Podstawowe teorie

komunikacji

Pływający słoń

•

http://www.youtube.com/watch?v=
N4V6TUOVImg

• Dwa sposoby opisu reklamy:

naukowy i interpretacyjny

Perspektywa obiektywna

• Wypływa z nauk behawioralnych;
• Odpowiada na pytanie: Jak komunikaty

przekazywane w mass-mediach wpływają na

ludzkie myśli?

• Teoria: Zwracamy uwagę na rzeczy niezwykłe,

mamy pozytywny stosunek do słoni, dlatego

częściej kupujemy reklamowany produkt;

• Ale: musi dokonać pomiaru wpływu reklamy na

odbiorców, wcześniej może tylko stawiać hipotezy;

• Zwolennicy naukowych teorii komunikacji

podkreślają rolę czynników determinujących

ludzkie zachowanie (Musiałem…).

Perspektywa interpretacyjna

• Posługuje się figurami retorycznymi, w tym

wypadku alegorią;

• Znaczenie utajone: reklama jest alegorycznym

przedstawieniem tego, co wszystkie słonie (osoby z

nadwagą) powinny zrobić, by zdobyć miłość

pięknej kobiety;

• Implikacja tekstu wizualnego: Jeśli otyli chcą, żeby

piękni ich zauważali muszą zmienić swoje

zachowanie;

• Analiza interpretacyjna zmierza do poszukiwania

znaczenia tekstu, a nie „obiektywnej” prawdy;

• Zwolennicy interpretacyjnych teorii komunikacji

skupiają się na świadomych wyborach uczestników

komunikacji (Postanowiłem…).

Behawioryzm vs. krytyka

retoryczna

• Podejście behawioralne zmierza do odkrycia

uniwersalnych praw rządzących ludzkim

zachowaniem, dlatego opiera się na

konstruowaniu hipotez i ich weryfikowaniu,

opiera się na eksperymentach i badaniach

ankietowych;

• Podejście interpretacyjne (hermeneutyczne)

polega na śledzeniu znaczeń, jakie określają

ludzkie istnienie, ich wyjaśnianiu i

rozumieniu, opiera się na analizie tekstu i

etnografii, zmierza do określenia wartości,

jakimi kierują się ludzie.

Analiza fantazmatyczna

• Łączy elementy behawioryzmu z krytyką

retoryczną;

• Człowiek jest użytkownikiem symboli, a w

szczególności odczuwa potrzebę snucia opowieści;

• Każda grupa kreuje swoje fantazmaty (lub

fantazmaty kreują grupę), które ją scalają,

świadczą o jej cechach i celach;

• Wywołanie fantazmatu sprawia, że grupa przejawia

większą energię, dyskutuje bardziej żywiołowo, jest

agresywna;

• Zbadanie fantazmatów pozwala na wyjaśnienie i

zrozumienie grupy, ale także umożliwia

przewidywanie, co będzie się działo z grupą w

określonych okolicznościach.

Tradycja

Definicja

komunikacji

Opis

Tradycja

socjopsychologiczna –

komunikacja jako

wpływ

interpersonalny:

empiryczna,

naukowa, skupiona na

związkach

przyczynowo-

skutkowych,

pozwalających

przewidzieć, które

zachowania skończą

się powodzeniem, a

które porażką

komunikacyjną;

Tradycja

cybernetyczna

komunikacja jako

przepływ informacji

teorie dotyczące

problemów kanału

komunikacyjnego

(pomijające nadawcę

i odbiorcę), teoria

redukcji niepewności;

Tradycja

socjokulturowa

komunikacja jako

tworzenie i

odgrywanie

rzeczywistości

społecznej

wyrasta z tezy

Wittgensteina, że

granice języka są

granicami świata,

hipoteza Sapira-

Whorfa, badania

Wierzbickiej – język

kształtuje naszą

percepcję

rzeczywistości;

Tradycja krytyczna

komunikacja jako

refleksyjne wyzwanie

rzucone

niesprawiedliwemu

dyskursowi

opracowana w

środowisku tzw.

szkoły frankfurckiej

(Adorno, Horkheimer),

oparta na ustaleniach

Foucaulta o dyskursie

władzy/wiedzy,

krytyka dyskursu

publicznego, w tym

roli mediów, etyka w

komunikacji;

Tradycja retoryczna komunikacja jako

kunsztowne

przemawianie

publiczne

wyrasta z rzymskiej

tradycji

retorycznej, opiera

się na przekonaniu,

że publiczna mowa

jest lepszym

sposobem

rozwiązywania

problemów

społecznych niż

dekrety i wojna,

wykorzystuje

elementy dyskursu

perswazyjnego,

jest domeną

mężczyzn;

Tradycja semiotyczna komunikacja jako

proces dzielenia się

znaczeniem przez

znaki

opiera się na

semiotycznej teorii

znaku (słowa są

arbitralnymi

symbolami, które nie

znaczą) i bada

znaczenia wspólne

dla grup społecznych

i możliwość ich

wykorzystania;

Tradycja

fenomenologiczna

komunikacja jako

doświadczanie siebie i

innych przez dialog

nacisk na

interpretację

własnych

doświadczeń,

podkreślanie

stosowności,

pozytywnego

stosunku i empatii w

stosunku do

rozmówcy

Mapa tradycji w teorii

komunikacji

cybernetyczna

socjopsycholog
iczna

semiotyczna

socjokulturow
a

krytyczna

fenomenologiczna

retoryczna

TEORIE
OBIEKTYWNE

TEORIE
INTERPERACYJ
NE

Źródło

Em Griffin, Podstawy komunikacji

społecznej. Przeł. O., W. Kubińscy.
Gdańsk 2003