich.



Celem programu jest udzielanie wsparcia finansowego międzynarodowym projektom z zakresu kształcenia i szkolenia zawodowego takim jak:

Komponenty programu:

Program Młodzież ma na celu ułatwienie młodym ludziom zdobywania wiedzy, umiejętności i kwalifikacji, które stanowić mają fundamenty ich przyszłego rozwoju, jak również odpowiedzialne wykonywanie ich praw obywatelskich, tak, aby stali się aktywnymi członkami społeczeństwa. W szczególności program ma na celu zapewnienie czynnego udziału młodych ludzi w budowaniu Europy, poprzez udział w różnych formach wymiany międzynarodowej w obrębie Wspólnoty, jak i z krajami spoza Wspólnoty w celu rozwijania zrozumienia dla kulturowego zróżnicowania w Europie i jej wspólnych wartości, a tym samym propagowanie poszanowania praw człowieka, zwalczania rasizmu, antysemityzmu i ksenofobii; wzmocnienie poczucia solidarności wśród młodych ludzi przez szerszy udział młodzieży w ponadnarodowych akcjach w obrębie Wspólnoty, jak i we współpracy z krajami trzecimi, zwłaszcza stowarzyszonymi; propagowanie wśród młodych ludzi inicjatywy, przedsiębiorczości, kreatywności, tak, aby mogli odgrywać aktywną rolę w społeczeństwie. Program jest adresowany do młodych ludzi pomiędzy 15 a 25 rokiem życia, jak również do tych wszystkich, którzy są zaangażowani w pracę z młodzieżą i legalnie przebywają na terytorium danego państwa członkowskiego. Podkreśla się konieczność zapewnienia równego dostępu młodych ludzi do działań realizowanych w ramach programu, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży, która musi stawić czoła trudnościom kulturowym, społecznym, fizycznym, umysłowym, ekonomicznym czy geograficznym, jak również ze szczególnym uwzględnieniem małych grup lokalnych.
Program obejmuje m.in. następujące działania:

W tym zakresie zachęca się młodych ludzi do wykorzystywania doświadczenia zdobytego zwłaszcza w ramach wolontariatu i do podejmowania podobnych inicjatyw na szczeblu lokalnym, regionalnym, czy europejskim.

    1. Asymetria w kontaktach handlowych

Temat asymetrii w kontaktach handlowych pomiędzy Polską, a Wspólnotami Europejskimi został podjęty w Układzie Stowarzyszeniowym (podpisanym w grudniu 1991 roku) w części trzeciej dotyczącej swobodnego przepływu towarów. Zakładała ona utworzenie w ciągu dziesięciu lat strefy wolnego handlu artykułami przemysłowymi. Oznaczało to, że w czasie okresu przejściowego, między Polską, a Wspólnotami Europejskimi


zniesione zostaną wszystkie cła i ograniczenia ilościowe, jak również środki o podobnych skutkach. Proces dochodzenia do strefy wolnego handlu został podzielony na dwa pięcioletnie okresy: pierwszy, tzw. asymetryczny, obejmujący okres do 1995 roku, charakteryzował się szybszym znoszeniem przeszkód w dostępie polskich towarów do Jednolitego Rynku Europejskiego, w drugim natomiast Polska musiała otworzyć stopniowo swoje granice dla wyrobów Wspólnoty. Zasada asymetrii uznawała, bowiem opóźnienia w rozwoju gospodarczym Polski w stosunku do silniejszej gospodarczo strony wspólnotowej oraz konieczność głębokiej restrukturyzacji gospodarki Polski.

Od 1 stycznia 1997 r. Unia Europejska zniosła ostatecznie cła przy imporcie towarów z Polski na produkty przemysłowe, a rok później - zlikwidowała ostatnie ograniczenia ilościowe (kontyngenty importowe). Polska, ze swej strony od 1 stycznia 2002 r. - zniosła pozostałe cła na pochodzące z Unii Europejskiej samochody. Pełna strefa wolnego handlu towarami przemysłowymi powstała z początkiem 2002 r.

Pełna strefa wolnego handlu obejmująca Polskę i WE miała - w myśl Układu Europejskiego - dotyczyć tylko artykułów przemysłowych. W stosunku do nieprzetworzonych oraz przetworzonych artykułów rolnych Układ Europejski zakładał, ze względu na ich specyfikę, tylko ograniczoną liberalizację handlu, poprzez częściową redukcję ceł i opłat wyrównawczych oraz zniesienie ograniczeń ilościowych. Jednakże w art. 20 przewidziano możliwość dalszych wzajemnych koncesji. Późniejsze negocjacje między Komisją Europejską a polskim rządem doprowadziły do uzgodnienia daleko posuniętej liberalizacji handlu produktami rolnymi, a odpowiednie porozumienie zostało podpisane w Warszawie 27 września 2000 r. Weszło ono w życie, po przeprowadzeniu przez obie strony stosownych procedur wewnętrznych, na początku 2001 r. Ocenia się, że na mocy tego porozumienia dwustronna wymiana handlowa produktami rolnymi zostanie zliberalizowana w ok. 75 proc.

Od wejścia w życie Układu Europejskiego (a w praktyce Umowy Przejściowej), w handlu między Polską a Wspólnotą obowiązuje tzw. zasada standstill. Zobowiązuje ona do nie wprowadzania żadnych nowych ceł eksportowych lub importowych jak również innych opłat o podobnym znaczeniu oraz do nie podwyższania stosowanych wcześniej ceł i opłat.

W Układzie Europejskim przewidziano możliwość przywrócenia w określonych sytuacjach niektórych ograniczeń lub wprowadzenia nowych środków ochronnych. Postanowienia te, zwane klauzulami ochronnymi, są zgodne z przepisami WTO i mają charakter dwustronny. Zalicza się do nich: klauzulę ochronną w handlu rolnym, klauzulę antydumpingową, ogólną klauzulę ochronną, klauzulę o zapobieganiu niedoborom na rynku krajowym i reeksportowi do krajów trzecich, wobec których strona eksportująca stosuje ograniczenia w eksporcie, klauzulę o ogólnych wyjątkach, dotyczącą stosowania zakazów lub ograniczeń w imporcie, eksporcie lub w stosunku do towarów w tranzycie oraz klauzulę o przeciwdziałaniu zakłóceniom w bilansie płatniczym. Ponadto dla Polski, jako słabszego partnera gospodarczego, przewidziano jednostronne klauzule ochronne: klauzulę restrukturyzacyjną, klauzulę ochronną związaną z zakładaniem przedsiębiorstw przez Wspólnotę na terenie Polski oraz klauzulę dotyczącą stosowania ograniczeń w obrocie dewizowym.

Traktat akcesyjny - wynegocjowane warunki wstąpienia do UE w obszarach szczególnie ważnych dla Polski

1. Swobodny przepływ towarów

Rozdział Swobodny przepływ towarów dotyczy jednego z czterech filarów jednolitego rynku Unii Europejskiej. Obejmuje uregulowania prawne tworzące podstawy swobodnego obrotu towarami między państwami członkowskimi. Kończąc rokowania Polska zastrzegła sobie możliwość wystąpienia o okres przejściowy dotyczący wdrożenia dyrektywy odnoszącej się do procedury rejestracyjnej leków w związku z koniecznością dostosowania prawa w zakresie produktów farmaceutycznych. Jednocześnie Polska uzyskała okres przejściowy dotyczący ważności certyfikatów na wyroby medyczne, wydanych na podstawie poprzednio obowiązującego prawa.

Uzyskanie przez Polskę okresu przejściowego na wprowadzenie wspólnotowej procedury rejestracyjnej ma duże znaczenie dla polskiego sektora farmaceutycznego, ma także istotny wymiar społeczny i budżetowy. Pozwoli na utrzymanie na polskim rynku po przystąpieniu do UE dużej liczby produkowanych w Polsce leków. Dzięki temu nie nastąpi zwiększenie wydatków budżetowych na cele refundacji.

2. Swobodny przepływ osób

Obszar „Swobodny przepływ osób” składa się z następujących grup tematycznych: wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych, swobodny przepływ pracowników, zachowanie przez pracowników migrujących praw do emerytur dodatkowych. Zgodnie z oczekiwaniami najtrudniejszą kwestią po stronie UE okazało się przyznanie polskim obywatelom prawa do podejmowania pracy w państwach członkowskich UE od dnia uzyskania członkostwa. Mimo zróżnicowanego podejścia tych państw do problemu (część z nich - m. in. Holandia, Irlandia, Szwecja, Dania - akceptowała pełnię swobody zatrudnienia), wobec sprzeciwu Niemiec i Austrii obawiających się destabilizacji na swoim rynku pracy, UE przyjęła wspólne stanowisko w sprawie konieczności zastosowania rozwiązań przejściowych.

Polska nie akceptowała takiego podejścia argumentując, że nie istnieje rzeczywiste zagrożenie destabilizacji rynku pracy UE po akcesji przez polskich obywateli, a problem ma przede wszystkim wymiar psychologiczny i polityczny. Apelowała o ustanowienie swobody przemieszczania się osób od dnia akcesji jako jednej z podstawowych zasad funkcjonowania jednolitego rynku. W rezultacie, na wniosek UE, ustanowiony został 7-letni okres przejściowy (w formule 2+3+2) ograniczający polskim obywatelom swobodę podejmowania pracy w UE. Tym niemniej podczas dwóch pierwszych lat okresu przejściowego państwa członkowskie UE będą miały możliwość otwierania swoich rynków pracy, aż do zniesienia wszelkich ograniczeń. Ponadto w trakcie trwania okresu przejściowego obywatele nowo przyjętych państw członkowskich będą mogli skorzystać z rozwiązania dającego im pierwszeństwo w dostępie do rynków pracy Unii przed obywatelami krajów trzecich. Najpóźniej pod koniec drugiego roku członkostwa Polski, obecne państwa członkowskie UE będą miały prawo zgłoszenia Komisji Europejskiej zamiaru przedłużenia obowiązywania okresu przejściowego o kolejne trzy lata. Jeżeli po upływie tego okresu zagrożenie destabilizacji rynku pracy nie ustąpi, państwa członkowskie będą mogły wystąpić do Komisji o utrzymanie regulacji ograniczających dostęp do rynków pracy o kolejne dwa lata. Okres 7 lat stanowi więc maksymalny możliwy wymiar długości trwania okresu przejściowego. Większość państw członkowskich złożyła deklaracje o gotowości do skrócenia okresu lub wręcz odstąpienia od jego zastosowania. Praktyka UE wskazuje, że nigdy nie było potrzeby pełnego wykorzystania okresów przejściowych w zakresie swobody przepływu osób. W toku negocjacji Polska uzyskała możliwość stosowania klauzuli wzajemności podczas obowiązywania okresu przejściowego. Oznacza to, że w odniesieniu do państwa członkowskiego, które będzie stosować wobec niej środki ograniczające, Polska będzie mogła przedsięwziąć podobne działania.

4. Swobodny przepływ kapitału

Prawodawstwo Unii Europejskiej ustanawia swobodny przepływ kapitału między państwami członkowskimi, a także zakaz ustanawiania nowych barier w przepływie kapitału z państwami trzecimi. Oznacza to swobodę dokonywania inwestycji we wszelkich dziedzinach, jak też swobodę dokonywania płatności w obrocie między państwami członkowskimi. Dotyczy to także inwestycji polegających na nabyciu nieruchomości. W odniesieniu do kwestii nabywania nieruchomości, strona polska zgłosiła wniosek o okres przejściowy umożliwiający utrzymanie krajowych zasad nabywania nieruchomości przez cudzoziemców w stosunku do obywateli UE, przy zachowaniu wymogu uzyskania zezwolenia na nabycie nieruchomości. Strona polska argumentowała swój postulat w dwojaki sposób: podstawowe znaczenie miały argumenty o charakterze ekonomicznym - obawa przed gwałtownym wzrostem cen nieruchomości po przystąpieniu Polski do UE i dostępności nieruchomości dla obywateli polskich, oraz o charakterze prawnym - zagrożenie spekulacją nieruchomościami w przewidywaniu znacznego wzrostu ich cen. Dodatkowo, Polska wskazywała na emocje i obawy, jakie rodzi w społeczeństwie nabywanie przez cudzoziemców nieruchomości w Polsce, a które mają podłoże nie tylko ekonomiczne, ale także historyczne. Dodatkowym argumentem był brak uporządkowania kwestii własności nieruchomości rolnych, szczególnie na tzw. Ziemiach Odzyskanych. W wyniku niezwykle trudnych negocjacji Polski, w stosunku do innych kandydatów, uzyskała dłuższy okres przejściowy w odniesieniu do nieruchomości rolnych i leśnych. Przez okres dwunastu lat od daty uzyskania członkostwa Polska będzie mogła stosować wobec obywateli Unii Europejskiej przepisy ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (co oznacza utrzymanie wymogu uzyskania zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na nabycie nieruchomości) w odniesieniu do nieruchomości rolnych i leśnych. Okres przejściowy nie obejmie rolników indywidualnych osiedlających się i prowadzących działalność rolniczą na zasadach samozatrudnienia w Polsce, pod warunkiem dzierżawy i uprawiania przez nich nieruchomości przez okres trzech, a w województwach warmińsko-mazurskim, pomorskim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim, lubuskim, wielkopolskim, dolnośląskim i opolskim siedmiu lat przed nabyciem nieruchomości. Ponadto Polska zobowiązała się wprowadzić jasne, przejrzyste, stabilne i obiektywne kryteria wydawania zezwoleń na nabywanie nieruchomości na czas trwania okresów przejściowych.

6. Polityka konkurencji

Obszar Polityka konkurencji obejmuje dwie zasadnicze części. Pierwsza z nich dotyczy ochrony konkurencji w stosunkach przedsiębiorstw między nimi oraz w ich stosunkach z konsumentami (reguły konkurencji skierowane do przedsiębiorstw). Chodzi przede wszystkim o porozumienia antykonkurencyjne, zachowania o charakterze monopolistycznym oraz o nadużywanie dominującej pozycji na rynku. Druga grupa przepisów dotyczy ochrony konkurencji w stosunkach między przedsiębiorstwami a władzami publicznymi (reguły konkurencji skierowane do państwa). Chodzi w szczególności o kwestie pomocy publicznej dla przedsiębiorstw. W odniesieniu do reguł konkurencji skierowanych do przedsiębiorstw, Polska deklarowała pełne przejęcie i wdrożenie dorobku prawnego UE najpóźniej z dniem uzyskania członkostwa. Znaczna część przepisów prawa polskiego była zgodna z prawem wspólnotowym jeszcze przed rozpoczęciem negocjacji. W odniesieniu do reguł konkurencji skierowanych do państwa strona polska postulowała utrzymanie dotychczasowych zasad funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w odniesieniu do przedsiębiorstw, które rozpoczęły działalność w tych strefach przed dostosowaniem zasad ich funkcjonowania do prawa wspólnotowego, tj. przed 1 stycznia 2001 r. Ponadto Polska wnioskowała o wyższe niż zakłada prawo wspólnotowe limity pomocy publicznej dla przedsiębiorstw dokonujących inwestycji celem dostosowania się do standardów ochrony środowiska. Strona wspólnotowa stała na stanowisku konieczności pełnego dostosowania reguł pomocy publicznej w Polce do prawa europejskiego, w tym także w odniesieniu do pomocy publicznej dla wszystkich przedsiębiorstw działających w SSE. Miało to zapewnić uniknięcie zakłóceń w funkcjonowaniu jednolitego rynku. Ostatecznie uzgodniono rozwiązanie kompromisowe, pozwalające z jednej strony w maksymalnym stopniu uwzględnić prawa nabyte przedsiębiorców w specjalnych strefach ekonomicznych oraz potrzeby dostosowania do standardów ochrony środowiska, a z drugiej zapewnić niezakłócone funkcjonowanie konkurencji na jednolitym rynku. • W odniesieniu do specjalnych stref ekonomicznych uzgodniono: • okresy przejściowe dla małych oraz średnich przedsiębiorstw, odpowiednio do 2011 i 2010 r., • zwiększony do 75% kosztów inwestycji pułap pomocy publicznej dla tych dużych przedsiębiorstw, które uzyskały zezwolenia na działalność w SSE do końca 1999 roku oraz do 50% dla inwestorów, którzy uzyskali w trakcie roku 2000. Pomoc naliczana będzie od 1 stycznia 2001 r. • pułap pomocy dla przedsiębiorstw z sektora motoryzacyjnego na poziomie 30% kosztów inwestycji. Uzgodniono także zasady restrukturyzacji hutnictwa, przewidujące redukcję mocy i zatrudnienia w polskich zakładach, rekompensującą pomoc publiczną udzieloną celem restrukturyzacji oraz osiągnięcie rentowności sektora do roku 2006. Pomoc publiczna udzielona hutom w okresie 1997-2003 będzie mogła wynieść w sumie 836 mln euro. Redukcja mocy produkcyjnych wynieść ma 1 231 000 ton. Towarzyszyć ma temu redukcja kosztów, w tym redukcja zatrudnienia pozwalająca na osiągnięcie wydajności pracy porównywalnej z wydajnością w hutach zachodnioeuropejskich. Uzgodnione w toku negocjacji wyjątki od zasad udzielania pomocy publicznej, w szczególności dopuszczalny pułap pomocy publicznej związanej z inwestycjami na poziomie 50% kosztów inwestycji, a dla niektórych przedsiębiorstw w SSE 75% i więcej, oznaczają, że warunki inwestowania w Polsce, pod względem reguł pomocy publicznej, będą jednymi z najkorzystniejszych w poszerzonej Unii Europejskiej.

7. Rolnictwo

Obszar „Rolnictwo” reguluje kwestie włączenia polskiego rynku towarów rolno-spożywczych w obszar europejskiego jednolitego rynku oraz objęcia polskiego rolnictwa pełnym zakresem Wspólnej Polityki Rolnej, rozwoju rynku pracy, na obszarach wiejskich, kształcenia, poprawy infrastruktury technicznej, społecznej i agrarnej na wsi. Polska dążyła w toku negocjacji do znalezienia rozwiązań pozwalających na objęcie polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich pełnym instrumentarium Wspólnej Polityki Rolnej, tj. wsparciem cenowym, dochodowym i strukturalnym, w tym także korzystaniem z płatności bezpośrednich. Akceptując mechanizmy handlu obowiązujące na jednolitym rynku UE, Polska wystąpiła o ustanowienie niezbędnych mechanizmów ochronnych w sytuacji, w której wymiana handlowa pomiędzy Polską i Unią Europejską, w pierwszych latach członkostwa, powodowałaby poważne zakłócenia na rynku rolnym. Ważnymi celami Polski w negocjacjach akcesyjnych było zapewnienie polskim rolnikom równych warunków konkurencji na jednolitym rynku UE oraz uzyskanie mechanizmów gwarantujących pełne wykorzystanie środków finansowych UE przyznanych Polsce na lata 2004 - 2006. Uzgodnione warunki finansowe członkostwa, zakładają przeznaczenie w budżecie UE środków na dopłaty bezpośrednie dla nowych państw członkowskich w wysokości 25% pełnego poziomu w 2004 roku, 30% w 2005 roku, 35% w 2006 roku, 40% w 2007 roku wraz z ich stopniowym wzrostem o 10% w kolejnych latach. Mając na celu wyrównanie pozycji konkurencyjnej polskiego rolnictwa po akcesji, Polska wystąpiła o przesunięcie części środków finansowych przewidzianych na rozwój wsi i obszarów wiejskich na rzecz podniesienia poziomu dopłat bezpośrednich. Uzyskano zgodę UE na realokację na ten cel maksimum 20% środków na zobowiązania przewidziane w ujęciu rocznym w okresie 2004-2006 lub 25% w 2004 roku, 20% w 2005 roku oraz 15% w 2006 roku. Przesunięcie to doprowadzi do podwyższenia stopnia absorpcji dostępnych po akcesji środków UE. Polska uzyskała zgodę na sumaryczne podniesienie wysokości dopłat bezpośrednich do następujących poziomów: • w roku - 2004 - 55%, • w roku - 2005 - 60%, • w roku - 2006 - 65% poziomu obowiązującego w obecnych państwach członkowskich UE. Na wielkość dopłat składają się środki przewidziane w budżecie UE na dopłaty bezpośrednie, środki uzyskane w rezultacie przesunięcia z funduszy na rozwój wsi oraz ewentualne dopłaty z budżetu krajowego. Od 2007 roku Polska będzie mogła uzupełniać poziom dopłat bezpośrednich o 30 % ponad poziom odpowiedni dla danego roku. Analiza potrzeb sektora rolnego oraz efektywności wykorzystania przyznanych środków na dopłaty bezpośrednie spowodowała, iż Polska wybrała uproszczony system wypłacania dopłat bezpośrednich, polegający na wsparciu finansowym dla gospodarstw rolnych proporcjonalnie do ich powierzchni, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności rolniczej. System ten umożliwia pełniejsze wykorzystanie i łatwiejszy dostęp do środków finansowych przyznanych na dopłaty bezpośrednie, nie wymaga skomplikowanych procedur stosowanych przy systemie standardowym. System uproszczony będzie można stosować przez okres 5 lat. Możliwe będzie także wcześniejsze przejście na system standardowy. Na wniosek Polski Unia Europejska wyraziła zgodę na umieszczenie w Traktacie Akcesyjnym postanowień dotyczących klauzuli ochronnej w rolnictwie, która może być uruchomiona w przypadku wystąpienia poważnych i długotrwałych utrudnień w funkcjonowaniu sektora rolnego albo powodujących istotne pogorszenie sytuacji w tym sektorze. Biorąc pod uwagę specyficzne problemy sektora rolnictwa w Polsce, środki stosowane przez Komisję Europejską dla zapobieżenia zakłóceniom na rynku mogą obejmować monitorowanie strumieni handlu między Polską a innymi państwami członkowskimi UE. Wielkim wyzwaniem było wdrożenie wysokich standardów wspólnotowych w zakresie ochrony zdrowia publicznego, do których Unia Europejska - w trosce o bezpieczeństwo żywności i zdrowie konsumenta - przywiązuje szczególną uwagę. Większość zakładów sektora przetwórstwa produkcji pochodzenia zwierzęcego nie odpowiadała wymogom unijnym. Pomimo intensywnej restrukturyzacji przeprowadzonej w ostatnich latach w zakładach przetwórstwa, całkowite spełnienie wymogów unijnych do dnia uzyskania członkostwa przez wszystkie zakłady byłoby zadaniem niezmiernie trudnym. W rezultacie trudnych negocjacji Polska uzyskała okresy przejściowe dotyczące dostosowania strukturalnego określonych zakładów przetwórstwa mleka, przetwórstwa mięsnego przetwórstwa rybnego. Produkty pochodzące z powyższych zakładów będą dopuszczone do obrotu i spożycia wyłącznie na terytorium Polski, do zakończenia okresów przejściowych. Polsce przyznany został także okres przejściowy do końca 2006 r. na dostosowania strukturalne dla gospodarstw produkujących mleko.

10. Podatki

Rozdział „Podatki” dotyczy kwestii związanych z podatkiem od towarów i usług (VAT), podatkiem akcyzowym i podatkami bezpośrednimi; ponadto pomocy państwa o charakterze fiskalnym oraz współpracy administracyjnej i wzajemnej pomoc między państwami członkowskimi (np. w zakresie unikania podwójnego opodatkowania). Polska uzyskała m.in.: • okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie obniżonej stawki VAT w wysokości 7% w budownictwie mieszkaniowym na dostawę nowych mieszkań, usługi budowlane i remontowe; • okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie stawki VAT w wysokości 0% na niektóre książki i czasopisma specjalistyczne; • okres przejściowy do 31.12.2008 r. na dojście do minimalnego poziomu akcyzy na papierosy. Poczynając od 2002 roku Polska zobowiązała się do stopniowego podnoszenia stawek podatku akcyzowego na papierosy w latach 2002-2008.

21. Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych

Rozdział „Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych” dotyczy spraw z zakresu: wspierania wszechstronnego i harmonijnego rozwoju, działań prowadzących do wzmocnienia spójności ekonomicznej i społecznej oraz redukowania różnic w poziomie rozwoju regionów oraz zacofania najmniej uprzywilejowanych regionów łącznie z obszarami wiejskimi. Głównymi instrumentami finansowymi, za pomocą których realizowane są powyższe cele są fundusze strukturalne (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Socjalny) oraz Fundusz Spójności, współfinansujący inwestycje transportowe i w zakresie ochrony środowiska. Polska w pełni zaakceptowała i zadeklarowała wdrożenie w całości dorobku wspólnotowego w tym obszarze bez ubiegania się o rozwiązania przejściowe. Polska w latach 2004 - 2006 uzyska 7,635.3 mld euro wyrażonych jako środki na zobowiązania w ramach funduszy strukturalnych oraz 3, 733.3 mld euro wyrażonych jako środki na zobowiązania w ramach funduszu spójności. Udział Polski, wyrażony procentowo w stosunku do ogólnej puli środków na zobowiązania dla 10 nowych krajów członkowskich, w poszczególnych działaniach strukturalnych będzie przedstawiał się w następujący sposób:

• Fundusz Spójności (środki na duże projekty inwestycyjne w dziedzinie transportu i środowiska): 45,8 - 52,8%

• Cel 1 (Chodzi o regiony w których wielkość PKB na jednego mieszkańca nie przekracza 75% średniej unijnej. Zgodnie z zasadą koncentracji większość środków unijnych w ramach funduszy strukturalnych jest kierowana właśnie do regionów Celu 1.): 57,6%

• Inicjatywa wspólnotowa INTERREG (współpraca transgraniczna i międzyregionalna): 48,7% • Inicjatywa EQUAL (eliminowanie czynników prowadzących do nierówności i dyskryminacji na rynku pracy): 53,1%

• Inicjatywy wspólnotowe URBAN (wspieranie innowacyjnych strategii na rzecz terenów miejskich) oraz LEADER (wspieranie nowych inicjatyw lokalnych mających na celu zrównoważony rozwój obszarów wiejskich): 54%. Udział w polityce spójności społeczno - gospodarczej Unii Europejskiej stwarza ogromną szansę dla rozwoju polskiej gospodarki. Oznacza także większe możliwości w zakresie działań na rzecz zmniejszania różnic w poziomie rozwoju polskich regionów. Fundusze unijne będą mogły być wykorzystane m. in. na działania mające na celu wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki, walkę z bezrobociem, budowę dróg i autostrad, linii kolejowych, modernizację i budowę infrastruktury w zakresie ochrony środowiska, rozwój obszarów wiejskich, a także modernizację rybołówstwa, budowę społeczeństwa informacyjnego oraz rozwój regionów przygranicznych.

29. Finanse i budżet

Przedmiotem rozdziału Finanse i budżet są zasady udziału Polski w tworzeniu i wykorzystaniu wspólnego budżetu UE. Priorytetem Polski w negocjacjach było uzyskanie pozycji beneficjenta netto od pierwszego roku członkostwa, która pozwoliłaby na zachowanie makroekonomicznej stabilności finansowej oraz utrzymania tendencji wzrostowych w gospodarce. Najistotniejszym problemem negocjacyjnym było określenie odpowiedniego przepływu strumieni środków związanych z przystąpieniem do UE w wymiarze kasowym między Polską i UE. Polsce zostały przyznane dodatkowe środki w ramach dwóch instrumentów finansowych: instrument finansowy w wysokości 280 milionów euro na lata 2004-2006, na finansowanie dostosowań granicy zewnętrznej oraz polskich lotnisk międzynarodowych do wymogów Schengen oraz instrument finansowy, w ramach którego Polska otrzyma z UE środki na lata 2004-2006 w wysokości blisko 1500.000.000 euro. Środki te mają na celu niwelowanie negatywnych skutków dla budżetu państwa związanych z niedopasowaniem czasowym i strukturalnym przepływów kasowych między budżetem Polski i budżetem UE. Pozwolą one na stopniowe przeprowadzenie koniecznych adaptacji w strukturze finansów publicznych, co wymagać będzie utrzymania odpowiedniej płynności budżetowej, w szczególności w pierwszych latach po uzyskaniu członkostwa. Podobnie jak pozostałe nowe państwa członkowskie, Polska będzie zobowiązana do współfinansowana tzw. rabatu brytyjskiego, zgodnie z regulacjami UE w zakresie systemu środków własnych.

30. Instytucje

Obszar „Instytucje” dotyczy składu instytucji wspólnotowych, podziału głosów w organach wspólnotowych, języków urzędowych oraz zatrudnienia w instytucjach wspólnotowych. Wspólne Stanowisko UE w tym obszarze opierało się na bardzo dla Polski korzystnych postanowieniach Traktatu z Nicei. Uzgodniono następujące zasady reprezentacji Polski w poszczególnych instytucjach Unii Europejskiej: - Parlament Europejski - Polsce przyznano 54 spośród 732 miejsc; - Rada - docelowo Polska otrzyma 27 z 321 głosów w Radzie po rozszerzeniu, począwszy od 1 listopada 2004 roku; - Komisja Europejska - po rozszerzeniu każde nowe państwo członkowskie, w tym Polska, będzie miało prawo do komisarza; - Trybunał Sprawiedliwości - Polska uzyska prawo nominowania jednego sędziego, a w Sądzie Pierwszej Instancji co najmniej jednego; - Europejski Bank Centralny - Polska od chwili akcesji będzie reprezentowana w Radzie Ogólnej Europejskiego Banku Centralnego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Od wejścia Polski do Unii Gospodarczej i Walutowej, Prezes NBP będzie także członkiem Rady Zarządzającej EBC. Uzgodnienia przyjęte w tym obszarze są dla Polski bardzo korzystne. Polska uzyskała takie same warunki, na jakich funkcjonują obecnie w Unii duże państwa członkowskie, przykładowo Hiszpania

  1. Raport bilansujący - korzyści i koszty wynikające z wstąpienia Polski do Unii Europejskiej

    1. Korzyści dla Polski:


Osiągnięte rezultaty negocjacyjne dają Polsce ogromne możliwości i rodzą wielkie nadzieje związane z członkostwem w Unii Europejskiej. Wykorzystanie perspektyw, jakie się przed naszym krajem otwierają, jest kolejnym zadaniem na drodze integracji europejskiej ale przede wszystkim zobowiązaniem, z którego będą nas rozliczać następne pokolenia.

  1. Wyzwania stojące przed Polską

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej oraz proces stwarzają jednak szereg wyzwań, przed którymi stoi nasz kraj. Najważniejsze z nich to:

Koszty integracji należy rozpatrywać w aspekcie budżetowym oraz gospodarczo-społecznym. Koszty budżetowe wiążą się z funkcjonowaniem centralnej struktury koordynacyjnej, dostosowywaniem prawa i działaniami szkoleniowo-informacyjnymi. Natomiast koszty gospodarczo-społeczne mogą mieć postać trudnych wyzwań dla niektórych sektorów gospodarki, regionów kraju czy indywidualnych podmiotów gospodarczych.

Na bilans kosztów i korzyści należy patrzeć przez pryzmat kosztów zaniechania. Punktem odniesienia jest bowiem sytuacja, w której Polska rezygnuje z członkostwa w Unii. Doświadczenie innych państw wstępujących do UE pokazuje, że w dłuższej perspektywie korzyści wynikające z integracji wielokrotnie przewyższają koszty dostosowań.

Należy podkreślić, że koszty transformacji gospodarczej są ceną wieloletniego zapóźnienia polskiej gospodarki. Należałoby je ponieść niezależnie od tego, czy Polska przystąpi do Unii, czy nie.

Jakie koszty poniesie Polska przystępując do Unii Europejskiej?

Problemem pozostaje np. krótko- i średnioterminowy koszt dostosowawczy dla polskich producentów, administracji oraz konsumentów. Prawo unijne w wielu dziedzinach, takich jak np. ochrona środowiska lub bezpieczeństwo i higiena pracy, jest bardziej restryktywne od obecnie obowiązującego w Polsce. Przystąpienie do UE musi się wiązać z podwyższeniem standardów polskich, a więc z poniesieniem dodatkowych kosztów. Z drugiej strony, zwiększona presja konkurencyjna w gospodarce polskiej oznacza konieczność przyspieszenia procesów restrukturyzacyjnych, zwłaszcza w najmniej wydajnych gałęziach gospodarki, w tym przede wszystkim w przemyśle ciężkim i rolnictwie. Przyspieszona restrukturyzacja wiąże się zawsze z groźbą zwiększenia skali bezrobocia w tych regionach, w których skoncentrowane są starzejące się przemysły oraz tych, w których dotychczasowy rozwój miał charakter nadmiernie jednostronny (np. brak alternatywnych miejsc pracy w stosunku do rolnictwa). Należy jednak dodać, że w wyniku przystąpienia do UE przyspieszeniu ulegają jedynie zmiany, które Polska i tak musiałaby przeprowadzić w celu utrzymania szybkiego tempa wzrostu gospodarczego. Rozkład w czasie kosztów dostosowawczych może ulec modyfikacji, polegającej zazwyczaj na przyspieszeniu zmian. Z drugiej jednak strony, jako członek UE Polska uzyskać może dużą pomoc finansową, pozwalającą na znacznie łatwiejsze pokrycie kosztów dostosowawczych, niż gdyby kraj miał dokonać tego własnymi siłami. Wg Agendy 2000 przyjętej przez Unię w 1999 r., maksymalny dopływ środków pomocowych do Polski sięgać może w latach 2000-2006 do 4% PKB.
Korzyści ekonomiczne wynikające z integracji wielokrotnie przewyższają koszty związane z dostosowaniem do członkostwa w Unii. Pojecie kosztów nie jest zresztą jednoznaczne. To, co jedni uważają za koszt polityczny (np. przeniesienie części uprawnień państwa na rzecz instytucji Unii Europejskiej), dla innych jest zyskiem w postaci współudziału w procesach decyzyjnych UE.
Koszty ekonomiczne związane z dostosowaniem i restrukturyzacją gospodarki dają w perspektywie zysk - jej modernizację oraz wzrost efektywności i konkurencyjności. Wzrost kosztów pracy dla jednych, może dla drugich oznaczać wzrost płac i poziomu życia.



  1. Podsumowanie

Zakończenie negocjacji o członkostwo Polski w UE jest ukoronowaniem wieloletniego wysiłku polskiego społeczeństwa na rzecz integracji Polski z Unią Europejską. Jest symbolem powrotu Polski do europejskich korzeni oraz zajęcia należnego jej miejsca wśród narodów Europy. Przystępując do Unii Europejskiej Polska zyskuje przede wszystkim znaczne wzmocnienie swej pozycji politycznej i gospodarczej oraz możliwość bezpośredniego wpływu na kształtowanie wspólnotowych polityk.

Osiągnięcie celu, jakim jest członkostwo w Unii Europejskiej, nie byłoby możliwe bez stworzenia naszemu krajowi korzystnego otoczenia zewnętrznego. Ułatwiła to w pierwszej kolejności silna wola polityczna po stronie państw członkowskich UE, dla których podobnie jak i dla Polski, idea rozszerzenia oznaczała przede wszystkim likwidację pojałtańskiego podziału Europy oraz powrotu do normalności na kontynencie, normalności niezbędnej dla zapewnienia Europie należnego miejsca na arenie międzynarodowej, stworzenia społeczeństwom dalszych perspektyw postępu gospodarczego oraz cywilizacyjnego rozwoju.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
makroekonomia polska droga do ue[1] warunki akcesji [by a t]
Chorwacka droga do UE
Polska droga do NATO, Politologia - materiały na zajęcia, Stosunki międzynarodowe
POLSKA DROGA DO UNII EUROPEJSKIEJ, Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Gr
Polska w drodze do UE (10 stron)
Jerzy Krzyszkowski Polska droga do nowoczesnej pomocy społecznej
Polska droga do nato
bibl prawna droga do ue harmonizacja pol prawa
Polska droga do wolności
Droga wejścia Poslki do UE
droga Polski do UE, Pomoce naukowe, studia, problematyka miedzynarodowa
Droga Polski do UE na www
Droga Polski do UE
Droga Polski do UE
Stanisław Konopacki droga turcji do UE
Prezentacja Droga Polski do UE

więcej podobnych podstron