1

Pobieranie materiału do diagnostyki
mikrobiologicznej

2

Diagnostyka - zasady ogólne



stosować tylko właściwe i potrzebne

stosować tylko właściwe i potrzebne

badania diagnostyczne (bez „strzelania

badania diagnostyczne (bez „strzelania

śrutem”)

śrutem”)



badania powinny się uzupełniać

badania powinny się uzupełniać



nie podejmować żadnej „technicznej”

nie podejmować żadnej „technicznej”

diagnostyki bez zebrania

diagnostyki bez zebrania

odpowiedniego wywiadu i badania

odpowiedniego wywiadu i badania

fizykalnego

fizykalnego



nie potwierdzać

nie potwierdzać

pewnych

pewnych

rozpoznań

rozpoznań

nowym badaniem

nowym badaniem

3

Diagnostyka – zasady ogólne

Wykazanie obecności bakterii

Wykazanie obecności bakterii



Bezpośrednie

Bezpośrednie



czynniki zakaźne, części składowe,

czynniki zakaźne, części składowe,

produkty

produkty



Pośrednie

Pośrednie



wykrycie przeciwciał przeciw

wykrycie przeciwciał przeciw

drobnoustrojom

drobnoustrojom

lub ich determinantom antygenowym

lub ich determinantom antygenowym

4

Diagnostyka – zasady ogólne

Metody bezpośrednie – klasyczne

Metody bezpośrednie – klasyczne



Badanie mikroskopowe

Badanie mikroskopowe



świeży materiał ( preparat bezpośredni

świeży materiał ( preparat bezpośredni

i barwiony)

i barwiony)



Hodowla kolonii

Hodowla kolonii



hodowla i identyfikacja wzrostowa

hodowla i identyfikacja wzrostowa



tzw. „złoty standard”,

tzw. „złoty standard”,



Antybiogram

Antybiogram



ustalenie oporności na antybiotyki

ustalenie oporności na antybiotyki

5

Diagnostyka – zasady ogólne

Metody bezpośrednie – nowe

Metody bezpośrednie – nowe



Badania serologiczne

Badania serologiczne



Badania molekularne

Badania molekularne

6

Diagnostyka – zasady ogólne



Wynik badania mikrobiologicznego zależy od

Wynik badania mikrobiologicznego zależy od

prawidłowości pobrania materiału

prawidłowości pobrania materiału



Faza przedanalityczna -wszystkie czynniki

Faza przedanalityczna -wszystkie czynniki

wywierające wpływ przed procesem

wywierające wpływ przed procesem

oznaczania

oznaczania



właściwe wskazania

właściwe wskazania



przygotowanie chorego

przygotowanie chorego



właściwy czas, wielkość próbek, transport,

właściwy czas, wielkość próbek, transport,

przechowywanie, pobieranie

przechowywanie, pobieranie



Faza analityczna

Faza analityczna

Dla wyniku istotne są warunki przechowywania

Dla wyniku istotne są warunki przechowywania

i transportu materiału

i transportu materiału

7

Diagnostyka - zasady ogólne



Ogólne zasady postępowania

Ogólne zasady postępowania

1.

1.

Czas pobierania materiału

Czas pobierania materiału

2.

2.

Miejsce pobrania materiału

Miejsce pobrania materiału

3.

3.

Rodzaj materiału

Rodzaj materiału

4.

4.

Przygotowanie pola zabiegu

Przygotowanie pola zabiegu

5.

5.

Liczba próbek

Liczba próbek

6.

6.

Objętość materiału

Objętość materiału

7.

7.

Sposoby pobrania

Sposoby pobrania

8.

8.

Oznakowanie

Oznakowanie

9.

9.

Warunki przechowywania i transportu

Warunki przechowywania i transportu

8

Diagnostyka - zasady ogólne



Ogólne zasady postępowania

Ogólne zasady postępowania

1.

1.

Czas pobierania

Czas pobierania



Pobranie materiału przed

Pobranie materiału przed

leczeniem antydrobnoustrojowym.

leczeniem antydrobnoustrojowym.



Gdy podano chemioterapeutyk –

Gdy podano chemioterapeutyk –

materiał pobieramy podając jaki

materiał pobieramy podając jaki

lek i jak długo podajemy.

lek i jak długo podajemy.



Badania pokontrolne w co najmniej

Badania pokontrolne w co najmniej

trzeciej dobie po zakończeniu

trzeciej dobie po zakończeniu

leczenia antydrobnoustrojowego.

leczenia antydrobnoustrojowego.



Posocznica

Posocznica

9

Pobieranie materiału



Ogólne zasady postępowania

Ogólne zasady postępowania

2.

2.

Miejsce pobrania

Miejsce pobrania

•

Zawsze z miejsc w których toczy się

Zawsze z miejsc w których toczy się

proces chorobowy

proces chorobowy

•

Zmiany mnogie

Zmiany mnogie

•

Odpowiednio do przebiegu choroby

Odpowiednio do przebiegu choroby

•

Warunki aseptyczne pozyskiwania

Warunki aseptyczne pozyskiwania

materiału

materiału

•

Wątpliwości – konsultacje z

Wątpliwości – konsultacje z

mikrobiologiem

mikrobiologiem

10

Diagnostyka - zasady ogólne



Ogólne zasady postępowania

Ogólne zasady postępowania

4.

4.

Przygotowanie pola zabiegu.

Przygotowanie pola zabiegu.



Przy wkłuciach – odkazić skórę

Przy wkłuciach – odkazić skórę

(przestrzegać czasu

(przestrzegać czasu

skutecznego)

skutecznego)



W pozostałych przypadkach:

W pozostałych przypadkach:

oczyścić miejsce pobrania

oczyścić miejsce pobrania

jałowym wacikiem nawilżonym

jałowym wacikiem nawilżonym

solą fizjologiczną

solą fizjologiczną

11

Diagnostyka - zasady ogólne



Ogólne zasady postępowania

Ogólne zasady postępowania

5.

5.

Liczba próbek

Liczba próbek



Nie ma reguł

Nie ma reguł

6.

6.

Objętość próbki

Objętość próbki



Zwykle 5-10 ml materiału.

Zwykle 5-10 ml materiału.



Wymazy

Wymazy

12

Diagnostyka - zasady ogólne



Ogólne zasady postępowania

Ogólne zasady postępowania

7.

7.

Sposoby pobierania

Sposoby pobierania



Zasady ogólne

Zasady ogólne



Materiał na beztlenowce !!!

Materiał na beztlenowce !!!

13

Diagnostyka – zasady ogólne



Pobieranie materiału

Pobieranie materiału



Powierzchowne rany

Powierzchowne rany



wymazy ze zmienionych

wymazy ze zmienionych

powierzchni ran

powierzchni ran



Głębokie ropnie

Głębokie ropnie



bioptaty lub punktaty

bioptaty lub punktaty

14

Diagnostyka – zasady ogólne



Przechowywanie i transport

Przechowywanie i transport



Zasady ogólne

Zasady ogólne



krew – nie powinna być schładzana

krew – nie powinna być schładzana

poniżej 37

poniżej 37

0

0

C

C



Wysuszanie - Mycoplasma

Wysuszanie - Mycoplasma



Wrażliwość na środowisko

Wrażliwość na środowisko



Podaż tlenu – beztlenowce

Podaż tlenu – beztlenowce



Wysuszanie - Mycoplasma

Wysuszanie - Mycoplasma



Wrażliwość na temperaturę

Wrażliwość na temperaturę



Neisseria

Neisseria



Haemophilus

Haemophilus

15

Diagnostyka – zasady ogólne



Zapakowanie materiału

Zapakowanie materiału



Przesyłanie pocztą:

Przesyłanie pocztą:



Przepisy opakowania: napis:

Przepisy opakowania: napis:

„

„

Materiał medyczny – uwaga

Materiał medyczny – uwaga

zakaźny!”

zakaźny!”



Przepakowanie materiału:

Przepakowanie materiału:

„

„

Uwaga - zagrożenie dla

Uwaga - zagrożenie dla

środowiska”

środowiska”



Za pośrednictwem gońca

Za pośrednictwem gońca



Ryzyko zakażenia szpitalnego

Ryzyko zakażenia szpitalnego

16

Diagnostyka – zasady ogólne



Wskazówki dla laboratorium

Wskazówki dla laboratorium



Nazwisko i imię pacjenta

Nazwisko i imię pacjenta



Data urodzenia

Data urodzenia



Rodzaj materiału do badania

Rodzaj materiału do badania



Objawy kliniczne choroby

Objawy kliniczne choroby



Rozpoznanie wstępne

Rozpoznanie wstępne



Umiejscowienie schorzenia

Umiejscowienie schorzenia



Rodzaj i czas antybiotykoterapii

Rodzaj i czas antybiotykoterapii



Dane lekarza kierującego

Dane lekarza kierującego

17

RANY

18

Rany



Cel:

Cel:



Wykazanie drobnoustroju w materiale

Wykazanie drobnoustroju w materiale

badanym

badanym



Kierunek:

Kierunek:



Bakterie tlenowe i beztlenowe

Bakterie tlenowe i beztlenowe



Rodzaj materiału:

Rodzaj materiału:



Ropa, wydzielina z rany

Ropa, wydzielina z rany



Wymaz z rany

Wymaz z rany



Biopsja rany

Biopsja rany



Płyn z otrzewnej

Płyn z otrzewnej



Inne według zleceń lekarza

Inne według zleceń lekarza

19

Rany



Pobieranie materiału z ran

Pobieranie materiału z ran



Sposób pobrania

Sposób pobrania



Powierzchowne zapalenia ropne

Powierzchowne zapalenia ropne



Głębokie lub zamknięte rany/ropnie

Głębokie lub zamknięte rany/ropnie



Zakażenia wirusowe

Zakażenia wirusowe



Transport i przechowywanie

Transport i przechowywanie

20

Rany



Czynnik etiologiczny - Ostre

Czynnik etiologiczny - Ostre

zapalenia

zapalenia



Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus



Streptococcus pyogenes

Streptococcus pyogenes



Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae



Pseudomonas spp.

Pseudomonas spp.



Aeromonas spp.

Aeromonas spp.



Vibrio spp.

Vibrio spp.



Pasteurella spp.

Pasteurella spp.

21

Rany



Czynnik etiologiczny - Przewlekłe

Czynnik etiologiczny - Przewlekłe

zapalenia

zapalenia



Actinomyces spp.

Actinomyces spp.



Brucella spp.

Brucella spp.



Mycobacterium spp.

Mycobacterium spp.



Zakażenia grzybicze

Zakażenia grzybicze

22

Rany



Cewniki wewnątrznaczyniowe

Cewniki wewnątrznaczyniowe



Usunięcie cewnika !

Usunięcie cewnika !



Cewnik do 10 cm długości

Cewnik do 10 cm długości



Cewnik ponad 10 cm długości

Cewnik ponad 10 cm długości



Transport i przechowywanie

Transport i przechowywanie

23

PODSTAWY MIKROBIOLOGII

Podłoża

Podłoża

24

Pożywki

Pożywki bakteriologiczne

Pożywki bakteriologiczne

to sztucznie

to sztucznie

przygotowane środowiska w których

przygotowane środowiska w których

stworzono warunki do rozwoju bakterii.

stworzono warunki do rozwoju bakterii.

Są one najbardziej zbliżone do

Są one najbardziej zbliżone do

rzeczywistych warunków bytowania

rzeczywistych warunków bytowania

drobnoustrojów.

drobnoustrojów.

Pośrednio

Pośrednio

Umożliwiają wyhodowanie

Umożliwiają wyhodowanie

drobnoustroju oraz oznaczenie jego

drobnoustroju oraz oznaczenie jego

lekowrażliwości

lekowrażliwości

25

PODSTAWY MIKROBIOLOGII



Podłoża

Podłoża



Płynne podłoża transportowe

Płynne podłoża transportowe



Półstałe, zbuforowane podłoża

Półstałe, zbuforowane podłoża

uniwersalne

uniwersalne



Półstałe, zbuforowane podłoża

Półstałe, zbuforowane podłoża

redukujące

redukujące



Podłoża wytwarzające CO

Podłoża wytwarzające CO

2

2



Podłoża specjalne

Podłoża specjalne

26

HODOWLA Z KRWI

27

Hodowla z krwi



Pobieranie materiału:

Pobieranie materiału:



kilkakrotne pobranie w odstępie 1-6 h

kilkakrotne pobranie w odstępie 1-6 h



pierwsze - przed terapią, w szczycie gorączki

pierwsze - przed terapią, w szczycie gorączki



posocznica z okresową gorączką: dwukrotnie

posocznica z okresową gorączką: dwukrotnie

z różnych miejsc w ciągu 1 h, po 3 tlenowe i

z różnych miejsc w ciągu 1 h, po 3 tlenowe i

2 beztlenowe

2 beztlenowe



zapalenie wsierdzia: trzykrotnie, po 4

zapalenie wsierdzia: trzykrotnie, po 4

tlenowe

tlenowe

i 2 beztlenowe

i 2 beztlenowe



Fugemia – 1 i 2 doba, po 2 pobrania

Fugemia – 1 i 2 doba, po 2 pobrania

28

Hodowla z krwi - sposób pobrania



Opisać butelkę i ogrzać do 37

Opisać butelkę i ogrzać do 37

O

O

C

C



Staranna dezynfekcja miejsca

Staranna dezynfekcja miejsca

nakłucia

nakłucia



Pobranie 10-20 ml krwi

Pobranie 10-20 ml krwi



Nałożenie nowej sterylnej igły

Nałożenie nowej sterylnej igły



Zdezynfekowanie korka

Zdezynfekowanie korka



Wstrzykniecie krwi do butelki

Wstrzykniecie krwi do butelki



Umieszczenie kaniuli w butelce

Umieszczenie kaniuli w butelce

Pracować w warunkach
sterylnych!

29

Hodowla z krwi



Transport i przechowywanie

Transport i przechowywanie



Możliwie szybko transport do

Możliwie szybko transport do

laboratorium

laboratorium



Nie schładzać poniżej 37

Nie schładzać poniżej 37

O

O

C

C



Gdy konieczne jest przechowanie

Gdy konieczne jest przechowanie

materiału - cieplarka

materiału - cieplarka

30

Hodowla z krwi



Znaczenie ma rodzaj wyhodowanego

Znaczenie ma rodzaj wyhodowanego

drobnoustroju i zgodność z obrazem

drobnoustroju i zgodność z obrazem

klinicznym

klinicznym



Drobnoustroje we krwi:

Drobnoustroje we krwi:



zanieczyszczenie 3-4%, często S. epidermidis,

zanieczyszczenie 3-4%, często S. epidermidis,

Corynebacterium, Propionibacterium, różne

Corynebacterium, Propionibacterium, różne

pałeczki

pałeczki



Bakteriemia

Bakteriemia



Posocznica

Posocznica

31

Punkcja lędźwiowa



Wskazania:

Wskazania:



Rozpoznanie lub podejrzenie

Rozpoznanie lub podejrzenie

zapalenia opon

zapalenia opon

m-rdz.

m-rdz.

32

Punkcja lędźwiowa



Pobranie materiału;

Pobranie materiału;



Zdezynfekować miejsce nakłucia

Zdezynfekować miejsce nakłucia



Wkłuć się i pobrać płyn

Wkłuć się i pobrać płyn



Umieścić 5-10 ml płynu w 2 lub 3

Umieścić 5-10 ml płynu w 2 lub 3

zakręconych probówkach

zakręconych probówkach



Natychmiast zamknąć probówki i

Natychmiast zamknąć probówki i

dostarczyć do pracowni

dostarczyć do pracowni

33

Wymazy z gardła



Wyhodowanie paciorkowca z

Wyhodowanie paciorkowca z

wymazu z gardła i migdałków jest

wymazu z gardła i migdałków jest

uznane za „złoty standard”

uznane za „złoty standard”

rozpoznania anginy paciorkowcowej.

rozpoznania anginy paciorkowcowej.

34

Wymaz z gardła



Wskazania:

Wskazania:



Przede wszystkim ropna angina

Przede wszystkim ropna angina



Angina Plauta0Vinventa

Angina Plauta0Vinventa



Błonica

Błonica



Kiła

Kiła



Ostre zapalenie nagłosni (H.influenzae)

Ostre zapalenie nagłosni (H.influenzae)



Stan nosicielstwa (N.meningitidis,

Stan nosicielstwa (N.meningitidis,

C.diphtheriae

C.diphtheriae

i S.pyogenes)

i S.pyogenes)

35

Wymaz z gardła



Pobranie materiału:

Pobranie materiału:



Ucisnąć język szpatułką

Ucisnąć język szpatułką



Pobrać wymaz z miejsc zmienionych zapalnie

Pobrać wymaz z miejsc zmienionych zapalnie

lub pokrytych wydzieliną

lub pokrytych wydzieliną



Transport na podłożu uniwersalnym

Transport na podłożu uniwersalnym



Kiła – ostrożnie wyciskać wymazówkę.

Kiła – ostrożnie wyciskać wymazówkę.

Przygotować preparat przyżyciowy. (w

Przygotować preparat przyżyciowy. (w

ciemnym polu widzenia)

ciemnym polu widzenia)

Pacjent nie może przeprowadzać wcześniej

żadnej dezynfekcji błony śluzowej!!!

36

Wymaz z gardła



Czynniki zakaźne:

Czynniki zakaźne:



Paciorkowiec

Paciorkowiec

ß

ß

-hemolizujący z grupy A

-hemolizujący z grupy A

(około 1/3 przypadków)

(około 1/3 przypadków)



Prawie 40% zapaleń gardła powodują

Prawie 40% zapaleń gardła powodują

wirusy

wirusy



bezobjaowoy przebieg: S.aureus,

bezobjaowoy przebieg: S.aureus,

H.influenzae, S.pneumoniae,

H.influenzae, S.pneumoniae,

P.aeruginosa, Enterobacteriaceae,

P.aeruginosa, Enterobacteriaceae,

drożdże

drożdże

37

Plwocina



Wskazania

Wskazania



W ostrym zapaleniu tchawicy i oskrzeli

W ostrym zapaleniu tchawicy i oskrzeli



Przewlekłe zapalenie oskrzeli

Przewlekłe zapalenie oskrzeli



Zapaleń współistniejących z

Zapaleń współistniejących z

rozstrzeniami i mukowisydozą

rozstrzeniami i mukowisydozą



Zapaleń płuc

Zapaleń płuc



Ropni płuc

Ropni płuc



Zapaleń opłucnej

Zapaleń opłucnej



Ropniaka opłucnej

Ropniaka opłucnej

38

Plwocina



Pobranie materiału:

Pobranie materiału:



W miarę możliwości plwocina z dolnych

W miarę możliwości plwocina z dolnych

dróg oddechowych

dróg oddechowych



Krótko przed odkrztuszeniem przepłukać

Krótko przed odkrztuszeniem przepłukać

usta świeżą bieżącą wodą

usta świeżą bieżącą wodą



Odkaszlnąć plwocinę do sterylnego

Odkaszlnąć plwocinę do sterylnego

naczynia

naczynia



Zamknąć nie dotykając wewnętrznych

Zamknąć nie dotykając wewnętrznych

części opakowania i krawędzi

części opakowania i krawędzi



Niekiedy prowokacja odksztuszania

Niekiedy prowokacja odksztuszania



Przesłać do laboratorium (przechowywać

Przesłać do laboratorium (przechowywać

max. 6-8 h w 4

max. 6-8 h w 4

0

0

C)

C)

39

Plwocina



Czynniki zakaźne

Czynniki zakaźne



Haemophilus influenzae

Haemophilus influenzae



Streptococcus pneumoniae,

Streptococcus pneumoniae,



Neisseria meningitidis

Neisseria meningitidis



Satphylococcus aureus

Satphylococcus aureus



Enterobacteriaceae

Enterobacteriaceae



Moraxella catarrhalis

Moraxella catarrhalis



Legionella pneumophila

Legionella pneumophila



Candida albicana

Candida albicana

Plwocina – to często materiał
zanieczyszczony !!

40

Plwocina



Czynniki zakaźne c.d.:

Czynniki zakaźne c.d.:



Bezwzględnie patogenne:

Bezwzględnie patogenne:

Corynebacterium diphtheriae,

Corynebacterium diphtheriae,

Bordetella pertussis, Mycobacterium

Bordetella pertussis, Mycobacterium

tuberculosis

tuberculosis



Rosnące znaczenie Chlamydia

Rosnące znaczenie Chlamydia

pneumoniae i Mycoplasma pneumoniae

pneumoniae i Mycoplasma pneumoniae

41

Aspiracja pozatchawicza i uzyskanie
popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych



Wskazania:

Wskazania:



Aspiracyjne zapalenie płuc

Aspiracyjne zapalenie płuc



Ropne zapalenie płuc

Ropne zapalenie płuc



Aktynomikoza

Aktynomikoza



Ciężki lub atypowy przebieg zapalenia

Ciężki lub atypowy przebieg zapalenia

płuc

płuc

42

Aspiracja pozatchawicza i uzyskanie
popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych



Pobieranie materiału:

Pobieranie materiału:



Porcje plwociny dostarczyć natychmiast do

Porcje plwociny dostarczyć natychmiast do

pracowni

pracowni



Transport na podłożu Stuarta lub

Transport na podłożu Stuarta lub

redukcyjne podłoża transportowe

redukcyjne podłoża transportowe

(beztlenowce).

(beztlenowce).



Czynnik zakaźny:

Czynnik zakaźny:



Przy małym zanieczyszczeniu flora nosowo-

Przy małym zanieczyszczeniu flora nosowo-

gardłową wykrywa się rodziny:

gardłową wykrywa się rodziny:

Mycobacterium, Candida spp., Legionella

Mycobacterium, Candida spp., Legionella

43

Punkcja płuca



Wskazania:

Wskazania:



Zakażenia: Pneumocystis carini,

Zakażenia: Pneumocystis carini,

Legionella, grzyby pleśniowe

Legionella, grzyby pleśniowe



Transport:

Transport:



Natychmiast do pracowni. Posłaniec nie

Natychmiast do pracowni. Posłaniec nie

poczta.

poczta.

44

Wydzielina z przetoki oskrzelowej i
rurki dotchawiczej



Wskazania i transport:

Wskazania i transport:



jak plwocina ale u pacjentów

jak plwocina ale u pacjentów

wentylowanych

wentylowanych



Pobranie materiału:

Pobranie materiału:



Podczas wymiany rurki wprowadzić

Podczas wymiany rurki wprowadzić

sterylnie cewnik do odsysania

sterylnie cewnik do odsysania



1. Zaaspirować wydzielinę i do jałowej

1. Zaaspirować wydzielinę i do jałowej

probówki

probówki



2. Koniec cewnika odciąć jałowymi

2. Koniec cewnika odciąć jałowymi

nożyczkami

nożyczkami

i w probówce dostarczyć do pracowni

i w probówce dostarczyć do pracowni

45

Pobieranie moczu



Właściwości moczu

Właściwości moczu



Jałowy

Jałowy



Czas pobrania

Czas pobrania



Ilość

Ilość



Sposób pobrania

Sposób pobrania



Dzieci

Dzieci



Przechowywanie i transport

Przechowywanie i transport

46

Środkowy strumień moczu



Wskazania:

Wskazania:



Zakażenie dróg moczowych

Zakażenie dróg moczowych



Odmiedniczkowe zapalenie nerek

Odmiedniczkowe zapalenie nerek



Transport:

Transport:



Przechowywać w lodówce do chwili

Przechowywać w lodówce do chwili

przekazania do pracowni

przekazania do pracowni



Zanurzony nośnik przechowywać w

Zanurzony nośnik przechowywać w

temperaturze otoczenia lub 35

temperaturze otoczenia lub 35

0

0

C

C

47

Pobieranie moczu



Środkowy strumień

Środkowy strumień



Przygotowanie:

Przygotowanie:



Jałowe waciki

Jałowe waciki



Łagodne mydło

Łagodne mydło



Ciepła woda

Ciepła woda



Naczynie do transportu

Naczynie do transportu

48

Pobieranie moczu



Środkowy strumień

Środkowy strumień



Sposób pobrania u mężczyzn:

Sposób pobrania u mężczyzn:



Umyć ręce i wysuszyć

Umyć ręce i wysuszyć



Ściągnąć napletek i umyć żołądź

Ściągnąć napletek i umyć żołądź



Zmyć mydło

Zmyć mydło



Rozpocząć mikcję

Rozpocząć mikcję



Oddać mocz do pojemnika

Oddać mocz do pojemnika



Zamknąć pojemnik

Zamknąć pojemnik



Opisać pojemnik

Opisać pojemnik

49

Pobieranie moczu



Środkowy strumień

Środkowy strumień



Sposób pobrania u kobiet:

Sposób pobrania u kobiet:



Odsunąć ubranie

Odsunąć ubranie



Umyć ręce i wysuszyć

Umyć ręce i wysuszyć



Rozchylić wargi sromowe

Rozchylić wargi sromowe



Przemyć srom

Przemyć srom



Zmyć mydło

Zmyć mydło



Rozpocząć mikcję

Rozpocząć mikcję



Oddać mocz do pojemnika

Oddać mocz do pojemnika



Zamknąć pojemnik

Zamknąć pojemnik



Opisać pojemnik

Opisać pojemnik

50

Środkowy strumień moczu



Pobieranie materiału

Pobieranie materiału



Przed antybiotykoterapią

Przed antybiotykoterapią



Umyć starannie okolicę moczowo-płciową

Umyć starannie okolicę moczowo-płciową



Pobrać mocz w czasie mikcji (pierwsza

Pobrać mocz w czasie mikcji (pierwsza

porcja do toalety, nie przerywając

porcja do toalety, nie przerywając

oddawania moczu pobrać 5 ml do jałowego

oddawania moczu pobrać 5 ml do jałowego

pojemnika transportowego).

pojemnika transportowego).



Dokończyć mikcję

Dokończyć mikcję



Zamknąć pojemnik uważając, by nie dotknąć

Zamknąć pojemnik uważając, by nie dotknąć

wewnętrznych części pojemnika, krawędzi

wewnętrznych części pojemnika, krawędzi

lub nakrywki od wewnętrznej powierzchni.

lub nakrywki od wewnętrznej powierzchni.

51

Środkowy strumień moczu



Często występują zanieczyszczenia

Często występują zanieczyszczenia



Pomocna jest ocena liczby leukocytów

Pomocna jest ocena liczby leukocytów



W 80% monoinfekcja, w 20%

W 80% monoinfekcja, w 20%

mieszana (głównie cewnikowani lub

mieszana (głównie cewnikowani lub

po zabiegach urologicznych)

po zabiegach urologicznych)



Czynniki zakaźne:

Czynniki zakaźne:



E.coli, inne enterobacteriaceae (proteus,

E.coli, inne enterobacteriaceae (proteus,

Klebsiella, Enterobacter, Serratia),

Klebsiella, Enterobacter, Serratia),

enterokoki (Streptococcus faecalis),

enterokoki (Streptococcus faecalis),

Pseudomonas aeruginosa,

Pseudomonas aeruginosa,

Staphylococcus saprophytycus

Staphylococcus saprophytycus

52

Mocz cewnikowany



Wskazania i transport:

Wskazania i transport:



Rzadko – gdy nie można ze środkowego

Rzadko – gdy nie można ze środkowego

strumienia

strumienia



Sposób pobrania

Sposób pobrania



Z odpowiedniego portu nie z worka!

Z odpowiedniego portu nie z worka!



Pamiętać o umyciu i dezynfekcji

Pamiętać o umyciu i dezynfekcji

53

Pobieranie moczu



Mocz cewnikowany:

Mocz cewnikowany:



Nie zalecany sposób

Nie zalecany sposób



Cewnik

Cewnik



Cewnikowanie

Cewnikowanie



Pobranie moczu

Pobranie moczu



Cewnikowanie długotrwałe

Cewnikowanie długotrwałe



Płukanie pęcherza

Płukanie pęcherza



Cystoskopia i cewnikowanie

Cystoskopia i cewnikowanie

moczowodów

moczowodów



Cystostomia

Cystostomia

54

Mocz z nakłucia pęcherza



Wskazania:

Wskazania:



Niemożność uzyskania materiału ze

Niemożność uzyskania materiału ze

strumienia środkowego

strumienia środkowego



Przeciwwskazania:

Przeciwwskazania:



Blizny pooperacyjne, po

Blizny pooperacyjne, po

napromieniowaniu

napromieniowaniu



Skaza krwotoczna

Skaza krwotoczna



Możliwość uzyskania moczu w sposób

Możliwość uzyskania moczu w sposób

jałowy ze strumienia środkowego

jałowy ze strumienia środkowego

55

Mocz z nakłucia pęcherza



Sposób pobrania:

Sposób pobrania:



Nawodnić pacjenta jeśli wskazane

Nawodnić pacjenta jeśli wskazane



Usunąć włosy łonowe

Usunąć włosy łonowe



Zdezynfekować skórę

Zdezynfekować skórę



Nakłucie (4 cm igła na 20 ml

Nakłucie (4 cm igła na 20 ml

strzykawce) 1-2 palce powyżej spojenia

strzykawce) 1-2 palce powyżej spojenia

łonowego

łonowego



Pobrać mocz

Pobrać mocz



Po usunięciu igły ucisnąć miejsce

Po usunięciu igły ucisnąć miejsce

nakłucia tamponem przez kilka minut

nakłucia tamponem przez kilka minut

56

Pobieranie moczu



Mocz z nakłucia pęcherza:

Mocz z nakłucia pęcherza:



Wypełnić pęcherz

Wypełnić pęcherz



Przygotować się do zabiegu

Przygotować się do zabiegu



Odkazić skórę

Odkazić skórę



Nakłuć pęcherz

Nakłuć pęcherz



Pobrać mocz

Pobrać mocz



Ucisnąć skórę

Ucisnąć skórę



Opisać

Opisać

57

Szybka diagnostyka moczu



Testy biochemiczne

Testy biochemiczne



Test TTC – bezbarwny chlorek

Test TTC – bezbarwny chlorek

tetrazoliowy do barwnego formazanu

tetrazoliowy do barwnego formazanu



Test Griessa –redukcja azotanów do

Test Griessa –redukcja azotanów do

azotynów

azotynów



Testy LN na ropomocz – esteraza

Testy LN na ropomocz – esteraza



Testy LN na bakteriurie - azotany

Testy LN na bakteriurie - azotany



Testy immunofluorescencji

Testy immunofluorescencji



Test ABC

Test ABC

58

Wymaz z cewki moczowej



Wskazania:

Wskazania:



Zakażenia rzeżączkowe, wirusem HSV typu II,

Zakażenia rzeżączkowe, wirusem HSV typu II,

chlamydiami, mykoplazmami

chlamydiami, mykoplazmami



Rzęsistkowica

Rzęsistkowica



Transport:

Transport:



Wymaz przechowywać na podłożu

Wymaz przechowywać na podłożu

transportowym. Przesłać max. do 6 h od

transportowym. Przesłać max. do 6 h od

pobrania do pracowni.

pobrania do pracowni.

Wyjąć podłoże i doprowadzić do temp. pokojowej

Wyjąć podłoże i doprowadzić do temp. pokojowej

Pobieranie najwcześniej po 1 h od ostatniej mikcji

Pobieranie najwcześniej po 1 h od ostatniej mikcji

59

Wymaz z cewki moczowej



Pobieranie materiału:

Pobieranie materiału:



Mężczyźni:

Mężczyźni:



miejsce pobrania nie wymaga dezynfekcji,

miejsce pobrania nie wymaga dezynfekcji,



gdy wypływa mocz zastosować

gdy wypływa mocz zastosować

wymazówkę,

wymazówkę,



ropę pobierać zachowując kierunek od

ropę pobierać zachowując kierunek od

przodu

przodu

do tyłu

do tyłu



można włożyć cienki tupfler na głębokość

można włożyć cienki tupfler na głębokość

kilku cm do cewki i wykonać kilka

kilku cm do cewki i wykonać kilka

ostrożnych ruchów obrotowych

ostrożnych ruchów obrotowych

60

Wymaz z cewki moczowej



Pobieranie materiału:

Pobieranie materiału:



Kobiety:

Kobiety:



po podmyciu okolicy moczowo-

po podmyciu okolicy moczowo-

płciowej ucisnąć cewkę tupflerem w

płciowej ucisnąć cewkę tupflerem w

kierunku dopochwowym i pobrać

kierunku dopochwowym i pobrać

wydzielinę

wydzielinę



Gdy jest to niemożliwe – włożyć do

Gdy jest to niemożliwe – włożyć do

cewki tupfler na głębokość 2 cm i

cewki tupfler na głębokość 2 cm i

wykonać kilka delikatnych ruchów

wykonać kilka delikatnych ruchów

obrotowych

obrotowych

61

Badanie serologiczne



Wystarczy 2-5 ml krwi żylnej

Wystarczy 2-5 ml krwi żylnej



Po wykrzepieniu odwirować i

Po wykrzepieniu odwirować i

przesłać surowicę

przesłać surowicę



Transport i przechowywanie 4

Transport i przechowywanie 4

o

o

C

C

przez tydzień

przez tydzień