WYKŁAD 3
DOBÓR KREWNIACZY
- Propaguje własne geny pomagające krewnym: czas, pokarm, pieniądze, stanowiska
Dobór grupowy - (obserwacje dynamiki i liczebności populacji skłoniły niektórych badaczy do wysunięcia hipotezy samoregulacji)
Działanie dla dobra społeczeństwa
-migracja
- nie rozradzać się
- wychowywać cudze potomstwo
Zyskuje na tym grupa, populacja, gatunek, bo: -jest więcej miejsca i pokarmu dla innych
młode mają większe szansę przeżycia
dobór grupowy zakłada, że grupa działa jako całość, reguluje swoją liczebność (np. ogranicza rozrodczość)
-lwy i lwiątkobójstwa
-obrona potomstwa
- obrona stada
- prowokowanie drapieżników -reakcja złamanego skrzydła, przechwałki zwierząt stadnych
Oszustwa behawioralne i chemiczne: kukułcze jaja
Niewolnictwo u mrówek Zalecenie: okazujcie altruizm
PRAWIDŁOWOŚCI WIĄZANE Z ZAKRESEM TOLERANCJI
Organizmy o szerokim zakresie tolerancji są szerzej rozpowszechnione
Szerokiej tolerancji w stosunku do jednego czynnika może towarzyszyć wąska tolerancja w stosunku do drugiego
Zmiany natężenia jednego czynnika mogą zmieniać zakres tolerancji na drugi czynnik
Granice tolerancji mogą zmieniać się w zależności od wie~ stanu fizjologicznego.
1.Wymagania życiowe
stenobionty / eurybionty
2. Preferencje środowiskowe
Stenotopowe / eurytopowe
3. Wrażliwość na czynniki np. wilgotność
Kserofity / mezofity / higrofity
Sosna / dąb szypułkowy / jesion
Np. zasolenia
Halokseny/ halifile/ halobionty
Wrażliwe / znoszą/ lubią lub tolerują
PROMIENIOWANIE SŁONECZNE
UV - poniżej 0,4 nm
oddziaływanie kancerogenne mutagenne dla białka :DNA
-rośliny wytwarzają na epidermie włoski, substancje woskowe, albo żółte barwniki tworzące ekran ochronny i odbijający promieniowanie
- zwierzęta chronią się np. włosami
synteza pewnych związków np. prowitamina D
Światło widzialne (0.4-0.7 nm)
Wykorzystywanie energii słonecznej w produkcji pierwotnej
Regulacja cykli życiowych
Natężenie promieniowania w różnych miejscach kuli ziemskiej. Wpływa na rozmieszczenie organizmów
Zjawiska fotoperiodyzmu
kwitnienie-owocowanie
anabioza (życie utajone) u owadów
sen zimowy
migracje
zmiana upierzenia: sierści (ptaki i ssaki)
Uaktywnienie hormonów
Zmiany w behawiorze
Podczerwień (powyżej 0.7 run)
klimat
krążenie pierwiastków(węgiel)
Temperatura
Wpływ na zwierzęta
Rozwój organizmów reguła van't Hoffa
co 10 stopni podwaja się lub potraja prędkość reakcji
Aktywność
Aktywność lokomotoryczna Sen zimowy
Rozród
osiągniecie dojrzałości płciowej np. musca domestica osiąga dojrzałość płciową przy t = 30 stopni po 4 tygodniach przy t=20 stopni po 20 dniach
liczba składanych jaj
zmiana formy rozrodu z; płciowego na bez:płeiowy np. Hydra sp paezkowanie a przy wyższej temperaturze wytwarzanie gamet
Wpływ na rośliny
Zmiany poziomu aktywności metabolicznej
Zero fizjologiczne~temperatura w której ustają procesy rozwojowe np. groch 2 stopnie
Suma temperatur efektywnych
Suma różnic między średnimi dobowymi a zerem fizjologicznym- wartość określająca Zapotrzebowanie na temperaturę w okresie całego rozwoju lub kolejnych stadiach. Np. podbiał (do momentu kwitnienia) suma temp. Efektywnych-77
SSAKI INTRODUKOWANE LUB ZBIEGŁE Z FERM I HODOWLI
Daniel- basen morza Śródziemnego
Muflon- Sardynia i Korsyka
Królik- południowo-zachodnia Europa
Jenot - Azja południowo-wschodnia
Jeleń sika- Azja południowo- wschodnia
Bóbr kanadyjski- Ameryka północna
Norka amerykańska -Ameryka północna
Szop pracz - Ameryka północna i środkowa
Piżmak - Ameryka północna
Nutria - Ameryka południowa
EKOLOGIA- WYKŁAD
EKOLOGIA- WYKŁAD
8
8