Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w strategicznych dokumentach programowych Lubelszczyzny


Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w strategicznych dokumentach programowych Lubelszczyzny.

Praca wykonana w ramach przedmiotu:

Gospodarki regionalnej

Spis treści

  1. Wstęp…………………………………………………………………………………………………….3

  2. Europejskie i krajowe uwarunkowania rozwoju regionalnego…………………………………………..4

  3. Opis sytuacji społeczno-gospodarczej regionu oraz jego pozycji konkurencyjnej………………………4

  4. Atuty i problemy rozwojowe województwa - analiza SWOT…………………………………………...7

  5. Wizja rozwoju województwa………………………………………………………………………….…9

  6. Obszary strategiczne rozwoju…………………………………………………………………………...11

  7. Inwestycje……………………………………………………………………………………………….18

  8. Instrumenty polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw………………………………………..20

  9. Sposoby wspierania rozwoju MSP……………………………………………………………………...21

  10. Podsumowanie…………………………………………………………………………………………..23

  11. Bibliografia:……………………………………………………………………………………………..25

  1. Wstęp

W Unii Europejskie około 99% istniejących przedsiębiorstw stanowią małe i średnie

przedsiębiorstwa. Dokonują one około 65% obrotu w UE. W ponad 15 mln MSP zatrudnionych jest około 66% siły roboczej a przyrost zatrudnienia w tych firmach był większy niż w firmach dużych. Odgrywają one najważniejszą rolę w harmonijnym rozwoju lokalnym i regionalnym i są najbardziej elastyczne pod względem dostosowań do zmieniających się warunków rynkowych. Z tego też względu uważa się je za główną siłę promującą konkurencyjność przemysłu wspólnotowego i jego

zdolność do penetrowania rynków europejskich. Mają wpływ na wzrost spójności ekonomicznej i społecznej UE.

Konieczność prowadzenia polityki nakierowanej na rozwój MSP ujawniła się ze wzmożoną siłą wraz z wejściem w życie programu budowy jednolitego rynku wewnętrznego. Szanse rozwoju MSP wiązały się z likwidacją barier z zakresu ustanowienia czterech podstawowych swobód (przepływu towarów, usług, kapitału i osób) i możliwością działania na dużym rynku. Pojawiły się też zagrożenia wynikające głównie ze wzmożonej presji konkurencyjnej, do sprostania której MSP były mniej zdolne niż firmy duże.

Aby funkcjonować i sprostać wymaganiom rosnącej konkurencji, przedsiębiorstwa muszą stale się rozwijać , poszukiwać nowych rozwiązań. Wszelkie działania wymagają pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania. Jednakże banki i inne instytucje finansowe często odmawiają udzielania takiego finansowania. Powodem mogą być np. brak wystarczającej informacji od strony rachunkowej, zła historia kredytowa, niska wartość kapitałów własnych. Banki wymagają często dodatkowych zabezpieczeń, których przedsiębiorstwa nie zawsze posiadają. Udostępnienie dodatkowego zabezpieczenia, jakim jest poręczenie spłaty kredytu, obniża ryzyko instytucji udzielających kredytów i w efekcie zachęca banki do finansowania przedsięwzięć objętych działalnością poręczeniową. Uruchomienie finansowania stwarza szanse rozwoju przedsiębiorcy.

Fundusze spełniają wielorakie funkcje, takie jak:

- podnoszenie wartości wskaźników jakościowych oceny ryzyka,

- sprzyjanie inicjatywom i przedsiębiorczości,

- określenie właściwej formy finansowania,

- zapewnienie przedsiębiorstwom fachowego doradztwa oraz nadzoru,

- wzbogacanie oszacowana ryzyka informacjami o sektorze, jego rozwoju technologicznym i konkurencyjności.

Funkcjonowanie funduszy poręczeniowych przynosi korzyści przede wszystkim przedsiębiorstwom poprzez finansowanie działalności gospodarczej, usługi doradcze, pomoc w ubieganiu się o środki z Unii Europejskiej, zwiększenie rentowności prowadzonej działalności.

Z działalności funduszy poręczeń kredytowych korzyści osiągają również same banki, które finansują kredytowane przedsięwzięcie. Do korzyści zaliczyć można:

- pozyskanie nowego klienta,

- szersza analiza funkcjonowania przedsiębiorstwa,

- zwiększenia akcji kredytowej o mniejszym ryzyku.

Oprócz banków i przedsiębiorstw na działalności poręczeniowej funduszy zyskuje także region, w którym on funkcjonuje poprzez ograniczenie bezrobocia, zwiększenie dochodów, rozwoju przedsiębiorczości.

  1. Europejskie i krajowe uwarunkowania rozwoju regionalnego

Podstawowymi dokumentami krajowym są „Strategia rozwoju kraju 2007-2015”, która opiera się m.in. na „Programie działania Rządu RP »Solidarne państwo«”, „Krajowym programie reform 2005-2008”, „Programie konwergencji”, „Strategii bezpieczeństwa narodowego RP”, „Programie zapobiegania przestępczości i antyspołecznym zachowaniom”, „Krajowym programie rozwoju wsi”, „Strategii rozwoju transportu”, „Programie operacyjnym»Innowacyjna gospodarka«”, „Programie rozwoju obszarów wiejskich”, „Programie »Infrastruktura i środowisko«”, Programie »Kapitał ludzki«” oraz innych sektorowych programach operacyjnych.

Uwzględniono też dokumenty Unii Europejskiej, takie jak: „Strategia lizbońska”, „Strategia zrównoważonego rozwoju UE”, „Strategiczne wytyczne Wspólnoty - polityka spójności, „Zintegrowane wytyczne na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia” oraz unijne dokumenty programowe odnoszące się do poszczególnych obszarów zainteresowania samorządu wojewódzkiego.

Podstawowymi dokumentami regionalnymi, na których opiera się program, są: „Strategia rozwoju województwa lubelskiego na lata 2006-2020”, „Regionalny program operacyjny”, „Program rozwoju Polski Wschodniej” oraz „Regionalna strategia innowacji”.

  1. Opis sytuacji społeczno- gospodarczej regionu oraz jego pozycji konkurencyjnej

Województwo lubelskie istnieje w obecnym kształcie od 1999 roku i powstało z połączenia byłych województw: lubelskiego, zamojskiego, chełmskiego, biało-podlaskiego oraz częściowo tarnobrzeskiego i siedleckiego. Obejmuje ono obszar ponad 25 tys. km2 i liczy blisko 2,2 mln mieszkańców. Dzieli się na 20 powiatów ziemskich i cztery miasta na prawach powiatu oraz 213 gmin - 20 miejskich, 19 miejsko-wiejskich i 174 wiejskie. Lubelszczyzna graniczy od wschodu z Białorusią i Ukrainą, od południa - z województwem podkarpackim, od zachodu z województwami świętokrzyskim i mazowieckim, które jest też sąsiednim regionem od północy. Na krótkim odcinku Lubelszczyzna graniczy również z województwem podlaskim. Wschodnia granica województwa lubelskiego jest jednocześnie granicą Polski oraz zewnętrzną wschodnią granicą Unii Europejskiej. Województwo graniczy na długości 171 km z Białorusią i na 296 km z Ukrainą.

Podstawowe wskaźniki plasują Lubelszczyznę na ostatnim miejscu, jeśli chodzi o poziom rozwoju w kraju i Unii Europejskiej. Jest to uwarunkowane wieloma aspektami, z których najważniejsze wydają się:

• występowanie dużych różnic pomiędzy obszarami zurbanizowanymi a wsią (wykształcenie, dochody);

• słabość sektora edukacji, nieprzystosowanie edukacji do wymogów rynku (szczególnie słabe wykształcenie ludności wiejskiej);

• wysoki wskaźnik bezrobocia (ukryte na wsi oraz wysokie wśród młodych);

• istnienie grup społecznych o bardzo niskich dochodach, co prowadzi do wykluczenia społecznego i ubóstwa;

• słabość i niedoinwestowanie sektora służby zdrowia;

• słabość i niedoinwestowanie sektora kultury i dziedzictwa narodowego;

• niska wydajność pracy;

• niski wzrost gospodarczy (PKB);

• niewystarczający poziom przygotowania terenów pod inwestycje;

• uboga infrastruktura turystyczna regionu;

• słabość sektora przedsiębiorczości;

• niski poziom innowacyjności oraz przepływu wiedzy, brak komercjalizacji osiągnięć naukowych;

• niewystarczająco rozwinięty sektor instytucji otoczenia biznesu;

• słaba dostępność do internetu oraz do usług telekomunikacyjnych;

• słabo rozwinięty sektor transportu zarówno drogowego, jak i lotniczego;

• słabość infrastruktury ochrony środowiska;

• niski poziom inwestycji (w tym zagranicznych);

• brak specjalnych stref i podstref ekonomicznych;

• brak planów zagospodarowania przestrzennego;

• brak koncepcji promocji regionu.

Województwo ma wysoki udział ludności rolniczej w ogólnej liczbie pracujących - w 2004 roku w rolnictwie pracowało blisko 40% spośród wszystkich zatrudnionych. Użytki rolne w województwie lubelskim w 2004 roku stanowiły prawie 60% ogólnej powierzchni województwa. Niemal 100% użytków rolnych należało do sektora prywatnego. Przeciętna powierzchnia użytków rolnych gospodarstwa indywidualnego wyniosła 6,6 ha. Lubelskie ma znaczącą produkcję rolniczą w skali kraju. Region zajmuje czołowe lokaty w produkcji buraków cukrowych, chmielu, tytoniu oraz owoców. Niska opłacalność produkcji rolniczej i trudności w zbycie produktów powodują nasilenie się zjawiska odłogowania i ugorowania gruntów ornych. Wzrost zapotrzebowania na żywność ekologiczną powoduje rozwój rolnictwa ekologicznego, jednak tą formą produkcji w województwie zajmuje się niewielki

odsetek gospodarstw rolnych.

Lubelszczyzna jest obszarem atrakcyjnym turystycznie, ma bogatą i różnorodną

spuściznę kulturową, walory krajobrazowe i uzdrowiskowe, należy też do regionów najczystszych ekologicznie. Niewykorzystane dotąd walory turystyczne województwa lubelskiego stwarzają możliwości rozwoju turystyki jako istotnego czynnika aktywizacji obszarów i źródła dochodu mieszkańców regionu. Pomimo usytuowania województwa lubelskiego na styku dwóch korytarzy transportowych wschód - zachód (Berlin - Warszawa - Moskwa i Warszawa - Lublin - Lwów) obecny stan dróg, dogodność połączeń kolejowych, a także odległości od najbliższych portów lotniczych znacznie zmniejszają atrakcyjność

województwa. Infrastruktura transportowa w obszarze województwa lubelskiego odgrywa ogromną rolę w krajowym i międzynarodowym systemie transportowym.

Podstawowy układ drogowy województwa stanowią drogi krajowe:

państwa łącząca w układzie równoleżnikowym większość ważniejszych dróg Europy i kraju;

Drogi krajowe nr 12, 17 i 19 tworzą trasy przyszłych dróg ekspresowych i wraz z planowaną autostradą A2 stanowić będą układ dróg szybkiego ruchu o łącznej długości 550 km. W obszarze województwa istnieje 68 tras dróg wojewódzkich. Dla obsługi ruchu tranzytowego przez przejścia graniczne o znaczeniu międzyregionalnym najistotniejsze znaczenie mają drogi:

Stan techniczny dróg ulega systematycznemu pogorszeniu. Na przestrzeni ostatnich lat na drogach krajowych i wojewódzkich zrealizowano niewiele dużych inwestycji drogowych, dominowały prace remontowo-modernizacyjne, co w związku ze wzrastającą liczbą przewozów powoduje obniżanie płynności ruchu i przepustowości dróg. Podstawowym problemem funkcjonowania ruchu drogowego jest brak sieci dróg ekspresowych, prowadzenie ruchu tranzytowego przez tereny intensywnie zurbanizowane, niska jakość sieci dróg niespełniająca wymogów nośności i niedostosowana do rozmiarów wzrastającego ruchu. Nieodzownym staje się stworzenie programu przewidującego stopniowe remonty, budowę i rozbudowę infrastruktury tego typu, uwzględniającej przede wszystkim poprawę stanu dróg najważniejszych dla regionu, budowę obwodnic miast w ciągach tych dróg, jak również wyposażenie dróg w potrzebne obiekty inżynieryjne.

W województwie lubelskim nie ma portu lotniczego i nie funkcjonuje cywilny transport lotniczy. Istnieje siedem lotnisk o różnym charakterze w miejscowościach: Dęblin, Podlodów, Ułęż i Biała Podlaska, aeroklubowe o nawierzchni trawiastej (Radawiec i Zamość) oraz lotnisko w Świdniku. Niezbędne staje się podjęcie działań w celu dostosowania lotniska w Świdniku do transportu osobowego poprzez budowę lotniska wielofunkcyjnego. Korzystna odległość od Lublina, której pokonanie zajmuje około 15 min, istniejąca w pobliżu linia kolejowa, a w przyszłości obwodnica Lublina, to zachęta do podjęcia działań zmierzających do powstania lotniska osobowego właśnie w tym miejscu. Pierwszy krok został już uczyniony. W budżecie na 2006 rok, rząd przyznał 14 mln zł na wykup gruntów pod lotnisko oraz przygotowanie dokumentacji technicznej dla tej inwestycji. Konieczne jest podjęcie dalszych działań, których efektem będzie uruchomienie lotniska za dwa lata. Na obszarze Lubelszczyzny przebiega ogółem 1100 km linii kolejowych.

Pod względem wyposażenia w infrastrukturę transportową województwo należy do grupy najsłabiej rozwiniętych regionów. Bardzo słabo rozwinięte są linie o znaczeniu regionalnym. Inwestycji modernizacyjnych w dostosowaniu do standardów europejskich wymaga cała infrastruktura kolejowa. Zbyt mało jest linii zelektryfikowanych i dwutorowych, obserwuje się też niską jakość taboru i słaby system łączności. Obecna infrastruktura kolejowa wymaga pilnych inwestycji modernizacyjnych i dostosowania do standardów europejskich.

Główne problemy dotyczą: stanu technicznego torów, przestarzałego systemu łączności, wyeksploatowanego i przestarzałego taboru, zbyt małej liczby miejsc oraz niskiego poziomu obsługi podróżnych. Wzrastające zainteresowanie transportem kolejowym Linią Hutniczo-Szerokotorową ze strony Rosji, Ukrainy, Chin, Kazachstanu, Japonii i Korei wymaga podjęcia jak najszybszych działań naprawczych, co powinno umożliwić zwiększenie przewozów (w tym kontenerowych) w tranzycie wschód - zachód. Niezbędny jest przy tym rozwój usług logistycznych o wysokim standardzie.

W województwie lubelskim zarejestrowanych było około 150 tys. osób poszukujących

pracy. Stopa bezrobocia rejestrowanego wynosiła 16% i była nieznacznie wyższa od stopy obliczonej dla całego kraju (15,7%). Natomiast pracowało około 720 tys. osób, które stanowiły ponad połowę ludności województwa w wieku produkcyjnym. W regionie występują niekorzystne tendencje na rynku pracy. Coraz więcej młodych, wykształconych ludzi z powodu niemożności znalezienia interesujących ofert pracy opuszcza województwo, poszukując jej w innych miejscach Polski oraz za granicą. Powoduje to nasilanie się niekorzystnych zjawisk demograficznych, gospodarczych i społecznych, co przejawia się w starzeniu się społeczeństwa, jego ubożeniu i apatii oraz braku aktywności, a to zmniejsza możliwości generowania przedsiębiorczości i innowacji.

Kolejnym ważnym aspektem jest chłonność rynku, którą określają przede wszystkim dochody ludności. Pod tym względem województwo zajmuje 14. miejsce w kraju z wynagrodzeniami niższymi o ponad 14% od średniej krajowej.

W rankingach atrakcyjności inwestycyjnej województwo lubelskie jest oceniane jako jedno z najmniej atrakcyjnych regionów (15. miejsce w kraju). Wynika to ze słabej dostępności komunikacyjnej, niewielkiej chłonności rynku, niekorzystnych tendencji na rynku pracy, niewielkiego zaplecza przemysłowego, słabej promocji regionu jako atrakcyjnego inwestycyjnie i turystycznie. Stosunkowo niewielkie zaangażowanie inwestycyjne firm z kapitałem zagranicznym świadczy o niewielkim wpływie kapitału zagranicznego na proces rozwoju gospodarki regionalnej i wzrost jej konkurencyjności. Bardzo istotny wpływ na atrakcyjność inwestycyjną mają instytucje otoczenia biznesu, których sieć w województwie jest wciąż niedostateczna. Duże znaczenie mają agencje rozwoju, ośrodki wspierania biznesu, fundusze pożyczkowe, centra i parki technologiczne oraz inkubatory przedsiębiorczości, które podejmują różne inicjatywy gospodarcze i promocyjne. Brak jest również specjalnych stref ekonomicznych, w których w skali całego kraju następuje znaczny wzrost inwestycji. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca województwa lubelskiego wynosił 15 tys. zł, co stanowiło 70% średniego poziomu dla

całej Polski i 33% średniej unijnej. Udział województwa w tworzeniu PKB wynosi zaledwie 4%.

Pod względem liczby uczelni wyższych województwo lubelskie zajmuje ósmą pozycję w kraju, natomiast siódmą pozycję pod względem liczby studiujących. Można więc wnioskować, że Lubelszczyzna wyróżnia się dużymi zasobami dobrze wykształconej kadry, lecz w zderzeniu tych danych ze wzrastającą liczbą bezrobotnych z wyższym wykształceniem należy podkreślić, iż wybierane bądź oferowane kierunki kształcenia nie są adekwatne do potencjalnych potrzeb lokalnego i regionalnego rynku pracy. W województwie lubelskim kształcenie na poziomie wyższym zapewniało 18 uczelni, 10 filii i wydziałów zamiejscowych oraz jeden punkt konsultacyjny. Stolica województwa - Lublin - jest największym ośrodkiem akademickim po wschodniej stronie Wisły. Tutaj mają swoją siedzibę największe uczelnie regionu, jak Uniwersytet Marii Skłodowskiej-Curie, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Politechnika Lubelska, Akademia Rolnicza i Akademia Medyczna, istnieje również wiele prywatnych szkół wyższych. W regionie funkcjonują też mniejsze ośrodki szkolnictwa wyższego: Zamość, Biała Podlaska, Chełm, Ryki, Puławy i Dęblin.

  1. Atuty i problemy rozwojowe województwa - analiza SWOT

Mocne i słabe strony

• Ulokowanie województwa lubelskiego w regionie nadgranicznym; albo komunikacja i transport transeuropejski;

• Ekologiczna produkcja rolno-spożywcza;

• Atrakcyjne, czyste krainy przyrodnicze, które dają szansę na rozwój turystyki i agroturystyki;

• Istnienie zasobów dziedzictwa kulturowego;

• Zróżnicowane środowisko kulturowe, wynikające z multikulturowego charakteru regionu oraz ze sporej liczby organizacji krzewiących kulturę;

• Zdolność Lublina do pełnienia roli centrum kulturowego, gospodarczego, administracyjnego

regionu jako obszaru metropolitalnego;

• Funkcjonowanie dobrze wykształconych i niedrogich kadr;

• Funkcjonowanie bazy naukowo-badawczej o sporym potencjale i różnorodności;

• Spora liczba terenów pod inwestycje;

• Mobilność mieszkańców regionu, wyrażająca się w samozatrudnianiu i otwieraniu działalności gospodarczej;

• Rozwinięta sieć kontaktów gospodarczych na rynkach wschodnich;

• Duża skłonność MSP do wprowadzania innowacji i nowych inwestycji.

• Słabe wskaźniki wzrostu gospodarczego;

• Dysproporcje wewnątrz regionu, szczególnie w relacji między terenami zurbanizowanymi a wsią;

• Brak pozarolniczych miejsc pracy na wsi;

• Wysokie bezrobocie (ukryte bezrobocie na wsi, strukturalne bezrobocie wśród ludzi młodych w mieście);

• Niska wydajność pracy;

• Zdegradowane tereny przemysłowe;

• Zły stan infrastruktury komunikacyjnej;

• Brak lotniska, słaba dostępność komunikacyjna regionu;

• Brak inwestorów tworzących miejsca pracy;

• Wysoki poziom ubóstwa, szczególnie na wsi i w małych gminach miejskich;

• Niski udział w sektorze produkcji nowych technologii i sfery naukowo-badawczej;

• Słaby stan infrastruktury związanej z ochroną środowiska i gospodarką wodno kanalizacyjną.

Szanse rozwoju i zagrożenia

• Rozwój turystyki przez promocję regionu i jego walorów turystycznych;

• Promowanie poza regionem oraz rozwijanie ekologicznej produkcji żywności;

• Dynamiczny rozwój Lublina - uzyskani statusu metropolii, największego miasta wschodniej Polski;

• Odpowiednie wykorzystanie środków z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej;

• Wykorzystanie możliwości wykreowania regionu jako odskoczni na rynki wschodnie;

• Rozwój rynku pracy przez promocję kształcenia ustawicznego oraz odpowiednie dostosowanie systemu edukacyjnego;

• Niszowe sektory produkcji i usług;

• Wzrost poziomu innowacyjności, transferu wiedzy z sektora nauki do przedsiębiorstw, przez wspieranie i tworzenie klastrów, parków przemysłowych, naukowo-technicznych, specjalnych stref ekonomicznych;

• Inwestowanie w infrastrukturę graniczną w celu usprawnienia ruchu transgranicznego;

• Budowa lotniska i poprawa infrastruktury komunikacyjnej (drogowej i kolejowej);

• Rozwój infrastruktury dla przedsiębiorców.

• Dalsze cofanie się w rozwoju regionu;

• Niekorzystne tendencje demograficzne;

• Nierówny dostęp do edukacji i rynku pracy;

• Trwałe bezrobocie;

• Emigracja zarobkowa młodych wykształconych ludzi;

• Utrzymująca się niska atrakcyjność inwestycyjna regionu;

• Niedostateczne zabezpieczenie energetyczne regionu;

• Marginalizacja Lublina jako ośrodka naukowego i badawczego;

• Niska i zła absorpcja środków strukturalnych Unii Europejskiej;

• Brak nowych inwestorów zagranicznych, schodzenie do roli regionu wyłącznie rolniczego;

• pogorszenie stanu infrastruktury drogowej i kolejowej.

  1. Wizja rozwoju województwa

Wspieranie rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw, gdyż tworzy on stosunkowo najwięcej miejsc pracy. Warto zwrócić uwagę, w pryzmacie rozwoju MSP, na strukturę zasobów ludzkich regionu: duża liczba osób w wieku produkcyjnym, większa w porównaniu z poprzednimi latami aktywność samo zatrudnienia, dobrze wykwalifikowane

i niedrogie kadry. Trzeba wspierać instytucje otoczenia biznesu, które w znaczący sposób wpływają na rozwój przedsiębiorczości. Instytucje te zapewniają pomoc i wsparcie dla nowo powstających oraz istniejących firm, przez wiele działań doradczych, szkoleniowych, fundusze pomostowe, pomoc w założeniu własnej działalności gospodarczej. Godne uwagi jest to, że organizacje wsparcia otoczenia biznesu środki na swoją działalność często czerpią z odpowiednich programów finansowanych z funduszy europejskich. Przygotować należy odpowiednią infrastrukturę pod utworzenie stałej platformy przepływu wiedzy naukowo-badawczej do przedsiębiorstw, co zaowocuje wzrostem innowacyjności i konkurencyjności lubelskich firm. Region Lubelszczyzny dysponuje dobrą bazą naukowo-edukacyjną, która powinna być wykorzystana w celu zwiększenia nowoczesności produkcyjnej lubelskich przedsiębiorstw. Należy zwrócić większą uwagę na potrzebę zwiększenia nakładów i wsparcie sektora wiedzy oraz sukcesywną realizację „Regionalnej strategii innowacyjności”.

Istotnym czynnikiem wzrostu gospodarczego regionu jest stopień nakładów

inwestycyjnych, który bezpośrednio przekłada się na wzrost PKB. W tym pryzmacie bardzo ważne jest odpowiednie wykorzystanie alokacji finansowych, przeznaczonych dla województwa lubelskiego z funduszy strukturalnych UE, oraz utworzenie właściwej infrastruktury w celu przyciągnięcia inwestorów zewnętrznych (również zza zagranicy). Duże znaczenie ma również wspieranie handlu międzynarodowego szczególnie dynamicznie rozwijającego się z Ukrainą. Lubelszczyzna ma szansę stać się regionem Unii Europejskiej, z którego może odbywać się ekspansja na rynki wschodnie. Dlatego trzeba zwiększyć nakłady na modernizację infrastruktury transportu międzynarodowego.

Rolnictwo na terenie województwa lubelskiego jest sektorem, który ma olbrzymie szanse rozwoju. Te produkty są ekologiczne, niemodyfikowane genetycznie, pochodzą z jednego z najczystszych regionów, nie tylko Polski, ale też Unii Europejskiej, dlatego są bardzo konkurencyjne. Wiadomo, że lubelskie rolnictwo może być nowoczesne i wydajne, dlatego trzeba zaproponować niżej opisane rozwiązania. Poprzez zwiększenie nakładów na rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej, co bezpośrednio wpłynie na jakość i szybkość transportu produktu od producenta do konsumenta.

Wspierać zwiększenia poziomu nowoczesności produkcji rolno-pożywczej. Wprowadzenie innowacyjnych linii produkcyjnych zapewni zwiększenie efektywności oraz poprawę jakości produktu, dlatego powinno się dążyć do poszerzenia dostępu do nowych rozwiązań w sektorze produkcji rolniczej. Wspieranie zrzeszanie się rolników w grupy producenckie, które są bardziej konkurencyjne od pojedynczych gospodarstw rolnych i lepiej dają sobie radę na rynku. Lubelskie produkty rolne należy odpowiednio wypromować na zewnątrz regionu, informując potencjalnych klientów, iż kupują artykuły ekologiczne. Warto również wspierać procesy tworzenia nowych regionalnych marek, które mogą stać się wizytówką regionu. Lubelszczyzna jest regionem o niepowtarzalnej, czystej i często jeszcze nietkniętej przez cywilizację przyrodzie, co daje duże możliwości rozwoju. Dlatego trzeba wspierać rozwój infrastruktury turystycznej i promować agroturystykę. Promocja powinna odbywać się przez pokazanie walorów turystycznych poszczególnych krain geograficzno-przyrodniczych Lubelszczyzny. Musowo rozszerzyć i unowocześnić edukację osób z sektora rolnictwa, co da szansę unowocześnienia produkcji rolnej. Szczególnie ważne jest rozwijanie systemu reorientacji zawodowej rolników. Priorytetem jest właściwe wykorzystanie środków pomocowych UE, przeznaczonych na restrukturyzację rolnictwa, oraz stworzenie instrumentów finansowych wspierających sektor (gwarancje bankowe, pożyczki, kredyty).

Należy intensyfikować rozwój sektora MSP, który generuje stosunkowo

dużo miejsc pracy, co powinno zapewnić zmniejszenie bezrobocia. Lubelszczyzna dysponuje sporym zasobem dobrze wykwalifikowanych i niedrogich pracowników (szczególnie w miastach, gdzie znajdują się ośrodki edukacyjne), dlatego warto przyciągać inwestycje z sektora usług. Należy wpłynąć na restrukturyzację systemu nauczania, który nie jest przystosowany do wymogów funkcjonujących na rynku pracy. Szczególnie ważne jest wsparcie edukacji na poziomie wyższym, co zwiększy konkurencyjność regionu oraz przyciągnie nowych inwestorów. Należy zwiększyć nakłady na inwestycje w celu utworzenia nowych organizacji sektora badawczo- edukacyjnego.

W zakresie turystyki należy prowadzić następujące działania:

na temat walorów lubelskich krain przyrodniczych;

Rozwój infrastruktury transportu jest ważny dla Lubelszczyzny, szczególnie biorąc pod uwagę nadgraniczne położenie regionu. Województwo ma szansę stać się tzw. Bramą Unii Europejskiej na Wschód, ale też dobry transport może przyciągnąć nowych inwestorów. Trzeba starać sie o zwiększenie nakładów na inwestycje w infrastrukturze komunikacyjnej, drogowej i kolejowej. Strategicznym celem jest budowa lotniska, które jest niezbędne do dalszego rozwoju regionu, a szczególnie Lublina jako obszaru metropolitalnego. Dlatego też podjąć należy działania, zmierzające do jak najszybszej budowy lotniska w Świdniku.

Zgodnie z wyrażanymi wielokrotnie opiniami samorządów gminnych i powiatowych za najważniejsze i wymagające rządowego wsparcia uważa się:

  1. Obszary strategiczne rozwoju

Dokonana analiza oraz opis pozycji konkurencyjnej regionu pozwala rekomendację następujących działań:

Cele strategiczne:

I Poprawa dostępności komunikacyjnej w regionie

II Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie warunków do przyciągania

inwestorów

III Rozwój rolnictwa i terenów wiejskich

IV Poprawa infrastruktury społecznej

Tak dobrane cele strategiczne wyznaczają priorytety rozwoju dla województwa lubelskiego. Na pierwszym miejscu poprawa dostępności komunikacyjnej. Element ten ma kluczowe znaczenie dla dynamiki rozwoju i poprawy jakości życia mieszkańców regionu. Bez dobrych dróg, szybszych połączeń kolejowych (np. bez wielkich inwestycji podróż koleją z Lublina do Warszawy może trwać 1,5 godziny pociągiem pospiesznym) oraz istnienia lotniska pasażerskiego i cargo możliwość przyciągnięcia nowych inwestorów oraz stworzenie warunków do powstawania nowych miejsc pracy jest znacznie ograniczona. Biorąc pod uwagą wiele czynników decydujących o konkurencyjności regionów, ten wydaje się najważniejszy.

Kolejny cel strategiczny to rozwój przedsiębiorczości. Wykorzystać należy potencjał tkwiący w dynamicznej, dobrze wykształconej i stosunkowo niedrogiej kadrze pracowników. Najwięcej uwagi poświęcić trzeba przedsiębiorczości rodzinnej oraz rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Łatwiej jest przygotować 1000 nowych miejsc pracy poprzez stworzenie odpowiednich warunków, aby 1000 firm zatrudniło po jednym nowym pracowniku, niż przyciągnąć jednego inwestora, który od razu zatrudni 1000 osób. Nie rezygnujemy oczywiście z przyciągania inwestorów zewnętrznych. W tym celu zapewnić tzreba zniesienie wszystkich barier administracyjnych (przede wszystkim stworzenie całościowych planów zagospodarowania przestrzennego) i wydzielenie specjalnych, przygotowanych do inwestowania stref - parków technologicznych i przemysłowych.

Pamiętać trzeba o specyfice regionu, o lubelskiej wsi. Powinno zależeć na jej wsparciu, a także w stanie wykorzystać te wszystkie szanse, jakie daje wsi i rolnikom przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Dzięki temu powstanie dobrze rozwinięte rolnictwo ekologiczne, wykorzystanie wszystkich szans na współdziałanie producentów zbóż, warzyw i owoców,

a przede wszystkim na aktywizację wsi jako miejsca do życia i pracy nie tylko w rolnictwie.

Nawiązując do sfery społecznej, wyrównywanie dysproporcji socjalnych jako czwarty priorytet rozwoju. Odnośnie rynku pracy - zwiększenie możliwości znalezienia pracy lub

Samo zatrudnienia, jako być albo nie być w kraju i regionie dla absolwentów lubelskich szkół i uczelni. Potrzeba dbania o spójność całego regionu i godziwe warunki życia dla wszystkich jego mieszkańców. Wprowadzony cały szereg mechanizmów zmniejszających obszary wykluczenia społecznego i zapewniających równomierny dostęp do sieci infrastruktury społecznej. Wykorzystując unijne wsparcie, trzeba rozbudzać aspiracje edukacyjne i budować

społeczeństwo wiedzy. Pozostają też problemy służby zdrowia. Trzeba podjac takie działania, które pozwolą na poprawę dostępności i jakości usług medycznych, a dzięki wnikliwemu nadzorowi sprawią, że żadna publiczna złotówka nie zostanie zmarnowana.

Poprawa dostępności komunikacji w regionie

Cel ogólny:

Rozwój komunikacji dla ułatwienia kontaktów z innymi regionami oraz poprawy spójności wewnętrznej województwa.

Zadania:

1. Budowa autostrady A2 oraz budowa i przebudowa dróg krajowych na terenie województwa lubelskiego:

• budowa autostrady A2 na odcinku Siedlce - Biała Podlaska - Terespol- granica państwa;

• droga ekspresowa S12 - budowa odcinka po ostatecznym wytyczeniu przebiegu w ramach tzw. Szlaku Staropolskiego;

• droga ekspresowa S17 - budowa na odcinku Warszawa Zakręt - Ryki - Kurów - Lublin - Piaski - Chełm - Dorohusk - granica państwa;

• droga ekspresowa S19 - budowa na odcinku Międzyrzec Podlaski - Kock - Lubartów - Lublin - Kraśnik - Janów Lubelski - Nisko - Rzeszów;

• droga krajowa nr 74 - budowa na odcinku Annopol - Kraśnik - Janów Lubelski - Frampol - Zamość - Hrubieszów - Zosin - granica państwa.

2. Przebudowa dróg wojewódzkich w celu usprawnienia połączeń komunikacyjnych wewnątrz województwa i z województwami sąsiednimi oraz granicą państwa:

• rozbudowa i modernizacja drogi wojewódzkiej nr 816 na odcinku Terespol - Kodeń - Sławatycze - Włodawa - Dorohusk - Horodło - Zosin;

• rozbudowa i modernizacja drogi wojewódzkiej nr 835 na odcinku Lublin - Wysokie - Biłgoraj - Sieniawa;

• rozbudowa i modernizacja drogi wojewódzkiej nr 830 na odcinku Lublin - Nałęczów - Bochotnica;

• rozbudowa i modernizacja drogi wojewódzkiej nr 747 na odcinku Solca n. Wisłą - Opole Lubelskie - Bełżyce - Konopnica;

• budowa obwodnicy Nałęczowa;

• budowa obwodnicy Opola Lubelskiego.

3. Rozwój i modernizacja infrastruktury drogowej miejskich ośrodków wzrostu w województwie lubelskim:

• budowa obwodnicy Lublina;

• drogi dojazdowe do obwodnicy w Lublinie;

• przebudowa ciągu dróg wojewódzkich w Lublinie.

4. Poprawa stanu infrastruktury drogowej istotnej dla społeczności lokalnych.

Cel szczegółowy:

Poprawa infrastruktury transportu kolejowego.

Zadania:

1. Modernizacja infrastruktury kolejowej w celu poprawy atrakcyjności Lubelszczyzny zarówno w wymiarze biznesowym, jak i turystycznym:

• linia nr 7 Warszawa - Lublin:

a) budowa drugiego toru na odcinku Pilawa - Otwock,

b) zwiększenie prędkości do 160 km/h,

c) modernizacja kolejowego przejścia granicznego w Dorohusku;

• zelektryfikowanie linii Lublin - Stalowa Wola - Rozwadów;

• budowa nowej linii od istniejącej linii nr 25 w stacji Padew do elektrowni Połaniec, prowadząc ją przez most LHS na Wiśle, tor normalny poprowadzić w torze LHS z trzecią szyną; inwestycja ta zapewni najkrótszą drogę dowozu węgla z kopalni Bogdanka do elektrowni Połaniec;

• modernizacja i elektryfikacja linii nr 25 w celu uzyskania alternatywnego i jednocześnie szybkiego połączenia Lublina z Krakowem;

• budowa kolejowego przejścia granicznego z Ukrainą w Hrubieszowie z jednoczesną rewitalizacją linii nr 72.

2. Uruchomienie kolejowego ruchu podmiejskiego:

• umożliwienie wygodnego i szybkiego przewozu klientów z lotniska w Świdniku do metropolii Lublin;

• zapewnienie dogodnego połączenia w ruchu podmiejskim, co stworzy szansę na znalezienie pracy przez mieszkańców podlubelskich miejscowości, zwłaszcza w deficytowych jeśli chodzi o zatrudnienie branżach.

3. Stworzenie promienistego systemu transportowego Lubelszczyzny, polegającego na dowożeniu pasażerów do wyznaczonych centrów PKP, przy użyciu transportu samochodowego (autobusy, busy). Dalsza podróż odbywałaby się koleją.

4. Sprawna absorpcja środków z funduszy europejskich w celu modernizacji i rozwoju infrastruktury przewozów kolejowych.

5. Zwiększenie znaczenia przewozów kolejowych (ludzi i towarów) w celu zacieśnienia kontaktów z Ukrainą i Białorusią poprzez wymianę turystyczną i biznesową, modernizacja kolejowych przejść granicznych.

6. Promocja transportu intermodalnego jako konkurencyjnego do transportu przewozów masowych.

Cel szczegółowy:

Stworzenie możliwości transportu lotniczego pasażerskiego i cargo.

1. Lokalizacja lotniska w Świdniku uznana została przez nas jako optymalna, gdyż pozwala wykorzystać w maksymalnym stopniu teren i infrastrukturę dotychczasowego lotniska fabrycznego WSK „PZL - Świdnik” oraz istniejące tam fachowe kadry. Ma to również duże znaczenie dla wysokości nakładów, jakie trzeba przeznaczyć na tę inwestycję - jej całkowity koszt to ok. 80 mln zł (Niedźwiada co najmniej kilkanaście razy tyle plus komunikacja, której całkowicie brak przy odległości ok. 40 km od Lublina), wliczając w to nakłady na infrastrukturę towarzyszącą lotnisku, np. wyłączenie z komunikacji ul. Lotniczej w Świdniku

Zlokalizowane w Świdniku lotnisko będzie mieć bardzo dobre połączenie drogowe, tj. od północy: droga Lublin - Mełgiew, od południa: Lublin - Chełm - Dorohusk oraz Lublin - Zamość - Hrebenne, co umożliwi dojazd do centrum Lublina mniej więcej w 10-15 min, a także szybki dojazd do Chełma, Zamościa i przejść granicznych w Dorohusku i Hrebennem. W przyszłości w bezpośrednim jego sąsiedztwie będzie północna obwodnica Lublina dla trasy Warszawa - Dorohusk - Hrebenne. Obok lotniska przebiega również linia kolejowa Lublin - Chełm - Dorohusk. Tereny położone w sąsiedztwie lotniska doskonale się nadają na lokowanie tam różnorodnej działalności gospodarczej (obok Park Przemysłowy i dzielnica przemysłowa Lublina - Zadębie). Samo lotnisko obejmuje miejscowy plan zagospodarowania

przestrzennego, który przesądza m.in. kwestie protestów osiedla Felin (ostateczne wyroki NSA po dwuletnim postępowaniu administracyjnym). W tej chwili trwają prace nad dokumentacją, określającą warunki łagodnego przeniesienia części kolonii susła perełkowatego, zgodnie z wymogami ochrony przyrody i programu NATURA 2000. Linie lotnicze chcą korzystać z lotniska w Świdniku, Agencja Ruchu Lotniczego chce za środki Skarbu Państwa postawić urządzenia zapewniające nawigację, lotnisko wpisane jest we wszelkie międzynarodowe kanały powietrzne. Swoimi parametrami lotnisko w Świdniku nawiązywać będzie do lotnisk typu City Airport. Będzie mieć pas startowy o nawierzchni sztucznej, dł. 1540 m i szer. 30 m. To w pełni profesjonalne małe lotnisko regionalne umożliwi:

• uruchomienie i obsługę regionalnych połączeń pasażerskich samolotami o pojemności 40-60 miejsc po Polsce i Europie, co w pełni zaspokoi potrzeby regionu;

• przyjmowanie i obsługę lekkich samolotów klasy business, samolotów kurierskich, małego carga, samolotów dyspozycyjnych różnych służb, w tym ratowniczych oraz śmigłowców różnego przeznaczenia;

• obsługę lotów na trasach międzynarodowych w oparciu o ustanowione na nim już obecnie przejście graniczne;

• świadczenie podstawowych usług serwisowych dla sprzętu latającego;

• docelowo także zwiększenie asortymentu kooperacji ze strony PZL Świdnik, a zatem zwiększenie liczby miejsc pracy z zakładach lotniczych, nie licząc miejsc pracy na lotnisku, około lotniska i w biznesie towarzyszącym.

Harmonogram działań zakłada, że w roku 2006 zakończone zostaną prace nad dokumentacją niezbędną dla Urzędu Lotnictwa Cywilnego do uzyskania zezwolenia na prowadzenie tej klasy lotniska. Zdecydowanie większa część terenu niezbędnego na prowadzenie lotniska zostanie też nabyta od banku (123 ha). Na lata 2007-2008 przypadnie uregulowanie stanu własnościowego 44 ha terenów prywatnych. W tym czasie (lipiec 2007) nastąpi też przeniesienie zagrożonej budową kolonii susła i opracowanie całości dokumentacji technicznej. Zakładać należy, że z końcem kadencji 2007-2011 powinna zakończyć się budowa świdnickiego lotniska i pierwsze samoloty będą mogły wystartować.

2. Przygotowanie do budowy Międzynarodowego Portu Lotniczego w Niedźwiadzie jako możliwe uzupełnienie oferty transportowej województwa.

Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie warunków do przyciągania inwestorów

Cel ogólny:

Podnoszenie konkurencyjności przedsiębiorstw w regionie poprzez wsparcie czynników ułatwiających ich powstawanie i rozwój.

Cel szczegółowy:

Instrumenty pożyczkowe i poręczeniowe dla przedsiębiorców.

Zadania:

• zwiększenie dostępności, odpowiednie i równomierne rozmieszczenie funduszy, instrumentów pożyczkowych oraz poręczeniowych;

• właściwe wykorzystanie funduszy europejskich w celu wzmocnienia instrumentów

poręczeniowych i pożyczkowych;

• ułatwienia pożyczkowe i poręczeniowe w powstawaniu nowych firm;

• intensyfikacja powstawania oraz reorganizacji przedsiębiorstw na działalność innowacyjną.

Cel szczegółowy:

Dotacje inwestycyjne dla przedsiębiorstw. Absorpcja środków UE na rozwój przedsiębiorczości.

Cel szczegółowy:

Stworzenie infrastruktury badawczo-rozwojowej.

Zadania:

• zwiększenie inwestycji w sektor badawczy w celu wzrostu jego potencjału;

• zwiększenie liczby innowacyjnych rozwiązań technologicznych;

• właściwa realizacja „Regionalnej strategii innowacyjnej”;

• zwiększenie przepływu wiedzy z sektora nauki do przedsiębiorców.

Cel szczegółowy:

Wsparcie instytucji i usług otocznia biznesu.

Zadania:

• wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu przez doradztwo i szkolenia;

• zwiększenie wsparcia dla instytucji otoczenia biznesu przez lepsze wykorzystanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

Cel ogólny:

Stworzenie warunków do przyciągania nowych inwestorów i powstawania nowych miejsc pracy.

Cel szczegółowy:

Opracowanie regionalnej koncepcji zagospodarowania przestrzennego i przygotowanie terenów inwestycyjnych.

Zadania:

• plany zagospodarowania przestrzennego - uruchomienie specjalnych dotacji dla samorządów na utworzenie planów zagospodarowania przestrzennego;

• przygotowanie odpowiedniej infrastruktury komunikacyjnej;

• utworzenie zintegrowanej oferty inwestycyjnej regionu.

Cel szczegółowy:

Wspieranie rozwoju parków przemysłowych i parków naukowo-technologicznych.

Zadania:

• wsparcie powstawania parków przemysłowych i parków naukowo-technologicznych przy odpowiednim wykorzystaniu środków z Unii Europejskiej;

• utworzenie odpowiednio przygotowanych obszarów pod powstawanie parków naukowo-technologicznych i przemysłowych;

• tworzenie specjalnych stref gospodarczych, w których mogłyby powstawać parki.

Rozwój rolnictwa i terenów wiejskich

Cel ogólny:

Podnoszenie poziomu i jakości życia mieszkańców obszarów wiejskich.

Cel szczegółowy:

Wspieranie rolnictwa ekologicznego.

Zadania:

• promocja i wsparcie regionalnej ekologicznej produkcji żywności;

• wsparcie tworzenia i promocji nowych marek ekologicznej żywności.

Cel szczegółowy:

Wspieranie powstawania klastrów producenckich w sektorze przetwórczym.

Zadania:

• uświadomienie podniesienia konkurencyjności gospodarstw rolnych poprzez łączenie się w grupy producentów i wybór rolniczej specjalizacji oraz wykorzystanie funduszy unijnych;

• tworzenie wspólnych marek produktów i ich promocja.

Cel szczegółowy:

Rozwijanie działalności pozarolniczej na wsi.

Zadania:

• zminimalizowanie mono funkcyjności poprzez edukację w kierunku prowadzenia działalności pozarolniczej na wsi (usługi i agroturystyka);

• poprawa infrastruktury (dróg, oczyszczalni ścieków, sieci informatycznych, telekomunikacyjnych);

• podniesienie poziomu wykształcenia poprzez ułatwienie dostępu do edukacji w dziedzinie produkcji rolniczej;

• ułatwienie zbioru sezonowych owoców poprzez zatrudnianie cudzoziemców w oparciu o złagodzone przepisy wizowe oraz sprzedaży owoców po atrakcyjnych cenach;

• rozwijanie na obszarach wiejskich działalności agencji doradczych;

• pomoc w postaci zasiłku celowego na odbudowę budynków mieszkalnych oraz zakup niezbędnego wyposażenia zniszczonych przez klęski żywiołowe.

Poprawa infrastruktury społecznej

Cel ogólny:

Wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej regionu.

Cel szczegółowy:

Dostosowanie zasobów pracy do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy

Zadania:

• podniesienie poziomu edukacji ponad gimnazjalnej (niwelowanie różnic miasto - wieś);

• dopasowanie oferty szkolnictwa ponad gimnazjalnego do potrzeb rynku pracy;

• wypracowanie systemu (szybkie reagowanie) dostosowania programów nauczania do aktualnego popytu i podaży na określone zawody w regionie;

• upowszechnienie kształcenia zawodowego przy wykorzystaniu programów modułowych;

• włączenie szkolnictwa wyższego w system badania skuteczności edukacyjnej poprzez ułatwianie dostępu do informacji o jakości kształcenia;

• propagowanie wśród pracodawców idei szkolenia pracowników poprzez inwestowanie w uzupełnianie ich kwalifikacji i umiejętności dostosowujących do nowych technologii;

• wyzwalanie aktywności edukacyjnej osób nisko wykwalifikowanych;

• indywidualizacja usług aktywizacji zawodowej;

• rozwój usług poradnictwa zawodowego.

Cel szczegółowy:

Zmniejszanie obszarów wykluczenia społecznego.

Zadania:

• aktywizacja zawodowa osób długotrwale bezrobotnych, w tym z rodzin dotkniętych pokoleniowym bezrobociem;

• opracowanie systemu motywowania osób starszych i niepełnosprawnych do podnoszenia kwalifikacji;

• angażowanie osób niepełnosprawnych w proces aktywizacji zawodowej;

• tworzenie sieci klubów integracji społecznej;

• wypracowanie systemowego rozwiązania ograniczania bierności zawodowej i społecznej;

• utworzenie silnego systemu (opartego na jasnym i przejrzystym podziale kompetencji) współpracy instytucji samorządowych (PCPR, pUP, CIS) oraz instytucji sektora pozarządowego;

• monitorowanie i ewaluacja programów integracyjnych dla uchodźców;

• tworzenie programów przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu poprzez wykorzystanie całego spektrum instrumentów aktywizacyjnych, stosowanych przez różne instytucje samorządowe oraz sektor pozarządowy.

Cel szczegółowy:

Społeczeństwo wiedzy.

Zadania:

• poprawa dostępności do usług edukacyjnych;

• poprawa dostępności do informacji o jakości kształcenia ustawicznego;

• propagowanie kształcenia na kierunkach inżynieryjno-technicznych;

• rozwój sieci centrów informacji z bezpłatnym dostępem do internetu dla mieszkańców lokalnej społeczności;

• wyposażanie w sprzęt oraz doskonalenie umiejętności obsługi komputera pracowników oraz osób poszukujących pracy.

Cel szczegółowy:

Ułatwienie dostępu do usług społecznych poprzez równomierny rozwój infrastruktury społecznej w regionie.

Zadania:

• rozwój partnerstwa publiczno-społecznego w sferze usług społecznych poprzez angażowanie różnych organizacji (NGO) w rozwiązywanie problemów społecznych;

• zlecanie realizacji usług społecznych jednostkom zewnętrznym;

• opracowanie jasnych i przejrzystych reguł przyznawania środków publicznych na organizację zadań publicznych.

Cel ogólny:

Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa i sytuacji służby zdrowia.

Cel szczegółowy:

Poprawa dostępności i jakości usług medycznych. W województwie lubelskim było zatrudnionych 6119 lekarzy i 1531 stomatologów. Dostępność do świadczeń udzielanych przez lekarzy, określana ich liczbą przypadającą na 10 tys. ludności, wynosiła 28/10 tys. Wskaźnik dla lekarzy stomatologów wynosił 7/10 tys. W województwie lubelskim obserwuje się stopniowy spadek liczby pielęgniarek (o 5,3% w porównaniu z 2003 rokiem). Ma to związek z niskimi wynagrodzeniami w służbie zdrowia i emigracją personelu medycznego - zarówno średniego, jak i wyższego - za granicę. Biorąc pod uwagę strukturę lekarzy wg posiadanej specjalizacji, widzimy niedobór kardiologów, onkologów, hematologów, diabetologów, endokrynologów i gastrologów, w związku z czym należałoby rozważyć zwiększenie liczby miejsc specjalizacyjnych dla lekarzy. Aby zapewnić pacjentom lepszą jakość i dostępność świadczeń medycznych, należy zadbać o dobrze wykwalifikowany personel medyczny poprzez umożliwienie mu szkoleń oraz odpowiednie wynagradzanie.

Cel szczegółowy:

Uszczelnienie nadzoru nad zakładami opieki zdrowotnej. W województwie lubelskim funkcjonują 494 zakłady opieki zdrowotnej. Nieliczne tylko zakłady opieki zdrowotnej udzielają świadczeń w soboty, i to w ograniczonym wymiarze godzin, co odbija się na racjonalnym wykorzystaniu opieki doraźnej (60-80% wezwań niecelowych). Konieczne są działania o charakterze kompleksowym, obejmujące ograniczenie czynników ryzyka, objęcie profilaktyką osób z grup zagrożonych oraz wczesna identyfikację osób wymagających leczenia specjalistycznego. Zadania, które są w kompetencji lekarza pierwszego kontaktu, rzadko są realizowane z powodu braku stosownych planów i mierników oceny ich realizacji oraz braku odpowiedzialności lekarzy rodzinnych za uczestnictwo w programach. Szczególnie niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej pozbawione są nadzoru w zakresie czynnego poradnictwa, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. Odpowiednie regulacje prawne i koordynacja działań ośrodków monitorujących stan zdrowia, samorządów i jednostek odpowiedzialnych za finansowanie świadczeń (NFZ) stworzyłyby większe możliwości podejmowania konkretnych działań i ich egzekwowania. Zasadnicze znaczenie dla realizacji programów zdrowotnych i polityki zdrowotnej ma działalność ośrodków decyzyjnych z wysoko wykwalifikowaną kadrą w zakresie zdrowia publicznego. Rozmieszczenie i stan dróg w województwie oraz intensywność ruchu drogowego ma wpływ na zagrożenie wypadkami komunikacyjnymi, bezpieczeństwo i zdrowie mieszkańców województwa, a położenie przygraniczne na występowanie chorób zakaźnych. Istniejące przejścia graniczne, drogowe i kolejowe oraz przebiegające przez teren województwa drogi międzynarodowe wpływają na intensywność ruchu tranzytowego. Bardzo ważna jest poprawa infrastruktury i stanu dróg oraz rozmieszczenie karetek pogotowia ratunkowego tak, by czas dojazdu na miejsce zdarzenia i do szpitala był jak najkrótszy.

  1. Inwestycje

Puławy

1. Obwodnica Puław

2. Most na Wiśle

3. Włączenie Zakładów Azotowych „Puławy” do Wałbrzyskiej Podstrefy Ekonomicznej

Kraśnik

1. Obwodnica Kraśnika

2. Przetwórstwo rolno-spożywcze (chłodnia)

3. Tłocznia oleju do biopaliw w Wilkołazie

4. Realizacja programu zagospodarowania doliny rzeki Wyżnicy z gospodarką ściekową i rekreacyjną

Łuków

1. Kanalizacja miasta i gminy Łuków

2. Kolej Lublin - Łuków - szynobusy

3. Duża obwodnica Łukowa połączona z drogą Łuków - Lublin

4. Budowa wysypiska śmieci, utylizacja odpadów

Janów Lubelski

1. Budowa infrastruktury pod park rekreacji w Janowie

2. Droga Janow - Godziszów - Batorz - zmiana kat. na drogę wojewódzką

3. Kanalizacja - infrastruktura przeciwburzowa w miejscowościach Godziszów, Modliborzyce, Wierzchowiska

Ryki

1. Miejska Oczyszczalnia Ścieków

2. Kanalizacja obszarów wiejskich

3. Budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego

Lubartów

1. Budowa Centrum Kultury

2. Budowa lotniska Niedźwiada

3. Modernizacja, renowacja i połączenie drogi Lubartów - Lublin - Rzeszów

Lublin Ziemski

1. Wsparcie budowy szpitala w Bychawie - oddziały paliatywne

2. Modernizacja ciągu komunikacyjnego droga Lublin - Kamień

Świdnik

1. Budowa lotniska

2. Modernizacja Parku Przemysłowego

3. Budowa dróg dojazdowych (al. Solidarności, ul. Kusocińskiego) do planowanych

węzłów na drodze krajowej Warszawa - Kijów (Witosa, Mełgiew,Mełgiewska)

4. Budowa kolektora kanalizacji deszczowej wraz z oczyszczalnią wód opadowych

Łęczna

1. Kontynuacja budowy szpitala

2. Przebudowa drogi wojewódzkiej Lubartów - Łęczna - Biskupice

Międzyrzec Podlaski

1. Zagospodarowanie byłej żwirowni - ośrodek wypoczynkowy

2. Przydomowe oczyszczalnie ścieków, kanalizacja obszarów wiejskich

3. Droga powiatowa Utrówka - Strzakły

Radzyń Podlaski

1. Budowa budynku sądu

2. Remont zespołu parkowo-pałacowego

3. Segregacja i utylizacja śmieci, budowa wysypiska śmieci

Biała Podlaska

1. Zagospodarowanie terenu byłego lotniska

2. Zagospodarowanie terenu przy ul. Północnej

3. Budowa zatok autobusowych, reorganizacja komunikacji miejskiej

Hrubieszów

1. Rozbudowa HOSIR - części hotelarsko-gastronomicznej

2. Koncepcja budowy zalewu w powiecie

3. Budowa obwodnicy Hrubieszowa północ - wschód

Włodawa

1. Przejście graniczne z Białorusią - Włodawa Tomaszówka

2. Ukrainą - Zbereże Adamczuki

3. Poprawa infrastruktury drogowej

Chełm

Obwodnica północna Chełma

Biłgoraj

1. Droga krajowa 835 Lublin - Przemyśl (do granic województwa lubelskiego)

2. Hala sportowa - kompleks rekreacyjno-sportowy na terenie powiatu

3. Poprawa infrastruktury i terenów inwestycyjnych

4. Rozwój ekologicznego przetwórstwa rolno-spożywczego

Parczew

1. Zakład utylizacji i segregacji śmieci w Parczewie

2. Modernizacja trasy Międzyrzec Podlaski - Lublin

3. Budowa obwodnicy dla Parczewa

4. Budowa kanalizacji przy jeziorach Białka, Czarne, Zagłębocze

Krasnystaw

1. Termomodernizacja SP ZOZ szpitala w Krasnymstawie

2. Droga Żółkiewka w kierunku na Biłgoraj

3. Budowa drugiego mostu i małej obwodnicy - poprawa układu komunikacyjnego

Tomaszów Lubelski

1. Uruchomienie biopaliwa w Cukrowni Wożuczyn

2. Poprawa infrastruktury - obwodnica tomaszowska

3. Budowa basenu sportowego w Tomaszowie Lubelskim

Opole Lubelskie

1. Zmiana drogi 824 z wojewódzkiej na krajową

2. Uruchomienie linii produkcyjnej cukierków w Cukrowni Opole Lubelskie

Zamość

1. Inwestycje drogowe - obwodnica zachodnia na trasie E74, ulica Dzieci Zamojszczyzny, aleja 1 Maja - Lubelska

2. Obwodnica wschodnia - aleja Hrubieszowska do alei Jana Pawła II i Legionów

3. Zakład utylizacji w Dębowcu

4. Park Naukowo-Technologiczny na terenie powiatu (strefa ekonomiczna - podstrefa ekonomiczna)

  1. Instrumenty polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw

1. finansowe:

- pomoc państwa dotyczącą:

- inwestycji materialnych,

- inwestycji niematerialnych (transfer wiedzy),

- usług dotyczących doradztwa, szkoleń i szerzenia wiedzy,

- przenoszenia MSP (np. przedsiębiorczość rodzinna)

- ochrony środowiska naturalnego,

- prac badawczo-rozwojowych,

- innych celów (np. współpracy między przedsiębiorstwami).

Pomoc państwa dla MSP musi być zgodna z wytycznymi wspólnotowymi w sprawie pomocy dla nich, aby nie dochodziło do zniekształcenia wymiany handlowej i konkurencji między krajami członkowskimi (zgodnie z art. 92 Traktatu Rzymskiego)

Środki z:

- Funduszy Strukturalnych,

- Europejskiego Banku Inwestycyjnego,

- Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego.

2. instrumenty prawno-administracyjne:

- uproszczenia procedur administracyjnych i prawnych w stosunku do MSP (np. księgowości, uproszczone formy opodatkowania itp.),

- generalna poprawa otoczenia administracyjnego i prawnego dla firm.

3. instrumenty instytucjonalne obejmujące tworzenie sieci informacji i doradztwa dla MSP:

- Euro-Info Centra, udzielające informacji i porad dotyczących regulacji i programów UE,

- sieci kojarzenia BC-Net (Business Cooperation Network) i BRE (Bureau de Rapprochement des Enterprises),

- Europartenariat, Interprise, IBEX - w ramach których organizuje się bezpośrednie spotkania przedsiębiorców i promuje współpracę między nimi.

MSP w Polsce

Podobnie jak w UE w Polsce MSP stanowią około 99% istniejących przedsiębiorstw.

Liczba przedsiębiorstw zarejestrowanych wynosi ok. 3 mln, z czego aktywne jest 1,8 mln. Ich udział w tworzeniu PKB sięga ok. 48% a zatrudnione jest ok. 64% pracujących. Priorytetem wobec MSP określonym w Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa w UE

jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności, nakładów inwestycyjnych i eksportu małych i średnich przedsiębiorstw.

Działania rządu wobec sektora nakreślone zostały, w oparciu o uprzednio wymieniony

dokument, w okresowym dokumencie rządowym „Kierunki działań rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw do 2002 roku.”

01.01.2001 r. powołano Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), której zadaniem jest skonsolidowanie już podjętych inicjatywy na rzecz budowy systemu wspierania przedsiębiorczości zgodnie z wymogami wynikającymi z procesów integracji z UE. Za jej pośrednictwem MSP będą mogły korzystać z różnych form wsparcia:

1. dotacje na szkolenia, uzyskiwanie certyfikatów z zakresu zarządzania jakością,

środowiskiem i BHP, przygotowanie do uczestnictwa w rynku kapitałowym

2. dotacje na powiększenie kapitału funduszy pożyczkowych lub poręczeniowych, inicjatywy wspierające rozwój przedsiębiorczości

Ze środków budżetowych finansowane będą też sieci Punktów Konsultacyjno-Doradczych, w których MSP i osoby podejmujące działalność gospodarczą będą mogły skorzystać z bezpłatnych usług doradczych z zakresu prowadzenia własnej firmy.

Ponadto PARP gwarantuje i odpowiada przed rządem Rzeczpospolitej Polskiej i Komisją Europejską za prawidłowe wykorzystanie udostępnianych środków z funduszy przedakcesyjnych jak również za jakość i akredytację systemu obejmującego współpracę z instytucjami na poziomie regionalnym i lokalnym. Warunki i tryb udzielania dotacji przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21.05.2001 r.

MŚP mogą realizować:

1. działania ogólnokrajowe:

- „Innowacja i technologia dla rozwoju przedsiębiorstw”

- „Wstęp do jakości”

- „Gotów do działalności w Europie”

- „Wstęp do eksportu”

- „Promocja eksportu”

2. działania regionalne:

- „Program rozwoju firmy” (woj. lubelskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie śląskie)

- „Program rozwoju firmy dla eksporterów” (woj. lubelskie, podkarpackie, śląskie)

- „Program dotacji inwestycyjnych dla MSP” (woj. lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie, śląskie).

3. uczestniczyć w V Programie Ramowym Badań, Postępu Technicznego

4. korzystać z sieci Euro-Info Centrów, sieci kojarzenia BC-Net (Business Cooperation Network) i BRE (Bureau de Rapprochement des Enterprises).

  1. Sposoby wspierania rozwoju MSP

1.Finansowe:

2.Niefinansowe:

  1. Podsumowanie

Na uwarunkowania istotne dla sektora przedsiębiorstw w Polsce składają się m.in. Sytuacja makroekonomiczna (wzrost PKB, zwiększanie się udziału małych i średnich przedsiębiorstw w jego tworzeniu), sytuacja demograficzna (ujemny przyrost naturalny, starzenie się społeczeństwa, zjawiska migracyjne), a także sytuacja na rynku pracy (zmniejszające się od 2005 roku bezrobocie). Ogromne znaczenie ma również współfinansowanie sektora ze środków Unii Europejskiej, niestety wciąż niedostatecznie wykorzystywane.

Podmiotem gospodarczym jest każdy aktywny uczestnik procesów gospodarczych, czyli osoby fizyczne i prawne prowadzące działalność. To firmy jednoosobowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, spółki prywatne i państwowe. Wszystkie w/w podmioty sklasyfikowane są w systemie krajowego rejestru podmiotów gospodarczych narodowej REGON i to on stanowi podstawową bazę danych w zakresie liczby podmiotów gospodarczych. Jest zbiorem rejestrowanym na bieżąco i stanowi centralną i terenową bazę danych.

Polska jest najbardziej przedsiębiorczym krajem Unii Europejskiej. Co dziewiąty Polak zaangażowany był w „rozkręcanie” własnego biznesu. Choć taka forma zatrudnienia staje się w Polsce coraz bardziej popularna ze względu na niskie koszty pracodawców, bardziej może to wynikać z potrzeby samorealizacji i chęci posiadania własnego biznesu. Według badań socjologicznych ktoś, kto osiągnął sukces w pracy - to właśnie biznesmen. Własna działalność gospodarcza to czasem także efekt lęku przed utratą pracy lub braku stałej umowy na czas nieokreślony.

Na Lubelszczyźnie największą popularnością wśród branż cieszy się handel i drobne naprawy, którego udział w strukturze branżowej sektora w różnych powiatach wynosi do 40%. następne w kolejności są przetwórstwo, budownictwo i transport, oscylujące wokół 10 procentowego udziału.

W województwie lubelskim zarejestrowanych było 99.652 przedsiębiorstwa. Najwięcej podmiotów zarejestrowanych było w powiecie grodzkim Lublin (39.619) oraz w powiecie puławskim (9.336). Najmniej było ich w powiecie parczewskim.

Należy wskazać na dużą rozbieżność w poziomie rozwoju sektora przedsiębiorstw w różnych powiatach, mierzoną wskaźnikiem sprzedanej produkcji na jednego mieszkańca. Rozpiętość ta wahała się od ok. 1.700 zł (powiaty chełmski i parczewski) do ponad 14 tysięcy zł w powiecie biłgorajskim. W większości jest to spowodowane długoletnimi zaległościami gospodarczymi. Umiejętne korzystanie z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej szczególnie z budżetu na lata 2007-2013 może przynieść stopniową poprawę sytuacji. Do tego jednak potrzebna jest zmiana polityki regionalnej i wdrożenie długoterminowej strategii naprawczej. Lubelskie województwo ma anachroniczną strukturę gospodarczą: zdecydowaną przewagę rolnictwa, niski udział przemysłu innowacyjnego wraz ze stosunkowo małym udziałem usług. Taka struktura przy niskiej efektywności rolnictwa, które wytwarza małą wartość dodaną, zmniejszających się rynkach zbytu, złej infrastrukturze, może prowadzić w prostej linii do pogłębiania się zacofania gospodarczego regionu.

Do cech charakterystycznych lubelskiego sektora przedsiębiorstw należy również niski poziom inwestycji w przeliczeniu na głowę jednego mieszkańca. Średnia dla całego województwa jest ponad dwa razy niższa niż dla kraju i wynosi 836 zł. Jedynie dwa powiaty: puławski i miasto Lublin były zbliżone pod tym względem do poziomu ogólnopolskiego (wynoszącego 1.913 zł). Pozostałe powiaty prezentowały się znacznie gorzej - w powiecie chełmskim poziom ten wynosił w 2004 roku zaledwie 123 zł!

Za pozytywne uznać należy zwiększanie się liczby instytucji otoczenia biznesu - oddziałów banków, agencji rozwoju lokalnego, fundacji wspomagających rozwój przedsiębiorczości. Większość z nich rozlokowana jest w ośrodkach miejskich. Bywają natomiast powiaty, w których jest zaledwie kilka takich instytucji.

  1. Bibliografia:

  1. Poznańska K.: Uwarunkowania innowacji w małych i średnich przedsiębiorstwach., Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998;

  2. Dominiak P.: Sektor MSP we współczesnej gospodarce, PWN, Warszawa 2005;

  3. Sobczyk G.: Strategie konkurencji małych i średnich przedsiębiorstw, UMCS, Lublin 2006;

  4. Skowronek- Mielczarek A.: Małe i średnie przedsiębiorstwa, Źródła finansowania, C.H. Beck, Warszawa 2005;

  5. Kortan J.: Podstawy ekonomiki i zarządzania przedsiębiorstwem, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 1997r.

  6. Borowiecki R., Siuta-Tokarska B.: Problemy funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Synteza badań i kierunki działania, Difin, Warszawa 2009;

  7. red. Otto J., red Stanisławski R.: Szanse rozwoju sektora MŚP na jednolitym rynku europejskim,Difin, Warszawa 2006.

25


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Fundusze unijne szansa na rozwoj malych i srednich przedsiebiorstw fundun
Górczyńska, Anna Wspieranie innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw w zamówieniach publicz
MSP w Polsce, Rozwój sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Polsce
Finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw- private equity oraz venture capital, Różne Dokumenty
Finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw - streszczenie metod, Różne Dokumenty, MARKETING EKON
Rozdział I Programy wspomagania małych i średnich przedsiębiorstw
rola malych i srednich przedsiebiorstw dla gospodarki narodowej panstwa
Rachunkowość małych i średnich przedsiębiorstw wykład V

więcej podobnych podstron