Przygotowały:

Alicja Biskup, Anna Mantaj, Marzena Skrzypek, Julianna Urban

Pedagogika rok II Wągrowiec

PZ Gr. 11

PROGRAM PROFILAKTYCZNY DOTYCZĄCY ZWALCZANIA AGRESJI WŚRÓD UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ

1. Szkoła od początku swego istnienia wzbudzała zarówno emocje pozytywne jak i negatywne. Zakładała, bowiem możliwość przekazywania uczniom wiedzy, rozwijania ich zainteresowań, ale także jest miejscem, w którym następuje coraz większa brutalizacja. Jednym z najbardziej widocznych zjawisk dokonujących się wśród młodzieży w ostatnich latach jest znaczny wzrost zachowań nasyconych agresją. Rozwój cywilizacyjny stwarza nowe zagrożenia. Upowszechnia się moda na narkotyki, dobrą zabawę przy alkoholu i papierosach. To zjawisko jest obserwowane zwłaszcza wśród młodzieży szkół ponad gimnazjalnych. Jednak należy zauważyć, że młodzież szkoły podstawowej i gimnazjum również coraz częściej sięga po alkohol, papierosy czy narkotyki. Handel substancjami psychoaktywnymi rozwija się szybko. Powstają dobrze zorganizowane sieci dystrybucji narkotyków, a dilerzy docierają do miast, miasteczek a nawet wsi., Aby sprostać tym wyzwaniom nauczyciel - wychowawca musi umieć sterować procesami kształcenia i wychowania, podejmować kroki, które pozwolą dzieciom i młodzieży uniknąć niebezpieczeństw XXI wieku, jakimi są: NIKOTYNIZM, ALKOHOLIZM, NARKOMANIA, AGRESJA.

We współczesnym świecie nasiliły się ze zdwojoną mocą problemy dotyczące wzajemnych relacji między ludźmi. Wszyscy odczuwamy nadmiar agresji, brak tolerancji, empatii wśród ludzi, czasem zwykły egoizm i brak życzliwości. Nie ulega wątpliwości, że sprzyja temu sposób życia i warunki, jakie dyktuje nam współczesny świat. Z kolei dzieci od najmłodszych lat czas mają wypełniony telewizją, która nierzadko zniekształca rzeczywisty obraz świata i ludzi, a także "bombarduje" agresją z filmów, niektórych programów i reklam. Wielu zamiast kontaktów z rówieśnikami wybiera komputer. Niekontrolowane i długie "przesiadywanie w sieci" zwłaszcza najmłodszych, powoduje, iż są oni często narażeni na odbieranie nieodpowiednich dla siebie treści, a poza tym zaczynają lepiej czuć się w świecie "nierzeczywistym" niż w "realu". Rodzina, środki masowego przekazu czasem nawet bezwiednie nasilają się w dzieciach i młodzieży przekonanie, że to: zewnętrzne piękno, pieniądz i siła rządzi światem i należy się temu zupełnie podporządkować. Wprawdzie całkowicie świata nie zmienimy, ale nie możemy pozostać obojętni i niewzruszeni na to, co dzieje się wokół i w jaki sposób wychowują się nasze dzieci.

Z uwagi na wymiar i natężenie tego zjawiska postanowiliśmy stworzyć program, którego celem byłoby zminimalizowanie przyczyn agresji i przeciwdziałanie przemocy, a także wskazanie właściwych wyborów życiowych i umiejętności rozładowania napięcia w alternatywny sposób. Zdajemy sobie sprawę, że szkoła, jako placówka edukacyjno-wychowawcza w dużej mierze odpowiada za kształtowanie właściwych postaw społecznych swych uczniów, musi, więc wskazać im właściwą drogę w życiu, naświetlić pozytywne postawy społeczne i moralne, dzięki którym będą prawidłowo funkcjonowali w społeczeństwie. Aby program ten przyniósł zamierzone efekty musi być wspierany ścisłą współpracą ze środowiskiem rodzinnym, w którym młodzi ludzie wzrastają.

2. Adresatami programu są przede wszystkim uczniowie V klasy Szkoły Podstawowej, ale także rodzice, nauczyciele.

3. Tematyka działań będzie realizowana w formie godzin wychowawczych, spotkań ze specjalistami, w zespołach klasowych w ramach zajęć lekcyjnych. Realizatorami działań profilaktycznych będą:

• Pracownicy szkoły (nauczyciele);

• Policja, P.P.P. ;

• Organizacje pozarządowe ( fundacje, stowarzyszenia)

4. Wiodącym celem prezentowanego programu jest rozwijanie w młodzieży umiejętności postrzegania innych, jako podmiotów wzajemnych interakcji, oraz eliminowanie wśród nich zachowań agresywnych i kształtowanie postaw asertywnych.

Cele ogólne programu są następujące:

• wdrażanie do zachowań społecznie akceptowanych

• rozwijanie umiejętności komunikacji interpersonalnej

• uświadomienie przyczyn oraz konsekwencji zachowań aspołecznych

• kształtowanie umiejętności budowania poczucia własnej wartości

• kształcenie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych

• rozwijanie umiejętności skutecznego komunikowania się

• kształtowanie umiejętności pracy w zespole

• ukazywanie niepowodzenia nie jako źródła stresu, ale jako doświadczenia na drodze rozwiązywania problemów i pokonywania trudności

• kształtowanie więzi grupowej

• wdrażanie do aktywnej pracy i współpracy w grupie rówieśniczej i społeczności uczniowskiej

• doskonalenie umiejętności porozumiewania się, komunikowania, wyrażania i nazywania własnych uczuć, myśli, przekonań

• Eliminowanie zachowań agresywnych i przemocy wśród młodzieży.

• Wzrost poczucia bezpieczeństwa ucznia w szkole.

• Integracja uczniów w szkole i wzmocnienie więzi między uczniami, nauczycielami i rodzicami we wspólnym działaniu na rzecz przeciwdziałania agresji.

Cele szczegółowe :

• Dostarczenie wiedzy na temat praw człowieka, dziecka i ucznia oraz procedur postępowania w przypadku łamania zasad.

• Zdobycie wiedzy na temat zachowań agresywnych.

• Wykształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie z sytuacją agresji i przemocy.

• Opracowanie środków zaradczych.

Przewidywane efekty:

1. Poznanie samego siebie w świetle pozytywnego myślenia i samoakceptacji.
2. Uzasadnienie znaczenia pozytywnego myślenia i otwartości w życiu człowieka.
3. Dokonywanie trafnej samooceny oraz nabycie umiejętności autoprezentacji.
4. Przestrzeganie zasad pracy w zespole podczas wykonywania zadań i prowadzenia negocjacji.
5. Rozpoznawanie i pokonywanie barier w procesie komunikacji międzyludzkiej.
6. Stosowanie werbalnych i niewerbalnych technik komunikowania się podczas dyskutowania, argumentowania i negocjowania.
7. Rozróżnianie zachowań asertywnych i nie asertywnych.
8. Samodzielne wyznaczenie potrzeb z zakresu doskonalenia umiejętności komunikowania się w oparciu o analizę mocnych i słabych stron własnej osobowości.

9. Szkoła w opinii uczniów i rodziców uważana jest za bezpieczną.

10. Opracowanie jednolitych, jasnych procedur postępowania owocuje lepszymi relacjami uczeń - nauczyciel - rodzic, co pozwala na szybszą i skuteczniejszą interwencję oraz na łatwiejsze wychwycenie i zrozumienie problemu.

11. Uczniowie chętnie biorą udział w różnorodnych konkursach i zawodach a wyniki w nauce są zadawalające.

12. Uczniowie są współgospodarzami szkoły, samorząd uczniowski jest aktywny, podejmuje ciekawe akcje.

13. Uczniowie i ich rodzice mają możliwość korzystania ze wsparcia pedagoga i psychologa szkolnego oraz profesjonalnych instytucji.

14. Uczniowie wypracowują zasady współżycia i tolerancji.

15. Akty przemocy występują sporadycznie.

16.Wszyscy uczniowie w trudnej sytuacji mogą liczyć na Pomoc i wsparcie, a rodzice przełamali wstyd i w razie potrzeby śmiało zgłaszają swoje trudności.

17. Uczniowie wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki.

uczeń powinien:

• zauważać i akceptować podobieństwa i różnice między sobą i innymi dziećmi

• uświadomić sobie, że jest wyjątkowe i niepowtarzalne

• rozróżniać dobro i zło w sytuacjach codziennych oraz odpowiednio na nie reagować

• uświadamiać sobie i akceptować uczucia własne oraz innych osób

• mieć poczucie przynależności do grupy

• współtworzyć i respektować normy grupowe

• radzić sobie w sytuacjach trudnych oraz wiedzieć do kogo zwrócić się o pomoc

• potrafi odmawiać

5. Miejscem realizacji programu będzie sala lekcyjna, świetlica stowarzyszenia,

6. Opis programu

Program może być realizowany jako odrębna całość poruszać będzie problematykę agresji i przemocy. Zawiera scenariusze zajęć oraz tematy do dyskusji.

Pojawiają się elementy mini wykładu. Dominują aktywne formy pracy takie jak: drama, debata autorefleksja, wymiana doświadczeń, burza mózgów, trening twórczości, metoda niedokończonych zdań, dyskusja, ćwiczenie nowych sposobów komunikowania się. Praca indywidualna, zbiorowa i grupowa.

Program obejmuje 16 części :

Harmonogram działań - realizacja programu

Lp.	Cele programu		Zaplanowane zadania	Sposoby realizacji	Termin	Osoby odpowiedzialne
1.	Zacieśnianie więzi z rodzicami i próby zaangażowania ich w akcję programu		Spotkanie dla rodziców uczniów kl. dotyczące zapoznania z procedurami postępowania, obowiązującymi w naszej szkole, odnośnie uczniów mających kontakt z agresją, wyrażenie zgody na prowadzenie przez szkołę takich działań	Wywiad, pogadanka, ankieta	wrzesień	Wychowawcy klas
2.	Rozwijanie umiejętności komunikacji interpersonalnej, kształtowanie umiejętności budowania poczucia własnej wartości skutecznego komunikowano się		Integracja grupy, zespołu, klasy.	Wzmacnianie poczucia podmiotowości, akceptacji, otwartości i zaufania; ćwiczenie umiejętności wyrażania swoich myśli, uczuć i emocji np.: za pomocą psychodramy	Cały rok	Pracownicy świetlic, wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotów „artystycznych”
3.	Wdrażanie do zachowań społecznie akceptowanych		Jasne sformułowanie zasad zachowania i współżycia społeczności uczniowskiej i ocena ich przestrzegania	Sporządzenie wraz z uczniami kodeksu ucznia.	wrzesień	Wychowawcy klas.
4.	zapobieganie i eliminowanie zachowań agresywnych wśród młodzieży		Kontrola boiska, toalet i okolicy szkoły	„marsze” kontroli	Cały rok	Pracownicy szkoły, pracownicy ochrony, wyznaczone grupy dyżurujących nauczycieli itp.
5.	Uświadomienie młodzieży w zakresie rozpoznawania i pokonywania barier w procesie komunikacji międzyludzkiej		Realizacja cyklu zajęć edukacyjnych o tematyce tolerancji innych i ich „ułomności”	Wykład, otwarta dyskusja	październik	Gość- pracownik domu pomocy młodzieży
6.	ukazywanie niepowodzenia nie jako źródła stresu, ale jako doświadczenia na drodze rozwiązywania problemów i pokonywania trudności		Zajęcia pt. : ,,Jak mądrze wypoczywać ?”	- Uświadomienie uczniom ważnej roli odpoczynku. - Wskazanie możliwości korzystnego spędzania czasu. - Promowanie bezpiecznego i aktywnego wypoczynku. - Rozwijanie umiejętności przewidywania skutków zdarzeń związanych ze spędzaniem czasu wolnego.	listopad	ścieżki edukacyjne- pracownicy świetlicy
7.	Nauka samoakceptacji		Kształtowanie pozytywnego obrazu samego siebie, istoty pozytywnego myślenia i samoakceptacji.	Zorganizowanie zajęć z psychologiem lub pedagogiem. Przeprowadzenie godzin wychowawczych o wspomnianej tematyce Pogadanka na temat, pozytywnego obrazu siebie”	Cały rok	Wychowawcy klas
8.	Rozwijanie zdolności komunikacyjnych		Rozwijanie procesu komunikacji interpersonalnej: ·język i style komunikowania się (kanały komunikacji). Bariery komunikacji, techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej, techniki aktywnego słuchania.	Przeprowadzenie godzin wychowawczych , zajęcia w ramach ścieżki czytelniczej i medialnej. Ćwiczenia i zajęcia na temat komunikacji interpersonalnej Indywidualne rozmowy Praca w grupach Dodatkowe zajęcia w świetlicy.	grudzień	Wychowawcy klas, ·nauczyciel- bibliotekarz.
9.	Jak mówić „nie”		Zapoznanie z istotą asertywności i asertywnego zachowania, agresji i uległości	Przeprowadzenie godzin wychowawczych	grudzień	Wychowawcy klas, psycholog
10.	Poznanie znaczenia pojęć: agresja,		Uzyskanie wiedzy na temat: "Agresja w życiu człowieka".	przemoc; zapoznanie uczniów z przyczynami i formami agresji; wskazanie sposobów radzenia sobie z agresją	styczeń	Wychowawcy klas
11.	Zdobycie umiejętności radzenia sobie ze stresem	Przekazanie informacji o stresie oraz sposobów jego pokonywania i wykorzystania w procesie twórczego myślenia oraz przedsiębiorczego działania.		Przeprowadzenie godzin wychowawczych, Indywidualne rozmowy stresu.	luty	Wychowawcy klas nauczyciel- bibliotekarz
12.	Przeciwdziałanie agresji	Radzenie sobie z zachowaniami agresywnymi.		ćwiczenie umiejętności wyrażania uczuć negatywnych; rozwijanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów; ćwiczenie umiejętności asertywnego zachowania w różnych sytuacjach społecznych.	Cały rok	Wychowawcy klas, nauczyciel przedsiębiorczości
13.	Umiejętność współdziałania		Rozwiązywanie problemów i konfliktów w zespole, techniki negocjacji.	Przeprowadzenie godzin wychowawczych Indywidualne rozmowy	marzec	Wychowawcy klas , policja
14.	wydobycie inicjatywy z młodzieży		Pomysły uczniów na zmniejszenie agresji w szkole	Rozwijanie twórczości uczniów; zaprojektowanie plakatów, ulotek, haseł zniechęcających do agresywnych zachowań; przygotowanie kampanii reklamowej w szkole.	luty	Wychowawcy klas
15.	Działania prewencyjne		Szybka interwencja w przypadku zaistnienia zjawiska	Właściwe reakcje i pomoc w sytuacji wystąpienia ataków agresji	Cały rok	Wychowawca, nauczyciele, pedagog
16.	Zapoznanie z aspektem prawnym		Młodzież a prawo Odpowiedzialność uczniów za swoje czyny w świetle przepisów	Wykład, pogadanka, dyskusja ankieta	kwiecień	Spotkanie z policją - pedagog We współpracy z wychowawcami i rodzicami

7. Ewaluacja programu profilaktyki

Ewaluacja programu nastąpi po przeprowadzeniu programu i wskaże, czy i w jakim stopniu zostały zrealizowane cele programu oraz jakie są jego słabe i mocne strony. Diagnoza osiągnięć uczniów powinna odbywać się na bieżąco - głównie poprzez obserwacje zachowania uczniów, ich aktywności podczas zajęć, umiejętności współpracy w zespole. Ewaluacja posłuży do sprawdzenia efektywności przeprowadzonych zajęć. Cenną wskazówką dla nauczyciela, będzie również ankieta wypełniana przez rodziców dwukrotnie - na początku i na końcu realizacji programu. Pozwoli ona zdiagnozować grupę, a później porównać zachowania dzieci przed i po wdrożeniu programu.

Ankieta dla uczniów

Ankieta jest anonimowa. Proszę o uważne przeczytanie pytań i szczere odpowiedzi. Odpowiedź twierdzącą zaznaczamy krzyżykiem. Proszę zaznaczyć jedną odpowiedź do każdego z pytań.

1. Jak sądzisz, o co w życiu warto zabiegać?

   a) pieniądze,
   b) miłość,
   c) rodzinę,
   d) karierę,
   e) dobrą pracę,
   f) inne, jakie .........................................................................................................

2. Jakie zajęcia najchętniej wykonujesz w czasie wolnym?

   a) słucham muzyki,
   b) czytam książki,
   c) maluję,
   d) chodzę do dyskoteki,
   e) chodzę do klubu,
   f) spotykam się z przyjaciółmi,
   g) inne, jakie? .......................................................................................................

3. Które z wymienionych poniżej zjawisk ma dla Ciebie negatywne znaczenie:

   a) kradzież,
   b) rozbój (pobicie),
   c) gwałt,
   d) zabójstwo,
   e) oszustwo,
   f) inne, jakie? .......................................................................................................

4. Chodzisz na pewno do kina, wypożyczasz kasety video. Jaki rodzaj filmów odpowiada ci najbardziej?

   a) komedie, zabawne, lekkie historyjki,
   b) sensacyjne,
   c) filmy akcji,
   d) horrory, mroczne opowieści,
   e) obyczajowe opowieści o życiu zwyczajnych ludzi
   f) inne, jakie? .......................................................................................................

5. Gdybyś mógł wybrać kraj, rodzinę, pozycję społeczną i inne czynniki, jak chciałbyś zaprogramować Swoje życie, co byś zmienił(a)?

   ...........................................................................................................................

   ...........................................................................................................................

   ...........................................................................................................................

6. Z którą z postaci fikcyjnych (literackich, filmowych lub rzeczywistych) identyfikujesz się najbardziej, jest dla Ciebie wzorem?

   ...........................................................................................................................

   ...........................................................................................................................

  Ankieta dla rodziców

Ankieta jest anonimowa. Proszę o uważne przeczytanie pytań i szczere odpowiedzi. Odpowiedź twierdzącą zaznaczamy krzyżykiem. Proszę zaznaczyć jedną odpowiedź do każdego z pytań.

1. Jakie Pana/Pani zdaniem występują w tej szkole zagrożenia bezpieczeństwa? (wymień rozpoczynając od najczęściej występujących)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Co jest przyczyną tych zagrożeń wg Pana/Pani?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Czy została Pan/ Pani zapoznany/a z procedurami postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa w szkole?

1. TAK b) NIE

4. Czy w tym roku szkolnym stosował/a Pan/Pani powyższe procedury?

(jeżeli tak, to w jakich sytuacjach)

1. TAK

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. NIE

5. Jakie formy współpracy rodziców z nauczycielami sprzyjają zapewnieniu bezpieczeństwa w szkole?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6. Jakiego wsparcia w zakresie rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży oczekuje Pan/Pani ze strony dyrektora szkoły?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. Jakiego wsparcia oczekuje Pani ze strony rodziców w zakresie rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8. Proszę ocenić stan bezpieczeństwa w Państwa szkole zaznaczając jedno określenie:

1. bardzo dobry

2. dobry

3. zadowalający

4. zły

5. bardzo zły

9. Jakie natychmiastowe działania powinna Państwa zdaniem podjąć szkoła, aby poprawić stan bezpieczeństwa?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

---