Modele odpowiedzi do przyk∏adowego arkusza
egzaminacyjnego z jźyka polskiego
Arkusz I
Cz´Êç I
Zadanie sprawdzajàce rozumienie czytanego tekstu Spotkanie z Innym – jako wyzwanie XXI wieku.
Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogà przybieraç ró˝nà form´ jźykowà, ale ich sens musi byç synonimiczny wobec modelu. Oceniajàc pracúcznia, nale˝y stosowaç punktacjź modelu.
Uwaga: Za pe∏nà odpowiedê przyznaje si´ maksymalnà liczb´ punktów, za niepe∏nà – wskazanà w ru-bryce „punkty czàstkowe”. Nie nale˝y przyznawaç po∏ówek punktów. Za brak odpowiedzi lub odpowiedê b∏´dnà nie przyznaje si´ punktów.
Maksymalna
Nr
Odpowiedzi
liczba
Punkty czàstkowe
zadania
punktów
1.
C
1
0
2.
np.:
2
1 (za wypisanie
a) Archeolodzy mówià, ˝e najpierwszymi grupami ludzkimi by∏y rodziny-jednego zdania)
-plemiona liczàce trzydzieÊci – pi´çdziesiàt osób.
b) DoÊwiadczenie przebywania latami wÊród dalekich Innych uczy mnie,
˝e tylko ˝yczliwoÊç dla drugiej istoty jest tà postawà, która mo˝e poru-szyç w niej strunćz∏owieczeƒstwa.
3.
PodkreÊlajà wag´ problemu. (Nadajà wypowiedzi subiektywny, emocjo-1
0
nalny charakter).
4.
a) agresja, nienawiÊç (wojny, konflikty)
2
1
b) izolacja, wroga oboj´tnoÊç wynikajàca z poczucia wy˝szoÊci (budo-wa chiƒskiego Wielkiego Muru)
c) ch´ç poznania, wspó∏praca, dialog (handel, wymiana myÊli) 5.
Sk∏onnoÊç do odgradzania si´ jest odwieczna i jest cz´Êcià ludzkiej na-2
1
tury, nie jest przypisana ˝adnej konkretnej nacji. (Jest cechà kultury, (za niepe∏nà
Êwiadczy o jej niedoskona∏oÊci).
odpowiedê)
6.
Podsumowuje dotychczasowe rozwa˝ania.
1
0
7.
np.:
1
0
WartoÊç cz∏owieczeƒstwa polega na zrozumieniu drugiego cz∏owieka, na rezygnacji z przemocy, na kierowaniu si´ dobrem.
8.
diabelski pomiot, ofiara losu, nie-cz∏owiek, pies, szczur, pe∏zajàcy gad 1
0
i – w opozycji – bóg przyjmujàcy ludzkà postaç (zwierz´ta i bogowie) 9.
Zanegowanie cz∏owieczeƒstwa obcego otwiera drog´ dla nienawiÊci, 2
1
wstr´tu i pogardy wobec niego, natomiast podejrzenie, ˝e mo˝e on (za niepe∏nà
byç bogiem ukrytym pod ludzkà postacià, ka˝e okazaç mu ˝yczliwoÊç odpowiedê)
i zaofiarowaç goÊcin´.
10.
Badania Malinowskiego mia∏y s∏u˝yç prawdziwemu poznaniu, a nie pod-2
0
bojowi. (By∏y próbà nawiàzania dialogu, wczucia si´ w Innego).
11.
np.:
1
0
Wszystkie kultury, nawet jeÊli sà ró˝ne, sà sobie równe i dlatego w rów-nym stopniu zas∏ugujà na szacunek.
12.
Podró˝e (w∏asne doÊwiadczenia) oraz dzie∏a filozoficzne i naukowe 1
0
(lektura, ksià˝ki).
w w w. o p e r o n . p l
1
■ J¢ZYK POLSKI – POZIOM PODSTAWOWY
13.
Wspó∏czesne przemiany polityczne i kulturowe prowadzà nieuchronnie 3
2
do coraz czśtszych kontaktów przedstawicieli ró˝nych kultur. Coraz (za niepe∏nà
wićej te˝ kultur zostaje dopuszczonych do g∏osu. W interesie ludzko-odpowiedê)
Êci le˝y przygotowanie si´ do dialogu z Innym.
Razem
20
Uwaga: W nawiasach znajdujà siínne akceptowane odpowiedzi.
Cz´Êç II
Temat: „Sami swoi, polska szopa” – ch∏opi i inteligencja w Weselu Stanis∏awa Wyspiaƒskiego. Scharakteryzuj na podstawie zacytowanych fragmentów te dwie grupy polskiego spo-
∏eczeƒstwa i ich wzajemne relacje. Wykorzystaj znajomoÊç ca∏ego dramatu.
I. Rozwinićie tematu (0–25 pkt)
1. Rozpoznanie wst´pne (0–1 pkt)
Na przyk∏ad:
a) dramat Wyspiaƒskiego przedstawia wesele inteligenta i ch∏opki b) wesele jest okazjà do spotkania si´ przedstawicieli ró˝nych grup spo∏ecznych.
2. Charakterystyka postaci
Akt I, scena 1 (0–6 pkt)
Dziennikarz:
a) przedstawiciel inteligencji
b) znudzony
c) unika tematów politycznych
d) niech´tnie rozmawia z Czepcem
e) lekcewa˝y aspiracje Czepca i jego ciekawoÊç Êwiata f) poszukuje na wsi spokoju
Czepiec:
a) przedstawiciel ch∏opstwa
b) otwarty, zainteresowany Êwiatem
c) gotowy do dzia∏ania
d) ma poczucie w∏asnej wartoÊci
e) Êwiadomy w∏asnej tradycji historycznej ( Z takich, jak my, by∏ G∏owacki) f) przenikliwy (dostrzega uprzedzenia Dziennikarza) g) krytycznie ocenia biernoÊç inteligencji ( panowie duza by juz mogli mieç, ino oni nie chcom chcieç) Akt I, scena 12 (0–6 pkt)
Pan M∏ody:
a) m∏odopolski poeta
b) ludoman
c) zafascynowany urodà i strojem swojej nowej, wywodzàcej siź ch∏opstwa ˝ony d) sk∏onny do egzaltacji (gadulstwa)
e) nie zna, nie rozumie ch∏opskich obyczajów i tradycji Panna M∏oda:
a) prosta, rzeczowa
b) nie poddaje siégzaltacji
c) znudzona gadulstwem m´˝a
d) rozumie rol´ tradycji
Akt III, Scena 7 (0–5 pkt)
Haneczka:
a) siostra Pana M∏odego
b) zauroczona atmosferà wiejskiej zabawy
c) zafascynowana energià i urodà ch∏opów
d) zdziwiona niech´tnym stosunkiem brata do poufa∏oÊci z ch∏opami Pan M∏ody
a) poruszony zachowaniem i nastrojem siostry
b) lekcewa˝àco wyra˝ajàcy sió ch∏opach
c) traktujàcy swojà ludomani´ jako przywilej artysty d) nakazuje siostrze zachowanie granic obyczajnoÊci e) zdradzajàcy swojà mieszczaƒskà moralnoÊç
2
w w w. o p e r o n . p l
A R K U S Z I – M O D E L E O D P O W I E D Z I ■
3. Wykorzystanie kontekstu (0–3 pkt)
Na przyk∏ad:
a) przywo∏anie innych scen ukazujàcych wzajemne relacje inteligencji i ch∏opów, b) przywo∏anie scen wyjaÊniajàcych przyczyny niemo˝noÊci porozumienia i autentycznego zbli˝enia obu warstw, c) przywo∏anie scen ukazujàcych ludomanií powierzchownà fascynacj´ wsià, d) przywo∏anie scen ukazujàcych brutalnoÊç, przyziemnoÊç i chciwoÊç ch∏opów.
4. Wnioski (0–4 pkt)
Pe∏ny wniosek:
4
Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania. Za fasadà inteligenckiej fa-scynacji wsià i ludem kryjà sińiezrozumienie, lekcewa˝enie i strach. BiernoÊci, tchórzo-stwa i nieszczeroÊci inteligencji przeciwstawione sà energia i si∏a ch∏opów, których jednak Wyspiaƒski nie idealizuje, ukazujàc ich materializm, brutalnoÊç i niezdolnoÊç do samodzielnego dzia∏ania.
Cz´Êciowy wniosek:
2
Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania. Inteligencja jest bierna, a ch∏opi, chocia˝ pe∏ni zapa∏u, niezdolni do samodzielnego dzia∏ania.
Próba podsumowania:
1
Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania.
II. KOMPOZYCJA (0–5 pkt)
Uwaga: Kompozycj´ wypracowania ocenia si´ wtedy, gdy przyznane zosta∏y punkty za rozwinićie tematu.
– podporzàdkowana zamys∏owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn´trznie, przej-5
rzysta i logiczna; pe∏na konsekwencja w uk∏adzie graficznym
– uporzàdkowana wobec przyj´tego kryterium, spójna; graficzne wyodr´bnienie g∏ównych 3
cz´Êci
– wskazujàca na podjćie próby porzàdkowania myÊli, na ogó∏ spójna 1
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
III. STYL (0–5 pkt)
– jasny, ˝ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi; urozmaicona leksyka 5
– zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó∏ jasny; wystarczajàca leksyka 3
– na ogó∏ komunikatywny, dopuszczalne schematy jźykowe 1
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
IV. J¢ZYK (0–12 pkt)
– jźyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk∏adnia, poprawne: s∏ownic-12
two, frazeologia i fleksja
– jźyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawne: sk∏adnia, s∏ownictwo, frazeologia i fleksja 9
– jźyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi´kszoÊci poprawne: sk∏adnia, 6
s∏ownictwo i frazeologia
– jźyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów: sk∏adniowych, s∏ownikowych, frazeologicznych 3
i fleksyjnych
– jźyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów fleksyjnych, licznych b∏´dów sk∏adniowych, 1
s∏ownikowych i frazeologicznych
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
w w w. o p e r o n . p l
3
■ J¢ZYK POLSKI – POZIOM PODSTAWOWY
V. ZAPIS (0–3 pkt)
– bezb∏´dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b∏´dy) 3
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy II stopnia), na ogó∏ poprawna interpunkcja 2
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy ró˝nego stopnia), interpunkcja niezak∏ócajàca komu-1
nikacji (mimo ró˝nych b∏´dów)
Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0–4 pkt)
4
w w w. o p e r o n . p l