12 Planowanie kariery zawodowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Barbara Kozłowska

Małgorzata Obuchiewicz-Lach

Planowanie kariery zawodowej
419[01].Z3.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom

2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Ewa Urbańska-Sobczak

mgr Grażyna Wysocka

Opracowanie redakcyjne:

mgr Barbara Kozłowska

mgr Małgorzata Obuchiewicz-Lach

Konsultacja:

mgr Edyta Kozieł

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 419[01].Z3.01,
,,Planowanie kariery zawodowej", zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
technik prac biurowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Informacje o zawodzie

4.1.1. Materiał nauczania
4.1.2. Pytania sprawdzające
4.1.3. Ćwiczenia
4.1.4. Sprawdzian postępów

19
20
22

4.2. Rynek edukacji i rynek pracy dla zawodów administracyjno-

-biurowych

4.2.1. Materiał nauczania
4.2.2. Pytania sprawdzające
4.2.3. Ćwiczenia
4.2.4. Sprawdzian postępów

23
34
34
36

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w opanowaniu wiedzy z zakresu „Planowania kariery

zawodowej”.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, jakie w wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś
osiągnąć,

–

materiał nauczania, czyli wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści
jednostki modułowej,

–

zestaw pytań przydatnych do sprawdzenia, czy już opanowałeś podane treści,

–

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian osiągnięć, który posłuży nauczycielowi do przeprowadzenia sprawdzianu
poziomu przyswojenia przez Ciebie wiadomości i ukształtowanych umiejętnościach,

–

wykaz literatury uzupełniającej.

W materiale nauczania zostały omówione zagadnienia dotyczące treści z obszaru

planowania kariery zawodowej, w tym: źródła informacji o zawodzie, struktura standardu
kwalifikacji zawodowych, poziomy i rodzaje kwalifikacji, podstawowe zadania i kwalifikacje
niezbędne do wykonania zadań zawodowych pracowników biurowych, kierunki kształcenia
ustawicznego w zakresie zawodów administracyjno-biurowych, rynek edukacyjny lokalny,
regionalny, krajowy i europejski w zakresie zawodów administracyjno-biurowych, zasady
skutecznego i ustawicznego uczenia się i doskonalenia zawodowego oraz formy doskonalenia
zawodowe, rynek pracy w zakresie potrzeb zatrudnienia pracowników biurowych.

Z podrozdziałem Pytania sprawdzające możesz zapoznać się przed przystąpieniem do

poznawania treści materiału nauczania, poznając wymagania wynikające z potrzeb zawodu,
a po przyswojeniu wskazanych treści, odpowiadając na te pytania sprawdzisz stan swojej
gotowości do wykonania ćwiczeń. Przykładowe ćwiczenia pozwolą Ci zrozumieć i przyswoić
wiedzę w praktyce. W razie wątpliwości zwróć się o pomoc do nauczyciela.

Po wykonaniu ćwiczeń, sprawdź poziom swoich postępów odpowiadając na pytania

zawarte e sprawdzianie postępów. W tym celu:
–

przeczytaj pytania i odpowiedz na nie,

–

zaznacz odpowiedź wstawiając X w podane miejsce „Tak” lub „Nie”.

Odpowiedzi „Nie” wskazują na luki w Twojej wiedzy, informują Cię również, jakich

zagadnień jeszcze dobrze nie przyswoiłeś. Oznacza to także potrzebę powrotu do materiału,
który nie jest dostatecznie opanowany.

Poznanie przez Ciebie wszystkich lub określonej części wiadomości z dziedziny

planowania kariery zawodowej będzie stanowiło dla nauczyciela podstawę do
przeprowadzenia sprawdzianu poziomu przyswojenia wiadomości i ukształtowanych
umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zestawem zadań testowych, który
zawiera:
–

instrukcję w której omówiono tok postępowania podczas przeprowadzania sprawdzianu,

–

przykładową kartę odpowiedzi, w której, w przeznaczonych miejscach wpisz odpowiedzi

na pytania, będzie to stanowić dla Ciebie trening przed sprawdzianem zaplanowanym
przez nauczyciela.
Wiedza i nabyte umiejętności są bazą do zrozumienia treści zawartych w kolejnej

jednostce modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 419[01].Z3

Podstawy aktywności zawodowej

419[01].Z3.01

Planowanie kariery

zawodowej

419[01].Z3.02

Poszukiwanie pracy

i podejmowanie zatrudnienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa pracy i prawa gospodarczego,

−

rozróżniać podstawowe pojęcia ekonomiczne,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

korzystać z Internetu,

−

interpretować dane statystyczne,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

pracować w grupie i indywidualnie,

−

rozwiązywać problemy w sposób twórczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

rozróżniać źródła informacji o zawodzie,

−

zidentyfikować podstawowe zadania zawodowe pracowników biurowych oraz miejsca
ich pracy,

−

usytuować własne miejsce w strukturze standardu kwalifikacji zawodowych,

−

zaprojektować ścieżkę kariery zawodowej technika prac biurowych,

−

rozpoznać własne cechy i predyspozycje, niezbędne do pracy w zawodzie technik prac
biurowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Informacje o zawodzie

4.1.1. Materiał nauczania

Źródła informacji o zawodzie

Człowiek przeciętnie posiada orientację w zakresie kilkunastu do kilkudziesięciu

zawodów. Są to profesje lub stanowiska osób z najbliższego otoczenia, ewentualnie zawody
szczególnie popularne w danej chwili. W codziennym życiu to wystarcza. Pojawiają się
jednak takie momenty, gdy niezbędna staje się bardziej szczegółowa znajomość różnych
zawodów. Wybór ścieżki kształcenia i zawodu przez młodego człowieka, konieczność
dokonania zmiany przez osoby już pracujące to sytuacje, w których zaczyna się
zainteresowanie światem zawodów. Okazuje się wtedy, że świat ten jest niezwykle bogaty
i różnorodny, a do wyboru mamy blisko 2500 profesji. Z każdą z nich wiążą się określone
wymagania, dotyczące predyspozycji i wykształcenia, rozmaite są zakresy wykonywanych
czynności, różne są środowiska pracy, ludzie w nich zatrudnieni wykazują się takimi a nie
innymi cechami, otrzymywane wynagrodzenie może osiągać bardzo różny poziom itp.
Dlatego ważne jest, aby osoba podejmująca decyzję zawodową wiedziała, z czym będzie
miała do czynienia na danym stanowisku, bo praca zawodowa zawiera człowiekowi połowę
jego życia. Należy zatem wybrać odpowiedni zawód, który w przyszłości będzie dawał
zadowolenie i źródło utrzymania, swoją karierę zawodową należy zaplanować.

Planowanie – to ustalanie celów, poszukiwanie rozwiązań i podejmowanie decyzji; to

także wybór najodpowiedniejszej drogi pomiędzy różnymi rozwiązaniami w celu osiągnięcia
sukcesu w nieodległym terminie. Planowanie – to także rozsądne gospodarowanie czasem.

Zanim przystąpisz do poszukiwania pracy zastanów się co chciałbyś w życiu robić, jakie

chcesz zdobyć kwalifikacje i umiejętności oraz jakie posiadasz cechy osobowe – po prostu
należy poznać samego siebie. Jeżeli komuś zależy na sukcesach zawodowych, to powinien on
świadomie planować własny rozwój i doskonalić swoje umiejętności.

Podstawową zasadą planowania kariery jest posiadanie jasnej wizji, co chce się robić i co

chce się osiągnąć.

Definicja „kariery” mówi, że jest to droga zawodowego rozwoju człowieka, która

dokonuje się w wyniku wykonywania różnych prac, pełnienia rozmaitych funkcji
i zajmowania stanowisk w strukturze jednego lub wielu przedsiębiorstw. Swój rozwój
zawodowy, czyli karierę, możesz postrzegać w różny sposób: jako cel sam w sobie, jako
środek służący uzyskaniu innych celów (np.: wartości materialnych, prestiżu lub władzy) lub
jako produkt uboczny codziennej pracy zawodowej. Można oczywiście ograniczyć swój
rozwój do wykonywania bieżących zadań, w trakcie których będzie się nabywało nowe
umiejętności
i poszerzało swoje kwalifikacje, jednak takie działanie na dłuższą metę okaże się
niewystarczające.

Korzyści wynikające z planowania rozwoju zawodowego to:

−

większa skuteczność dzięki kierunkowym i usystematyzowanym działaniom,

−

większa konkurencyjność na rynku pracy,

−

efektywne kształtowanie swojego życia zawodowego a nie zdawanie się na przypadek,

−

przezwyciężenie lęku, bezradności i bierności związanego z trudną sytuacją na rynku

pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

By być konkurencyjnym na podlegającym ciągłym zmianom i rządzonym prawami ostrej

konkurencji współczesnym rynku pracy, konieczne są kierunkowe i systematyczne działania.
Nie wystarczy, że podejmie się prostą refleksję nad aktualną sytuacją, potrzebne jest
opracowanie strategii planowania kariery zawodowej.

Tworząc strategię planowania, należy zacząć od szczerej refleksji nad swoją osobą.

Analiza samego siebie umożliwi każdemu wybór właściwego celu życiowego i zawodowego,
zgodnego z oczekiwaniami, pragnieniami i przekonaniami.

Należy wskazać:

−

cel: co chciałbyś osiągnąć w życiu, kim chciałbyś być, co jest dla Ciebie najważniejszą
rzeczą, którą chciałbyś robić w przyszłości, jaki jest Twój wymarzony zawód, jak widzisz
siebie za 5/10/20 lat,

−

wartości: określ to, co jest dla Ciebie najważniejsze, jakie wartości wyznajesz, jakimi
zasadami kierujesz się w życiu, z czego nie mógłbyś zrezygnować, co cenisz

w szczególności,

−

zainteresowania: jakie są Twoje zainteresowania, co lubisz robić, dlaczego te rzeczy Cię
pasjonują, jakiego typu sytuacje i zadania motywują Cię do działania, w jakim
środowisku czujesz się najlepiej,

−

umiejętności: jakie umiejętności posiadasz, w czym jesteś dobry, jak pracujesz w zespole,
czy masz zdolności przywódcze, czy umiesz efektywnie rozwiązywać problemy, czy
łatwo dostosowujesz się do zmian, czy jesteś elastyczny, czy łatwo nawiązujesz kontakty,
czy potrafisz pracować w stresie itp.,

−

kompetencje: jakie wykształcenie posiadasz i w jakiej dziedzinie, jakie programy
komputerowe obsługujesz, jakie języki obce znasz i w jakim stopniu, czy posiadasz jakieś
certyfikaty potwierdzające Twoje umiejętności,

−

środowisko pracy: czy wolisz pracować w domu czy poza nim, czy chciałbyś mieć
kontakt z klientami czy raczej nie, czy łatwiej osiągasz cele pracując samodzielnie czy
w zespole, czy wolisz podejmować decyzje samodzielnie i być za nie odpowiedzialny,
czy wolisz, gdy inni podejmują je za Ciebie, co Cię motywuje do pracy, czy jesteś gotowy
podróżować, czy lubisz ryzyko itp.
Aby trafnie wybrać zawód, nie wystarczy znać tylko siebie, trzeba zebrać sporo

informacji o różnych zawodach. Nie można decydować się na bliżej nieznany zawód,
zwłaszcza, że dokonuje się wyboru niemal na całe życie.

Przy wyborze zawodu należy kierować się własnym zainteresowaniami. Zainteresowania

są siłą napędową, która pobudza do działań na rzecz poznawania określonej dziedziny.
Możemy wyróżnić następujące kategorie zainteresowań:

−

techniczne – przejawiają się podczas naprawy sprzętów mechanicznych, umiejętności
czytania planów i rysunków technicznych,

−

urzędnicze – przejawiają się w sprawnym wykonywaniu czynności biurowych np.:
wypełnianie różnego typu formularzy, łatwość posługiwania się edytorem tekstu,
umiejętność obsługi faksu, ksero i innych urządzeń biurowych,

−

naukowe – przejawiają się w czytaniu publikacji popularnonaukowych, dokształcaniu
w zakresie wybranej dziedziny,

−

artystyczne – przejawiają się w uprawianiu form artystycznych np. malowanie,
rzeźbienie, taniec, śpiew, fotografia,

−

społeczne – przejawiają się w czytaniu publikacji o tematyce socjologicznej,
pedagogicznej i psychologicznej, podejmowaniu pracy charytatywnej, niesieniu pomocy
potrzebującym oraz łatwość nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi, a także
umiejętność organizowania imprez itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

menedżerski – przejawiają się w poszerzaniu swojej wiedzy z zakresu handlu, biznesu
lub innych dziedzin ekonomii, wpływanie na zdania i opinie innych, łatwość
wypowiadania się skłonność do ryzyka, pewność siebie i optymizm.
Poszukując zawodu dla siebie należy pamiętać, że zawody usystematyzowano w trzy

podstawowe grupy, w zależności od dominujących w danym zawodzie wykonywanych
czynności :

−

grupa pierwsza – to zawody, w których wykonywanie czynności wiąże się z rzeczami,

−

grupa druga – to zawody, w których praca wymaga stałego obcowania z ludźmi,

−

grupa trzecia – to zawody, w których wykonywanie czynności wiąże się z danymi,
liczbami i symbolami.
Grupa zawodów związanych z rzeczami czyli materiałami, surowcami, urządzeniami,

narzędziami, produktami. Osoby w tych zawodach zajmują się dostarczaniem surowców,
regulują, obsługują, puszczają w ruch maszyny i urządzenia. Do grupy tych zawodów
zaliczamy: tokarza, mechanika, stolarza, cieślę itp.

Grupa zawodów związanych z ludźmi to wykonywanie takich czynności jak obsługiwanie

ludzi, mówienie, rozumienie, opiekowanie się, przekonywanie, kierowanie, nadzorowanie,
instruowanie, doradzanie. Do grupy tych zawodów zaliczamy: nauczyciela, lekarza,
psychologa, pielęgniarkę, instruktora i innych.

Grupa zawodów związanych z danymi to wykonywanie takich czynności jak

porównywanie, analizowanie, obliczanie, rejestrowanie, klasyfikowanie itp. Do grupy tych
zawodów zaliczamy zawody ekonomiczne: bankier, księgowy, finansista, archiwista,
informatyk itp.

Poznawanie zawodu rozpoczyna się od zbierania informacji charakteryzujących dany

zawód, a więc zdobywanie wiadomości o czynnościach w nim wykonywanych, o narzędziach,
jakie trzeba używać w danej pracy, o warunkach pracy oraz pozycja przy pracy (pozycja
siedząca, pozycja stojąca, praca w ruchu i inne).

Zbierając wszystkie informacje o wymogach, jakie stawia określony zawód, możesz się

przekonać, czy Twoje możliwości odpowiadają wymaganiom zawodowym i czy nadajesz się
do wykonywania określonego zawodu.

Zawodów jest bardzo dużo i trudno byłoby wszystkie pozna, ale szukając zawodu dla

siebie warto sięgnąć do różnych dostępnych źródeł informacji.

Ważne źródła informacji o zawodach to:

Teczki informacji o zawodach to doskonałe źródło ogólnych informacji o zawodach.
W każdym opisie znajdziesz informację na temat zakresu obowiązków, warunków pracy,
wymaganego wykształcenia i szkoleń, tendencji na rynku pracy. Teczki informacji
o zawodach znajdziesz w urzędach pracy oraz Centrach Informacji i Planowania Kariery
Zawodowej. Teczki informacji o zawodach cieszą się największym zainteresowaniem
wśród ludzi młodych po raz pierwszy wybierających zawód.

Klasyfikacja zawodów i specjalności – materiał publikowany przez Instytut Pracy i Spraw
Socjalnych, który klasyfikuje zawody na różne sposoby. Dowiesz się o istnieniu
zawodów, o których nie wiedziałeś, w tym takich, które są zgodne z Twoimi
zainteresowaniami. Klasyfikację możesz znaleźć w urzędach pracy.

Broszury, gazety, czasopisma coraz częściej można w nich znaleźć informacje o rynku
pracy także o popularnych zawodach. Materiały te są ogólnie dostępne.

Programy komputerowe – są to programy, które zawierają wiadomości o świecie pracy.
Dotyczą różnych problemów i zagadnień: samooceny, predyspozycji zawodowych,
wiadomości o zawodach, wiadomości o kształceniu, przygotowania do poszukiwania
pracy, planowania kariery zawodowej. Dostępne są programy komputerowe, które

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pozwolą Ci określić Twoje wartości i zobaczyć, jaki mogą mieć wpływ na wybór
zawodu.
W programy doradcze wyposażone są urzędy pracy, Centra Informacji i Planowania
Kariery Zawodowej oraz organizacje zajmujące się doradztwem zawodowym.

Rozmowy o pracy – rozmawiając z ludźmi, możesz się wiele dowiedzieć o ich
codziennych obowiązkach. Może Twoja rodzina lub znajomi będą najlepszym źródłem
wiadomości o pracy i różnych zawodach.

Instytucje, w których możesz znaleźć informacje na temat zawodów to:
– Instytucje centralne: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Pracy i Polityki

Socjalnej, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Główny
Urząd Statystyczny.

– Instytucje lokalne: Kuratoria Oświaty, Powiatowe Urzędy Pracy, Centra Informacji

i Planowania Kariery przy Wojewódzkich Urzędach Pracy, Mobilne Centra informacji
Zawodowej działające przy OHP, Młodzieżowe Centra Kariery przy OHP, Poradnie
Psychologiczno – Pedagogiczne, Szkoły, Centra Kształcenia Ustawicznego, Centra
Kształcenia Praktycznego, Szkolne Ośrodki Kariery działające przy szkołach, CKP
i CKU, Zakłady Doskonalenia Zawodowego, zakłady pracy.

7. Inne

źródła, takie jak: środki masowego przekazy, Internet, informatory o zawodach, targi

edukacyjne, targi i giełdy pracy, praktyki zawodowe, praca wolontariusza.
Zbierając wszystkie dostępne informacje o wymogach, jakie stawia dany zawód, można

się przekonać, czy nadajesz się do wykonywania zawodu wybranego przez siebie.

Struktura standardu kwalifikacji zawodowych, poziomy i rodzaje kwalifikacji

Standard kwalifikacji zawodowych jest to norma opisująca kwalifikacje konieczne do

wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowana przez
przedstawicieli organizacji zawodowych i branżowych, pracowników, pracodawców i innych
kluczowych partnerów społecznych.

Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instrumentów

wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje wiąże się
z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej strony zwiększyć
przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce, a z drugiej strony mogłyby
być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia i doskonalenia zawodowego, w systemie
szkolnym i pozaszkolnym.

Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwalifikacji

zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2004 r., Nr 99, poz.1001 z późn. zm.).

W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych

o randze krajowej zajmuje się Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb i zmian w wykonywaniu
zawodu.

Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawodowych jest

udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl .

Opis standardu zawiera następujące elementy:

Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).

Syntetyczny opis zawodu.

Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.

Wykaz zadań zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika
przyporządkowane do:

–

pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,

–

grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawowych

i specjalistycznych.

W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie są obligatoryjnym

dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonują na zasadzie dokumentu
rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i mogą być
wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych celów, np. poradnictwa
zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji osób poszukujących pracy, oceny
„luki kwalifikacyjnej” osób bezrobotnych i poszukujących pracy, opracowania programów
staży i praktyk zawodowych w ramach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw
programowych kształcenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.

Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych [5]

KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
I SPECJALNO

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 1

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2

kolejne zawody ....

Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacj

Słownik poj

ęć

Podstawy prawne wykonywania zawodu

Syntetyczny opis zawodu

Stanowiska pracy

Zadania zawodowe

Składowe kwalifikacji zawodowych

Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup i

poziomów:

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 3

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 4

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiej

tno

–

wiadomo

–

cechy psychofizyczne

POZIOM 1

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiej

tno

–

wiadomo

–

cechy psychofizyczne

POZIOM 2

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiej

tno

–

wiadomo

–

cechy psychofizyczne

POZIOM 5

(itd. ...)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizę zawodu, która

polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych zadań zawodowych Z–n
(n=1,2,3…). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać potrzebom rynku pracy, tzn. powinna
istnieć możliwość zatrudnienia pracownika w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku
stanowiskach. Zakresom prac przyporządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K–
i (i=1,2,3…). Każdej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej
jedno (najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia rys 1 opisu standardu.

W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na zbiory:

umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji podstawowych dla
zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom, wiadomościom i cechom
psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych składowych kwalifikacji zawodowych
K–i, w których dana umiejętność, wiadomość i cecha jest wykorzystywana. W grupie
kwalifikacji ogólnozawodowych i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności,
wiadomości i cech psychofizycznych symbolami K–i, gdyż z definicji są one przypisane do
wszystkich składowych kwalifikacji zawodowych K–i.

Rys. 2. Etapy analizy zawodu [5]

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały do czterech

grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawowych dla zawodu

i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem ogólności.

Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomości i cech

psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której zawód funkcjonuje
(np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje ponadzawodowe obejmują także
kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako wspólne dla wszystkich zawodów.
Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli
dla tzw. składowych kwalifikacji zawodowych K–i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu są
charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji
zawodowych. Kwalifikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale
nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wykonuje
stosunkowo mała populacja pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej działalności
w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych rodzajów kwalifikacji
zawodowych.

W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć poziomów

kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według poziomów ma na celu
ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpowiedzialności. Zasadą było nie
mieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji
zawodowych oraz umiejętności wymaganych do wykonywania pracy na typowych

ZAWÓD

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)

ZADANIE ZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI – WIADOMOŚCI
– CECHY PSYCHOFIZYCZNE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

stanowiskach pracy w zakładach pracy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych
pracownikom na stanowiskach pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach
programowych kształcenia w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów
nauczania oraz wymaganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje
zawodowe.

GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)

Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)

BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)

Kwalifikacje ponadzawodowe

ZAWÓD

Kwalifikacje ogólnozawodowe

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)

Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

ZADANIE ZAWODOWE

Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych [5]

Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom prostym,

rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego. Najczęściej jest to
praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na poziomie pierwszym wystarcza
przyuczenie, a osoba wykonująca pracę nie ponosi za nią osobistej odpowiedzialności.

Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu typowych

zadań zawodowych. Pracownik ponosi osobistą odpowiedzialność za skutki swoich działań.
Musi również umieć pracować w zespole pod nadzorem kierownika zespołu.

Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje ten pracownik, który wykonuje

złożone zadania zawodowe. Ich złożoność powoduje konieczność posiadania umiejętności
rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy. Pracownik z trzeciego
poziomu kwalifikacji musi potrafić kierować małym, kilkuosobowym zespołem
pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań jak i za działania
kierowanego przez siebie zespołu.

Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu

różnorodnych, często skomplikowanych i na ogół problemowych zadań zawodowych. Zadania
te mają charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagają wysokiej
osobistej odpowiedzialności i samodzielności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami
średniej i dużej liczebności, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na
podzespoły.

Poziom piąty przeznaczony jest dla pracowników w pełni samodzielnych, ponoszących

pełną osobistą odpowiedzialność za podejmowane działania i decyzje, działających
w sytuacjach wyłącznie problemowych. Pracownicy z poziomu piątego kierują organizacjami
i podejmują decyzje o znaczeniu strategicznym dla całej organizacji. Ponoszą
odpowiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób. Potrafią

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

diagnozować, analizować i prognozować złożoną sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz
realizować swoje pomysły w praktyce.
Podstawowe zadania pracowników biurowych

Dla potrzeb rynku pracy i rynku edukacji wprowadzona została klasyfikację zawodów

i specjalności (Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r.
w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności. Dz. U .Nr 265, poz.2644 ).

Klasyfikacja służy ujednoliceniu nazewnictwa zawodów i specjalności występujących na

rynku pracy oraz planowaniu obsługi rynku pracy i określaniu jego struktury zawodowej.
Klasyfikacja jest stosowana w szczególności w zakresie:

−

pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego;

−

szkolenia osób poszukujących pracy oraz dokształcania pracowników;

−

gromadzenia danych do określania polityki zatrudnienia, kształcenia i szkolenia
zawodowego;

−

prowadzenia badań, analiz, prognoz i innych opracowań dotyczących rynku pracy.

Klasyfikacja jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem

zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Grupuje poszczególne zawody
(specjalności) w coraz bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole i nazwy.

Struktura klasyfikacji jest wynikiem grupowania zawodów na podstawie podobieństwa

kwalifikacji zawodowych wymaganych dla realizacji zadań danego zawodu (specjalności).
Wymienione kryteria posłużyły grupowaniu poszczególnych zawodów i specjalności w grupy
szczegółowe, a te z kolei w bardziej ogólne grupy średnie, duże i wielkie.

W efekcie struktura klasyfikacji obejmuje: 10 grup wielkich, 30 grup dużych (jako

wewnętrzny podział grup wielkich), 116 grup średnich (jako wewnętrzny podział grup
dużych) i 387 grup elementarnych (jako wewnętrzny podział grup średnich), przy czym grupy
elementarne obejmują 1.636 zawodów i specjalności.

Struktura grup wielkich klasyfikacji przedstawia się następująco:

Grupa 1

Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy

Grupa 2

Specjaliści

Grupa 3

Technicy i inny średni personel

Grupa 4

Pracownicy biurowi

Grupa 5

Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy

Grupa 6

Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy

Grupa 7

Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

Grupa 8

Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

Grupa 9

Pracownicy przy pracach prostych

Grupa 0

Siły zbrojne

Kolejne, coraz bardziej szczegółowe podziały na grupy duże, średnie i elementarne

dokonywane są na podstawie coraz to większej specjalizacji kwalifikacji, związanej
z

rodzajem wymaganej wiedzy, stosowanych narzędzi i maszyn czy materiałów oraz

produkowanych dóbr i usług.

Wszystkie pozycje klasyfikacyjne opatrzone zostały symbolem cyfrowym (kodem).

Grupy wielkie oznaczono symbolem jednocyfrowym, grupy duże – dwucyfrowym, grupy
średnie – trzycyfrowym, a elementarne – czterocyfrowym. Poszczególnym zawodom
i specjalnościom przyporządkowano kod sześciocyfrowy.

Grupa 4 Pracownicy biurowi obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności

i doświadczenia niezbędnych do zapisywania, organizowania, przechowywania
i wyszukiwania informacji, obliczania danych liczbowych, finansowych i statystycznych oraz
wykonywania obowiązków wobec klientów, szczególnie związanych z operacjami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pieniężnymi, organizowaniem podróży, informacjami i spotkaniami w zakresie biznesu.
Grupa 4 wygląda następująco:

4 PRACOWNICY BIUROWI
41 PRACOWNICY OBSŁUGI BIUROWEJ
411 Sekretarki i operatorzy maszyn biurowych
4111 Sekretarki
411101 Sekretarka
4112 Operatorzy procesorów tekstu
411201 Operator procesorów tekstu
4113 Operatorzy wprowadzania danych
411301 Operator wprowadzania danych
4114 Maszynistki i stenografowie
411401 Maszynistka
411402 Stenograf
412 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych
4121 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych
412101 Asystent do spraw statystyki
412102 Asystent rachunkowości* (zawód szkolny: Technik rachunkowości)
412103 Asystent w biurze maklerskim
412190 Pozostali pracownicy do spraw finansowo-statystycznych
413 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji
4131 Magazynierzy i pokrewni
413101 Ekspedient wypożyczalni
413102 Inwentaryzator
413103 Magazynier
413104 Pracownik punktu skupu
413105 Rekwizytor
413190 Pozostali magazynierzy i pokrewni
4132 Planiści produkcyjni
413201 Planista produkcyjny
4133 Pracownicy do spraw transportu
413301 Dyspozytor transportu samochodowego
413302 Ekspedytor
413390 Pozostali pracownicy do spraw transportu

414 Pracownicy poczty i pokrewni

4141 Doręczyciele pocztowi i pokrewni
414101 Doręczyciel pocztowy
414102 Ekspedient pocztowy
414103 Ekspedytor pocztowy
414104 Kurier
414190 Pozostali doręczyciele pocztowi i pokrewni
4142 Kodowacze i korektorzy
414201 Ankieter
414202 Kodowacz (koder)
414203 Korektor składu
414290 Pozostali kodowacze i korektorzy
419 Pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani
4191 Pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

419101 Pracownik biurowy* (Zawód szkolny: Technik prac biurowych)
419102 Pracownik do spraw ewidencji ludności
419103 Pracownik do spraw osobowych
419104 Pracownik kancelaryjny
419190 Pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani
42 PRACOWNICY OBROTU PIENIĘŻNEGO I OBSŁUGI KLIENTÓW
421 Pracownicy obrotu pieniężnego
422 Informatorzy, pracownicy biur podróży, recepcjoniści i telefoniści

Dla poszczególnych zawodów i specjalizacji zostały określone zadania i czynności, które

muszą wykonywać pracownicy biurowi (grupa 4) na określonym stanowisku pracy. Ogólna
charakterystyka zawodu i zadań zawodowych dla pracowników biurowych oznaczonych
kodem 4 jest następująca:
a) pracownicy

biurowi:

−

gromadzą, przechowują i analizują oraz wyszukują dokumenty i informacje niezbędne
do podejmowania decyzji oraz sprawnego funkcjonowania urzędów, administracji,
organizacji lub przedsiębiorstw,

−

wykonują szereg obowiązków związanych z operacjami pieniężnymi,

−

zajmują się przyjmowaniem klientów i petentów,

−

umawiają kontrahentów,

−

udzielają informacji,

−

zajmują się obsługą podróży,

−

zajmują się korespondencją.

b) zadania zawodowe pracowników biurowych:

−

przygotowanie dokumentów i druków,

−

wypełnianie dokumentów,

−

prowadzenie korespondencji,

−

prowadzenie rejestrów osobowych i rzeczowych,

−

pisanie tekstów na edytorze tekstu lub maszynie,

−

posługiwanie się urządzeniami biurowymi,

−

wprowadzanie danych do komputerów,

−

prowadzenie ewidencji dotyczącej zapasów, produkcji i kosztów,

−

nadawanie i przyjmowanie korespondencji,

−

korygowanie materiałów do druku

−

wykonywanie operacji pieniężnych,

−

udzielanie informacji klientom,

−

przygotowywanie spotkań z kontrahentami,

−

organizowanie podróży,

−

obsługę central telefonicznych,

−

prace pomocnicze w archiwach i bibliotekach związane z przechowywaniem książek
i dokumentów.

Zawód oznaczony kodem 419[01] to pracownik biurowy (zawód szkolny: technik prac

biurowych) to zawód, w którym wykonuje się następujące zadania i czynności zawodowe:
a) technik prac biurowych:

−

wykonuje czynności administracyjne związane z utrzymaniem pomieszczeń, sprzętu,
urządzeń w stanie zapewniającym prawidłową organizację i przebieg pracy w biurze,

−

wykorzystuje obowiązujące akty prawne i instrukcje,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

obsługuje maszyny techniki biurowej, takie jak: maszyny do pisania, maszyny
liczące, telefony, faksy.

b) podstawowe zadania technika prac biurowych:

−

zakładanie i prowadzenie dokumentacji i ewidencji akt osobowych pracowników,
zawierających imię i nazwisko, adres itp.

−

prowadzenie rejestrów dotyczących urlopów wypoczynkowych, zwolnień lekarskich,
badań okresowych, rozliczenia diet, zasiłków rodzinnych,

−

prowadzenie rejestru wydruków związanych z obsługą pracowników,

−

prowadzenie listy adresowej, pocztowej i telefonicznej,

−

przyjmowanie korespondencji: zapisywanie, rozdzielanie jej na poszczególne
komórki w przedsiębiorstwie i pojedyncze osoby,

−

prowadzenie dokumentacji prawnej i dokumentacji spraw kancelaryjno-biurowych
przedsiębiorstwa,

−

organizowanie przepływu informacji między dyrektorem a instytucją lub osobą
prywatną (klientem),

−

uzgadnianie spotkań klientów z dyrektorem, w razie potrzeby odwoływanie
i ustalanie nowych terminów,

−

pomoc w organizowaniu spotkań, narad, konferencji,

−

kupowanie materiałów, druków, sprzętu biurowego,

−

kompletowanie, kontrolowanie i porządkowanie aktów prawnych i dokumentów
przedsiębiorstwa,

−

obsługiwanie urządzeń techniki biurowej, takich jak: maszyny do pisania,
kserokopiarki, fax, komputer, telefon,

−

organizowanie prac związanych z konserwacją sprzętu, urządzeń lub pomieszczeń.

c) dodatkowe zadania technika prac biurowych:

−

prowadzenie korespondencji w języku obcym,

−

pełnienie funkcji kierownika kadr.

Zadania zawodowe stawiane pracownikom biurowym będą dobrze wykonywane, jeżeli

pracownicy ci będą wyposażeni w odpowiednie kwalifikacje tzn. będą posiadali odpowiednie
umiejętności, wiadomości, doświadczenie, będą mieli odpowiednie cechy osobowości
i odpowiedni stan zdrowia.

Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań zawodowych

Do wykonywania pracy każdy człowiek musi mieć odpowiednie kwalifikacje zawodowe.

Kwalifikacje zawodowe to zasób wiadomości i zakres umiejętności, pozwalający na
samodzielne wykonywanie konkretnych zadań, potwierdzony odpowiednimi dokumentami
takimi jak świadectwa, dyplomy. Kwalifikacje zawodowe pokazują zakres możliwości
człowieka na określonym stanowisku pracy. Poziom wykonywanych zadań zależy od
posiadanych kwalifikacji.

Do wykonywania zawodu technik prac biurowych niezbędne są wyodrębnione

kwalifikacje zawodowe, które pozwolą znaleźć zatrudnienie i staną się źródłem utrzymania
dla osób wykonujących go.

Decydując się na zdobycie kwalifikacji w zawodzie technika prac biurowych, należy

poznać swoje cechy psychofizyczne, uzdolnienia, zamiłowania, zainteresowania i sprawdzić,
czy są one istotne dla tego zawodu.

Wymagania psychofizyczne potrzebne do wykonywania zawodu technik prac biurowych to:

−

zainteresowania społeczne,

−

spostrzegawczość,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zdolność koncentracji i podzielność uwagi,

−

dobra pamięć,

−

opanowanie i rozwaga,

−

wytrwałość i cierpliwość,

−

odpowiedzialność,

−

sprawność manualna.

Wykonywanie tego zawodu wiąże się z kontaktami z innymi ludźmi. Dlatego też

pracownik biurowy powinien odznaczać się cechami takimi jak: samodzielność, ale

i umiejętność współdziałania z innymi, punktualność, rzetelność, skrupulatność, stanowczość,
ale też uprzejmość, miłe usposobienie, poczucie taktu i kultura osobista.

Osoba posiadająca wyżej wymienione cechy psychofizyczne może bez wahania podjąć

kształcenie w zawodzie technik prac biurowych.

Absolwent szkoły po zakończeniu cyklu kształcenia w zakresie prac biurowych będzie

przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych;

−

organizowania biura i prac biurowo-administracyjnych,

−

gromadzenia, rejestracji oraz przetwarzania informacji,

−

gromadzenia i rejestracji dokumentacji,

−

koordynowania przepływu informacji i dokumentacji wewnętrznej,

−

przygotowania i organizowania narad, zebrań, konferencji, oraz spotkań z kontrahentami

jednostki organizacyjnej,

−

sporządzanie sprawozdań dotyczących działalności firmy,

−

użytkowanie nowoczesnego sprzętu biurowego.

W wykonywaniu zadań zawodowych niezbędne będą kwalifikacje, które nabędzie

absolwent w wyniku kształcenia. Absolwent (zgodnie z podstawą programową kształcenia
w zawodzie „technik prac biurowych”) posiada następujące umiejętności:

−

określa rolę administracji w funkcjonowaniu jednostki organizacyjnej,

−

przedstawia graficznie strukturę jednostki organizacyjnej,

−

organizuje stanowisko pracy biurowej zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

prowadzi sekretariat firmy,

−

gromadzi, przetwarza i przekazuje informacje dotyczące wykonanych zadań,

−

stosuje przepisy regulujące pracę administracji firmy,

−

stosuje podstawowe przepisy prawa pracy i korzysta z praw pracowniczych,

−

doskonali system obiegu dokumentacji i informacji

−

porządkuje, prowadzi i archiwizuje powierzoną dokumentację,

−

przygotowuje i organizuje narady, zebrania i konferencje,

−

sporządza protokoły i notatki służbowe,

−

redaguje i prowadzi korespondencję w sprawach osobowych i administracyjnych,

−

sporządza sprawozdania,

−

użytkuje narzędzia i sprzęt techniczny stosowany w pracy biurowej,

−

kreuje pozytywny wizerunek firmy,

−

porozumiewa się w języku obcym w zakresie niezbędnym do wykonania zadań
zawodowych,

−

przestrzega przepisów bhp i p-poż oraz ochrony środowiska,

−

stosuje przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej i wykonywania zadań
zawodowych,

−

kieruje zespołem pracowników,

−

udziela pierwszej pomocy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

korzysta z różnych źródeł informacji doradztwa specjalistycznego.
Posiadając niezbędne kwalifikacje do wykonywania zadań zawodowych pracownika

biurowego można podjąć prace jako pracownik administracyjno-biurowy, referent
administracyjno-biurowy, sekretarka/sekretarz/, asystentka /asystent/, referentka/referent/

i inne.

Pracę można podjąć w:

−

organizacjach administracyjno-rządowych,

−

administracji specjalnej,

−

jednostkach samorządu terytorialnego,

−

samorządach zawodowych i gospodarczych,

−

przedsiębiorstwach produkcyjnych, handlowych i usługowych.

Pracownik biurowy pracuje najczęściej w pokojach biurowych, sekretariacie, sali

konferencyjnej. Czas pracy pracowników biurowych jest unormowany i wynosi 8 godzin
dziennie. Praca odbywa się tylko w dzień, w ustalonych godzinach. Praca w tym zawodzie
czasem wiąże się z krótkotrwałymi wyjazdami.

Zawód „pracownik biurowy” zalicza się do tzw. prac lekkich. Wymagania fizyczne

i zdrowotne stawiane dla tego zawodu to przede wszystkim sprawność mowy, dobry wzrok
i słuch. Przeciwwskazana do zatrudnienia na tym stanowisku to choroby psychiczne, wady
wymowy oraz zniekształcenie twarzy oraz osoby głuchonieme.

Pracownik biurowy musi wyglądać schludnie, musi być zadbany i czysty, ponadto ważna

jest miła aparycja i wysoka kultura osobista.

Kwalifikacje zawodowe zdobywa się praktycznie przez całe życie. Należy mieć

świadomość, że kwalifikacje, jakie posiada się w określonym momencie życia, jeżeli nie będą
doskonalone i rozwijane, po jakimś czasie staną się nieaktualne i nieprzydatne. Dlatego
niezbędne jest ciągłe doskonalenie poprzez lekturę fachowej prasy, fachowej literatury, udział
w kursach, szkoleniach, seminariach związanych z wykonywanym zawodem.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co należy rozumieć pod pojęciem „kariera” oraz „kariera zawodowa”?

Jakie znasz źródła informacji o zawodach?

Co rozumiesz pod pojęciem standard kwalifikacji zawodowych?

Z jakich elementów składa się standard kwalifikacji zawodowych?

Z ilu i jakich głównych grup składa się struktura klasyfikacji zawodów i specjalności?

Jakie znasz podstawowe zadania zawodowe pracowników biurowych?

Jakie znasz podstawowe zadania zawodowe technika prac biurowych?

Jakie cechy psychofizyczne potrzebne są do wykonywania zawodu technik prac
biurowych?

Jakie kwalifikacje powinien posiadać absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik
prac biurowych?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W programie Power Point sporządź mini album kariery zawodowej pracowników

administracyjno-biurowych na podstawie przeprowadzonych wywiadów z kilkoma osobami
pracującymi w charakterze pracownika biurowego. Zadaj następujące pytania: Gdzie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rozmówca pracuje i na jakim stanowisku? Kto jest pracodawcą? Jaki jest wyuczony zawód
i czy był to świadomy wybór, czy przypadek? Jakie ma wykształcenie i w jaki sposób je
uzupełnia? W jaki sposób zdobył tę posadę? Jaki jest zakres jego obowiązków? W jakich
godzinach pracuje? Co daje mu satysfakcję i zadowolenie w pracy? Co jest najbardziej
uciążliwe? Czy jest zadowolony z otrzymywanej pensji? Jakie ma perspektywy awansu? Czy
boi się utraty pracy?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie ćwiczenie,

przeprowadzić wywiady,

przeanalizować odpowiedzi i uporządkuj je,

wykonać mini album kariery,

zaprezentować pokaz.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

informacje zebrane podczas wywiadu,

−

komputer z drukarką,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2
Przeczytaj

uważnie poniższe stwierdzenia, prawdziwe oznacz literą P, a fałszywe literą F.

Do zadań zawodowych pracownika biurowego należy: P/F

1) zakładanie i prowadzenie akt osobowych pracowników,

2) pełnienie funkcji kierownika kadr,

3) naprawa sprzętu biurowego,

4) prowadzenie spotkań, narad i konferencji,

5) prowadzenie korespondencji w imieniu dyrektora,

6) ustalanie spotkań klientów z dyrektorem,

7) prowadzenie dokumentacji prawnej,

8) prowadzenie korespondencji w języku obcym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie podane stwierdzenia,

oznaczyć stwierdzenie prawdziwe literą P, a fałszywe literą F.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tabela do uzupełnienia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Uzupełnij tabelę zatytułowaną „Informacje o zawodzie technik prac biurowych”

INFORMACJE O ZAWODZIE : TECHNIK PRAC BIUROWYCH

Szczegółowe informacje o zawodzie zdobędę
od:

Czasopisma, gazety, wydawnictwa związane
z tym zawodem:

Praktyki związane z tym zawodem mogę
odbyć w:

Przyszłość tego zawodu to:

W tym zawodzie można pracować na własny
rachunek tzn.

Zadania i czynności pracownika biurowego:

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie ćwiczenie,

odszukać informacji w Internecie lub literaturze,

uzupełnić tabelę,

zaprezentować prace na forum klasy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Uzupełnij tabelę umiejętności technika prac biurowych. Wypisz umiejętności, które już

posiadasz oraz te, które musisz zdobyć lub uzupełnić. Podaj sposób zdobywania umiejętności
niezbędnych dla technika prac biurowych.

Posiadane

umiejętności

Jak je zdobyłem?

Umiejętności do

zdobycia

Jak je zdobędę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać uważnie opis ćwiczenia,
2) odszukać informacji na temat umiejętności niezbędnych do wykonywania zawodu

technik prac biurowych w Internecie lub literaturze,

uzupełnić tabelę,

zaprezentować prace na forum klasy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Przeczytaj uważnie poniższe stwierdzenia, te, z którymi się zgadzasz oznacz literą T,

a, z którymi się nie zgadzasz oznacz literą N. T – oznacza „tak”, N – oznacza „nie”. Następnie
policz ilość odpowiedzi T i N, a potem sprawdź rozwiązanie poniżej tabelki.

Cechy i predyspozycje

TAK

NIE

Lubię liczyć (dodawać, odejmować, mnożyć, dzielić).

Potrafię obliczyć % bonifikatę na towary.

Ujmuję rzeczy statystyczni, często robię porównania, oglądam
zestawienia i nieraz rocznik statystyczny.

Nie lubię statystyki.

Często zdarza mi się robić bałagan.

Lubię porządek, wszystko układam, często sprzątam.

Nie spóźniam się. Robię wszystko w terminie.

Zdarza mi nie raz się spóźnić. Często zasypiam.

Robię wszystko spontanicznie.

Zawsze pracuję wg planu.

Lubię zagadki, gdzie wyszukuje się niewidocznych szczegółów.

Szczegóły są dla mnie nieistotne.

Przestrzegam ogólnie przyjęte zasady i reguły.

Jeżeli masz przewagę odpowiedzi TAK nad NIE to jesteś tzw. typem konwencjonalnym.
Masz szansę zrealizować się w pracy jako urzędnik, pracownik biurowy, planista itp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie podane stwierdzenia,

oznaczyć stwierdzenie literą T lub N,

policz ilość odpowiedzi T i N,

przeczytaj odpowiedź umieszczoną pod tabelką.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tabela do uzupełnienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Wykonaj tabelę wg poniżej zamieszczonego schematu, wpisz podstawowe zadania

technika prac biurowych (zgodne ze standardem kwalifikacji zawodowych dla zawodu
oznaczonego symbolem 419[01]) oraz wypisz sposób wykonania tych zadań.

Lp. Podstawowe

zadania

Sposób wykonania zadań

1. Prowadzenie

akt

osobowych.

Zakładanie teczek akt osobowych dla każdego
pracownika. Segregowanie dokumentów do
odpowiedniej części teczki tj.: A, B, C.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie podany opis ćwiczenia,

wykonać tabelę,

wpisać podstawowe zadania technika prac biurowych,

zapisać sposób wykonania każdego zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

zdefiniować pojęcie kariery?

wymienić źródła informacji o zawodzie?

zdefiniować pojęcie standardu kwalifikacji zawodowych?

zdefiniować strukturę klasyfikacji zawodów i specjalności?

rozróżniać cechy psychofizyczne, potrzebne do wykonywania zawodu technik
prac biurowych?

zdefiniować podstawowe zadania zawodowe pracowników biurowych?

rozróżnić kwalifikacje, jakie powinien posiadać absolwent szkoły kształcącej
w zawodzie technik prac biurowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Rynek edukacji i rynek pracy dla zawodów administracyjno-

biurowych

4.2.1. Materiał nauczania

Zasady skutecznego i ustawicznego uczenia się i doskonalenia zawodowego. Formy
doskonalenia zawodowego

Człowiek zdobywa wiedzę, kwalifikacje i doświadczenie przez całe życie. Konieczność

uczenia się człowieka przez całe życie wynika z rozwoju i postępu naukowo-technicznego
oraz z następujących uwarunkowań:

−

człowiek nie jest w stanie zdobyć w szkole wszystkich wiadomości i umiejętności
potrzebnych w ciągu trwania pracy zawodowej,

−

wiedza zdobyta w szkole nie może starczyć na całe życie, gdyż pojawiają się nowe
zadania i problemy, które należy rozwiązać przy pomocy najnowszych zdobyczy nauki
i techniki,

−

wiadomości i umiejętności zdobyte dawno temu w szkole ulegają całkowitemu lub
częściowemu zapomnieniu,

−

zmiany w technologiach wytwarzania, w organizacji pracy, w życiu gospodarczym
i społecznym wymagają nowych kwalifikacji i nowej wiedzy,

−

zwiększenie wydajności i polepszenie jakości pracy.

Powody dla których ludzie przystępują do procesu ciągłego uczenia się są następujące:

−

uzupełnienie wykształcenia szkolnego,

−

podwyższenie kwalifikacji zawodowych,

−

przygotowanie się do nowej pracy,

−

zdobycie nowej wiedzy,

−

doskonalenie umiejętności,

−

zaspakajanie ambicji,

−

zwiększenie dochodów,

−

chęć awansu,

−

chęć ucieczki od rutyny,

−

rozwijanie swojej osobowości,

−

dobre wykorzystanie czasu wolnego.

Termin „kształcenie ustawiczne”, czy „uczenie się przez całe życie” często bywa używany

zamiennie.

Edukacja ustawiczna – zgodnie z którą proces kształcenia nie kończy się z chwilą

zakończenia pewnego etapu rozwoju, ale trwa przez całe życie i obejmuje odnawianie,
poszerzanie i pogłębianie kwalifikacji, zarówno ogólnych jak i zawodowych. Konieczność
taka wynika przede wszystkim z

postępu naukowo-technicznego i jest podstawowym

czynnikiem budowania społeczeństwa opartego na wiedzy.

Kształcenie ustawiczne jest przedmiotem regulacji wielu dokumentów rządowych i aktów

prawnych. Zgodnie z Ustawą z dnia 07 września 1991 r. o systemie oświaty – kształcenie
ustawiczne – należy rozumieć, jako kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie
i

uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach

pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny.

Koncepcja uczenia się przez całe życie (OECD – Paryż 1996) obejmuje rozwój

indywidualny oraz rozwój cech społecznych we wszystkich formach i wszystkich kontekstach
tzn. w systemie formalnym i nieformalnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kształcenie ustawiczne (UNESCO – Nairobi 1976) określa się jako kompleks procesów

oświatowych: formalnych, nieformalnych i incydentalnych, które niezależnie od treści,
poziomu i

metod umożliwiają uzupełnienie wykształcenia w formach szkolnych

i pozaszkolnych, dzięki czemu osoby dorosłe rozwijają swoje zdolności, wzbogacają wiedzę,
udoskonalają kwalifikacje zawodowe lub zdobywają nowy zawód, zmieniają swoje postawy.

Kształcenie formalne odbywa się w placówkach oświatowych i ośrodkach

szkoleniowych, kończy się uzyskaniem uznawanych dyplomów i świadectw kwalifikacji.

Kształcenie nieformalne odbywa się równolegle z nauką zapewnianą przez powszechne

systemy edukacji i szkoleń, ale z reguły nie kończy się uzyskaniem oficjalnych certyfikatów.
Kształcenie nieformalne może być organizowane w miejscu pracy, albo przez grupy
i organizacje obywatelskie (takie jak organizacje młodzieżowe, związki zawodowe i partie
polityczne). Może przyjmować postać zajęć lub usług, które stworzono z myślą
o

uzupełnieniu systemów formalnych (jak na przykład zajęcia artystyczne, muzyczne,

sportowe, albo prywatne lekcje przygotowujące do egzaminów).

Kształcenie incydentalne w sposób naturalny towarzyszy codziennemu życiu (w domu,

w pracy, w społeczeństwie) i nie musi być czynnością świadomą.

Kształcenie ustawiczne w Polsce prowadzone jest przez placówki publiczne

i niepubliczne. Kształcenie ustawiczne może być prowadzone jako stacjonarne(dzienne
i wieczorowe), zaoczne i na odległość (korespondencyjne, przez Internet, radio i TV).

Kształcenie ustawiczne to kształcenie dorosłych w formach szkolnych i pozaszkolnych.

Kształcenie dorosłych w formach szkolnych odbywa się w szkołach podstawowych,
gimnazjach, szkłach ponadgimnazjalnych i wyższych. Instytucje, które prowadzą kształcenie
ustawiczne dorosłych w formach szkolnych to: szkoły dla dorosłych, szkoły wyższe,
publiczne placówki kształcenia ustawicznego (CKU), publiczne placówki kształcenia
praktycznego (CKP), ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, niepubliczne
instytucje szkoleniowe w tym stowarzyszenia i fundacje, a także osoby prawne i fizyczne
prowadzące działalność oświatową.

Pozaszkolne kształcenie ustawiczne to proces kształcenia i szkolenia zawodowego, który

rozpoczął się po cyklu kształcenia w szkołach. Zawodowe kształcenie ustawiczne w formach
pozaszkolnych realizowane jest przez szkoły, CKU. CKP, ośrodki szkoleniowe, organizacje
pozarządowe, szkoły wyższe i placówki badawcze oraz przedsiębiorstwa.

Pozaszkolne formy dokształcania i doskonalenia zawodowego różnią się czasem trwania,

zakresem oraz potencjalnym poziomem merytorycznym i obejmują:

−

odczyty,

−

publikacje,

−

wystawy,

−

seminaria,

−

konferencje naukowe,

−

szkolenia,

−

kursy,

−

staże zawodowe,

−

praktyki zawodowe,

−

studia podyplomowe,

−

studia doktoranckie,

−

wszechnice akademickie,

−

inne.
Podstawową pozaszkolną formą podwyższania poziomu wiedzy i kwalifikacji

pracowników są kursy. Kurs jest pozaszkolną formą kształcenia o czasie trwania nie krótszym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

niż 30 godzin zajęć edukacyjnych, której ukończenie umożliwia uzyskanie lub uzupełnianie
wiedzy ogólnej, umiejętności lub kwalifikacji zawodowych, realizowaną zgodnie
z programem nauczania przyjętym przez organizatora kształcenia.

Ze względu na cel rozróżniamy następujące rodzaje kursów:

−

kursy przyuczające do zawodu,

−

kursy uczące zawodu,

−

kursy dokształcające,

−

kursy doskonalące,

−

kursy przygotowujące do egzaminów eksternistycznych,

−

kursy bhp,

−

kursy języka obcego,

−

inne kursy w zależności od potrzeb.
Każdy dorosły człowiek pracujący i nie pracujący zawodowo ma możliwość

uzupełniania, poszerzenia oraz doskonalenia wiedzy i umiejętności. Wybór kierunku
kształcenia, poziomu kształcenia oraz formy i treści kształcenia zależy od człowieka
zainteresowanego dalszą nauka. Kształcenie ustawiczne umożliwia podniesienie kwalifikacji
zawodowych lub nabycie nowych kwalifikacji przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny.

Kierunki kształcenia ustawicznego w zakresie zawodów administracyjno-biurowych

Kształcenie ustawiczne w zakresie zawodów administracyjno-biurowych odbywa się

w formach szkolnych tzn. w szkołach dla dorosłych, szkołach policealnych i szkołach
wyższych oraz w formach pozaszkolnych tzn. na kursach, szkoleniach, seminariach,
warsztatach itp.

Kształcenie ustawiczne organizują:

−

Centra Kształcenia Ustawicznego,

−

Centra Kształcenia Praktycznego,

−

szkoły,

−

ośrodki szkoleniowe,

−

przedsiębiorstwa,

−

instytucje szkolnictwa wyższego (głównie w zakresie administracji).
Publiczne placówki kształcenia ustawicznego i praktycznego to Centra Kształcenia

Ustawicznego (CKU) i Centra Kształcenia Praktycznego (CKP). Centra te funkcjonują
w każdym województwie i mieszczą się we wszystkich większych polskich miastach.

CKU oferują szkolne i pozaszkolne formy kształcenia. Do form szkolnych należą szkoły

wieczorowe i zaoczne dla dorosłych. Do form pozaszkolnych należą różnego rodzaju kursy,
egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe itp.

Celem CKP jest przygotowanie do zawodu. Centra Kształcenia Praktycznego organizują

zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe dla uczniów i studentów, prowadzą doskonalenie
zawodowe i poradnictwo zawodowe, wyposażone są w pracownie symulacyjne pozwalające
na kształcenie umiejętności na poszczególnych stanowiskach pracy.

Kształcenie ustawiczne w zakresie zawodów administracyjno-biurowych prowadzone

w formach szkolnych tj. w szkołach dla dorosłych i szkołach policealnych (publicznych
i niepublicznych) to kształcenie w zawodach: technik administracji oraz technik prac
biurowych.

Kształcenie ustawiczne w zakresie zawodów administracyjno-biurowych prowadzą

publiczne i niepubliczne szkoły wyższe na zaocznych: 3-letnich studiach licencjackich i 2-
-letnich uzupełniających studiach magisterskich lub 5-letnich studiach magisterskich na
kierunkach: administracja, ekonomia, prawo, zarządzanie, stosunki międzynarodowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kształcenie ustawiczne związane z zawodami administracyjno-biurowymi prowadzą szkoły
wyższe na studiach podyplomowych w zakresie administracji publicznej i administracji
samorządowej, prawa, ekonomii, zarządzania itp.

Kształcenie ustawiczne w zakresie zawodów administracyjno-biurowych prowadzone jest

w formach pozaszkolnych najczęściej w postaci kursów i warsztatów, których ukończenie
umożliwia uzyskanie lub uzupełnienie umiejętności lub kwalifikacji zawodowych. Program
kursu określony jest przez organizatora kształcenia. Przykładowe kursy dla kadr
administracyjno-biurowych to: „Asystentka do spraw personalnych”, „Archiwizacja akt
biurowość z obsługą komputera”, „Komputer w pracy biurowej”, „Bezwzrokowe pisanie na
klawiaturze” „Nowoczesna sekretarka – asystentka szefa”, „Nowoczesny pracownik biurowy”,
„Oprogramowanie biurowe”, „Specjalista administracji ogólnej i samorządowej” itp.

Kursy zawodowe są formą zdobywani lub podwyższania kwalifikacji zawodowych, albo

formą zdobywania uprawnień specjalistycznych. Czas trwania kursu jest bardzo
zróżnicowany, zależy od tematyki i rodzaju kursu. Kurs może mieć od 30 do 600 godzin
zajęć dydaktycznych.

Ze względu na cel szkolenia kursy dla pracowników biurowych możemy podzielić na:

−

kursy przyuczające do wykonywania danej pracy, które pozwolą pracownikom biurowym
wykonywać powierzone im czynności np.: kurs „Komputer w pracy biurowej” pozwoli na
sprawną obsługę komputera,

−

kursy uczące zawodu – ich celem jest przygotowanie pracowników pod względem
teoretycznym i praktycznym do wykonywania pracy w jednym z wielu zawodów
zaliczanych do grupy zawodów pracowników biurowych np.: kurs „Sekretarka –
asystentka szefa” pozwoli na wykonywanie pracy w zawodzie sekretarka (asystentka),

−

kursy dokształcające w zawodzie dla pracowników administracyjno-biurowych –
pozwalają pracownikom na uzupełnienie wiedzy teoretycznej oraz na uzupełnienie
umiejętności praktycznych. Kursy te pozwalają na zdobycie tytułów kwalifikacyjnych
i uprawnień zawodowych np.: kurs „Pracownik do spraw ewidencji ludności”
o przewidywanej liczbie godzin dydaktycznych powyżej 280 daje możliwość zdobycia
kwalifikacji zawodowych,

−

kursy doskonalące wiadomości i umiejętności przewidziane są dla pracowników
administracyjno-biurowych posiadających konkretny zawód np. kurs „Nowoczesny
pracownik biurowy” pozwoli na doskonalenie posiadanych wiadomości i umiejętności
przez osobę posiadającą zawód technik prac biurowych.
Kształcenie kursowe powinno przygotować do zatrudnienia, nauczyć samodzielnego

wykonywania zawodu, umożliwić podjęcie pracy na nowych stanowiskach, zapewnić
powiększenie zasobów wiedzy i umiejętności.

Kształcenie ustawiczne w zakresie zawodów administracyjno-biurowych może odbywać się

w tradycyjny sposób tzn. drogą bezpośredniego oddziaływania prowadzącego (nauczyciela,
trenera, wykładowcy) na uczestników (uczniów, słuchaczy, studentów, kursantów), oraz poprzez
kształcenie na odległość tj. uczenie korespondencyjne, radiowe i

telewizyjne programy

edukacyjne, komputerowe programy edukacyjne oraz kształcenie przez Internet.

Technika szkolenia wykorzystująca wszystkie dostępne media elektroniczne w tym

intranet, extranet, przekazy satelitarne, taśmy audio/wideo, telewizję interaktywną nazywamy
„e-learning”. E-learning jest określany również mianem szkolenia elektronicznego, jest nową
metodą nauczania i prowadzenia szkoleń, umożliwiającą naukę w dowolnym miejscu, czasie
i tempie. Udostępniając i wykorzystując szerokie zasoby materiałów edukacyjnych, e-learning
sięga do nowych i wydajnych technologii przekazu oraz pozwala na istotną redukcję kosztów
szkolenia. Kształcenie ustawiczne z

wykorzystaniem e-lerningu dla pracowników

administracyjno-biurowych to nauka w szkołach wyższych np. Polski Uniwersytet Wirtualny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

proponuje kształcenie na studiach licencjackich i magisterskich na kierunku zarządzanie.
Ponadto firmy szkoleniowe oraz szkoły wyższe proponują szereg kursów i szkoleń dla osób
wykonująca zawody administracyjno-biurowe lub dla osób chcących pracować w biurach
i

administracji. Tematyka kursów i szkoleń to np.: „Polityka kadrowa”, „Finanse”,

„Projektowanie własnego przedsięwzięcia”, „Podstawy zarządzania”, „BHP dla pracowników
administracyjno-biurowych” i szereg innych.

Rynek edukacyjny w zakresie zawodów administracyjno-biurowych

Określenie „społeczeństwo konsumpcyjne” charakteryzujące społeczeństwa krajów

rozwiniętych w drugiej połowie XX wieku, zastąpi w przyszłości określenie: „społeczeństwo
uczące się”. Wyraźnie bowiem wydłuża się średni okres nauki formalnej, a w związku
z szybkim tempem zmian dla coraz większej części społeczeństwa uczenie się staje się
procesem trwającym przez całe życie. Równocześnie nowoczesne technologie informacyjne
poprzez rozwój e-learningu, stwarzają nieistniejące wcześniej możliwości zaspokajania
rosnącego popytu na edukację na skalę masową. Jest w związku z tym prawdopodobne, że
rynek edukacji może stać się jednym z najszybciej rozwijających się rynków XXI wieku.

Rynek edukacji tak jak każdy inny rynek charakteryzuje się występowaniem na nim

dwóch kategorii tj. popytu i podaży. Podaż na rynku edukacji stanowią szkoły, uczelnie
i różne inne instytucje oświatowe, które zgłaszają swoją ofertę edukacyjną na rynku. Popyt
stanowią wszyscy chętni do pobierana nauki w różnych formach. Do czynników
zwiększających popyt na edukację należy zaliczyć przede wszystkim:

−

rosnącą świadomość wartości wykształcenia,

−

wzrost popytu na pracowników o wyższym poziomie wykształcenia,

−

nasilenie konkurencji na rynku pracy,

−

dokonującą się zmianę modelu zatrudnienia,

−

wydłużenie średniej długości trwania ludzkiego życia,

−

skrócenie czasu życia firm.
Wzrost popytu na edukację, wynikający z rosnącej świadomości konieczności

kształcenia, wymownie ilustruje przykład Polski, gdzie już w latach 90. XX w. powstało 110
wyższych uczelni prywatnych, a liczba studentów w tym czasie wzrosła czterokrotnie. Ludzie
chcą się uczyć, a powszechnie znane statystyki zatrudnienia na całym świecie pokazują, że im
wyższy poziom edukacji, tym wyższy poziom aktywizacji zawodowej, niższe bezrobocie
i wyższe zarobki.

W Polsce mamy do czynienia z rynkiem edukacyjnym, który daje duże możliwości

wyboru w zakresie zawodów administracyjno-biurowych. Na rynku edukacyjnym znajdują się
szkoły i placówki oświatowe, publiczne i niepubliczne, które oferują swoje usługi w zakresie
kształcenia w zawodach administracyjno-biurowych na poziomie szkół ponadgimnazialnych,
i

policealnych. Ponadto na rynku edukacyjnym istnieją szkoły wyższe państwowe

i niepaństwowe, które kształcą studentów w różnych specjalnościach zawodowych z zakresu
administracyjno-biurowego oraz przygotowują do wykonania zawodu poprzez włączenie do
programu studiów praktyk zawodowych.

Aby dobrze zaplanować swoją karierę zawodową trzeba posiadać wiadomości o różnych

typach szkół przygotowujących do wykonywania zawodów administracyjno-biurowych.

Po ukończeniu gimnazjum uczniowie mogą kontynuować naukę w szkołach

ponadgimnazialnych (publiczne i niepubliczne), które zajmują się kształceniem ogólnym
dającym zarys wiedzy z zakresu zawodów administracyjno-biurowych.

Rodzajem takiej oferty edukacyjnej jest liceum profilowane o profilu administracyjno-

-ekonomicznym, gdzie nauka trwa 3 lata, ale nie pozwala na zdobycie tytułu technika.
Kształcenie w tym profilu to oferta dla wszystkich zainteresowanych m.in. pracą w biurze,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

administracji, a także dla zainteresowanych prowadzeniem własnej działalności

gospodarczej. Po ukończeniu liceum profilowanego uczeń może przystąpić do matury. Po
zdaniu matury przed OKE absolwent liceum otrzyma świadectwo maturalne, które umożliwi
mu wstęp na studia wyższe.

Dla absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oferta edukacyjna w zawodach

administracyjno-biurowych jest naprawdę bogata. Na absolwentom szkół ponadgimnazjalnych
czekają szkoły policealne i szkoły wyższe.

Oferta szkół policealnych jest przeznaczona dla osób posiadających lub nie posiadających

świadectwo maturalne. Policealne szkoły zawodowe są prowadzone jako stacjonarne (dzienne
i wieczorowe) lub jako szkoły zaoczne. Po ukończeniu kształcenia w liceum profilowanym
o profilu ekonomiczno-administracyjnym absolwent może kontynuować naukę w studium
policealnym (publicznym lub niepublicznym), gdzie nauka trwa jeden rok, w obszarach
zawodów szkolnych takich jak: technik prac biurowych, technik administracji, technik
ekonomista, technik rachunkowości itp. W odróżnieniu od absolwentów liceów
ogólnokształcących, gdzie nauka w studium policealnym w zawodach administracyjno-
biurowych trwa 2 lata. Po ukończeniu szkoły policealnej słuchacze przystępują do egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe przed OKE i otrzymują tytuł technika np.: technika
prac biurowych, technika administracji, technika ekonomisty.

Do szkół policealnych mogą uczęszczać też absolwenci technikum, którzy chcą zdobyć

tytuł technika o innym profilu niż posiadają.

Nauczanie w szkołach policealnych w zawodach administracyjno-biurowych ma na celu

teoretyczne i praktyczne przygotowanie słuchaczy do wykonywania zawodu.

Oferta rynku edukacyjnego w zakresie zawodów administracyjno-biurowych w szkołach

wyższych (państwowych i niepaństwowych) jest dosyć szeroka. Oferta jest przeznaczona dla
osób posiadających świadectwo maturalne. Można podjąć naukę na studiach stacjonarnych
dziennych lub wieczorowych, albo na studiach zaocznych (system sobotnio – niedzielny).
Naukę można podjąć na 3 letnich studiach licencjackich i uzyskać tytuł zawodowy licencjata,
a następnie można kontynuować naukę na 2 letnich studiach magisterskich uzupełniających
i otrzymać tytuł magistra. Naukę można podjąć od razu na 5 letnich studiach magisterskich,
które kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego magistra. Szkoły wyższe państwowe, które
kształcą w zakresie administracji to uniwersytety i uczelnie ekonomiczne, a także wiele
uczelni niepaństwowych prowadzi kształcenie w tej dziedzinie. Po ukończeniu studiów
magisterskich absolwenci otrzymują tytuł magistra ekonomii, magistra praw, magistra
administracji samorządowej lub publicznej itp.

Aby uzyskać wymienione wyżej tytuły trzeba zaliczyć wszystkie przedmioty i praktyki

objęte planem studiów, złożyć i obronić pracę dyplomową. Absolwent szkoły wyższej
otrzymuje dyplom ukończenia studiów, a na swój wniosek może otrzymać dyplom w języku
obcym.

Studia wyższe można podjąć również w krajach Unii Europejskiej. Rynek edukacji

europejskiej w zakresie zawodów administracyjno-biurowych przedstawiony został na
przykładzie Włoch i Niemiec.

We Włoszech można zdobyć prestiżowy dyplom z nauk ekonomicznych i zarządzania.

Oprócz państwowych uniwersytetów, wiekowych ośrodków akademickich: Florencji, Rzymu,
Wenecji czy Mediolanu, studiować tu można także na prywatnych wyższych uczelniach.
O przyjęcie na I rok studiów we Włoszech może się starać każdy, kto ma polską maturę.
Otwiera ona drzwi na trzyletnie studia I stopnia (laurea di primo livello) na większości
kierunków. O przyjęcie na studia specjalistyczne II stopnia (laurea specialisticha di secondo
livello) można ubiegać się po ukończeniu drugiego-trzeciego roku studiów lub uzyskaniu
dyplomu licencjackiego. Możliwość przyjęcia ocenia komisja uczelniana. Za egzaminy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

obowiązkowe i fakultatywne dostaje się punkty, które wraz z punktami za obecność na
wykładach decydują o zaliczeniu roku akademickiego i dopuszczeniu do obrony dyplomu.

W Niemczech szkoły wyższe dzielą się na Fachhochschulen (tłum. wyższe szkoły

kształcenia zawodowego, FH) i uniwersytety. FH mają dać studentowi wykształcenie
praktyczne, tak aby mógł gładko rozpocząć karierę zawodową np. w biurze, jako asystent
w biurze maklerskim, rachunkowym, jako asystent szefa lub na innym stanowisku zgodnym
z kierunkiem wybranych studiów. Na uniwersytetach studia są bardziej teoretyczne, dużą
wagę przykłada się do tego, aby student rozwijał własne zainteresowania naukowe. Uważa się
jednak, że zapewniają one wyższy poziom wykształcenia niż FH. W Niemczech wiele osób,
szczególnie na kierunkach humanistycznych, uczy się nie na jednym kierunku, tylko na dwóch
albo trzech. Kierunki różnią się rangą: najważniejszy przedmiot pochłonie nam około połowy
z pięciu lat studiów. Osoba, która ukończy studia w tym trybie, otrzyma tytuł magistra. Studenci
nauk ścisłych i przyrodniczych oraz na FH prawie zawsze mogą wybrać tylko jeden kierunek.
Absolwent otrzymuje tytuł „Diplom”. Na kierunkach humanistycznych na zaliczenie najczęściej
trzeba przygotować referat i napisać kilkunastostronicową pracę domową (formą
przypominającą pracę magisterską). Rzadziej zdaje się egzaminy. Czasami studenci muszą też
zdobyć odpowiednią liczbę tzw. Sitzschein – czyli „zaliczeń na siedząco” (otrzymuje się je za
samą obecność na zajęciach). Student niemieckiej uczelni ma z reguły mniej zajęć niż student
uczelni polskiej, musi za to więcej pracować samodzielnie. Na większości kierunków trzeba
w połowie studiów i na ich zakończenie zdać specjalne egzaminy.

Mapa rynku edukacyjnego w Polsce przedstawiony jest na stronie internetowej

www.szkoly.info.pl, gdzie pokazana jest ogólnopolska baza szkół. Na stronie tej można także
uzyskać informacje o rynku edukacyjnym za granicą.

Ponadto, informacji na temat rynku edukacyjnego można szukać w informatorach

o zawodach, informatorach studiach wyższych, na targach edukacyjnych, w urzędach pracy
u doradców zawodowych i w szkolnych ośrodkach kariery.

Absolwenci szkół wyższych posiadający tytuł licencjata lub magistra mogą podjąć dalsze

kształcenie na studiach podyplomowych na kierunkach związanych z administracja publiczną,
samorządową, zarządzaniem itp. Studia podyplomowe trwają dwa semestry i dają możliwość
zdobycia dodatkowych wiadomości i umiejętności z wybranej dziedziny.

Osoby posiadające tytuł magistra mogą podjąć studia doktoranckie. Studia doktoranckie

tworzone są w jednostkach organizacyjnych uczelni oraz w innych placówkach naukowych
posiadających uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. Studia te mogą być
prowadzone jako studia dzienne lub zaoczne.

Rynek pracy w zakresie potrzeb zatrudniania pracowników biurowych

Rynek pracy rządzi się takimi samymi prawami jak inne rynki tzn. prawem popytu

i podaży. Rynek ten wycenia wartość różnych kwalifikacji. Na rynku pracy zmienia się
wielkość podaży i popytu na pracę. Popyt na pracę zgłaszają pracodawcy, a podaż stanowią
osoby poszukujące pracy.

Osoby poszukujące pracy oferują pracodawcom (na rynku pracy) swoje wykształcenie,

umiejętności, kwalifikacje oraz swoją osobowość. Sam rynek wycenia wartość różnych
kwalifikacji i umiejętności, określa ile warta jest dana praca. Na rynku pracy, tak jak na
innych rynkach, popyt i podaż zmieniają się nieustannie. Wysokość popytu prowadzi do
wzrostu podaży, a w efekcie do zmniejszenia (zaspokojenia) popytu.
Czynniki

wpływające na podaż pracy to:

−

przyrost naturalny,

−

struktura rozmieszczenia zasobów pracy (miasto i wieś),

−

struktura ludności (wiek i płeć),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

mobilność siły roboczej,

−

system kształceni i szkolenia,

−

wysokość podatków i składek na ubezpieczenie społeczne,

−

system opieki społecznej państwa,

−

działalność związków zawodowych.

Czynniki

wpływające na popyt na pracę:

−

kapitał potrzebny do tworzenia nowych miejsc pracy,

−

wielkość popytu globalnego na dobra i usługi,

−

postęp techniczny,

−

koszty pracy.
Rynek pracy można podzielić wg różnych kryteriów. Jednym z nich jest kryterium

terytorialne, według którego rynek pracy dzieli się na:

−

lokalny rynek pracy – obejmuje swoim zasięgiem określoną miejscowość i jej najbliższe
okolice,

−

regionalny rynek pracy – obejmuje swoim zasięgiem najczęściej województwo lub inny
wyodrębniony region lub obszar,

−

krajowy rynek pracy – obejmuje swoim zasięgiem całą Polskę,

−

globalny rynek pracy – obejmuje swoim zasięgiem cały świat.

Sytuacja na rynkach pracy wyodrębnionych według kryterium terytorialnego może być

bardzo różna. Na jednym rynkach pracy może występować wysokie bezrobocie, a na innym
niedobór pracowników.

Rynek pracy zmienia się w szybkim tempie. Obserwując zmiany w krajach rozwiniętych

gospodarczo, należy oczekiwać również zmian na polskim rynku pracy takich jak:

−

wzrostu zatrudnienia w sektorze szeroko rozumianych usług,

−

wzrostu zatrudnienia kobiet,

−

spadku zatrudnienia rolnictwie i przemyśle ciężkim,

−

spadku popytu na pracowników o niskich kwalifikacjach,

−

szybkich zmian struktury popytu na pracę( znikną niektóre stare zawody, a pojawia się inne).

Na polskim rynku pracy niezbędna stała się już mobilność siły roboczej, czyli zdolność

do zmiany zawodu, specjalności, miejsca zatrudnienia i zamieszkania kilka, a nawet
kilkanaście razy w ciągu całej aktywności zawodowej.

Na rynku pracy pojawiają się nowe zawody i specjalizacje oraz nowe branże i dlatego

osoby aktywne zawodowo powinny kształcić w sobie praktyczne umiejętności, które zawsze
mogą wykorzystać w każdym środowisku. Do takich umiejętności zaliczamy:

−

znajomość języków obcych (w tym jeden biegle),

−

umiejętność obsługi komputera,

−

łatwość nawiązywania kontaktów,

−

umiejętność słuchania,

−

umiejętność pracy w grupie,

−

zdolność szybkiego uczenia się

−

otwartość na zmiany.

Na rynku pracy powinna być prowadzona odpowiednia i prawidłowa polityka. Dla

właściwej realizacji polityki niezbędne jest stosowanie różnorodnych instrumentów do badania
sytuacji na rynku pracy. Instrumentem takim jest między innymi monitoring zawodów
deficytowych i nadwyżkowych. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który
występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym
zawodzie, a przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.
Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych są to badania , które dostarczają
informacji o popycie i podaży na rynku pracy w ujęciu poszczególnych zawodów. Stosowanie
monitoringu ma zapewnić systematyczną obserwację zjawisk zachodzących na rynku pracy
pod względem kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w

przekroju

terytorialno-zawodowym oraz określić odpowiednie kierunki kształcenia zawodowego

i szkolenia. Umożliwi to lepsze dopasowanie kwalifikacji osób poszukujących pracy do
oczekiwań pracodawców. Źródło informacji dla monitoringu są oferty pracy zgłaszane do
urzędów pracy przez pracodawców oraz informacje o bezrobociu (dane statystyczne urzędów
pracy).

O sytuacji pracowników biurowych na rynku pracy można dowiedzieć się analizując dane

statystyczne wojewódzkich urzędów pracy. Na podstawie analizy dokumentów wojewódzkich
urzędach pracy tj. monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwach:
mazowieckim, małopolskim i świętokrzyskim można wyciągnąć wnioski o możliwości
zatrudnienia pracowników biurowych.

Tabela 1. Bezrobocie wg wielkich grup zawodowych województwa małopolskiego i

mazowieckiego

[opracowanie własne na podstawie danych z monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych
Wojewódzkich Urzędów Pracy [13 d]]

Bezrobocie wg wielkich grup zawodowych w 2006 r.

Liczba bezrobotnych

w województwie

mazowieckim

Liczba bezrobotnych

w województwie

małopolskim

Nazwa wielkiej grupy

zawodowej

ilość % ilość %

0 Siły

zbrojne

242 0,08% 68 0,04%

1 Przedstawiciele

władz

publicznych, wyżsi
urzędnicy, kierownicy

1.673 0,53% 1.260 0,79%

2 Specjaliści

18.560 6,06% 9.133 5,79%

3 Technicy i inny średni

personel

39.547 12,91% 22.570 14,32%

4 Pracownicy

biurowi

17.116 5,59% 8.639 5,48%

5 Pracownicy

usług

osobistych i sprzedawcy

38.369 12,85% 26.150 16,59%

6 Rolnicy,

ogrodnicy,

leśnicy i rybacy

7.621 2,49% 3.740 2,39%

7 Robotnicy przemysłowi

i rzemieślnicy

75.200 24,54% 39.939 25,34%

8 Operatorzy i monterzy

maszyn i urządzeń

14.256 4,65% 6.756 4,29%

9 Pracownicy

przy

pracach

prostych

41.466 13,53% 18.622 11,81%

10 Bez

zawodu

51.370 16.77% 20.751 13,16%

RAZEM 306.384

100%

157.628

100%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Według klasyfikacji zawodów i specjalności wśród wielkich grup zawodowych,

najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowili robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
w

województwie mazowieckim 24,54%, a w województwie małopolskim 25,34%.

Bezrobocie wśród pracowników biurowych, w

porównaniu z grupą pracowników

o największym wskaźniku bezrobocia, było nieduże i kształtowało się na poziomie 5,59%
w województwie mazowieckim oraz 5,48% w województwie małopolskim.

W 2006 r. jako zawody deficytowe, między innymi, zostały wymienione zawody:

pracownik biurowy i pracownik administracyjny w województwie mazowieckim,
województwie małopolskim oraz województwie świętokrzyskim.

Tabela 2. Oferty pracy wg wielkich grup zawodowych w województwie małopolskim i mazowieckim

[opracowanie własne na podstawie danych z monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych
Wojewódzkich Urzędów Pracy [13 d]]

Liczba ofert pracy wg wielkich grup zawodowych w 2006 r.

Liczba bezrobotnych

w województwie

małopolskim

Liczba bezrobotnych

w województwie

świętokrzyskim

Nazwa wielkiej grupy

zawodowej

ilość % ilość %

0 Siły

zbrojne

1 0% 0 0%

1 Przedstawiciele

władz

publicznych, wyżsi
urzędnicy, kierownicy

191 0,54% 20 0,14%

2 Specjaliści

2.338 6,67% 937 6,38%

3 Technicy

inny

średni

personel

3.731 10,64% 2.271 15,45%

4 Pracownicy

biurowi

5.342 15,23% 2.846 19,36%

5 Pracownicy

usług

osobistych i
sprzedawcy

5.725 16,32% 2.097 14,27%

6 Rolnicy,

ogrodnicy,

leśnicy i rybacy

127 0,36% 135 0,92%

7 Robotnicy

przemysłowi
i rzemieślnicy

7.683 21,91% 1.942 13,21%

8 Operatorzy i monterzy

maszyn i urządzeń

2.620 7,47% 615 4,18%

9 Pracownicy

przy

pracach prostych

6.267 17,87% 3.835 26,09%

10 Bez

zawodu

1.047 2,99% 0

RAZEM 35.072

100%

14.698

100%

Na poziomie wielkich grup zawodowych najwięcej ofert pracy w 2006 r. zgłoszono

w województwie małopolskim dla robotników przemysłowych i rzemieślników (21,91%),
w województwie świętokrzyskim dla pracowników przy pracach prostych 26,09% (co

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przedstawia powyższe zestawienie), a także w województwie mazowieckim 21,90% ogółu
zgłoszonych ofert to oferty dla pracowników przy pracach prostych.

Wiele ofert pracy przedstawiono dla pracowników biurowych. W województwie

małopolskim zgłoszono 15,23% ofert dla pracowników biurowych, w województwie
świętokrzyskim 19,36%, a w województwie mazowieckim 12%.W grupie dużej pracowników
biurowych najwięcej ofert pracy było dla pracowników do spraw ewidencji ludności oraz dla
pozostałych pracowników obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowanych. Grupa

4 pracowników biurowych odznacza się największą liczba ofert pracy np. w województwie
małopolskim na 100 bezrobotnych przypada 62 oferty pracy dla pracowników biurowych.

Analizując oferty pracy można stwierdzić, że tendencje na rynku pracy zmieniają się

nieustannie, ale zapotrzebowanie na pracowników administracyjno-biurowych zawsze
występuje, ponieważ pracownicy ci są niezbędni w każdej firmie i instytucji.

Planując swoją karierę zawodową musimy szukać również prognoz dotyczących

zatrudnienia w

najbliższych latach w zawodach administracyjno-biurowych, które są

zawodami szerokoprofilowymi i odnaleźć dziedziny zawodowe, które mogą gwarantować
bezpieczeństwo zatrudnienia i rozwoju osobistego.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Na czym polega kształcenie ustawiczne?
2. Jakie znasz formy doskonalenia zawodowego?
3. Jakie

są powody dla których ludzie przystępują do procesu ciągłego uczenia się?

4. Na czym polega e-learning?
5. Jakie

są możliwości kształcenia w zawodach administracyjno-biurowych po ukończeniu

szkoły ponadgimnazjalnej?

6. Kiedy można rozpocząć naukę na studiach podyplomowych, a kiedy na studiach

doktoranckich?

7. Jakie czynniki wpływają na popyt i podaż na pracę w zawodzie pracownik biurowy?
8. Jakie praktyczne umiejętności powinien kształcić w sobie człowiek aktywny zawodowo?
9. Jaki tendencje występują na rynku pracy w zakresie zatrudniania pracowników

biurowych?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z edytora tekstu udziel odpowiedzi na list, który przyszedł do redakcji od

czytelniczki. Załóż, że autorka listu pochodzi z twojej okolicy i szuka szkół położonych
w pobliżu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Droga Redakcjo
Mam na imię Iza. Jestem uczennicą 4 klasy technikum.
Ten rok szkolny jest dal mnie bardzo ciężki, gdyż w maju czeka mnie matura, a w czerwcu
egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik: prac biurowych i nie
wiem co dalej robić, jaką ścieżkę kariery wybrać.
Pomyślałam, że chciałabym kształcić się w kierunku administracyjno-biurowym, ale nie
wiem, gdzie znajdują się uczelnie o takiej specjalności. Nieraz zastanawiam się, czy nie
warto jednocześnie studiować i pracować, ale nie wiem, gdzie można podjąć takie studia i ile
wynosi opłata za semestr. Myślę, że jeżeli udałoby mi się podjąć pracę w wyuczonym
zawodzie, to musiałabym nauczyć się biegle obsługiwać komputer i znać oprogramowanie
biurowe, ale nie wiem, gdzie są organizowane takie kursy i jak długo trwają i czego się
można na nich nauczyć?
Proszę Redakcję o pomoc.

Z podziękowaniem Iza

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie ćwiczenie,

odszukać informacji w Internecie lub informatorze o możliwościach kształcenia,

sporządzić odpowiedź na list,

wydrukować sporządzoną odpowiedź.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

treść listu,

−

komputer z drukarką i dostępem do Internetu,

−

informator dla kandydatów na wyższe uczelnie,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Korzystając z programu komputerowego przedstaw na wykresie wyniki dokonanej

analizy zapotrzebowania na pracowników administracyjno-biurowych na polskim rynku pracy
w ubiegłym miesiącu. Wskaż w którym województwie jest największe, a w którym
najmniejsze zapotrzebowanie na pracowników biurowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie opis ćwiczenia,

odszukać informacji na stronach internetowych wojewódzkich urzędów pracy,

sporządzić wykres w programie Excel,

wydrukować sporządzony wykres i przedstawić wnioski z analizy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z drukarką i dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Korzystając z programu komputerowego, przedstaw na wykresie wyniki dokonanej

analizy potrzeb ustawicznego doskonalenia umiejętności przez pracowników administracyjno-
biurowych. Przeprowadź wywiad z 5 osobami wykonującymi taki zawód i zapytaj: jakie mają
wykształcenie, jak je uzupełniają, jakie kursy skończyły, jakie umiejętności zdobyły podczas
kursu, kto kierował ich na kurs lub czy to była ich własna inicjatywa?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie opis ćwiczenia,

wykorzystać informacji uzyskane z przeprowadzonego wywiadu,

sporządzić wykres w programie Excel,

wydrukować sporządzony wykres i przedstaw wnioski z analizy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z drukarką,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 4
Korzystając z Internetu, zalecanej literatur oraz wiadomości zebranych podczas
wywiadów do ćwiczenia 3, sporządź własną ścieżkę kariery zawodowej jako pracownik
biurowy. Posłuż się schematem ścieżki kariery i odpowiedź na pytania:
1)

Cel zawodowy:

a) co chcesz osiągnąć jako pracownik biurowy?

b) co jest dla Ciebie najważniejsze: poczucie bezpieczeństwa, pieniądze, wyzwania?

Realia:

a) jakim prawami rządzi się branża pracowników biurowych?

b) jakie umiejętności kluczowe powinien posiadać pracownik biurowy?

c) jak przebiega kariera pracownika biurowego?

Mój cel zawodowy:

a) czy rzeczywistość pokrywa się z moimi oczekiwaniami?

b) co należałoby zmienić?

a) co muszę zmienić w swoim postępowaniu?

b) jakich umiejętności mi brakuje?

Plan działania

uzupełnić wykształcenia (w ciągu jakiego okresu np. kurs językowy roczny),

b) za 5 lat – wyobraź sobie i napisz, gdzie pracujesz i na jakim stanowisku?

c) za 10 lat – wyobraź sobie i napisz, czy awansowałeś, jaki jest twój status ekonomiczny
i społeczny?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie opis ćwiczenia,

wykorzystać informacji uzyskane z przeprowadzonego wywiadu, z Internetu i literatury,

wykonać schemat ścieżki kariery (w formie opisy lub tabeli).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyjaśnić pojęcia edukacja ustawiczna?

wymienić kierunki kształcenia w zawodach administracyjno-biurowych?

rozróżnić formy doskonalenia zawodowego?

zidentyfikować tendencje panujące na rynku pracy w zawodach
administracyjno–biurowych?

pokazać powody dla których ludzie przystępują do procesu ciągłego uczenia
się?

wymienić czynniki wpływające na popyt i podaż na pracę w zawodzie
pracownik biurowy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną odpowiedź
prawidłową. W przypadku pomyłki należy błędna odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 35 minut.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej znajduje się przy
a)

Wojewódzkim Urzędzie Pracy.

Powiatowym Urzędzie Pracy.

Ministerstwie edukacji Narodowej.

Ministerstwie Pracy i polityki Społecznej.

2 Skrót Szok oznacza

Szkolny Obszar Kwalifikacji.

Szkoła Otwartej Kariery.

Szkolny Ośrodek Kariery.

Szkoła Ostrej Krytyki.

3. Doradca zawodowy zajmuje się

poszukiwaniem pracy dla bezrobotnych.

poradnictwem zawodowym.

kwalifikacją zawodów.

zatrudnianiem pracowników o odpowiednich kwalifikacjach w przedsiębiorstwach.

4. CKU i CKP to

publiczne jednostki zajmujące się kształceniem ustawicznym.

niepubliczne jednostki zajmujące się kształceniem ustawicznym.

niepubliczne jednostki zajmujące się kształceniem na poziomie studiów wyższych.

publiczne jednostki zajmujące się kształceniem na poziomie studiów wyższych.

5. Według klasyfikacji zawodów wśród pracowników biurowych nie występuje

listonosz.

magazynier.

ankieter.

sprzedawca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Pracownik biurowy powinien nieodzownie charakteryzować się następującymi cechami

porywczością.

umiejętnością szybkiego czytania.

zainteresowania filatelistyczne.

wytrwałość i cierpliwością.

7. Do

zadań zawodowych pracowników biurowych nie należy

prowadzenie dokumentacji i ewidencji osobowej.

prowadzenie dokumentacji i ewidencji księgowej.

prowadzenie listy adresowej, pocztowej i telefonicznej.

organizowanie prac związanych z konserwacja sprzętu biurowego.

8. Studia zawodowe dają tytuł

profesora.

doktora.

magistra lub licencjata.

docenta.

9. Pracownik

biurowy

przygotowuje dokumenty, druki oraz wypełnia je.

opracowuje charakterystyki zawodów.

opracowuje projekty i programy w dziedzinie ekologii.

zajmuje się analizą finansową i sprawozdawczością finansową.

10. W planowaniu kariery zawodowej może pomóc

Giełda Papierów Wartościowych.

Akademickie Biuro Kariery.

Urząd Skarbowy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

11. Zawód technik prac biurowych jest zawodem

wąskoprofilowym.

średnioprofilowym.

szerokoprofilowym.

bez określonego profilu.

12.

Absolwent liceum, który chce pracować w zawodach administracyjno-biurowych
powinien

podjąć studia na kierunku marketing.

podjąć studia na kierunku zarządzanie i administracja.

podjąć studia na kierunku politologia.

podjąć studia na kierunku socjologia.

13. Grupa zawodów „pracownik biurowy” obejmuje zawody wymagające

wykonywania głównie prac technicznych.

uprawiania i hodowli roślin.

realizowania podstawowych celów i kierunków polityki państwa.

gromadzenia informacji, obliczeń finansowych i statystycznych, organizowania
spotkań itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Klasyfikacja zawodów to

5-poziomowy zbiór zawodów i specjalności.

4-poziomowy zbiór zawodów i specjalności.

3-poziomowy zbiór zawodów i specjalności.

2-poziomowy zbiór zawodów i specjalności.

15. Pracownicy biurowi zaliczani są do wielkiej grupy zawodowej oznaczonej numerem

16. Klasyfikacja zawodów została wprowadzona w Polsce zgodnie z rozporządzeniem

Ministra

Edukacji.

Zdrowia.

Pracy i Spraw Socjalnych.

Rolnictwa.

17. W roku 2006 bezrobocie wśród pracowników biurowych

wzrosło o 15%.

wzrosło o 5%.

spadło o 13%.

spadło o 3%.

18. Kwalifikacje zawodowe należy

podnosić do momentu uzyskania pracy na czas określony.

podnosić do momentu uzyskania pracy na czas nieokreślony.

podnosić do momentu uzyskania tytułu licencjata lub magistra.

podnosić ciągle poprzez różne formy kształcenia ustawicznego.

19. Poradnictwo zawodowe to

wspieranie uczniów i dorosłych w podejmowaniu decyzji zawodowych
i edukacyjnych.

wspieranie pracodawców i określenie minimalnej płacy.

pomoc pracownikom w dochodzeniu swoich praw przed sądem pracy.

pomoc pracodawcom w podejmowaniu decyzji w sprawie zwolnień grupowych.

20. Kariera zawodowa to

przebieg pracy zawodowej i przechodzenie od pozycji niższej do wyższej.

uzdolnienia i zainteresowania człowieka.

zajmowanie wysokiego stanowiska.

przydatność do danego zawodu pozwalająca eliminować innych mniej zdolnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Planowanie kariery zawodowej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź Punkty

a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Herr E., Cramer S.: Planowanie kariery zawodowej (cz. 1). Zeszyty informacyjno-
-metodyczne doradcy zawodowego 15. Krajowy Urząd Pracy, Warszawa 2001

Kierozalski G., Żywiec-Dąbrowska E., Bałos H., Żurek M. (red.): Poradnictwo
zawodowe w OHP i szkołach. Zeszyt nr 2. KG OHP, Warszawa 2006

Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa 2002

Kwiatkowski S., Woźniak I. (red.): Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych.
Kontekst europejski, Warszawa 2004

Kwiatkowski S., Woźniak I. (red.): Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych.
MGPiPS, Warszawa 2003

Lelińska K., Sołtysińska G., Gruza M.: Zawody szkolnictwa zawodowego vademecum
informacyjne doradcy zawodowego. MEN Warszawa 2005

Musiałkiewicz J.: Podstawy przedsiębiorczości. Ekonomik, Warszawa 2005

Opracowanie i upowszechnienie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych.
MPiPS, Warszawa 2006

Pietraszewski M.: Szansa dla przedsiębiorczych. Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2002

10.

Trzeciak W., Kreft W.: Plan kariery. Wydawca DCIZiKN, Wałbrzych 2006

11.

Wasilewski A. (red.): Niezbędnik aktywnego na rynku pracy. Fundacja Rozwoju
Przedsiębiorczości, Suwałki 2005

12.

Strony www:
a) www.mf.gof.pl
b) www.prawo.fin.pl
c) www.praca.gov.pl
d) strony wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
12 Planowanie kariery zawodowej
Planowanie kariery zawodowej, PEDAGOGIKA, Pedagogika pracy
10Kategorie planowania kariery zawodowejid 12020 ppt
Edukacyjne poradnictwo zawodowe i jego rola w planowaniu kariery zawodowej, Informacja zawodowa
06 Kategorie planowania kariery zawodowej Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowymid 6308 ppt
25 planowanie kariery zawodowej Nieznany (2)
Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej WUP w Szczecinie3
PLANOWANIE KARIERY ZAWODOWEJ Z PUNKTU WIDZENIA PSYCHOLOGII PRACY
Planowanie kariery Zawodowej
Planowanie kariery w świecie ryzyka, poradnicwo zawodowe

więcej podobnych podstron