IMMANUEL KANT (1724-

1804) – FORMALIZM

ETYCZNY (1)

• imperatyw hipotetyczny mówi, że czyn nadaje

się do osiągnięcia jakiegokolwiek możliwego lub

rzeczywistego celu; dotyczy on ``sprawności

ludzkiego postępowania``, ``dostarcza

odpowiedzi na pytanie, co i jak mamy czynić, aby

osiągnąć określone efekty lub wywołać pożądane

skutki`` (MSE); i.h. nie ma charakteru

koniecznego, nie nakazuje niczego w sposób

bezpośredni i bezwarunkowy; jest to zasada

prakseologiczna, ogólne założenie teorii działania

MSE – Mały słownik etyczny pod redakcją

Stanisława Jedynaka

IMMANUEL KANT (1724-

1804) – FORMALIZM

ETYCZNY (2)

• imperatyw kategoryczny (imperatyw

moralności) brzmi: ``postępuj tylko według
takiej maksymy, dzięki której możesz
zarazem chcieć, żeby stała się
powszechnym prawem`` (UMM); jest to
zasada etyczna, nakazuje w sposób
bezpośredni i bezwarunkowy, ma
charakter aprioryczny i konieczny

UMM – Uzasadnienie metafizyki moralności

(I. Kant)

IMMANUEL KANT (1724-

1804) – FORMALIZM

ETYCZNY (3)

• imperatyw praktyczny – rozwinięcie

imperatywu kategorycznego, precyzuje
jego treść: ``postępuj tak, byś
człowieczeństwa tak w twej osobie, jak też
w osobie każdego innego używał zawsze
zarazem jako celu, nigdy tylko jako
środka`` (UMM); samocelowość człowieka
jako zasada moralności

UMM – Uzasadnienie metafizyki moralności

(I. Kant)

IMMANUEL KANT (1724-

1804) – FORMALIZM

ETYCZNY (4)

• czyn dobry – według Kanta jest to czyn zgodny z

dobrą moralnie (świętą) wola, z prawem moralnym;

czyn dobry musi wynikać z dobrych intencji, z

dobrej motywacji, nie wystarczy czysto zewnętrzna

zgodność z prawem moralnym

• autonomia woli – wola nie może być określona

przez nic wobec niej zewnętrznego (np. przez

prawo); jest ona prawodawcza i określa samą siebie

• aprioryczność etyki Kanta – zdaniem Kanta

etyka wynika wyłącznie z zasad czystego rozumu

praktycznego, nie zaś z jakichkolwiek empirycznych

postulatów albo racji; prawo moralne obowiązuje

bezwarunkowo i ma charakter aprioryczny (zob.

imperatyw kategoryczny)