ROZWÓJ

PERCEPCJI

SŁUCHOWEJ

CO TO JEST PERCEPCJA SŁUCHOWA

Percepcja słuchowa jest to zdolność do odbioru

dźwięków, ich rozpoznawania i różnicowania,

a także  interpretowania przez odniesienie do

poprzednich doświadczeń.

ZNACZENIE PERCEPCJI SŁUCHOWEJ

Dzięki sprawnemu funkcjonowaniu analizatora

słuchowego dziecko spostrzega , zapamiętuje

i rozpoznaje dźwięki, wśród których znajdują

się i dźwięki mowy.

ROZWÓJ SŁUCHU W OKRESIE

PRENATALNYM



Rozwój analizatora słuchowego rozpoczyna się już w 12 tygodniu ciąży;



W wieku 18–20 tygodnia obserwuje się pierwsze reakcje ślimakowe;



W wieku 24 tygodni zarejestrowano reakcje ruchowe na bodźce akustyczne;



Jednak płód słyszy dopiero w drugiej połowie ciąży, wcześniej jest to
niemożliwe prawdopodobnie ze względu na wyciszający wpływ tkanek matki.
(Eksperyment z mikrofonem)



Pomiary aktywności elektrycznej mózgu wykazały, że płód odbiera dźwięki w 25
tygodniu po poczęciu.



Płód jednak nie tylko słyszy dźwięki on również na nie reaguje. Za pomocą
ultrasonografu zbadano reakcje dzieci na dźwięk i stwierdzono że chociaż płody
nie reagowały na dźwięki przed 24 tygodniem cięży to po 28 tygodniu niemal
wszystkie w odpowiedzi na dźwięk ruszały powiekami. Te które tego nie robiły
urodziły się z deficytami w zakresie słuchu.



Słyszący płód może interpretować i wykorzystywać elementy takie jak
natężenie, czas trwania i częstotliwość dźwięków, kształtuje się także
różnicowanie dźwięków i pamięć słuchowa. Dzieci reagowały ssaniem,
skupieniem uwagi orz zmianą rytmu uderzeń serca.



Noworodek po urodzeniu preferuje głos matki;



Noworodek preferuje opowiadania czytane mu w czasie ciąży;



Płód może zdobywać także bardzo ogólne informacje o własnym języku ojczystym;

ROZWÓJ SŁUCHU W PIERWSZYM

MIESIĄCU ŻYCIA



Aparatura słuchu ukształtowana jest już od urodzenia.
Lecz w pierwszych dniach po urodzeniu noworodek nie
reaguje jeszcze na dźwięki o słabej i średniej sile,
ponieważ przewody słuchowe są jeszcze wypełnione
cieczą płodową, która utrudnia odbiór tych bodźców.
Reaguje jednak na silne dźwięki.



Dopiero w 2-3 tygodniu słyszy również dźwięki słabe.



W pierwszym miesiącu życia dziecka można
przeprowadzać próby słuchu:



W czasie krzyku dziecka zadzwonić dzwoneczkiem lub
grzechotką;



Nagły odgłos dzwonka powoduje u zdrowego dziecka powstanie
reakcji Moro, odruchu uszno-powiekowego, przerwanie płaczu i
ssania, odwracanie oczu i głowy w kierunku źródła dźwięku,
zmiana rytmu oddychania, rytmu serca, wybudzanie się z
płytkiego snu oraz ogólne pobudzenie;

ROZWÓJ SŁUCHU W DRUGIM

MIESIĄCU ŻYCIA



Analizator słuchu i słuchowe drogi nerwowe
noworodka dojrzewają dzięki stałej stymulacji
dźwiękowej. Od około piątego tygodnia życia
niemowlę dłużej śpi w nocy zatem łatwiej jest
uchwycić stany aktywnego czuwania podczas
których można poddawać dziecko stymulacji
bodźcami słuchowymi.



Niemowlę tak jak w pierwszym miesiącu
reaguje ruchem na dźwięki płynące z
otoczenia a także na głośne kroki.

ROZWÓJ SŁUCHU W TRZECIM

MIESIĄCU ŻYCIA



W trzecim miesiącu życia następuje  wzmożona
aktywność motoryczna dziecka. W tym czasie
obserwuje się większą sprawność ruchów głowy, co
umożliwia dziecku doskonalenie lokalizacji
bodźców słuchowych. Reakcje słuchowe stają się w
tym czasie coraz bardziej zróżnicowane i wyraźne.
Doświadczenia zdobywane przez niemowlę w
trzecim miesiącu życia uwieńczone zostają
umiejętnością reagowania uśmiechem za uśmiech.



Niemowlę zaczyna wsłuchiwać się w wypowiedzi
dorosłych a także zatrzymuje się w bezruchu na
dźwięki dzwonka.

ROZWÓJ SŁUCHU W CZWARTYM I

PIĄTYM MIESIĄCU ŻYCIA



Od czwartego miesiąca obserwuje się reakcję na
intonację: na ton karcący – płaczem, na ton przyjemny,
spokojny – uśmiechem. W ten sposób dziecko doskonali
umiejętność odróżniania zmiany wysokości tonu
podstawowego będącego istotną cechą wypowiedzi, uczy
się także odróżniać zmianę natężenia dźwięku. Rozwój
umiejętności chwytania i utrzymywania przedmiotów 
dłoni dostarcza dziecku nowych, różnorodnych bodźców.
Potrząsanie grzechotką jest silnie wzmacniane poprzez
doznania odbierane kanałem słuchowym.



W czwartym miesiącu dziecko z zaciekawieniem
wsłuchuje się w dźwięki wydawane przez różnorodne
przedmioty.



Natomiast w piątym miesiącu już samodzielnie próbuje
wywoływać różnorodne dźwięki.

ROZWÓJ SŁUCHU W SZÓSTYM

MIESIĄCU ŻYCIA



Percepcja słuchowa pełni znaczącą rolę w rozwoju
mowy. Dzięki sprawnemu funkcjonowaniu analizatora
słuchowego dziecko spostrzega , zapamiętuje i
rozpoznaje dźwięki, wśród których znajdują się i
dźwięki mowy.  Szósty miesiąc życia jest
przełomowym momentem z punktu widzenia
kształtowania się mowy z powodu pojawienia się
gaworzenia.



W tym okresie dziecko już nie tylko samodzielnie
wywołuje dźwięki za pomocą zabawek ale także bawi
się poprzez powtarzanie i słuchanie własnych
produkcji głosowych. 30% dzieci chętnie tworzy różne
wokalizacje na tle muzyki, polegające na ciągłej
zmianie wysokości dźwięku.

ROZWÓJ SŁUCHU W SIÓDMYM I

ÓSMYM MIESIĄCU ŻYCIA

W kolejnych miesiącach życia dziecka percepcja

słuchowa doskonali się głównie poprzez

czynności manipulacyjne i lokomocyjne. Dziecko

coraz aktywniej bada otoczenie. Manipulując

przedmiotami, poznaje jednocześnie właściwości

akustyczne otoczenia. Rozwija tym samym

umiejętność rozróżniania wrażeń słuchowych na

tle innych doznań zmysłowych. Wielokrotnie

powtarzane bodźce dźwiękowe, kojarząc się z

doświadczeniami motorycznymi, wizualnymi i

dotykowymi zostają przez dziecko coraz lepiej

zapamiętywane.

ROZWÓJ SŁUCHU W DZIEWIĄTYM

MIESIĄCU ŻYCIA

Do końca dziewiątego miesiąca życia niemowlę

uczy się rozumieć emocjonalnie zabarwione

wypowiedzi rodziców. W tym okresie

rozpoczyna się intensywne ćwiczenie pamięci

słuchowej, dotyczącej dźwięków płynących z

otoczenia, oraz mowy. Tu właśnie są

prapoczątki rozwoju słuchu fonemowego,

który jest konieczny do różnicowania głosek

w wyrazach.

ROZWÓJ SŁUCHU W DZIESIĄTYM I

JEDENASTYM MIESIĄCU ŻYCIA



W połowie pierwszego roku obserwujemy
pierwsze podrygi malutkiego tancerza. Ale
już w dziesiątym i jedenastym miesiącu
dzieci radośnie pląsają w rytm muzyki. To
żywiołowe zachowanie udowadnia, jak ważna
jest w jego życiu muzyka.



Dzieci łatwo dostrzegają różnicę w tonacji i
rytmie utworów, a także podejmie próby
„śpiewania”.



W tym wieku dzieci potrafią również słuchać i
rozpoznawać wyrażenia dźwiękonaśladowcze
i pierwsze wyrazy.

ROZWÓJ SŁUCHU W DWUNASTYM

MIESIĄCU ŻYCIA

W dwunastym miesiącu życia słuch jest już w

pełni rozwinięty. Dziecko rozumie już poparte

gestami polecenia słowne, a także je

wykonuje. Świadomie używa już prostych

słów jak „mama”, „tata”.

ROZWÓJ SŁUCHU W KOLEJNYCH

LATACH ŻYCIA



W chwili ukończenia roku narząd słuchu już jest
w pełni ukształtowany a kolejne lata bogate w
doświadczenia będą jedynie usprawniać
percepcję słuchową. Słuch będzie pełnił swoje
podstawowe funkcje, które dotyczą orientacji w
przestrzeni a także rozwoju mowy.



I tak:



W drugim roku życia znacząco poszerza się
słownictwo dziecka. Potrafi ono użyć już
przynajmniej 20 słów. 



W wieku 3-4 lat zdecydowanie poprawia się
wymowa, znika wcześniejsze fizjologiczne
seplenienie. Dziecko używa już całych zdań. 

ISTOTNE FUNKCJE PERCEPCJI

SŁUCHOWEJ

Istotnymi funkcjami percepcji słuchowej są:



Słuch fizjologiczny, czyli słyszalność dźwięków;



Słuch fonematyczny, czyli umiejętność różnicowania
głosek danego języka



Analiza i synteza słuchowa, czyli zdolność
wydzielania i scalania składników mowy: zdań,
wyrazów, sylab, głosek;



Pamięć słuchowa, czyli kojarzenie wzorców
słuchowych z odpowiednimi desygnatami i pojęciami;



Umiejętność kojarzenia zależności występujących
między wyrazami w zdaniu, wynikającymi z kontekstu
i struktur gramatyczno – logicznych;

BIBLIOGRAFIA:



Cieszyńska J., Korendo M., Wczesna interwencja
terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od
noworodka do 6 roku życia, Wydawnictwo
Edukacyjne, Kraków 2008



Franus E., Rozwój niemowlęcia, Wydawnictwo Nasza
Księgarnia, Warszawa 1984;



Franus E., Rozwój małego dziecka, Wydawnictwo
Nasza Księgarnia, Warszawa 1979



Franus E., Franus-Urbańczyk B., Trening niemowlęcia,
Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 1988;



Nogaj A., Rozwój zmysłu słuchu - u płodu i
niemowlęcia, [w:] Twoja muza, nr.5, s. 66-67, 2005;



Vasta R., Haith M. M., Miller S. A., Psychologia dziecka;