Zaburzeni

Zaburzeni

a

a

psychiczn

psychiczn

e

e

w okresie

w okresie

dzieciństwa

dzieciństwa

i

i

dorastania

dorastania

Klasyfikacja zaburzeń rozwoju

psychicznego wg ICD – 10

ZABURZENIA ROZWOJU PSYCHICZNEGO



Specyficzne zaburzenia rozwoju

mowy i języka



Specyficzne zaburzenia rozwoju

umiejętności

szkolnych



Specyficzne zaburzenia rozwoju

funkcji

motorycznych



Mieszane

specyficzne zaburzenia rozwojowe



Całościowe

zaburzenia rozwojowe (np.

Autyzm, Zespół Retta, Zespół Aspergera)



Inne zaburzenia rozwoju psychicznego



Zaburzenia rozwoju psychicznego,

nie

określone

Klasyfikacja zaburzeń rozwoju

psychicznego wg ICD – 10 c.d.

ZABURZENIA ZACHOWANIA I EMOCJI ROZPOCZYNAJĄCE

SIĘ ZWYKLE W DZIECIŃSTWIE I W WIEKU

MŁODZIEŃCZYM



Zaburzenia

hiperkinetyczne



Zaburzenia

zachowania



Mieszane zaburzenia

zachowania i emocji



Zaburzenia

emocjonalne

rozpoczynające się

zwykle w dzieciństwie



Zaburzenia

funkcjonowania społecznego

rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie lub w

wieku młodzieńczym



Tiki



Inne zaburzenia zachowania zaczynające się zwykle

w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym (np.

moczenie mimowolne, zanieczyszczanie się kałem,

jąkanie, nadmierne onanizowanie się)

Upośledzenie umysłowe

Samo w sobie nie jest chorobą, może być objawem

wielu chorób lub skutkiem różnych procesów

patologicznych. Częstość występowania w

populacji ogólnej – 3%

Wg DSM – IV obejmuje 3 komponenty



Niższe od przeciętnego funkcjonowanie

intelektualne, IQ mniejsze lub równe 70



Obniżenie zdolności przystosowania przynajmniej

w 2 z wymienionych dziedzin: porozumiewania

się, zaradności osobistej, prowadzenia domu,

stanowienia o sobie, umiejętności

interpersonalnych, korzystania ze źródeł wsparcia

społecznego, możliwości uczenia się, pracy,

wypoczynku, dbania o zdrowie i bezpieczeństwo



Początek przed 18. rokiem życia

Etiologia upośledzenia

umysłowego

Genetyczne

14%

Nabyte

9%

Okołoporodowe

9%

Przyczyny

nieznane

23%

Zaburzenia

chromosomalne

45%

Genetyczne

Nabyte

Okołoporodowe

Przyczyny nieznane

Zaburzenia
chromosomalne

Kierunki pracy z dzieckiem

niepełnosprawnym

intelektualnie



Dostarczanie rodzicom nowych informacji



Współpraca z lekarzem, konsultacja

genetyczna



Udzielanie wskazówek, w jaki sposób można

promować rozwój dziecka



Wskazówki u jakich specjalistów można

szukać pomocy



Namawianie do nauczania zgodnego z

możliwościami dziecka



Udzielanie wsparcia emocjonalnego i

społecznego

Autyzm dziecięcy



Rozwija się do 3. roku życia



Zmiany dotyczą: funkcjonowania

społecznego, zachowania, zainteresowań



4 – krotnie częściej dotyczy chłopców



Występuje w rodzinach na całym świecie,

w każdej klasie społecznej



Rozpowszechnienie 5 na 10 000



Brak jednoznacznie ustalonej genezy



Autyzm dziecięcy a Zespół Aspergera

Objawy autyzmu dziecięcego



Niedostateczne wykorzystanie kontaktu wzrokowego, wyrazu

twarzy, postawy ciała i gestów do odpowiedniego regulowania

kontaktów społecznych



Ubogie kontakty rówieśnicze



Brak odwzajemniania społeczno – emocjonalnego – odmienność

reagowania na emocje innych osób, niedostosowanie

zachowania do kontekstu



Brak spontanicznej potrzeby dzielenia z innymi osobami

radości, zainteresowania lub osiągnięć



Opóźniony lub zupełny brak rozwoju mówionego języka –

dziecko nie próbuje zastąpić mowę gestem i/lub mimiką



Stereotypowe powtarzanie słów i/lub wyrażeń



Brak zabawy w udawanie „na niby” lub zabawy naśladującej

role społeczne



Pochłonięcie jedną lub kilkoma stereotypowymi zabawami



Przywiązanie do rutynowych, zachowań o charakterze rytuału



Manieryzmy ruchowe np. kręcenie palcami



Koncentracja na częściowych niefunkcjonalnych

właściwościach przedmiotów

Autyzm – niektóre aspekty przed

3. rokiem życia



Dziecko nie reaguje na głośne bodźce
dźwiękowe, a odbiera bardzo ciche np. szelest
papieru



„Puste spojrzenie”, brak reakcji na głos czy
uśmiech rodzica



Obrona przed kontaktem fizycznym



Zahamowanie rozwoju mowy lub nie
wykorzystywanie jej do zwrócenia na siebie
uwagi lub komunikacji



Brak zdolności do naśladowania
prezentowanych dziecku zachowań

Autyzm 3. – 5. rok życia



Dziecko pozostaje poza grupą rówieśniczą, nie

uczestniczy we wspólnych zabawach



Reaguje lękiem i gwałtownym protestem na próbę

zmiany przedmiotów w jego otoczeniu, zmianę ubrania,

szlaków którymi się porusza



Zabawy koncentrują się na bezużytecznych

przedmiotach: pudełkach, patyczkach, zabawkach

mechanicznych



Kręci się wokół własnej osi, podskakuje na jednej nodze,

obraca przedmiotami



Powtarza zasłyszane słowa, sylaby



Duża sprawnosć w układaniu puzzli



„Dziwactwa jedzeniowe” – preferuje jedną lub dwie

potrawy odmawiając przyjmowania innych

Autyzm 5. – 7. rok życia



Nieharmonijny rozwój poznawczy – brak
gotowości do podjęcia nauki w szkole
powszechnej



Mówiąc o sobie dziecko nie używa zaimka „ja”
lecz formy trzecioosobowej



Echolalia odwleczona – po dłuższym czasie
wypowiada całe zdanie lub fragment wcześniej
zasłyszanej wypowiedzi



Nadal utrzymują się stereotypie ruchowe oraz
niska zdolność do wyrażania emocji



Ok. 10% wykazuje wybitne uzdolnienia

Autyzm – dojrzewanie i

dorosłość



Osoby wychodzące z autyzmu mają dużą
trudność z zaakceptowaniem adolescencji



Występują niezrozumiałe i
niewytłumaczalne okolicznościami
zachowania agresywne



Utrzymują się zachowania rytualne i brak
potrzeby tworzenia bliskich więzi



Brak empatii



18% funkcjonuje samodzielnie



20% nie wykształca mowy do końca życia

Lęk przed separacją w

dzieciństwie



Najczęściej występuje u dzieci 2 – 14 – letnich (4%)



Częściej dotyczy dziewczynek i dzieci

wychowywanych samotnie przez matkę



Nasilony lęk i niepokój, czasami z napadami paniki

przy próbie oddzielenia od matki



Napady złości albo bez wyraźnej przyczyny albo przy

próbach wyjścia matki z domu lub pozostawienia

dziecka w przedszkolu lub szkole, czasem odmowa

chodzenia do przedszkola lub szkoły



Ograniczone kontakty z rówieśnikami



Obawy o rodziców (że coś się im stanie, nigdy nie

wrócą) lub o siebie (że może się zgubić, zostać

porwane), niekiedy uporczywe myśli o śmierci



Trudności z rozstaniem z rodzicem na noc, koszmary

senne



Bóle głowy, brzucha, wymioty, biegunka nasilające

się w sytuacji rozłąki

Zaburzenia lękowe w postaci fobii

w dzieciństwie



Lęk skoncentrowany na określonych
przedmiotach i sytuacjach



Najczęściej chorują dzieci między 3. a 13.
rokiem życia (9,2%)



Etiologia: traumatyczne doświadczenia lub
wyobrażenia budowane na podstawie
zasłyszanych informacji



Najczęstsze fobie u dzieci: lęk przed
ciemnością, zastrzykami, owadami,
wysokościami, hałasem

Lęk społeczny w dzieciństwie



Dobre relacje z członkami swojej rodziny i osobami

zaprzyjaźnionymi z rodziną, lecz usilne unikanie i

lęk przed kontaktami z osobami spoza rodziny, w

tym także z rówieśnikami



Koncentracja na sobie, zakłopotanie lub nadmierne

skoncentrowanie na stosowności swojego

zachowania w czasie kontaktów z nieznajomymi



Może doprowadzić do małej frekwencji w szkole,

postępującej izolacji i osamotnienia dziecka



Dotyka 1% dzieci i adolescentów



Może być wynikiem zmian fizycznych (np. kalectwo,

trudności z rozwojem mowy) i urazów psychicznych

wywołujące w dziecku poczucie bezwartościowości

Zaburzenie związane z rywalizacją

w rodzeństwie



Rozpoczyna się u większości dzieci w 1 miesiącu życia

młodszego rodzeństwa



Rywalizacja i zazdrość wobec rodzeństwa;

współzawodnictwo o zainteresowanie i uczucia rodziców



Nieprawidłowe jest nadmierne nasilenie objawów

przejawiające się w otwartej wrogości wobec brata lub

siostry, wyrządzaniu urazów fizycznych



Utrata wcześniej nabytych umiejętności np.. Kontroli

pęcherza, naśladowanie młodszego rodzeństwa w

zakresie czynności które przyciągają uwagę rodzica



Uwstecznianie charakteru swoich zabaw



Napady złości, dysforii, lęku



Zaburzenia snu, domaganie się spania razem z rodzicami

Uogólnione zaburzenie lękowe

w dzieciństwie



Rozpowszechnienie ok. 4%



W okresie dzieciństwa występuje równie często u obu
płci, w adolescencji 6 razy częściej chorują dziewczęta



Ciągłe zamartwianie się dotyczące wielu dziedzin życia



Obniżony nastrój



Myśli samobójcze



Niechęć do kontaktów społecznych



Ciągły niepokój, napięcie, niemożność odprężenia się,
poczucie zmęczenia



Drażliwość



Zaburzenia snu z powodu zmartwień i lęku,
dolegliwości fizyczne

Objawy rozwojowych zaburzeń

koordynacji (za: L. Popek, 2003)

Zaburzenia koordynacji dużych

ruchów

Zaburzenia koordynacji subtelnych

ruchów

Wiek przedszkolny
- opóźnienie siadania, raczkowania,

chodzenia

-

trudności z utrzymaniem

równowagi, częste kontuzje,

niezdarny chód

-

- wpadanie na przeszkody,

tendencja do upuszczania

przedmiotów

Wiek przedszkolny

-

trudności w opanowaniu czynności

związanych z ubieraniem się

-

- trudności w opanowaniu

posługiwania się nożem, widelcem,

łyżką

Wiek szkolny
- trudności w opanowaniu jazdy na

rowerze, zabaw ze skakanką,

robieniu koziołków, skakania,

biegania, rzucania

Wiek szkolny
- trudności w układankach,

wycinankach, posługiwaniu się

zabawkami konstrukcyjnymi,

budowaniu modeli, rysowaniu

Starsze dzieci
- mała sprawność w zajęciach

sportowych wymagających np.

rzucania, łapania, trafiania piłką do

bramki

Starsze dzieci

-

trudności w obcinaniu paznokci,

myciu i układaniu włosów, robieniu

makijażu

-

- nieporządne i nieczytelne pismo

-

- trudności w grach ręcznych,

szyciu, grze na pianinie

Zaburzenia zachowania



Niezwykle częste i gwałtowne wybuchy złości



Częste kłótnie z dorosłymi, jawne sprzeciwianie się im



Częste, celowe działania sprawiające innym przykrość



Zrzucanie odpowiedzialności za własne zachowanie na innych



Nadwrażliwość, obrażanie się



Częste złoszczenie się i poczucie krzywdy



Częste kłamstwa, niedotrzymywanie obietnic



Wszczynanie bójek, używanie narzędzi mogących zranić

innych



Okrucieństwo fizyczne wobec innych osób i zwierząt



Późne powroty do domu, wbrew zakazom rodziców



Niszczenie przedmiotów, podpalenia, kradzieże, włamania



Częste wagary rozpoczynające się przed 13. r.ż.



Dręczenie innych, zmuszanie do zachowań seksualnych

Zaburzenia psychiczne w

okresie dojrzewania



Zaburzenia odżywiania – anoreksja i
bulimia



Depresja młodzieńcza



Zaburzenia z kręgu schizofrenii



Depresja duża



Choroba afektywna dwubiegunowa



Uzależnienia od alkoholu i substancji
psychoaktywnych



Zaburzenia obsesyjno - kompulsywne

Depresja młodzieńcza



Obniżenie lub zmienność nastroju i dysforia



Podwyższony poziom lęku, zwłaszcza przed przyszłością



Trudności w nauce



Poczucie nudy i niemożności znalezienia przyjemności



Trudności w rozpoczęciu działania i szybkie męczenie się



Trudności w rannym wstawaniu, chodzenie późno spać,

lepsze funkcjonowanie w godzinach wieczornych



Zaniedbania w zakresie wyglądu fizycznego i higieny

osobistej



Zachowania ryzykowne: eksperymentowanie ze środkami

psychoaktywnymi, przypadkowe kontakty seksualne



Myśli i próby samobójcze



Dolegliwości somatyczne

Zaburzenia obsesyjno -

kompulsywne



Obsesje – nawracające, uporczywe, wbrew
woli osoby myśli, impulsy lub wyobrażenia.
Odczuwane przez osobę jako absurdalne i
stresujące.



Kompulsje – stereotypowe zachowania
wykonywane w ustalonym porządku (np.
sprawdzanie, czyszczenie, liczenie
ubieranie się). Powstrzymanie kompulsji
powoduje wzrost lęku