W Y K Ł A D 4

Analiza gospodarki

materiałowej

Proces produkcji w

przedsiębiorstwie jest

podstawową funkcją jego

działalności oraz

świadczy o jego

charakterze i strukturze

działania.

Badania logistyczne analizy wskaźników

efektywności gospodarowania

materiałami obejmują:



analizę wykorzystania i różnorodności

materiałów,



analizę wykorzystania materiałów w

produkcji,



analizę materiałochłonności produkcji,



analizę produktywności materiałów.

Gospodarka materiałowa



unormowana odpowiednimi przepisami
kompleksowa działalność w zakresie planowania
potrzeb, gromadzenia i utrzymania, dystrybucji i
eksploatacji (użytkowania, konsumpcji)
określonych rodzajów środków materiałowych
(sprzęt wojskowy, części wymienne,
wyposażenie, żywność).



jest sferą działalności przedsiębiorstwa
obejmującą ogół zjawisk i procesów związanych
z gospodarowaniem przedmiotami pracy

3 grupy procesów gospodarki materiałowej



procesy rzeczowe



procesy informacyjne



procesy finansowe



Całość przepływów materiałowych następuje w 3
sferach: zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży



Materiały mogą znajdować się w 2 stanach:



stan fazy statycznej



stan dynamiczny

Rola gospodarki materiałowej

zaspokajanie potrzeb produkcyjnych, przy
jednoczesnej dążności do racjonalności zużycia
i eliminacji zakłóceń w przepływie materiałów

Fazy rozpatrywane

w gospodarce materiałowej



pozyskiwanie surowców i materiałów,



składowanie zasobów materiałowych,



przemieszczanie fizyczne materiałów w

procesie wytwórczym i magazynowaniu,



kontrolowanie dopływu, magazynowania i

użytecznego wykorzystania materiałów w
procesie produkcyjnym,



bieżące zagospodarowywanie surowców

wtórnych.

Zakres analizy gospodarowania materiałami



zaopatrzenia techniczno-

materiałowego,



zużycia materiałów i

materiałochłonności produkcji,



zapasów materiałowych,



gospodarki magazynowej,



wykorzystania surowców

wtórnych

Elementy analizy zaopatrzenia

materiałowo-technicznego



bilans materiałowy,



wykonanie planu zaopatrzenia,



zakres dostaw,



kooperacja bierna,



sprawność służby zaopatrzenia

Bilans zaopatrzenia

Analiza asortymentowości dostaw

W

prosty asort

= Dost

wykon

/ Dost

planow

Wskaźniki związane z terminami

i cyklicznością



Wskaźnik terminowości dostaw



Wskaźnik częstotliwości dostaw

Analiza wykorzystania i różnorodności materiałów



Gospodarowanie materiałami pod względem
wykorzystania i różnorodności zastosowanych
materiałów można zbadać za pomocą
wskaźnika wykorzystania materiałów,
znormalizowania i zunifikowania wyrobu.



Logistyczna analiza w tym zakresie pozwala

ocenić wykorzystanie materiałów w sferze ich
konstruktywnego stosowania, unifikacji
połączonej z ujednoliceniem wyrobu gotowego
oraz stopnia normalizacji.

Analiza wykorzystania materiałów w produkcji

W badaniach wykorzystania materiałów
produkcji należy przede wszystkim wyliczyć
wskaźnik ich technologicznego zużycia, jak
również wskaźnik uzysku oraz strat i
powstających odpadów produkcyjnych.

Wskaźniki wykorzystania materiałów w

procesie produkcyjnym

Rodzaj wskaźnika

Relacja

Wskaźnik technologicznego wykorzystania
materiału

Mzn : Mzb

Wskaźnik uzysku

P : Mzb

Wskaźnik strat i odpadów produkcyjnych

Mso : Nt

Gdzie:

Mzn — zużycie netto materiałów (w kg),
Mzb — zużycie brutto materiałów — całkowite (w kg),
P — wielkość produkcji (w jednostkach naturalnych),
Mso — wielkość strat i odpadów (w jednostkach naturalnych),
Nt — norma techniczna zużycia materiałów.

Analiza kooperacji biernej



Pytanie: czy wytwarzać daną część, zespół,

podzespół samemu, czy kooperować z
dostawcą ?

Ilość/liczba krytyczna



Liczba/ilość, przy której koszty jednostkowe

są w obu przypadkach jednakowe.

Analiza sprawności służby zaopatrzenia

Analiza materiałochłonności produkcji

Materiałochłonność produkcji

oznacza wielkość

nakładów materiałowych poniesionych na

wytworzenie jednego wyrobu gotowego lub całej

produkcji przedsiębiorstwa Możemy ją ocenić

wykorzystując :



wskaźniki ilościowe,



wskaźniki wartościowe,



wskaźniki ilościowo-wartościowe.

Wskaźnik materiałochłonności produkcji

Rodzaj wskaźnika

Relacja

Wskaźnik materiałochłonności produkcji — ilościowy

Mzb : P

Wskaźnik materiałochłonności produkcji — ilościowo-

wartościowy

Mzb : Pw

Wskaźnik materiałochłonności produkcji —

wartościowy

Km : Pw

Wskaźnik wadliwości materiałów

Mzj: Mp

Wskaźnik materiałochłonności końcowej

Km : Uw

Gdzie:

Mzb - zużycie brutto materiałów — całkowite (w kg),
P - wielkość produkcji (w jednostkach naturalnych),
Pw — wartość produkcji (w zł),
Km - koszty materiałowe produkcji (w zł),
Mzj —ilość materiałów wycofanych z procesu produkcyjnego na skutek złej
jakości (w jednostkach naturalnych),
Mp —ilość materiałów dostarczonych do produkcji (w jednostkach naturalnych),
Km — odchylenie wielkości kosztów materiałowych w stosunku do rozwiązania
Uw - odchylenie wartości użytkowej wyrobów gotowych w stosunku do
rozwiązania bazowego (w zł).

Materiałochłonność produkcji



wskaźnik materiałochłonności (całej

produkcji, jak i jednostki wyrobu),



norma zużycia brutto,



wskaźnik produkcyjnego wykorzystania

materiału



wskaźnik strat w procesie produkcyjnym

Analiza produktywności materiałów

W celu tej analizy należy ocenić

produktywności materiałów w określonym

wyrobie gotowym. Jest to potrzebne do

zbadania jego udziału w stosunku do kosztów

materiałów produkcji oraz sprzedaży netto.

Produktywność materiałów stanowi relację

Es : KM

Gdzie:



Es — sprzedaż netto,



Km — koszty materiałowe produkcji (w zł).

Zapas



jest to rzeczowa, niespieniężona część

środków obrotowych przedsiębiorstwa
zgromadzona z myślą o przyszłości.

Klasyfikacja zapasów

24



według ich rodzajów



według ich ekonomicznej celowości



według ilości

Analiza gospodarki zapasami materiałowymi



określeniem efektywności tworzenia i

utrzymywania zapasów materiałowych w
przedsiębiorstwie.



czynniki wpływające na kształtowanie się

wielkości zapasów.



cel analizy zapasów

.



przyczyny powstawania i wzrostu zapasów

nieprawidłowych

METODY KSZTAŁTOWANIA ZAPASÓW

26



METODA ABC



SYSTEM JUST-IN-TIME



MODEL EKONOMICZNEJ WIELKOŚCI

PARTII DOSTAWY (EOQ)



PODEJŚCIE INWESTYCYJNE W

ZARZĄDZANIU ZAPASAMI

Ilość w dostawie

Roczny koszt

Koszty utrzymania

Model EOQ

Ilość w dostawie

Roczny koszt

Koszty utrzymania

Koszty zamówienia

Model EOQ

Ilość w dostawie

Roczny koszt

Koszty utrzymania

Całkowite koszty

gospodarki

Koszty zamówienia

Model EOQ

Ilość w dostawie

Roczny koszt

Koszty utrzymania

Całkowite koszty

gospodarki

Koszty zamówienia

Optymalna ilość

w dostawie

Model EOQ

Dziękuję za uwagę!