Resocjalizacja w

środowisku otwartym

Ochotnicze Hufce Pracy

• Ochotnicze Hufce Pracy są instytucjami rynku

pracy. Zgodnie z Ustawą o promocji zatrudnienia i

instytucjach rynku pracy z 20 kwietnia 2004 r.:

„Ochotnicze Hufce Pracy są państwową jednostką

wyspecjalizowaną w działaniach na rzecz
młodzieży, w szczególności młodzieży zagrożonej
wykluczeniem społecznym, oraz bezrobotnych do
25. roku życia”. Wykonują one „zadania państwa
w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania
marginalizacji i wykluczeniu społecznemu
młodzieży, a także zadania w zakresie jej
kształcenia i wychowania”

Szczegółowe zadania OHP są

następujące:

• wspieranie systemu wychowawczego i edukacyjnego państwa;

• aktywizacja społeczna, zawodowa i ekonomiczna młodzieży w

jednostkach organizacyjnych OHP, organizowanie praktyk zawodowych w

kraju i za granicą, podejmowanie innych form działalności umożliwiających

podwyższenie kwalifikacji zawodowych lub przekwalifikowanie;

• organizowanie całorocznego zatrudnienia młodzieży bezrobotnej oraz w

okresie wakacji młodzieży szkół ponadpodstawowych;

• poszukiwanie i przedkładanie młodzieży pozostającej bez pracy

indywidualnych i grupowych ofert zatrudnienia;

• inicjowanie i organizowanie międzynarodowej współpracy młodzieży;

• podejmowanie i wspieranie wszelkich inicjatyw służących przeciwdziałaniu

bezrobociu i wychowaniu w procesie pracy.

Jeżeli chodzi o resocjalizację, to OHP nie są

placówką stricte resocjalizacyjną.

• Jednak w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i

Pracy z 30 grudnia 2004 r. w sprawie

szczegółowych zadań i organizacji

Ochotniczych Hufców Pracy do ich zadań

w zakresie kształcenia i wychowywania

młodzieży w szczególności należy

także „opracowanie i realizacja programów

profilaktycznych, wychowawczych i

resocjalizacyjnych na rzecz młodzieży zagrożonej

demoralizacją i wchodzącej w konflikt z

prawem”. Jednak zadaniem tych instytucji jest

także wyrównywanie szans młodzieży ze

środowisk naznaczonych ubóstwem lub rodzin

dysfunkcjonalnych wychowawczo.

Ochotnicze Hufce Pracy

Młodzież, która trafia do Ochotniczych Hufców Pracy

jest w większości młodzieżą, która już z jakiegoś

powodu została odrzucona przez inne instytucje.

Osoby, które trafiły do hufców mogą być podzielone na

trzy grupy:

• – młodzież, która popadła w konflikty z prawem,

u której obserwujemy zaburzony system
wartości,

• – młodzież o obniżonym poziomie intelektualnym,

z nieukształtowanym systemem wartości,

• – młodzież wywodząca się z rodzin niewydolnych

wychowawczo.

•Podmiotem oddziaływań OHP

jest młodzież od 15. roku

życia, a więc jednostki już w

pewnej mierze

zsocjalizowane. Można więc

tu mówić przede wszystkim o

wychowaniu

resocjalizującym, którego

zadaniem jest osiągnięcie

celów resocjalizacji, a

mianowicie usunięcie

rezultatów i skutków

socjalizacji społecznie

destruktywnej.

Sukces procesu resocjalizacji nieletnich zależy

od osiągnięcia następujących celów:

• – doprowadzenia do zaakceptowania siebie,
• – doprowadzenia do pozytywnych postaw

wobec innych ludzi,

• – doprowadzenia do bardziej realistycznego

spostrzegania świata i problemów
codziennego życia,

• – wyboru i zaakceptowania przez nieletniego

własnej drogi życiowej.

Działalność OHP

Podstawową formą działalności profilaktycznej i

resocjalizacyjnej w OHP względem młodzieży objętej

wsparciem jest przede wszystkim praca. Organizacja ta

stara się, aby każdy z uczestników zdobył przygotowanie

lub przysposobienie zawodowe. Bowiem zdobycie zawodu

jest jednym z podstawowych warunków znalezienia pracy

oraz źródeł utrzymania, co jest zgodne z przyjętymi

normami społecznymi, pomaga w usamodzielnieniu się,

założeniu rodziny, a tym samym znalezieniu swego miejsca

w życiu.

Niejednokrotnie instytucja pomaga w otrzymaniu pierwszej

pracy, dzięki współpracy komend OHP z urzędami pracy,

zakładami i innymi instytucjami lokalnymi.

• Wychowanie przez pracę spełnia

podstawowe funkcje resocjalizacji,
takie jak:

• readaptacyjno-przystosowawcze,

edukacyjno-wyrównawcze,
korektywno-kreatywne oraz
opiekuńczo-profilaktyczne.

Wychowanie poprzez pracę jako metoda

wychowawcza w OHP spełnia następujące

kryteria:

– kształtuje właściwy stosunek do pracy,
– zapobiega i łagodzi frustracje i rozczarowania

wynikające z braku możliwości

-znalezienie zatrudnienia przez młodzież po

zakończeniu edukacji szkolnej,

– przeciwdziała patologiom wśród młodzieży,
– aktywizuje młodzież do samodzielnego i

odpowiedzialnego życia w społeczeństwie.

Rodzinny kurator sądowy

Sąd rodzinny w odniesieniu do nieletniego, zgodnie

z artykułem 6 ustawy o postępowaniu wobec

nieletnich, może zastosować nadzór kuratora.

W tym przypadku, aby sąd zastosował taki środek musi

wystąpić przynajmniej jedna przesłanka:

*nieletni wykazuje przejawy demoralizacji (do 18. roku

życia)

•

lub

*popełnił czyn karalny (pomiędzy 13. a 17. rokiem życia).

Nadzór kuratora jest jednym z najczęściej stosowanych

przez sąd środków wychowawczych.

Wykonywanie nadzoru kuratora ustaje, gdy nieletni ukończy

21 lat.

Zadania kuratora

rodzinnego są następujące:

•

1) zaznajomienie się z aktami sprawy i innymi niezbędnymi źródłami informacji o
podopiecznym, a w szczególności z przebiegiem dotychczasowych nadzorów,

•

2) nawiązanie kontaktu z podopiecznym, nie później niż w ciągu 7 dni od daty
wpływu prawomocnego orzeczenia do zespołu kuratorskiej służby sądowej,

•

3) pouczenie podopiecznego o prawach i obowiązkach wynikających z orzeczenia
sądu oraz omówienie sposobu i terminu ich realizacji,

•

4) planowanie wobec podopiecznego oddziaływań profilaktyczno-resocjalizacyjnych i
opiekuńczo-wychowawczych,

•

5) współpracy z rodziną podopiecznego w zakresie oddziaływań, o których mowa w
punkcie 4,

•

6) udzielanie podopiecznemu pomocy w organizowaniu nauki, pracy i czasu wolnego
oraz w rozwiązywaniu trudności życiowych,

•

7) kontrolowanie zachowania podopiecznego w miejscu zamieszkania, pobytu, nauki
i pracy,

•

8) współdziałanie z organizacjami, instytucjami, stowarzyszeniami i innymi
podmiotami, których celem działania jest pomoc podopiecznym.

Sądowy kurator zawodowy

W myśl Ustawy o kuratorach sądowych z 27 lipca 2001 r.

zawodowy kurator obowiązany jest do:

• występowania w uzasadnionych wypadkach z wnioskiem o

zmianę lub uchylenie orzeczonego środka;

• przeprowadzania na zlecenie sądu lub sędziego wywiadów

środowiskowych;

• współpracy z właściwym samorządem i organizacjami

społecznymi, które statutowo zajmują się opieką,
wychowaniem, resocjalizacją, leczeniem i świadczeniem
pomocy społecznej w środowisku otwartym;

• organizacji i kontroli pracy podległych kuratorów

społecznych oraz innych osób, uprawnionych do
wykonywania dozorów lub nadzorów;

•

sygnalizowania

sądowi

przyczyn

przewlekłości

postępowania wykonawczego lub innych uchybień w
działalności pozasądowych podmiotów wykonujących
orzeczone środki.

Zadania kuratora społecznego

Zadania kuratora społecznego polegają głównie na:

• odwiedzaniu osób, których dotyczy postępowanie, w miejscu ich

zamieszkania lub pobytu, a także kontaktowaniu się z rodziną;

• żądaniu niezbędnych informacji i wyjaśnień od osób znajdujących się

w okresie próby, objętych dozorem oraz tych osób, na które nałożono
obowiązki;

• współdziałaniu z właściwymi stowarzyszeniami, organizacjami i

instytucjami w zakresie poprawy warunków bytowych i zdrowotnych,
zatrudnienia i szkolenia osób, których dotyczy postępowanie
wykonawcze;

• przeglądaniu akt sądowych i sporządzaniu z nich odpisów w związku z

wykonywaniem czynności powierzonych przez sąd;

• przeprowadzaniu wywiadów środowiskowych i zbieraniu niezbędnych

informacji od organów administracji rządowej, samorządu
terytorialnego, zakładów pracy stowarzyszeń, organizacji oraz
instytucji;

• podejmowaniu innych czynności niezbędnych dla prawidłowego

wykonywania kar, środków karnych i środków zabezpieczających;

• udzielaniu skazanym innej stosownej pomocy.

Rodziny zastępcze

• W resocjalizacyjnej rodzinie zastępczej

wychowuje się dzieci, które nie wkroczyły
jeszcze na drogę przestępstwa, ale ich
postępowanie ujawnia daleko posuniętą
demoralizację i społeczne niedostosowanie ,
bądź też dzieci zagrożone demoralizacją.
Umieszczenie dziecka w resocjalizacyjnej
rodzinie zastępczej ma na celu odizolowanie
go od szkodliwych wychowawczo wpływów
środowiska rodziny naturalnej.

Zasady doboru rodziny zastępczej oraz kierowania do niej podopiecznego

nie powinny na pewno być dziełem przypadku. W myśl obowiązujących
przepisów pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone
małżeństwu lub osobie samotnej jeśli spełniają następujące warunki:dają
gwarancję należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej (tzn. są
zdolni do poświecenia, potrafią zrozumieć i zaspokoić potrzeby uczuciowe i
wychowawcze dziecka). 

• mają obywatelstwo polskie, stałe miejsce zamieszkania w Polsce i

korzystają z pełni praw obywatelskich 

• nie były pozbawione praw obywatelskich i opiekuńczych 

• nie są chore na chorobę uniemożliwiającą opiekę nad dzieckiem, co

zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim 

• mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania.

ŚWIETLICE ŚRODOWISKOWE

Świetlica jest placówką wsparcia dziennego, która

prowadzi zorganizowaną działalność opiekuńczą i
wychowawczą oraz pozwala na racjonalne
zagospodarowanie czasu wolnego od zajęć
szkolnych dzieci i młodzieży.

Celem działalności świetlicy środowiskowej jest

wspieranie rodziny w procesie przygotowywania
dzieci i młodzieży do samodzielnego życia,
kształtowania właściwych postaw społecznych
poprzez objęcie ich w czasie wolnym od zajęć
szkolnych opieką oraz zajęciami edukacyjnymi i
profilaktycznymi.

Zadaniem świetlicy jest:

• pomoc w nauce,
• organizowanie dzieciom czasu wolnego,
• rozwijanie zainteresowań i uzdolnień dzieci,
• rozwijanie kultury osobistej,
• poprawa sprawności fizycznej,
• rozwój umiejętności interpersonalnych,
• współpraca z rodzicami/opiekunami dzieci i

instytucjami je wspierającymi jak: szkoła,
placówki medyczne, kuratorzy sądowi,
organizacje pozarządowe

Podstawowe formy pracy

świetlicy:

edukacyjne: odrabianie lekcji, wyrównywanie zaległości w nauce, reedukacja, nauka języków i in.,
• zajęcia rozwojowe, obejmujące tematykę promocji zdrowia, profilaktyki uzależnień i

przeciwdziałania

przemocy oraz ryzykownych zachowań,
• organizowanie dzieciom czasu wolnego: gry i zabawy, wycieczki, inne formy aktywnego

spędzania

czasu oraz uczestnictwo w życiu kulturalnym i społecznym, np. koncerty, wystawy,
• wspierające rozwój zainteresowań i uzdolnień dzieci: plastyczne, teatralne, taneczne, modelarskie

itp.,

• zwiększające kulturę osobistą np. nauka zasad zachowania przy stole, nauka higieny,
• rozwijające sprawność fizyczną: gry zespołowe, zabawy zręcznościowe, nauka pływania, tenis

stołowy

itp.,
• rozwijające poczucie estetyki, czystości, higieny osobistej, otoczenia, itp.,
• działania na rzecz środowiska lokalnego, np. współpraca z organizacjami pozarządowymi,

instytucjami

oraz organizacjami działającymi na rzecz innych społeczności,
• współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi,
• współpraca ze szkołami, pracownikiem socjalnym oraz innymi osobami i instytucjami w zależności od
potrzeb dziecka za zgodą rodziców/opiekunów prawnych dziecka.

• Dzieci i młodzież korzystają ze świetlicy dobrowolnie i

nieodpłatnie, wyłącznie na podstawie pisemnej zgody
rodziców lub prawnych opiekunów. Zajęcia w świetlicy
przewidziane są dla dzieci i młodzieży w wieku 6-18 lat ze
szczególnym uwzględnieniem:

• zaniedbywanych wychowawczo,
• pochodzących z rodzin niewydolnych wychowawczo
• mających problemy z nauką,
• sprawiających problemy wychowawcze, lecz nie

wykazujących utrwalonych zaburzeń zachowania.

W przypadku braku uzasadnionych przeciwwskazań w

świetlicy mogą przebywać dzieci niepełnosprawne oraz w
innym wieku niż w/w, jeśli w środowisku istnieje takie
zapotrzebowanie, a placówka ma możliwość zapewnienia
tym dzieciom odpowiedniej opieki.

Cel pedagogiki podwórkowej

Zasadniczym celem pedagogiki podwórkowej to wypracowanie optymalnego,

dostosowanego do różnorodnych warunków modelu pracy profilaktyczno-
wychowawczej w środowisku otwartym – w miejscach spotkań dzieci i młodzieży.

• Zadaniem wychowawców podwórkowych jest organizowanie czasu wolnego przez

oferowanie ciekawych form jego spędzania (m.in. wzbogacenie nieodpłatnej
oferty

zajęć pozalekcyjnych) dając tym samym alternatywę bierności i nudzie.
Odkrywanie umiejętności i talentów, rozbudzanie zainteresowań wpływa na wzrost
poczucia własnej wartości, co może mieć istotny wpływ na zmniejszenie, jak
i odroczenie w czasie liczby młodych ludzi eksperymentujących z alkoholem
i innymi środkami psychoaktywnymi. Wspólna zabawa integruje oraz wpływa na
współdziałanie dzieci z grupy podwórkowej, redukując niepożądane, agresywne
zachowania czy konflikty rówieśnicze.
Wychowawcy podwórkowi zachęcają do podejmowania wspólnej pracy (np.

urządzania placu zabaw, boiska) oraz

aktywizują różne podmioty funkcjonujące w środowisku lokalnym na rzecz dzieci
i młodzieży.

• Główne zadania wychowawcy podwórkowego realizowane są w trzech
wzajemne przenikających się płaszczyznach: bezpośredniego

oddziaływania

wychowawczego, socjotechniki wewnątrzgrupowej, lobbingu

środowiskowego , dlatego też wychowawca podwórkowy powinien być
profesjonalnie przygotowany do swoich zadań, a w szczególności:

• - posiada umiejętność organizowania i kierowania małymi grupami
• społecznymi;
• - potrafi organizować zajęcia rozwijające zainteresowania, zdolności

dzieci

• i młodzieży, dające możliwość poczucia sukcesu, przeżycia przygody
• (w tym zajęcia sportowe, rekreacyjne, muzyczne, plastyczne);
• - posiada wiedzę i umiejętności pedagogiczne.
Wychowawcy podwórkowi powinni być kreatywni i odpowiedzialni, z

predyspozycjami do pracy z dziećmi oraz przygotowaniem
metodycznym