inne ego rcyzmy poznaj czym jest i jak dziala ego mateusz grzesiak ebook

:V]HONLHSUDZD]DVWU]HĝRQH1LHDXWRU\]RZDQHUR]SRZV]HFKQLDQLH

FDïRĂFLOXEIUDJPHQWXQLQLHMV]HMSXEOLNDFMLZMDNLHMNROZLHNSRVWDFLMHVW

]DEURQLRQH:\NRQ\ZDQLHNRSLLPHWRGÈNVHURJUDILF]QÈIRWRJUDILF]QÈ

D WDNĝHNRSLRZDQLHNVLÈĝNLQDQRĂQLNXILOPRZ\PPDJQHW\F]Q\POXELQQ\P

SRZRGXMHQDUXV]HQLHSUDZDXWRUVNLFKQLQLHMV]HMSXEOLNDFML

:V]\VWNLH]QDNLZ\VWÚSXMÈFHZWHNĂFLHVÈ]DVWU]HĝRQ\PL]QDNDPL

ILUPRZ\PLEÈGěWRZDURZ\PLLFKZïDĂFLFLHOL

$XWRURUD]:\GDZQLFWZR+(/,21GRïRĝ\OLZV]HONLFKVWDUDñE\]DZDUWH

ZWHMNVLÈĝFHLQIRUPDFMHE\ï\NRPSOHWQHLU]HWHOQH1LHELRUÈMHGQDNĝDGQHM

RGSRZLHG]LDOQRĂFLDQL]DLFKZ\NRU]\VWDQLHDQL]D]ZLÈ]DQH]W\P

HZHQWXDOQHQDUXV]HQLHSUDZSDWHQWRZ\FKOXEDXWRUVNLFK$XWRURUD]

:\GDZQLFWZR+(/,21QLHSRQRV]ÈUöZQLHĝĝDGQHMRGSRZLHG]LDOQRĂFL

]DHZHQWXDOQHV]NRG\Z\QLNïH]Z\NRU]\VWDQLDLQIRUPDFML]DZDUW\FK

ZNVLÈĝFH

5HGDNWRUSURZDG]ÈF\(ZHOLQD%XUVND

3URMHNWRNïDGNL8UV]XOD%XF]NRZVND

0DWHULDï\JUDILF]QHQDRNïDGFH]RVWDï\Z\NRU]\VWDQH]D]JRGÈ6KXWWHUVWRFN

:\GDZQLFWZR+(/,21

XO.RĂFLXV]NLF*/,:,&(

WHO

HPDLOVHQVXV#VHQVXVSO

:::KWWSVHQVXVSONVLÚJDUQLDLQWHUQHWRZDNDWDORJNVLÈĝHN

'URJL&]\WHOQLNX

-HĝHOLFKFHV]RFHQLÊWÚNVLÈĝNÚ]DMU]\MSRGDGUHV

KWWSVHQVXVSOXVHURSLQLH"HJRUF\

0RĝHV]WDPZSLVDÊVZRMHXZDJLVSRVWU]HĝHQLDUHFHQ]MÚ

,6%1

&RS\ULJKWŅ+HOLRQ

3ULQWHGLQ3RODQG

•

Kup książkę

•

Poleć książkę

•

Oceń książkę

•

Księgarnia internetowa

•

Lubię to! » Nasza społeczność

Spis tre

Ăci

Jak czyta

Ê tÚ ksiÈĝkÚ

Wst

Úp

1. Czym jest ego

2. Identyfikacja na poziomie ja

3. Geneza ego

Ari

4. Mechanizm dzia

ïania ego

Identyfikacja

Separacja

118

Dualizm

131

Motywacja

144

5. Mechanizmy obronne

195

Wyparcie

196

Projekcja

197

Racjonalizacja

199

Kszta

ïtowanie formacji reaktywnych

200

Przemieszczenie

202

Identyfikacja

204

Fantazjowanie

205

Regresja

207

Zaprzeczanie

208

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

Dehumanizacja i uprzedmiotowienie

211

Dysocjacja

213

Idealizacja i dewaluacja

214

Kompensacja

215

Humor i inne emocje

217

Prokrastynacja i po

Ăpiech

218

Atrybucja odpowiedzialno

Ăci w sïuĝbie ego

220

Selektywna uwaga i fiksacja

222

Introjekcja

224

Bunt i konformizm

225

6. Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

227

¥wiadomoĂÊ odczuÊ

229

¥wiadomoĂÊ emocji

235

¥wiadomoĂÊ dialogów wewnÚtrznych

248

¥wiadomoĂÊ wyobraĝeñ

255

¥wiadomoĂÊ zachowañ

263

¥wiadomoĂÊ nawyków

267

7. Poziomy

ĂwiadomoĂci transcendentnej

279

Akceptacja

280

Utylizacja

282

Wdzi

ÚcznoĂÊ

284

ïoĂÊ

286

Rado

ĂÊ

289

Spokój

291

Pokora

292

ïuĝba

293

Ăwiecenie

295

Zako

ñczenie

301

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

x Jest ponad tym, co jest, jest ponad tym, co myĂlisz, ĝe jest,

ponad tym, czym jest ona sama, zawsze obejmuje to, co jest.

x Wychodzi ponad wszelkÈ definicjÚ i wymyka siÚ z jakich-

kolwiek ram. Nie mo

ĝe zostaÊ objÚta, ale moĝe obejmowaÊ.

Wszystko i nic.

x Ma przenikliwÈ naturÚ. Penetruje kaĝdÈ myĂl, kaĝdÈ emocjÚ,

ĝde zachowanie.

x Budzi do teraz. Budzi od teraz. Zawsze ĂciÈga CiÚ do tego,

co prawdziwe.

x Oczyszcza i pozwala wróciÊ do pustki. Sama jest pustkÈ,

a nawet czym

Ă wiÚcej niĝ pustkÈ. Jest teĝ wszystkim, bo po-

za ni

È nie ma niczego innego.

x Nie ocenia, nie adoruje, nie krytykuje, nie pomaga ani nie

odbiera pomocy. Nie jest

ĝadna, a jednak jest kaĝda. Naleĝy

do ka

ĝdego, nie bÚdÈc niczyjÈ.

x W niej rodzi siÚ wszystko. Kaĝdy staje siÚ ojcem i matkÈ

samego siebie.

x Jest spokojem, choÊ z niej dopiero ten spokój wyrasta.
x Pozwala odróĝniaÊ rzeczy od siebie, nie separujÈc ich i nie

niszcz

Èc.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

228

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

x Jest najwiÚkszym z moĝliwych darów. I z niemoĝliwych takĝe.
x Jest zawsze niedoĂcigniona, choÊ nigdzie i nigdy nie ucieka.
x Niczego nie potrafi, ale umoĝliwia wszystko.
x Zawsze moĝna w niej odpoczywaÊ, poïoĝyÊ siÚ, cieszyÊ siÚ,

smuci

Ê siÚ, wĂciekaÊ siÚ, uspokajaÊ siÚ.

x W niej wszystko siÚ rodzi i umiera.
x Nie ma „za”, nie ma „przeciw”; nie bierze ĝadnej ze stron —

po prostu jest.

x Moĝesz o niej pamiÚtaÊ, bÚdÈc niÈ, ale tylko do momentu,

w którym Twoje ego b

Údzie chciaïo zrobiÊ z niej uĝytek.

A i tak wówczas nie b

Údzie to juĝ ĂwiadomoĂÊ, tylko

Ăl ego.

x Gdy o niej nie pamiÚtasz, nie tracisz jej. Nie moĝna jej

straci

Ê.

x Na poczÈtku Bóg stworzyï Niebo i ZiemiÚ. Byï wiÚc po-

Ètek. ¥wiadomoĂÊ jest poczÈtkiem. Jest równieĝ koñ-

cem. Obejmuje i pocz

Ètek, i koniec.

x Jest jedynym ostatecznym rozwiÈzaniem, bo tylko ona jest

w stanie obj

ÈÊ ego.

x Jest jedynym mostem ïÈczÈcym czïowieka z Bogiem

i z

ĝyciem wiecznym.

x Jest. A nawet jej nie ma.

To wielkie misterium, nie do ogarni

Úcia, bÚdÈce jedynym, co

jest. W tym rozdziale zostanie opisane, w jaki sposób mo

ĝesz Êwi-

czy

Ê tÚ ĂwiadomÈ obserwacjÚ, a takĝe pokazane, w co ucieka ego,

stosuj

Èc swoje mechanizmy obronne.

Ze wzgl

Údu na proces nauki ĂwiadomoĂÊ zostanie podzielona

na ró

ĝne rodzaje (choÊ sama w sobie jest niepodzielna) — tak

Údzie Ci ïatwiej siÚ uczyÊ. Kaĝdy z nich, choÊ objÚty Ăwiadomo-

ĂciÈ, choÊ rodzi siÚ na tym samym core feeling, choÊ dotyczy ego

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

229

jako ca

ïoĂci, jest inny. I na poczÈtku praktyki odróĝniaj je od siebie,

by budowa

Ê miÚsieñ ĂwiadomoĂci po trochu, jeden oddech na raz.

Potem nie b

Údziesz juĝ w stanie tego dzieliÊ, tak samo jak dziĂ

ĝ nie jesteĂ w stanie podzieliÊ pïywania, odseparowujÈc ruchy

Èk, nóg, oddech itd. SynergicznoĂÊ pojawi siÚ sama — nie próbuj

jej przyspiesza

Ê, nie próbuj jej zwalniaÊ, bo jej pojawianie nie

zale

ĝy od Ciebie. Niech zarzÈdza tym ĂwiadomoĂÊ, a nie Twoje ego.

¥WIADOMO¥m ODCZUm

Odczucia to fizjologiczne reakcje ludzkiego cia

ïa. RóĝniÈ siÚ od

emocji pochodzeniem — s

È elementami pamiÚci somatycznej

(cia

ïa) i nie pochodzÈ z interpretacji intelektu (wtedy byïyby

emocjami). Odczucie pojawia si

Ú ze wzglÚdu na wystÚpowanie

czynnika zewn

Útrznego (np. nagïy haïas), który jest boděcem okre-

Ălonej reakcji, bÈdě teĝ wewnÚtrznego (np. gïód), i ma charakter
informacyjny. Dzi

Úki niemu wiesz, na co zwróciÊ uwagÚ. Ból

w ciele jest informacj

È i odczuciem, a nie emocjÈ. Nie naleĝy go

interpretowa

Ê z punktu widzenia ciaïa, ale pojawiajÈc siÚ, umoĝ-

liwia Ci on podj

Úcie okreĂlonych dziaïañ. Bez nich pozostaïbyĂ

pasywny, co mog

ïoby doprowadziÊ do negatywnych konsekwencji

dla cia

ïa. Ból jest wiÚc takĝe mechanizmem informacyjnym, dziÚki

któremu cia

ïo zachowuje swojÈ integralnoĂÊ.

Odczucia s

È elementem ludzkiej komunikacji od bardzo wcze-

snego okresu rozwoju cz

ïowieka. RozwijajÈcy siÚ pïód czuje juĝ

w okresie prenatalnym, co si

Ú dzieje z mamÈ. Im mniej stresu

Údzie wraz z niÈ przeĝywaï, tym bardziej rozwinÈ siÚ czÚĂci mózgu

odpowiedzialne za kreatywno

ĂÊ, planowanie itd. W tym czasie

przygotowuje si

Ú do tego, co nastÈpi po wyjĂciu z brzucha. Potem

jego sposób komunikowania si

Ú ze Ăwiatem bÚdzie siÚ w duĝej

mierze opiera

ï na odczuciach. Dziecko czuje gïód. Czuje ból. Czuje

Úk. Czuje radoĂÊ. Czuje spokój. Czuje, bo w peïni odbiera to, co siÚ

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

230

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

pojawia, i nie hamuje tego. Nie ma zdania na temat tych odczu

Ê,

nie ocenia ich równie

ĝ, po prostu na nie reaguje. I to jest w peïni

naturalne i oczywiste, umo

ĝliwia przeĝycie i funkcjonowanie

w nowym

Ăwiecie: kiedy boli, trzeba zabraÊ rÚkÚ; kiedy chce siÚ

ĂÊ, trzeba poinformowaÊ pïaczem itd.

Odczucia, towarzysz

Èc ludziom od samego poczÈtku ĝycia

z cia

ïem, sÈ nadrzÚdne w stosunku do emocji i zwiÈzanych z nimi

historii.

¿eby zrozumieÊ sposób rejestrowania informacji przez

ïód, który jeszcze nie ma ego, musisz spojrzeÊ na Ăwiat jego ocza-

mi. Dopiero ta perspektywa wyja

Ăni Ci, co czujesz i dlaczego w taki

ïaĂnie sposób.

Wyobra

ě wiÚc sobie, ĝe masz kilka miesiÚcy. Leĝysz na plecach,

nie mo

ĝesz chodziÊ ani siadaÊ. Jest popoïudnie, zmierzcha. Do

pokoju wlatuje motyl. Zwraca Twoj

È uwagÚ, machajÈc skrzydïami.

Widzisz na

Ăcianie jego cieñ, który jest bardzo duĝy. Pojawia siÚ

Úk i zaczynasz pïakaÊ. Nikt CiÚ nie sïyszy, bo rodzice oglÈdajÈ

telewizj

Ú, nie przychodzÈ wiÚc CiÚ uspokoiÊ. Pïaczesz i boisz siÚ,

a mózg rejestruje informacje i zachodz

Èce zjawiska. W pewnym

momencie pojawiaj

È siÚ rodzice, biorÈ CiÚ na rÚce i w lustrze ich

spokoju uspokajasz si

Ú i Ty, wracajÈc do integralnoĂci. Inna sytu-

acja: masz kilkana

Ăcie miesiÚcy i uczysz siÚ chodziÊ. Wstajesz,

ale si

Ú przewracasz i uderzasz w coĂ gïowÈ. Boli CiÚ i pïaczesz.

Albo: kto

Ă krzyczy obok Ciebie, a haïas powoduje lÚk. Boisz siÚ.

W tych powy

ĝszych przykïadach, ze wzglÚdu na brak ego, które

mog

ïoby wyciÈgnÈÊ wnioski, nie ma moĝliwoĂci znieksztaïcenia

Ăwiadczeñ. To, co powstaje, jest czystÈ informacjÈ, która w odpo-

wiedni sposób zostaje po

ïÈczona w mózgu w jednÈ spójnÈ caïoĂÊ.

Na przyk

ïad dziecko oglÈdajÈce motyla bÚdzie czuïo lÚk tak dïugo,

ĝ ten nie minie. Nie moĝe pomóc sobie i zmieniÊ tego odczucia,

nie jest

Ăwiadome istnienia zwiÈzku miÚdzy motylem, cieniem

a l

Úkiem. Boi siÚ, widzÈc cieñ motyla, i jego mózg to rejestruje.

Kiedy pojawiaj

È siÚ rodzice, uspokaja siÚ. Wzorzec ten jest wielo-

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

231

krotnie powtarzany, wi

Úc w pewnej chwili mózg dziecka zaczyna

kojarzy

Ê obecnoĂÊ rodzica z bezpieczeñstwem. To warunkowanie

klasyczne jest prawem neurologicznym, nast

Úpuje wiÚc samoistnie.

Dziecko uczy si

Ú pewnych wzorców jeszcze przed zrozumieniem

ich dzia

ïania. Z nimi wchodzi w Ăwiat ego, które na nich zbuduje

emocje i historie (przekonania). Te podstawowe, fundamentalne
do

Ăwiadczenia nazywane sÈ core feelings.

Beata, ze wzgl

Údu na przedwczesne narodziny, nie miaïa kon-

taktu ze swoj

È mamÈ przez ponad miesiÈc, leĝÈc odizolowana na

oddziale szpitalnym. Prze

ĝywaïa duĝo lÚku, który zaczÈï siÚ jeszcze

podczas porodu i narasta

ï podczas dïugich dni na szpitalnym ïóĝe-

czku. Tak powsta

ïo core feeling. To ono zostanie póěniej przy-

kryte emocjami i przekonaniami buduj

Ècymi model Ăwiata.

Krzysiek nie by

ï planowanym dzieckiem. Jego mama przez

ïugi czas zastanawiaïa siÚ nad aborcjÈ. Dziecko czuïo siÚ zagro-

ĝone i z tym core feeling siÚ urodziïo.

M-ego ma w

ÈtpliwoĂci, czy o tym pisaÊ. Twierdzi, ĝe ludzie siÚ

przestrasz

È i zacznÈ szukaÊ w sobie problemów, których nie majÈ.

ĝe jest za wczeĂnie, by ich o tym informowaÊ. Poza tym samo

o tym nie wie.

Wojtek by

ï wychowywany przez mamÚ, która miaïa przekona-

nie o swojej gorszo

Ăci i nie akceptowaïa siebie. Czuïa, ĝe dziecko

ĝe jÈ odrzuciÊ, i projektowaïa ten lÚk na nie. Wojtek nauczyï siÚ

tego core feeling, modeluj

Èc je.

Ania wychowywa

ïa siÚ bez ojca. Jej mama, porzucona, wyparïa

ÚskoĂÊ i straciïa zaufanie do mÚĝczyzn, przekazujÈc to córce.

Ten l

Úk staï siÚ core feeling Ani i towarzyszyï jej w jej zwiÈzkach

dwadzie

Ăcia lat póěniej.

Core feelings s

È zawsze zbudowane na podstawie okreĂlonych

prze

ĝyÊ, bardzo rzadko dostÚpnych ĂwiadomoĂci. Aby uzyskaÊ

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

232

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

dost

Úp do treĂci wspomnienia, musisz najpierw oczyĂciÊ zalega-

Èce na powierzchni poziomy emocjonalne i faïszywe przekonania,

zniekszta

ïcajÈce rzeczywistoĂÊ. Samo dotarcie do tej treĂci nie jest

jednak konieczne — praca na core feelings nawet jej nie uwzgl

Úd-

nia, skupiaj

Èc siÚ na czystym przeĝywaniu.

]

mwiczenie

We wcze

Ăniejszych Êwiczeniach uczyïeĂ siÚ rozpoznawania emo-

cji — miejsc, w których powstaj

È, sposobu ich poruszania siÚ,

rozmiaru, temperatury itd. Robi

ïeĂ to po to, by przyzwyczaiÊ siÚ do

ĝnej pracy, która pozwoli Ci dochodziÊ do core feelings i pozo-

stawa

Ê z nimi. Takĝe dlatego, ĝe obserwacja core bez identyfiko-

wania si

Ú z nim moĝe byÊ wyzwaniem, jeĂli jesteĂ (a prawdopo-

dobnie jeste

Ă) przyzwyczajony do uciekania od niego.

Wybierz jedn

È z emocji, z którymi pracowaïeĂ — takÈ, której

kinestetyk

Ú dobrze poznaïeĂ. UsiÈdě lub poïóĝ siÚ wygodnie i pozo-

stawaj z ni

È, bÚdÈc obecnym. Ta emocja jest powierzchowna i przy-

krywa inne (np. z

ïoĂÊ). Po pierwszej fali tej emocji pojawiÈ siÚ

nast

Úpne — to emocje przykryte innymi (np. smutek). MogÈ poja-

wia

Ê siÚ kolejne fale — po kilku, moĝe kilkunastu minutach,

a mo

ĝe po jeszcze dïuĝszym czasie. Im dïuĝej pozostaniesz obecny,

tym g

ïÚbiej do core zaczniesz schodziÊ. Temu procesowi towa-

rzyszy

Ê bÚdzie równieĝ ego, którego mechanizmy uciekania zostanÈ

opisane poni

ĝej.

Gdy b

Údziesz obecny, wraz z odkrywaniem kolejnych warstw,

dojdziesz do core feeling. To wcale nie musi nast

ÈpiÊ od razu,

bo jest zwi

Èzane z kilkoma czynnikami: stopniem zaufania do sie-

bie, si

ïÈ miÚĂnia obecnoĂci, realnÈ chÚciÈ i gotowoĂciÈ poznania

swego cienia. Powoli, konsekwentnie i nie spiesz

Èc siÚ, pozwalaj

sobie na przyzwyczajanie si

Ú do niego. Spokojnie, bez poĂpie-

chu, dotykaj

Èc core feeling delikatnie na powierzchni, poznawaj

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

233

siebie w ca

ïoĂci. Przyjdzie, gdy bÚdziecie gotowi. A kiedy siÚ pojawi,

Ê moĝe przestraszysz siÚ i uciekniesz — i to teĝ jest w porzÈdku.

Nast

Úpnym razem bÚdzie ïatwiej.

Podczas tego procesu ego b

Údzie siÚ broniïo — czyli robiïo to,

co robi przez ca

ïe Twoje ĝycie, z tÈ róĝnicÈ, ĝe tym razem bÚdziesz

Ăwiadkiem tego procesu, bez identyfikowania siÚ z nim. Jest oczy-
wiste,

ĝe nie od razu bÚdzie Ci ïatwo dojĂÊ do cienia, od którego

ucieka

ïeĂ przez dïugie lata (czasem aĝ kilkadziesiÈt!). I ego bÚdzie

Ú broniïo na wiele sposobów, przede wszystkim uciekajÈc w odczu-

cia, dialogi wewn

Útrzne, wizualizacje, emocje i zachowania.

Ăród odczuÊ bÚdziesz mógï zaobserwowaÊ mrowienie, zmiany

temperatury, napi

Úcia miÚĂni i drgawki, fale przepïywajÈce przez

cia

ïo, zmianÚ akcji serca, chÚÊ skorzystania z toalety lub wymio-

towania, przyspieszanie oddechu lub wra

ĝenie jego braku, drgawki,

wyginanie cia

ïa i inne zjawiska, w które ego bÚdzie uciekaïo, aby

ĂciÈgnÈÊ TwojÈ uwagÚ w inne miejsce. Nie daj siÚ nabraÊ — jest
to element procesu, który polega na

Ăwiadomym przeĝywaniu

reakcji somatycznych, czyli wspomnie

ñ ciaïa. W miÚĂniach masz

zapisan

È historiÚ swego ĝycia, tak samo jak w umyĂle i mózgu.

ïÈczasz tym procesem program odtwarzania tych somatycznych

zapisów, by celowo prze

ĝyÊ core feeling raz jeszcze. Dlatego teĝ

pojawi

È siÚ reakcje ciaïa. Nawet jeĂli bÚdziesz miaï wraĝenie, ĝe

Ú dusisz, i uciekniesz od tego w lÚk (w emocjÚ), nastÚpnym razem

Údzie Ci juĝ ïatwiej i zostaniesz z tÈ reakcjÈ dïuĝej. Po jakimĂ

czasie zrozumiesz,

ĝe jest to element procesu, i pozostaniesz

Ăwiadomy.

Uciekaj

Èc w dialogi wewnÚtrzne, ego wïÈczy komentatora —

tego samego, który ocenia wszystko i wszystkich na podstawie swo-
jego modelu

Ăwiata. Zacznie Ci on podpowiadaÊ, co siÚ dzieje, co

czujesz, do czego to prowadzi, co masz zrobi

Ê w kolejnym kroku

(opisywa

Ê procesy, porównywaÊ je z poprzednimi i planowaÊ

przysz

ïe) — ale nie podÈĝaj za nim, bo ten proces nie moĝe byÊ

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

234

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

sterowany przez ego. Nigdy nie pytaj umys

ïu, co czujesz, bo odczu-

Ê moĝe jedynie ĂwiadomoĂÊ obserwujÈca ciaïo. Poniĝej zosta-

nie opisany proces obserwacji dialogów wewn

Útrznych.

Uciekaj

Èc w wizualizacje, ego oprze siÚ na czasie — na iluzjach

przesz

ïoĂci i przyszïoĂci. BÚdzie Ci pokazywaïo obrazy tego, co

Ú wedïug niego dzieje, tego, co siÚ wydarzy, tego, co juĝ byïo.

Przede wszystkim wy

Ăwietli obrazy zwiÈzane z doĂwiadczeniami,

które w danym momencie prze

ĝywasz. Ten kij ma dwa koñce:

z jednej strony mo

ĝesz uzyskaÊ wglÈd w to, co siÚ w danym mo-

mencie z Tob

È dziaïo, a wiÚc samÈ treĂÊ wspomnienia, które

Ê moĝe pojawi siÚ po raz pierwszy i nie zostanie wyparte. Z dru-

giej strony, wizualizacje pochodz

Èce z ucieczek ego mogÈ Ci

pokazywa

Ê rzeczy nieprawdziwe (np. tworzenie obrazów faïszy-

wych wspomnie

ñ, opartych na domysïach), tylko po to, by zabraÊ

Ú jak najdalej od przeĝywanego odczucia. Z czasem nauczysz siÚ

odró

ĝniaÊ jedno od drugiego.

Podczas wy

ĝej opisanego Êwiczenia ego bÚdzie wpuszczaïo

emocje l

Úku, poĝÈdania, entuzjazmu, gniewu, zniecierpliwienia

jako mechanizmy obronne, którymi b

Údzie chciaïo odwieĂÊ CiÚ

od pozostania w obserwacji. Ka

ĝdÈ z tych emocji zapraszasz do

siebie i obserwujesz tak samo, nie trac

Èc z uwagi tego, z czym i nad

czym pracujesz. Kiedy pojawi si

Ú emocja jako sposób na wciÈgniÚ-

cie Ci

Ú w inny Ăwiat, nie podÈĝasz za niÈ. A wtedy ona zmienia siÚ

tak samo jak kolejny sk

ïadnik wchodzÈcy w skïad ciasta — znik-

nie w nim, pozostawiaj

Èc swój smak, ale nie bÚdÈc caïym ciastem.

Gdyby

Ă myĂlaï tylko o droĝdĝach, nigdy nie stworzyïbyĂ czegoĂ

Úcej, a tak droĝdĝe pozostajÈ elementem wiÚkszej caïoĂci.

Uciekanie w zachowania jest procesem, tak jak ka

ĝdy inny

z wymienianych tutaj, skorelowanym z pozosta

ïymi. Jest jednym

z warunków koniecznych, sk

ïadajÈcych siÚ na caïoĂÊ procesu iden-

tyfikacji. Kiedy kto

Ă odczuwa emocjÚ, to przedïuĝa jÈ w Ăwiecie

realnym za pomoc

È okreĂlonego dziaïania. Po tym, co kto robi i jak

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

235

to robi, poznasz, jak

È odczuwa emocjÚ — jedno i drugie sÈ ze sobÈ

powi

Èzane. Nie identyfikujÈc siÚ z emocjÈ, nie podÈĝasz za niÈ,

w efekcie czego ego nie stworzy materialnego

Ăwiata za pomocÈ

zachowa

ñ. Nie zbuduje swojej wirtuolandii w postaci fantomowych

relacji, sposobu nawykowego chodzenia, mówienia i innych zacho-
wa

ñ, pracy dla ego itd. Zachowania sÈ pÚtlÈ zamykajÈcÈ mecha-

nizm samospe

ïniajÈcej siÚ przepowiedni, gdzie projekcja ego

odnajduje swoje lustro w rzeczywisto

Ăci. ObserwujÈc swoje emo-

cje, b

Údziesz o wiele mniej skïonny (jeĂli w ogóle) podÈĝaÊ za nimi

Ăwiat zachowañ, a obserwujÈc zachowania, szybciej zatrzymasz

swoj

È rÚkÚ, jeszcze przed wykonaniem ruchu. BÚdziesz szybszy

ĝ wïasna myĂl, bo ĂwiadomoĂÊ obejmie przestrzeñ, w której ta

Ăl dopiero ma siÚ pojawiÊ.
W kontek

Ăcie pracy podczas opisywanego tu Êwiczenia ego

Údzie proponowaïo zmiany pozycji, zrobienie czegoĂ waĝniejszego,

drapanie si

Ú itd. ObserwujÈc te propozycje, nie wchodzÈc w nie

i oddaj

Èc swojej ĂwiadomoĂci decyzjÚ co do tego, jak siedzieÊ i co

robi

Ê z rÚkoma, pozostaniesz z procesem. To jedyna rzecz, jakÈ

masz robi

Ê, a nawet mniej — bo to robi siÚ samo, Ty jedynie

stwarzasz warunki, w których zmiana mo

ĝe nastÈpiÊ.

Praca nad core feelings w postaci powy

ĝszego Êwiczenia jest

fundamentaln

È metodÈ wykorzystywanÈ przez Mateusza pod-

czas jego szkole

ñ. Jest sposobem pozostawania ze sobÈ i dotykania

tych warstw, które od dawna s

È wyparte i nieĂwiadomie wpïywajÈ

na ca

ïe ĝycie. ]

¥WIADOMO¥m EMOCJI

¥wiadomy wglÈd pozwala spojrzeÊ na doĂwiadczenie bez wczeĂniej
przypisanych do niego emocji, np. wspomnienie nie wywo

ïuje juĝ

bólu, z którym wcze

Ăniej byïo skorelowane. Kobieta moĝe spojrzeÊ

na k

ïótnie z mÚĝem bez zïoĂci i cierpienia. On patrzy na tÚ samÈ

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

236

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

sytuacj

Ú bez pretensji. Kat moĝe spojrzeÊ na ofiarÚ bez chÚci

dzia

ïania, a ofiara na kata bez ulegïoĂci i lÚku. Proces wybacze-

nia, maj

Ècy zawsze miejsce w chwili uwaĝnej obserwacji, uwalnia

przesz

ïoĂÊ od powiÈzañ emocjonalnych, czyli od powiÈzañ z cia-

ïem. Ciaïo zawsze musi odczuwaÊ w teraz, wiÚc nie ma znaczenia,
czy umys

ï nazywa myĂl przeszïoĂciÈ, czy przyszïoĂciÈ, bo ciaïo

odczuwa l

Úk zawsze tak samo w tej chwili. Gdy nie ma juĝ wcze-

Ăniejszych emocji, wtedy obraz wyĂwietla na swym ekranie czyste
do

Ăwiadczenie, które jako nieznieksztaïcone ma wartoĂÊ infor-

macyjn

È; dziÚki niemu czegoĂ siÚ nauczyïeĂ. Zobaczysz to, kiedy

nie b

Údziesz siÚ identyfikowaï z tym, co siÚ wydarzyïo.

Uciekaj

Èc w emocje, ego przykrywa nimi odczucia powodujÈce

cierpienie, co jest ju

ĝ kwestiÈ interpretacji. Na przykïad, gdy

Maciek czu

ï nudÚ, zwykle wïÈczaï telewizor i zmieniaï kanaïy

jeden po drugim. Robi

ï to po to, aby przykryÊ nudÚ zaintereso-

waniem wywo

ïywanym przez zmieniajÈce siÚ na ekranie obrazy.

Kto

Ă inny jest smutny i pójdzie siÚ upiÊ, ĝeby poczuÊ siÚ lepiej.

Boi si

Ú i bierze narkotyk, by poczuÊ siÚ pewniej. Jest zïy i idzie

poskaka

Ê, by negatywna emocja przeszïa, a raczej by pojawiïa siÚ

inna. To wszystko zamiana siekierki na kijek, powoduj

Èca powiÚk-

szenie rozmiaru drzewa iluzji — w

ïaĂnie urosïa mu nowa gaïÈě.

Gdyby Maciek pozosta

ï z nudÈ, którÈ czuï, zaczÈïby doĂwiad-

cza

Ê kolejnych warstw emocji, dochodzÈc do swego core, jakim

ïo poczucie gorszoĂci. Ale uciekajÈc w inne emocje, przykrywaï

jedynie problem i tym samym tworzy

ï uzaleĝnienie od jakiegoĂ za-

chowania, którym t

Ú „chcianÈ” emocjÚ uzyskiwaï. Nuda byïa

niechciana — dlatego ucieka

ï od niej w coĂ innego.

W dok

ïadnie taki sposób dziaïajÈ pary emocjonalne i podsta-

wowe mechanizmy dualistycznego podzia

ïu emocji na pozytywne

i negatywne. Ego, nie chc

Èc okreĂlonego ekstremum, ucieka od

niego w drugie ekstremum, ci

Ègle wzmacniajÈc tamto pierwsze.

To nigdy nie przynosi rozwi

Èzania:

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

237

x Nuda jest zastÚpowana zaciekawieniem; ale zaciekawienie

jest naturalnym procesem wynikaj

Ècym z otwartoĂci na

Ăwiat, wskazujÈcym, w jakim kierunku naleĝy dziaïaÊ. Ego
generuje je sztucznie, szukaj

Èc rozwiÈzania dla swoich ogra-

nicze

ñ. Tym samym uzaleĝnia od nowoĂci i buduje znie-

kszta

ïcenie, ĝe „nowe” jest „lepsze”.

x Wstyd szuka dumy, którÈ jest przejĂcie z poczucia gorszoĂci

na poczucie lepszo

Ăci. To, co osiÈgasz, zawdziÚczasz Bogu —

pami

Útanie o tym czyni CiÚ pokornym. Oddanie „sukcesu”

dumie spowoduje cierpienie, bo zaczniesz mie

Ê wymaga-

nia w stosunku do siebie, które — je

Ăli im nie sprostasz —

wywo

ïajÈ wstyd zwiÈzany z poczuciem gorszoĂci. JeĂli tego

nie ma, nie ma równie

ĝ poczucia wyĝszoĂci, co pozwala Ci

traktowa

Ê ludzi ĝyczliwie i równorzÚdnie, a siebie uwolniÊ

od nadrz

ÚdnoĂci i podrzÚdnoĂci.

x NapiÚcie ucieka w relaks, mimo ĝe spokój jest czymĂ, co

dostajesz od tao jako prezent dla czystego umys

ïu. Relaks

trzeba generowa

Ê, a szuka siÚ go jedynie wtedy, kiedy poja-

wia si

Ú zmÚczenie. Gdy siÚ koñczy, kwestiÈ czasu jest, kiedy

wraca te

ĝ wczeĂniejsze napiÚcie, od którego uciekaïo siÚ

w relaks. Sprawa wci

Èĝ nie zostaïa rozwiÈzana.

x Lenistwo poszukuje przeciwwagi w entuzjazmie i motywacji,

cho

Ê bez niej jesteĂ otwarty na to, co przychodzi, i wiesz, co

powinno by

Ê zrobione. Poddajesz siÚ procesowi, bez wiary

w chwilowe uniesienie, id

Èce z emocjonalnego „nakrÚcenia”.

Wszystkie emocje s

È ulotne i sïuĝÈ do wypeïnienia istniejÈcego

braku. Mimo opowie

Ăci o emocjach destrukcyjnych i emocjach

pozytywnych, wycieczka w któr

Èkolwiek z nich skoñczy siÚ w tym

samym miejscu: b

Údziesz szukaÊ pozytywnych emocji, by czuÊ siÚ

dobrze (co zak

ïada, ĝe teraz nie jest wystarczajÈco dobrze) i by

unikn

ÈÊ tego, ĝe teraz jest ěle. Inaczej nie dziaïasz na podstawie

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

238

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

emocji, ale wy

ĝszych uczuÊ, takich jak: spokój, czyste sumienie,

jasno

ĂÊ umysïu. Emocje nie sÈ równieĝ destrukcyjne, bo nie

musisz za nimi pod

ÈĝaÊ — w tej ksiÈĝce uczysz siÚ tego, by nie

pod

ÈĝaÊ za ĝadnÈ z nich, a jedynie je obserwowaÊ, przez co

Údziesz mógï siÚ dowiedzieÊ, kim jesteĂ (i, co za tym idzie, kim

nie jeste

Ă). CoĂ, co siÚ znajduje w Twoim ciele i w umyĂle jedy-

nie przez jaki

Ă czas i co nie wydostaje siÚ za pomocÈ zachowania

Ăwiata zewnÚtrznego, nie moĝe byÊ destrukcyjne; gdy nato-

miast powtarzasz jakie

Ă emocje systematycznie na podstawie tych

samych wzorców i gdy staj

È siÚ one nawykami, wtedy majÈ zna-

czenie dla zdrowia Twego cia

ïa i zaburzajÈ w okreĂlony sposób

jego równowag

Ú. Kiedy wchodzisz w zachowania, wtedy tworzysz

ĝ zmiany w Ăwiecie metafory zewnÚtrznej i za to moĝesz nawet

pój

ĂÊ do wiÚzienia (gdybyĂ na przykïad kogoĂ pobiï). Dopóki pozo-

stajesz z emocj

È, dopóty transformuje siÚ ona w coĂ zupeïnie

innego, a Ty odzyskujesz spokój, w którym cia

ïo odĝywia siÚ dobrÈ

energi

È. Nóĝ równieĝ nie jest destrukcyjny — ale sposób jego

ĝycia moĝe taki byÊ. To juĝ jednak nie zaleĝy od noĝa, ale od

definiuj

Ècego go uĝytkownika.

Ego w znacznym stopniu ucieka od cierpienia w emocje po-

zytywne. Dlatego w XX wieku powsta

ï koncept tzw. feel good bu-

siness (biznesu sprawiaj

Ècego dobre samopoczucie), aby zapew-

Ê ego jego potrzeby uciekania w pozytywne emocje. Powoïano

Úc caïy szereg przedsiÚbiorstw usïugowych, których celem jest

zapewnienie dobrego samopoczucia. Kto nie jest klientem tych
miejsc? Dzieci, bo czuj

È siÚ dobrze. BuddyĂci, bo nie inwestujÈ

w przemijaj

Èce chwile. SzczÚĂliwi ludzie, którym do gïowy nie

przyjdzie,

ĝe mieliby czuÊ siÚ ěle. Zakochane pary, które mogÈ spÚ-

dza

Ê czas na ïawce w parku, bo sÈ zdolne same odczuwaÊ bïogo-

stan. Gdyby nie ludzkie cierpienie, które tworzy potrzeb

Ú genero-

wania pozytywnych emocji, wi

ÚkszoĂÊ feel good businessów by

Ú nie utrzymaïa (z braku potrzeby rynkowej). Za to caïa reszta

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

239

nie by

ïaby odwiedzana przez nieszczÚĂliwe osoby, lecz przez takie,

które id

È do kina nie po to, by zabiÊ nudÚ (której nie moĝna zabiÊ,

a jedynie przykry

Ê), ale po to, by po prostu obejrzeÊ film. A to sÈ

zupe

ïnie róĝne cele. Fakt poszukiwania pozytywnych emocji sam

w sobie generuje cierpienie, bo wszystko, co jest ulotne, nie mo

ĝe

Ê podstawÈ gïÚbokiego, autentycznego spokoju i zadowolenia.

Obserwacja emocji nast

Úpuje na podstawie tych samych zasad,

którymi kierowa

ïeĂ siÚ przy odczuciach. Nie dochodzi siÚ do core

feeling bez wcze

Ăniejszych obserwacji róĝnych poziomów emo-

cjonalnych, które, niczym warstwy nast

ÚpujÈce po sobie, czekajÈ

na odkrycie.

Kiedy zdejmujesz pierwsz

È warstwÚ, pojawia siÚ kolejna, której

nie zobaczysz bez przej

Ăcia przez pierwszÈ. Nie wiesz, ile ich jest,

dopóki nie dojdziesz do ostatniej. Na samym dole jest core feeling,
a na nim znajduje si

Ú core emotion — czyli fundamentalna emo-

cja, przykrywaj

Èca schowane wczeĂniej odczucie. Dzieje siÚ tak

dlatego,

ĝe emocje nadbudowujÈ siÚ na sobie jedna po drugiej.

Tak samo skonstruowany jest koncept rosyjskich laleczek, scho-
wanych jedna w drugiej.

Terapeuta: W czym mog

Ú Ci pomóc?

Marcin: W

Ăciekam siÚ na wszystkich.

Terapeuta: A co to oznacza?
Marcin:

¿e jestem trochÚ nerwowy.

Terapeuta: A z jakiego przekonania wynika ta nerwowo

ĂÊ?

Zwró

Ê uwagÚ na sposób prowadzenia rozmowy, który stopniuje

warstwowo struktury ego Marcina. M

Úĝczyzna zaczyna od zacho-

wania: w

Ăciekam siÚ na wszystkich. PomijajÈc nieprawdziwoĂÊ tej

generalizacji, skupianie si

Ú na samym zachowaniu nie ma sensu,

dlatego terapeuta od razu przechodzi na poziom my

Ăli. W kon-

sekwencji Marcin zak

ïada, ĝe jest nerwowy — i to jest przekona-

nie na temat jego ja, które pozwala odzyska

Ê odpowiedzialnoĂÊ.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

240

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

Terapeuta idzie dalej i proponuje wgl

Èd w to, ĝe jego nerwowoĂÊ

jest wynikiem czego

Ă innego — przekonania. Marcin, kiedy juĝ

je odnajdzie, nie b

Údzie siÚ skupiaï na nerwowoĂci (czyli zachowa-

niu), ale na tre

Ăci przekonania, z jakiego ona wynika.

Pierwsz

È, powierzchownÈ rosyjskÈ lalkÈ jest zachowanie (wĂcie-

kanie si

Ú), drugÈ — przekonanie o wïasnej nerwowoĂci, trzeciÈ —

przekonanie, z którego ta nerwowo

ĂÊ wynika. Poziomy core dotyczÈ

Úc zachowañ, emocji, a takĝe przekonañ. Kaĝda kolejna rosyj-

ska laleczka zawiera si

Ú w poprzedniej i bez odsïoniÚcia jej nie

ĝe byÊ mowy o znalezieniu rozwiÈzania, bo na tym poziomie

nie ma czego rozwi

ÈzywaÊ. Struktura jest o wiele gïÚbsza i sam

fakt znalezienia kolejnej rosyjskiej laleczki nie oznacza,

ĝe nie ma

czego

Ă jeszcze gïÚbiej. Czy coĂ jest i co to jest — bÚdziesz wiedziaï

dopiero po zej

Ăciu niĝej.

Marcin: Bo g

ïupia baba w sklepie nie rozumie, co do niej mówiÚ.

Terapeuta: A dlaczego powinna?
Marcin: Bo ja tak mówi

Ú.

Terapeuta: Kiedy postanowi

ïeĂ, ĝe inni powinni myĂleÊ tak

jak Ty?

Marcin podaje przyk

ïad, pozostawiajÈc jego strukturÚ poza

swoim wgl

Èdem. Ale terapeuta pojmuje to, rozumiejÈc, ĝe „gïupia

baba” mie

Ăci siÚ w kategorii „inni”, a „mówiÚ” pochodzi od myĂle-

nia ego m

Úĝczyzny. To zakïada, ĝe Marcin ma przekonanie, iĝ inni

powinni my

ĂleÊ tak jak on, z wszystkimi tego konsekwencjami —

emocjonalnymi, zachowaniowymi. To przekonanie oczywi

Ăcie jest

nie do zrealizowania w

Ăwiecie, którym kaĝde ego tworzy wïasnÈ

wirtuolandi

Ú. Ta, w którÈ wierzy Marcin, moĝe byÊ niebezpieczna,

bo zachowania oparte na gniewie wchodz

È w zakres agresji.

Terapeuta, rozpoznaj

Èc powyĝsze przekonanie, pokazuje kolejnÈ

rosyjsk

È lalkÚ — po wĂciekïoĂci, przekonaniu o wïasnej nerwowo-

Ăci, przekonaniu o tym, ĝe inni powinni myĂleÊ tak jak on, czas

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

241

teraz na lalk

Ú, która pojawiïa siÚ jakiĂ czas temu, gdy Marcin zde-

cydowa

ï z jakiegoĂ powodu (to bÚdzie lalka numer 5) o tym, ĝe

inni maj

È myĂleÊ tak jak on (a to daje iluzoryczne przekonanie

o poczuciu kontroli).

Marcin: Pami

Útam, jak kiedyĂ starszy brat zabraï mi ulubiony

samochodzik i wyrzuci

ï go do kosza.

Terapeuta: A co to oznacza

ïo dla maïego Marcina?

Marcin:

¿e moĝe utraciÊ coĂ, co kocha. A wtedy bardzo boli.

Terapeuta: Dochodzisz do swojego core story.

Rozpoznaj

Èc genezÚ, moĝna dojĂÊ do kolejnej rosyjskiej lalki

(numer 6) — l

Úk, przykryty przekonaniem o niebezpieczeñstwie

utraty mi

ïoĂci (lalka numer 5). To na tej historii ego zbudowaïo

przekonanie o tym,

ĝe inni powinni myĂleÊ tak jak ono (lalka

numer 4), bo ucieka

ïo od lÚku w kontrolÚ. Na niej budowaïo gniew

(lalka numer 3), prowadz

Ècy do wniosku o wïasnej nerwowoĂci

(lalka numer 2), który jako samospe

ïniajÈca siÚ przepowiednia

budowa

ïo Ăwiat agresji (lalka numer 1).

Jak widzisz, gniew jest nadrz

ÚdnÈ emocjÈ w stosunku do lÚku

i przykrywa ten l

Úk. Zatem praca z gniewem, jego „zmiana”, nie

przyniesie wolno

Ăci, jakiej Marcin szuka — a szuka nie w tym

miejscu, w którym trzeba. Szuka jej na zewn

Ètrz, w kontrolowaniu

rzeczywisto

Ăci, a poniewaĝ nie jest w stanie tego osiÈgnÈÊ i zmie-

Ê caïego Ăwiata, powoduje to jego frustracjÚ i gniew. ObserwujÈc

siebie gniewnego, m

Úĝczyzna wyciÈga wniosek o byciu nerwo-

wym, który to wniosek jeszcze bardziej zap

Útla go w mechanizmie,

w jakim si

Ú znalazï.

Emocje buduj

È siÚ jedna na drugiej, a wiÚkszoĂÊ z nich tak

naprawd

Ú dotyczy lÚku i wstydu, na których pozostaïe siÚ zaczy-

naj

È. Szukanie rozwiÈzania dla zïoĂci powinno siÚ zaczÈÊ od lÚku,

bo z

ïoĂÊ jest zawsze reakcjÈ na lÚk przed utratÈ kontroli. Nawet

do wstydu prowadzi l

Úk i jest to zrozumiaïe, bo ego boi siÚ poczucia

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

242

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

gorszo

Ăci i unika go, uciekajÈc w inne emocje. Poniĝej zostanie

przedstawiony opis emocji i uwa

ĝanych za nie stanów poznaw-

czych oraz b

Údzie wytïumaczone ich wzajemne relacjonowanie siÚ.

Od niego wszystko si

Ú zaczyna, pod warunkiem ĝe wystÚpuje jako

strach. Jest wtedy niestrudzonym kompanem cz

ïowieka i ma za

zadanie zwróci

Ê uwagÚ na okreĂlone boděce, które mogÈ stanowiÊ

zagro

ĝenie. Jego znaczenie ma wiÚc charakter informacyjno-ostrze-

gawczy. Nie jest, jak ka

ĝda emocja, zïy ani dobry, ale jego wibracje

umo

ĝliwiajÈ powstanie jedynie Ăwiata ucieczki; wyjĂcie poza ten

Ăwiat to transformacja lÚku w odwagÚ, która nastÈpi, gdy skon-
frontujesz l

Úk i zaczniesz go obserwowaÊ. LÚk jest w przeciwieñ-

stwie do strachu wewn

Útrzny, tzn. dotyczy interpretacji okreĂlonych

zjawisk. Je

Ăli jesteĂ w domu, w którym leĝysz na ïóĝku i fanta-

zjujesz o byciu napadni

Útym, to wïaĂnie wtedy moĝe pojawiÊ siÚ

Úk; gdyby faktycznie do Twego mieszkania wtargnÚli napastnicy,

móg

ïbyĂ odczuwaÊ strach. LÚk to emocja, a strach to odczucie;

strach jest przed l

Úkiem i istnieje poza umysïem.

Úk moĝe dotyczyÊ oczekiwañ projektowanych w przyszïoĂÊ

(tzw. czarnowidztwo), czyli obaw zwi

Èzanych z zajĂciem okreĂlo-

nych zdarze

ñ. Jego intensywniejszÈ postaciÈ jest panika, której

towarzysz

È silne reakcje ciaïa (pocenie siÚ, drĝenie miÚĂni, napiÚ-

cie cia

ïa, koïatanie serca, problemy z oddychaniem, bóle brzucha,

zawroty g

ïowy, biegunka, mdlenie, pozorny paraliĝ itd.). Gdy lÚk

skojarzy si

Ú z okreĂlonym kontekstem, zamienia siÚ w fobiÚ. Moĝe

tak

ĝe dotyczyÊ interpretacji okreĂlonego wspomnienia.
L

Úk jest równieĝ mechanizmem kulturowym, w którym induk-

cja l

Úku w spoïeczeñstwie uïatwia politykom osiÈgniÚcie celów.

Znane od najwcze

Ăniejszej historii metody, polegajÈce na tworze-

niu niebezpiecze

ñstwa, powodujÈ w ludziach dÈĝenie do unik-

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

243

Úcia tego lÚku, w wyniku czego na przykïad tracÈ oni dostÚp do

zdroworozs

Èdkowego myĂlenia. W najnowszej historii jest to popu-

larna taktyka marketingowa uprawiana przez firmy farmaceu-
tyczne i globalistyczne rz

Èdy.

WSTYD

Jest interpretacj

È i wynika z poczucia gorszoĂci. Rodzi siÚ jako

interpretacja ego, w której cz

ïowiek odebraï doĂwiadczenie za

poni

ĝajÈce go jako jednostkÚ ludzkÈ, w wyniku czego przykleiï

etykiet

Ú gorszoĂci do obrazu swego ja. Ta interpretacja powoduje

uznawanie innych za lepszych i zap

Útla niskie poczucie wïasnej

warto

Ăci. Jest takĝe mechanizmem kulturowym, sterowanym

odgórnie — wprowadzanie nierealistycznych standardów w spo-
ïeczeñstwie, np. dotyczÈcych wyglÈdu (okreĂlony model atrakcyj-
no

Ăci), szczÚĂcia (duĝo pieniÚdzy) itd., doprowadza identyfikujÈce

Ú z tym ego do kompleksów na wïasny temat. Ze wstydem sÈ

ïÈczone zjawiska anoreksji, bulimii i inne „choroby” spoïeczne,

bezpo

Ărednio wynikajÈce z poczucia gorszoĂci. Na nim takĝe,

a szczególnie na „leczeniu” go, buduje si

Ú ogromne miÚdzynaro-

dowe biznesy (kosmetyczne, fitness, terapeutyczne, farmaceu-
tyczne itd.). Wstyd jest, obok l

Úku i poczucia winy, jednÈ z najniĝ-

szych wibracji emocjonalnych.

Ăwiecie zachowañ prowadzi do dziaïañ unikajÈcych, broniÈ-

cych dost

Úpu do „tajemnicy” (czyli treĂciowego obiektu wstydu).

POCZUCIE WINY

Wynika z przekonania o pope

ïnieniu zïego czynu, a wiÚc zawsze

Èĝe siÚ z interpretacjÈ swego zachowania jako negatywnego

i potem z wniesieniem tego czynu na poziom ja. Ego zniekszta

ïca

poziom dzia

ïania i toĝsamoĂci i ïÈczy jedno z drugim — skoro zro-

ïo siÚ coĂ zïego, to jest siÚ zïym. Wtóruje mu mechanizm nostalgii,

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

244

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

czyli iluzorycznego tworzenia innej przesz

ïoĂci (ego myĂli, ĝe gdyby

wtedy zrobi

ïo coĂ innego, wówczas wszystko byïoby w porzÈdku).

Podstawowym przekonaniem jest wi

Úc bycie zïÈ osobÈ.

Poczucie winy tak

ĝe jest mechanizmem kulturowym, charak-

terystycznym zw

ïaszcza dla kultur religijnych, bo to te systemy

wprowadzaj

È Ăwiat myĂlenia w kategoriach dobra i zïa. TworzÈc

instytucj

Ú grzesznika, moĝna zapewniÊ sobie kontrolÚ nad nim

poprzez sterowanie odpuszczeniem grzechów, obietnicami piek

ïa

i nieba itd. Z punktu widzenia karmy nie ma dobra ani z

ïa — sÈ to

jedynie koncepty umys

ïowe i ich ocenie poddawany jest uczynek.

Ăli ta ocena idzie z wystandaryzowanych, kulturowych norm,

wówczas dzieli spo

ïeczeñstwo na dobrych i zïych obywateli od

strony przestrzegania zasad moralno

Ăci. OczywiĂcie jest to potrze-

bne, by

Ăwiat kolektywu mógï funkcjonowaÊ. I, oczywiĂcie, nie jest

to potrzebne, bo cz

ïowiek ma po to sumienie, by wiedzieÊ, co

powinno by

Ê zrobione.

Ăwiecie zachowañ poczucie winy prowadzi do dziaïañ pasyw-

nych, np. do szybkiego zgadzania si

Ú na coĂ czy wchodzenia w rolÚ

ofiary i cierpi

Ècego.

GNIEW

Wynika z l

Úku, przed którym ego zabezpiecza siÚ przekonaniem

o tym,

ĝe Ăwiat powinien byÊ taki, jak ono uwaĝa. Na tych wibra-

cjach pojawia si

Ú schemat kontrolowania, zawsze pochodzÈcy

z l

Úku. Gniew daje zïudne poczucie siïy i czÚsto prowadzi do agre-

sji. Jest emocj

È wtórnÈ — sam w sobie pojawia siÚ dopiero wtedy,

gdy wyst

Èpiï lÚk. W zaleĝnoĂci od kultury, moĝe byÊ preferowany

w stosunku do l

Úku (np. w kulturach macho baÊ siÚ nie uchodzi;

w miejsce l

Úku pojawia siÚ gniew, akceptowany bardziej w obrazie

Úĝczyzny).

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

245

Ăwiecie zachowañ gniew prowadzi do dziaïañ agresywnych

w postaci: krzyków, uderzania, bicia, niszczenia, wy

ĝywania siÚ.

Ústo bywa ïÈczony z przeklinaniem, podniesionym gïosem itp.

¿kDANIE

Jest wibracj

È kilkuwarstwowÈ i bardziej zïoĝonÈ niĝ poprzednie

emocje. Musi wyst

ÈpiÊ idealizacja obiektu poĝÈdania — ego pro-

jektuje na niego wszystkie najlepsze dla siebie cechy. Idealizuje go,
projektuj

Èc na niego wïasne wyparte przekonania — innymi sïowy:

te cechy, których wed

ïug ego nie ma (np. osoba uwaĝajÈca siÚ za

brzydk

È jest skïonna do postrzegania innych osób jako bardziej

atrakcyjne; ta za

Ă, która za brzydkÈ siÚ nie uwaĝa, nie bÚdzie

innych postrzega

Ê jako bardziej atrakcyjne). PoĝÈda wiÚc tego, co

ĝ ma, ale samo siÚ do tego nie przyznaje. Wyparcie nastÚpuje ze

wzgl

Údu na jakieĂ doĂwiadczenie, które zostaïo negatywnie zinter-

pretowane. Mog

ïo byÊ podparte wstydem lub lÚkiem. I wïaĂnie jako

ucieczka od niego pojawia si

Ú poĝÈdanie.

Kultura globalizmu systematycznie zaszczepia braki w cz

ïo-

wieku, wi

Úc po pewnym czasie poddawania siÚ jej przekazom

zdobywa on przekonanie o w

ïasnej gorszoĂci. Brakuje mu sukcesu,

wyników,

ïadnego ciaïa, mïodoĂci, partnera, modnych ubrañ itd.

I zaczyna tego po

ĝÈdaÊ, kierujÈc siÚ ucieczkÈ przed wstydem. Kiedy

ĝ zdobÚdzie obiekt poĝÈdania, traci nim zainteresowanie, ponie-

ĝ rzeczywistoĂÊ nie potwierdza jego idealnoĂci. Wtedy pojawia

Ú rozczarowanie, frustracja i zainteresowanie kolejnym obiektem.

Ta p

Útla nie moĝe siÚ skoñczyÊ, póki istnieje przekonanie o braku,

opieraj

Èce siÚ na wstydzie.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

246

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

DUMA

Wywodzi si

Ú ze wstydu, wywoïanego poczuciem gorszoĂci, i jest

ucieczk

È od niego. Zakïada wyjÈtkowoĂÊ pewnych sytuacji, najczÚ-

Ăciej tych powiÈzanych z osiÈgniÚciem trudnego celu, przejĂciem
przez wyzwanie itd. Rzadko kiedy rodzic jest dumny z dziecka,
które idzie do wi

Úzienia, ale z takiego, które wïaĂnie dostaïo

odznak

Ú wzorowego ucznia, juĝ bardziej. Duma pojawia siÚ wtedy,

kiedy ego chce poczu

Ê wyjÈtkowoĂÊ wïasnego ja na podstawie

oceny siebie lub kogo

Ă innego, co zakïada wyjÈtkowoĂÊ warunkowÈ,

a nie bezwarunkow

È. W tym drugim przypadku dumy nie ma,

a zamiast niej jest akceptacja cz

ïowieka z jego jasnÈ i ciemnÈ

stron

È mocy, i na niej powstajÈ radoĂÊ czy smutek zwiÈzane ze

wzajemnym prze

ĝywaniem obu tych ekstremów. ¿eby chcieÊ

odczuwa

Ê wyjÈtkowoĂÊ, najpierw trzeba zaïoĝyÊ jej brak.

Duma jest tak

ĝe kwestiÈ kulturowÈ, pokazujÈcÈ w Ăwiecie

globalizmu kierunek, jaki rzekomo prowadzi do szcz

ÚĂcia.

Ăwiecie zachowañ duma kieruje siÚ w stronÚ pychy, wywyĝ-

szania si

Ú, mówienia w wyszukany sposób, otaczania siÚ „gorszymi”

od siebie, krytykowania, ukazywania innych w mniej korzystnym
Ăwietle, pokazywania siÚ na salonach, chÚci ĂciÈgania na siebie
uwagi innych, kupowania luksusowych towarów i prowadzenia
wystawnego trybu

ĝycia, dÈĝenia do posiadania kontroli i mocy itp.

SMUTEK

Jest wynikiem odczuwania cierpienia. Je

ĝeli nie pochodzi z ego,

to opiera si

Ú na empatii, czyli odczuwaniu tego, co czujÈ inni, ale

bez identyfikacji z nimi. Odczuwanie cierpienia, czyli towarzysza
ludzkiego

ĝycia, jest jednym z wyrazów tej empatii. Kiedy zaĂ smu-

tek pochodzi z ego, opiera si

Ú na przekonaniu o uczynionej krzyw-

dzie i przenosi odpowiedzialno

ĂÊ na czynnik zewnÚtrzny (tak jak

w przypadku Ani, przekonanej o niesprawiedliwo

Ăci jej rodziców).

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

247

M-ego twierdzi,

ĝe coĂ tu jest nie tak.

Ăwiecie zachowañ smutek prowadzi do uĝalania siÚ, wcho-

dzenia w rol

Ú ofiary, pïaczu, depresji, lamentu, pasywnoĂci, ogra-

niczenia pola wywierania wp

ïywu, poddania siÚ wïasnym przeko-

naniom, zamkni

Úcia w sobie itp.

OBOJ

}TNO¥m

Mimo

ĝe nie jest to emocja, a raczej zachowanie, obojÚtnoĂÊ ma

szczególne znaczenie dla procesów emocjonalnych. Jest to stra-
tegia mentalna polegaj

Èca na dysocjacji od procesów przeĝywa-

nia. Ego, najcz

ÚĂciej ze wzglÚdu na silne negatywne przeĝycia,

postanawia odsun

ÈÊ siÚ od emocji i zaczyna je blokowaÊ. To skut-

kuje brakiem prze

ĝywania lub znacznym zmniejszeniem jego

intensywno

Ăci. ObojÚtnoĂÊ jest wiÚc mechanizmem obronnym,

maj

Ècym za zadanie chroniÊ ego przed cierpieniem. Blokuje ona

dost

Úp zarówno do emocji, jak i do uczuÊ — dlatego takie ego

Údzie siÚ broniÊ przed stanami uniesienia energetycznego i uczu-

ciami takimi jak mi

ïoĂÊ czy wspóïczucie. Zablokowana bÚdzie rów-

nie

ĝ empatia. Jest to strategia typowa dla ĝoïnierzy i innych osób,

które zawodowo zajmuj

È siÚ zadawaniem bólu i cierpienia, bo

w innym wypadku nie by

ïyby w stanie znieĂÊ emocji odczuwanych

przez ludzi, których zabijaj

È. Czasami podobne zjawisko wystÚ-

puje u lekarzy, którzy przestaj

È czuÊ to, co siÚ dzieje z pacjentem,

i zaczynaj

È go traktowaÊ jako przedmiot bÚdÈcy zespoïem tkanek,

lub u psychologów, zwracaj

Ècych uwagÚ jedynie na behawioralne

aspekty cz

ïowieka, traktujÈcych go jako zautomatyzowany system

akcji-reakcji. Druga strona medalu, czyli identyfikacja z prze-
ĝyciami drugiej strony, teĝ nie jest rozwiÈzaniem, bo prowadzi
do prze

ĝywania czyichĂ problemów — stÈd teĝ jednÈ z najbar-

dziej podatnych na samobójstwa grup zawodowych s

È psychiatrzy,

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

248

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

wcze

Ăniej czy póěniej bowiem zaczynajÈ identyfikowaÊ siÚ z my-

Ălami swych pacjentów. A to nie pomaga nikomu.

W zachowaniu oboj

ÚtnoĂÊ realizuje siÚ unikaniem sytuacji,

w których mo

ĝe zajĂÊ silna intensywnoĂÊ emocjonalna, oraz bra-

kiem prze

ĝywania — nieruchomÈ, zdysocjowanÈ postawÈ ciaïa,

napi

Útymi miÚĂniami, zmienianiem tematów itp.

Pracuj

Èc z emocjami, obserwujesz je w taki sam sposób, jak

odczucia, które b

ÚdÈ tymi emocjami przykryte. PrzyzwyczajajÈc

Ú do takiej pracy ze sobÈ, stworzysz miejsce w ĂwiadomoĂci dla

nowych prze

ĝyÊ i nowych strategii postÚpowania — zamiast

ucieka

Ê, zaczniesz trwaÊ. Diabeï przestanie byÊ taki straszny, a Ty

poznasz kolejne ods

ïony siebie. Cieñ zacznie byÊ oĂwietlany Ăwia-

domo

ĂciÈ i zaczniesz budowaÊ z nim relacjÚ. OpierajÈc jÈ na

akceptacji, konsekwentnie b

Údziesz obserwowaï siebie, co dopro-

wadzi do samodzielnego porzucenia pewnych nieprawdziwych
konceptów. One same si

Ú odklejajÈ, gdy zostanÈ pokazane w Ăwie-

tle prawdy. Zwracaj uwag

Ú na poszczególne fale, które bÚdÈ siÚ

pojawia

ïy — od poczÈtkowej emocji, poprzez kolejne w gïÈb, jak

rosyjskie lalki ukryte jedna w drugiej.

¥WIADOMO¥m
DIALOGÓW WEWN

}TRZNYCH

Od kiedy mówisz do siebie? Sk

Èd przyszïo czïowiekowi do gïowy,

by rozmawia

Ê ze sobÈ, i jaki jest tego cel? Jaki jest proces pojawia-

nia si

Ú tych dialogów wewnÚtrznych? Czy one sÈ TobÈ, czy jedynie

zosta

ïy do Ciebie przyklejone, a Ty siÚ z nimi identyfikujesz,

ÈdzÈc, ĝe to Ty?

¿adne dziecko nie rodzi siÚ z umiejÚtnoĂciÈ mówienia — nie

ĝe wiÚc do siebie mówiÊ dialogiem wewnÚtrznym, bo go nie ma.

Zdobywa umiej

ÚtnoĂÊ mówienia dopiero poprzez modelowanie

swoich rodziców i otoczenia — i nie zrobi tego przed pierwszym

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

249

rokiem

ĝycia, a dopiero majÈc kilka lat, jest w stanie komuniko-

Ê siÚ pïynnie. Dialogi wewnÚtrzne sÈ wynikiem modelowania

dialogów zewn

Útrznych i stanowiÈ kolejny fragment separacji od

ïni, z jakÈ dziecko siÚ urodziïo. To, co mówiÈ inni, jest powta-

rzane w

ïasnÈ interpretacjÈ przez dialog wewnÚtrzny — nastÚpuje

Úc internalizacja gïosów innych. Gdy dialog jest uwewnÚtrzniony,

nie jest ju

ĝ oryginalnym dialogiem — jest znieksztaïconÈ kopiÈ.

Mówisz do siebie g

ïosami, które wydajÈ siÚ Twoje — ale nie

È takie. ZmodelowaïeĂ je od rodziców i innych osób z otoczenia.

Poniewa

ĝ zrobiïeĂ to wiele lat temu, tak bardzo siÚ do nich przy-

zwyczai

ïeĂ, ĝe nie przyszïoby Ci do gïowy, iĝ nie sÈ Twoje. I na

pewnym poziomie faktycznie s

È Twoje — bo wierzysz, ĝe tak jest.

Ale na innym nie s

È Twoje — bo ich pochodzenie jest zewnÚtrzne.

To tak jak z pieni

Údzmi — masz je przez jakiĂ czas i z nich korzy-

stasz, ale zdecydowana wi

ÚkszoĂÊ z nich wczeĂniej czy póěniej

opu

Ăci Twoje rÚce. JeĂli przyzwyczaisz siÚ do obecnoĂci tych pie-

Údzy, w pewnym momencie ego uzna je za pewnik i gdy ich

zabraknie, powstanie odczucie braku. Tak samo jest z dialogami —
s

È one ucieleĂnione, uwewnÚtrznione i jako takie pochodzÈ ze

Ăwiata zewnÚtrznego.

Proces ich powstawania jest nast

ÚpujÈcy: dziecko sïucha mowy

swoich rodziców, odbieraj

Èc jÈ na róĝnych poziomach, np. na

poziomie werbalnym. S

ïucha intonacji i po niej rozpoznaje stan

emocjonalny. S

ïyszy rytmikÚ i przez to odczuwa energiÚ sïów,

nadaj

Èc im okreĂlonÈ moc. W zaleĝnoĂci od akcentowania, bÚdzie

rozpoznawa

Ê, co jest waĝniejsze, a co jest mniej waĝne. I dopiero

kiedy ju

ĝ submodalnoĂci gïosu sÈ okreĂlone poznawczo, w takie

ramy, w tak

È matrycÚ wchodzi treĂÊ. I jest ona zawsze podrzÚd-

na w stosunku do formy, w której si

Ú znajduje — bo znaczenie

wyrazu okre

Ălisz dopiero po niewerbalnych cechach jego wypowie-

dzenia. Bez niej nie wiesz, co znaczy wyraz, bo mimo do

ïÈczonej do

niego gotowej tre

Ăci, jedynie powierzchownie i bardzo umownie

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

250

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

ĝna jÈ okreĂliÊ (np. sïowo „samochód” jest umownie Ărodkiem

transportu — ale zmieniaj

Èc intonacjÚ, zmienisz obraz tego samo-

chodu z, przyk

ïadowo, „drogiego” na „tani”). Dziecko obserwuje

równie

ĝ powtarzajÈce siÚ wzorce, np. podĂwiadomie zauwaĝa, ĝe

Ústsze sÈ pytania niĝ polecenia. Takie dziecko jest o wiele bar-

dziej sk

ïonne do analizowania i podawania wszystkiego w wÈtpli-

ĂÊ, bo pytania sÈ charakterystyczne dla takiego wïaĂnie sposobu

Ălenia. Proces myĂlenia staje siÚ dominujÈcÈ strategiÈ, na której

buduje si

Ú model Ăwiata.

ïuchajÈc tego, co robiÈ rodzice, dziecko zaczyna to powtarzaÊ.

Ten proces, zwany modelowaniem, jest jedynym sposobem ucze-
nia si

Ú na pewnym etapie (zanim pojawi siÚ Ăwiadoma kreacja),

i dziecko jest zdane na sposoby komunikowania si

Ú rodziców.

Powtarzaj

Èc okreĂlone sïowa, formy mówienia i wzorce, przej-

muje ono

Ăwiat zewnÚtrzny i zaczyna siÚ, wraz z rozwojem ego,

z nim identyfikowa

Ê. Wtedy wïaĂnie nastÚpuje proces uwewnÚtrz-

niania, w którym pojawia si

Ú sïowo „moje”. Gdy powtarzasz to, co

robi

È inni, pozostajÈc jedynie niezidentyfikowanym, nie uczynisz

z tego elementu w

ïasnego ego. Ale jeĂli umysï zrobi z tego „nowego

Ciebie”, wtedy nie zmodelujesz czystej umiej

ÚtnoĂci, ale osobo-

ĂÊ. W ten sposób to, co kiedyĂ nie byïo TobÈ, staje siÚ TobÈ.

W zdecydowanej wi

ÚkszoĂci przypadków, mówiÈc dialogiem wew-

Útrznym „ja”, mówisz „mój tata/moja mama”, oczywiĂcie w wersji

zmienionej w

ïasnymi osÈdami. I choÊ intencjÈ rodziców mogïo byÊ

Ă innego, dziecko nie jest zdolne do odróĝnienia tego, co dostaje

w bezpo

Ărednim doĂwiadczeniu, od gïÚbszej i bogatszej interpre-

tacji. Maj

Èc kilka lat, modeluje brak uwagi ojca i przestaje sobie

dawa

Ê tÚ uwagÚ, przez co czuje siÚ niekochane; po wielu latach

ego projektuje to na zewn

Ètrz i poszukuje rozwiÈzañ np. w part-

nerze, bo te same dialogi, które dziecko s

ïyszaïo z ust ojca (np.

odburkni

Úcia), dorosïe ego wykorzystuje w komunikacji z sobÈ

samym.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

251

Dialogi wewn

Útrzne, wyjÚte na zewnÈtrz i podzielone na role,

to sposoby komunikowania si

Ú ze sobÈ Twoich osobowoĂci. Wyj-

mujesz wi

Úc — poprzez nieidentyfikowanie siÚ i ĂwiadomÈ obser-

wacj

Ú — swoje róĝne ja z wïasnego umysïu i sïuchasz, jak ze sobÈ

rozmawiaj

È. Kto wie, co usïyszysz. Moĝe jedna osobowoĂÊ to maïe

dziecko, uciekaj

Èce i obwiniajÈce siÚ, czujÈce siÚ niebezpiecznie,

którego „wybawc

È” jest agresywny nastolatek, chcÈcy pobiÊ swoich

wrogów i nastawiony krytycznie w stosunku do nich? I te dwie
osobowo

Ăci rozmawiajÈ ze sobÈ z charakterystycznÈ dla siebie into-

nacj

È, akcentowaniem, sïownictwem. Moĝe znajdziesz tam dziecko

zamkni

Úte w sobie, unikajÈce kontaktu z innymi, które tylko prze-

ĝywa w samotnoĂci, a jego przeciwieñstwem jest maïy rozrabiaka,
który celowo zwraca na siebie uwag

Ú. Posïuchaj, co one mówiÈ.

Po raz kolejny dowiesz si

Ú, kim nie jesteĂ.

ĝda z tych osobowoĂci znieksztaïca obraz Ăwiata zewnÚtrz-

nego, projektuj

Èc siebie na niego. Maïe dziecko widzi w dorosïych

np. agresorów, mimo

ĝe nie jest to adekwatne (JU¿ nie jest) dla

dojrza

ïego czïowieka. I mówi do nich swoimi dialogami, uzew-

ÚtrzniajÈc to, jak mówi samo do siebie. Proces siÚ zapÚtla — naj-

pierw jako dziecko s

ïuchasz rodzica (dialog jest zewnÚtrzny);

drugim krokiem jest jego uwewn

Útrznienie procesem modelowa-

nia, co tworzy osobowo

ĂÊ, która zwykle zatrzymuje siÚ na swoim

poziomie rozwoju; trzecim krokiem jest projektowanie wewn

Útrz-

nego

Ăwiata na Ăwiat zewnÚtrzny, czyli uzewnÚtrznianie dia-

logu wewn

Útrznego. Ten proces zamyka jednÈ pÚtlÚ, otwierajÈc

kolejn

È — drugiego ego, z którym komunikuje siÚ umysï; ten ostat-

ni wchodzi w proponowan

È projekcjÚ i w ten sposób historia ïÈczy

dwie strony. Tak samo dzia

ïajÈ wirusy, rozprzestrzeniajÈc siÚ miÚ-

dzy organizmami gospodarzy.

Przyk

ïadowa sytuacja, bÚdÈca pÚtlÈ bez wyjĂcia:

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

252

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

x PoczÈtek pÚtli: Kasia sïyszy od rodzica systematyczne poch-

ïy. Uczy siÚ bycia podziwianÈ i wïÈcza dialogi, wraz z cha-

rakterystycznym dla podziwu sposobem mówienia.

x Kontynuacja pÚtli: Kasia tworzy w sobie osobowoĂÊ, która

uwa

ĝa siÚ za wyjÈtkowÈ. Ta osobowoĂÊ projektuje siÚ na

Ăwiat i dobiera takich partnerów, którzy tÚ wyjÈtkowoĂÊ
potwierdzaj

È. WchodzÈc w te fantomowe relacje, ego reali-

zuje model

Ăwiata w Ăwiecie zewnÚtrznym.

x ¥rodek pÚtli: partnerzy Kasi, potwierdzajÈc jej wyjÈtkowoĂÊ,

sami realizuj

È swój nieĂwiadomy plan — taki, ĝe majÈ oso-

bowo

ĂÊ, która podziwia innych. ¿yjÈ w tym samym Ăwiecie,

ale po drugiej stronie monety.

x Powrót do kontynuacji: partnerzy ci projektujÈ na niÈ gïosy,

które sami uzewn

ÚtrzniajÈ w ramach swoich osobowoĂci.

Te osobowo

Ăci sÈ dopeïnieniem osobowoĂci Kasi.

x Powrót do poczÈtku: Partnerzy Kasi jako dzieci sïyszeli od

swoich rodziców systematyczn

È krytykÚ. UcieleĂnili jÈ, czy-

Èc z niej gïos swojej osobowoĂci. Wyparï on ich wyjÈtko-

ĂÊ, wiÚc zaczÚli jej poszukiwaÊ w Ăwiecie zewnÚtrznym.

To zwi

Èzaïo ich z KasiÈ.

Kolejne pokolenie — dzieci z takich zwi

Èzków bÚdÈ powtarzaïy

historie rodziców. Jedno z nich potraktuj

È jako model Ăwiadomy,

drugie wypr

È. DoroĂli bÚdÈ potrzebowali tego, co wyprÈ, i znajdÈ

partnera, który domknie t

Ú pÚtlÚ.

Terapeuta: Witaj, w czym Ci mog

Ú pomóc?

Ernest: Moja

ĝona mnie kontroluje.

Terapeuta: Czy jej zachowanie przypomina Ci zachowanie kogo

z Twojego domu?

Ernest: Tak, mojego ojca.
Terapeuta: Jaki by

ï?

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

253

Ernest: Gnoi

ï mnie, ustawiaï, byï ciÈgle niezadowolony i wymagaï

bycia lepszym.

Terapeuta dostrzega histori

Ú Ernesta. Zgodnie z zasadÈ duali-

zmu, je

Ăli ktoĂ uwaĝa drugÈ stronÚ relacji za kontrolujÈcÈ, sam

jest kontrolowany. Z jakiego

Ă wzglÚdu Ernest musiaï wiÚc wyprzeÊ

kontrol

Ú, która jest ciemnÈ stronÈ mocy energii mÚskiej. Jej jasnÈ

stron

È jest asertywnoĂÊ, wïasne zdanie, dÈĝenie do celu i organi-

zacja w

ïasnej Ăcieĝki ĝyciowej. WypierajÈc mÚskoĂÊ, Ernest traci

obie strony: jasn

È i ciemnÈ. JeĂli jesteĂ przeciwko noĝowi, nie tylko

zyskasz pewno

ĂÊ odejĂcia od narzÚdzia zbrodni, ale teĝ stracisz

ĝliwoĂÊ posmarowania chleba masïem czy przeciÚcia sznurka.

Nie mo

ĝna straciÊ tylko ciemnej strony czegoĂ bez straty strony

jasnej; jedyn

È metodÈ wyjĂcia z konfliktu jest akceptacja obu

ekstremów i umiej

Útne ĝycie z oboma. W zwiÈzku z tym Ernest

straci

ï nie tylko ciemnÈ czÚĂÊ dotyczÈcÈ gnojenia, ustawiania,

wymogów, ale równie

ĝ jasnÈ, zwiÈzanÈ z pewnoĂciÈ siebie, aser-

tywno

ĂciÈ, nastawieniem na cel. WypierajÈc tÚ czÚĂÊ, wybraï na

partnerk

Ú takie ego, które miaïo predyspozycje do stania siÚ prze-

ciwwag

È dla jego rzekomych braków.

Pytanie dotycz

Èce podobnego zachowania w domu jest zwiÈ-

zane po cz

ÚĂci z powyĝszym — jeĂli wystÚpuje „zarzut” do kogoĂ

innego, wtedy jest to zarzut do siebie, projektowany na zewn

Ètrz.

Powodem zarzucania sobie tego jest istnienie wyparcia.

¿eby coĂ

wyprze

Ê, trzeba zinterpretowaÊ doĂwiadczenie jako negatywne.

A to najcz

ÚĂciej zachodzi w domu i szkole i to stamtÈd ludzie biorÈ

ÚkszoĂÊ swoich negatywnych przekonañ.

Terapeuta: A mama?
Ernest: Kochana, ciep

ïa, zawsze siÚ na wszystko zgadzaïa.

Pytanie o mam

Ú jest zwiÈzane z kalibracjÈ drugiej strony

mechanizmu, czyli energetyki mamy. Ernest tutaj zauwa

ĝa — dla

odmiany — jasn

È stronÚ mocy kobiecoĂci, czyli miïoĂÊ, empatiÚ,

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

254

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

akceptacj

Ú. ModelujÈc jÈ, nie zauwaĝa ciemnej strony, czyli emo-

cjonalno

Ăci, brania winy na siebie, poĂwiÚcania swego ĝycia dla

innych, braku pewno

Ăci. I tÚ stronÚ Ăwiadomie bierze, zaczynajÈc

È ĝyÊ. Modeluje wiÚc to, jaka byïa mama, wypierajÈc to, jaki byï

ojciec. To powoduje,

ĝe w jego ĝyciu pojawia siÚ brak równowagi,

bo cho

Ê „zyskuje” ciepïo, odpowiedzialnoĂÊ, miïoĂÊ, to traci w tym

siebie, odwag

Ú, pewnoĂÊ, siïÚ. Gdyby dla odmiany poszedï w drugÈ

stron

Ú, czyli zmodelowaï ojca, odrzucajÈc mamÚ, wtedy byïby taki

jak jego

ĝona — kontrolowaïby, stawaï siÚ agresywny, atakujÈcy itd.

W obu przypadkach nie ma równowagi — nie mo

ĝe jej byÊ, bo

jeden z elementów

ĝycia zostaï wyparty i nie jest akceptowany.

Jedyn

È formÈ równowagi jest dostÚp do obu ekstremów. Innymi

ïowy: gdy kobiecoĂÊ spotyka siÚ z mÚskoĂciÈ (i mÚskoĂÊ z agre-

sywno

ĂciÈ), to:

x agresja staje siÚ spokojnÈ pewnoĂciÈ, a ulegïoĂÊ podÈĝaniem

z w

ïasnego wyboru;

x kontrola staje siÚ akceptacjÈ, a podporzÈdkowanie równoĂciÈ;
x nastawienie na cel widzi drogÚ i proces, a proces zaczyna

Ú organizowaÊ w perspektywicznÈ przyszïoĂÊ;

x skupienie na jednej rzeczy zyskuje wiÚkszy obraz, a rozpro-

szenie energii potrafi si

Ú skoncentrowaÊ;

x rywalizacja zaczyna budowaÊ, zamiast niszczyÊ, a wspóï-

praca umie ju

ĝ wyznaczyÊ granice wspólnego dziaïania;

x logika staje siÚ emocjonalna, a emocje logiczne.

Podsumowuj

Èc: czïowiek powraca do swojej peïni, ïÈczÈc

w sobie to, co m

Úskie, i to, co kobiece. Èczy swojÈ inteligencjÚ

z g

ïupotÈ. WyjÈtkowoĂÊ z przeciÚtnoĂciÈ. WielkoĂÊ z maïoĂciÈ. Nie

wypiera z siebie niczego, bo jest ca

ïoĂciÈ obejmujÈcÈ cieñ i jasnoĂÊ,

diab

ïa i anioïa. I przestaje uciekaÊ, bo juĝ nie ma przed kim. Akcep-

tuje siebie i widzi,

ĝe jest jÈdrem okrÈĝanym przez dwa ekstrema.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

255

Jest minusem i plusem. I patrzy na nie, obserwuj

Èc ich wza-

jemn

È relacjÚ.

¥WIADOMO¥m WYOBRA¿E

W jakim stopniu to, co widzisz w swojej wyobra

ěni, jest Twoje,

a w jakim stopniu jest to wyuczone i projektowane przez Twoje
ego? Kiedy obraz jest Ci dany, a kiedy pochodzi z umys

ïu, reali-

zuj

Ècego wïasne przekonania? kby zrozumieÊ róĝnice, zaobserwuj

poni

ĝsze obrazy w swojej gïowie:

Pies w pewnym momencie przebiega przez ulic

Ú. Wtedy samochód

przeje

ĝdĝa mu ïapÚ.

Ăwiadczenie to pokaĝe Ci, jak odróĝniÊ projekcjÚ rzeczywi-

sto

Ăci od interpretacji ego. CzytajÈc powyĝszy tekst, nie miaïeĂ

innego wyj

Ăcia, jak przechodziÊ przez proces wizualizacji. Wyo-

bra

ĝenia, które siÚ pojawiïy, na pewnym poziomie zaleĝaïy od Cie-

bie, a na innym nie. Poniewa

ĝ nie moĝna siÚ nie komunikowaÊ,

ïeĂ zdany na przetwarzanie informacji, które zostaïy Ci powyĝej

podane. Tym samym obrazy pojawi

ïy siÚ same i byïeĂ wizualizo-

wany — obrazy pojawia

ïy siÚ same. Ale to, co dokïadnie zoba-

czy

ïeĂ, zaleĝy juĝ od tego, co zaprojektowaïo Twoje ego — czyli

Twój intelekt. Przyk

ïadowo, to od Ciebie zaleĝy, jakiego psa zoba-

czy

ïeĂ — czy maïego, czy duĝego. Równieĝ od Ciebie zaleĝy, gdzie

ïa ta ulica — mogïa byÊ i w Twoim mieĂcie, i na dywanie rysun-

kowym w pokoju dzieci. A gdy psu przejecha

ï ïapÚ samochód, to

ï to resorak czy duĝe auto osobowe? A pies cierpiaï i krwawiï

czy nawet nie zwróci

ï uwagi i pobiegï dalej? To, co zaprojektowaïeĂ

w ramach realizacji przekona

ñ ego, to Twój wybór — choÊ masz

go dopiero wtedy, kiedy zdasz sobie z tego spraw

Ú. WczeĂniej dzia-

ïasz na zasadzie automatycznej reakcji.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

256

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

Nie mo

ĝna siÚ nie komunikowaÊ i nie moĝna myĂleÊ, ĝe siÚ

nie my

Ăli. Dlatego Twój mózg przetwarza obrazy, niezaleĝnie od

tego, czy s

È one przez Twoje ego projektowane, czy teĝ przez nie

odbierane. W obu przypadkach filtr ego interpretuje na bardzo
wielu poziomach to, jak wygl

Èda odbierana informacja. Projekcje,

które tworzysz, b

ÚdÈ zaleĝeÊ od tego, jakie masz przekonania.

Czy istnieje mo

ĝliwoĂÊ postrzegania spoza ego? OczywiĂcie,

ĝe tak. ¥wiadomoĂÊ obserwuje postrzeganie ograniczonych osobo-
wo

Ăci, koncentrujÈc siÚ na tym, co jest, i tym samym umoĝliwia

odró

ĝnienie wyobraĝenia od prawdy. Ale poniewaĝ masz

umys

ï, jakakolwiek myĂl jest jakÈĂ interpretacjÈ, dlatego dopiero

w sytuacji niemy

Ălenia stajesz siÚ rzeczywistoĂciÈ, bo zawieszone

jest separuj

Èce ja. NiemyĂlenie jest zjawiskiem, które pojawia siÚ

tym cz

ÚĂciej, im intensywniej Êwiczysz obecnoĂÊ. ZmieniajÈ siÚ

standardy, bo punktem referencyjnym przestaje by

Ê umysï,

a zaczyna nim by

Ê obserwowana rzeczywistoĂÊ. I coraz dïuĝsze

È momenty bez myĂlenia, przez co tracÈ swojÈ przypadkowoĂÊ.

Byron Katie pisze w jednej ze swych ksi

Èĝek, iĝ nagle zdaje sobie

spraw

Ú, ĝe minÚïy dwie godziny siedzenia przy stole ze szklankÈ

herbaty. W takich chwilach postrzeganie jest transcendentne
i opiera si

Ú na czystej, nieznieksztaïconej percepcji. Czasem

dzieje si

Ú to, gdy ktoĂ oddaje siÚ pasji, ma wypadek samochodowy

i wychodzi z identyfikacji, prze

ĝywa moment wyjÈtkowego wzru-

szenia. Ka

ĝdy czïowiek zna te momenty, ale nie kaĝdy wie, w jaki

sposób do nich dotrze

Ê; nie moĝna ich sobie przypomnieÊ (bÚdzie

to proces mentalny) ani ich zaplanowa

Ê (to równieĝ proces

mentalny).

M-ego nie chce si

Ú pisaÊ. Odczuwa ulgÚ, ĝe napisaïo kolejne linijki.

Kiedy nast

Úpuje obserwacja tego, co siÚ dzieje, czyli rzeczywi-

sto

Ăci majÈcej miejsce w tu i teraz, wówczas proces myĂlenia nie

jest potrzebny — jego miejsce zajmuje percepcja i obserwacja.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

257

Obrazy z teraz s

È dane jako prezent od tao, nie moĝna wiÚc zrobiÊ

obrazu teraz, bo zawsze, gdy o nim pomy

Ălisz, wtedy myĂlisz juĝ

o przesz

ïoĂci. Tao zawsze wymyka siÚ wiÚc umysïowi. Rzeczywi-

sto

ĂÊ moĝna jedynie dostrzegaÊ, ale nie moĝna o niej myĂleÊ —

Ăli siÚ o interpretacjach rzeczywistoĂci, czyli o modelu Ăwiata.

O samej rzeczywisto

Ăci nie moĝesz myĂleÊ, nie miaïbyĂ o czym, bo

È moĝna tylko ĝyÊ. Moĝna mieÊ interpretacjÚ tego, co siÚ rze-

czywisto

ĂciÈ nazywa (i co jest jej modelem), i odnosiÊ siÚ do niej

innymi interpretacjami. S

È to ciÈgle myĂli na temat myĂli.

Kiedy ego wchodzi na poziom wizualizacji, w

ïÈcza wïasny pro-

jektor, na którym zawsze puszcza obrazy przysz

ïoĂci i przeszïoĂci.

To s

È jego filmy i ono nimi ĝyje; chyba ĝe czïowiek zidentyfikuje

Ú z tymi projekcjami. Paradoksalnie nie moĝna bez nich funkcjo-

nowa

Ê efektywnie — nie majÈc obrazów, nie wróciïbyĂ do domu

ani nie zaplanowa

ï podróĝy w jakiejĂ miejsce o jakiejĂ porze. Jed-

nocze

Ănie, gdy planujesz, musisz pozostaÊ obecny, bo wtedy Twoje

plany stan

È siÚ wyznaczaniem wyobraĝonej mapy, ale nie teryto-

rium, którego dotycz

È. Równieĝ gdy wspominasz, masz do czynie-

nia z odwo

ïywaniem siÚ do Ăwiata, który nie istnieje juĝ nigdzie

indziej, tylko w Twojej g

ïowie. A ten Ăwiat jest negocjowalny, jak

ĝda interpretacja.

Terapeuta: Rafale, przeczytaj, co masz napisane na kartce

(podczas szkolenia Praktyk NLP pt. „Psychologia Sukcesu
i Zmiany Osobistej” uczestnicy ucz

È siÚ procesów

przedstawianych na kartkach tej ksi

Èĝki. Jednym z Êwiczeñ jest

opis problematycznej sytuacji, wykorzystywany do pó

ěniejszej

weryfikacji przekona

ñ).

Rafa

ï: Moja dziewczyna powinna mnie sïuchaÊ i zrozumieÊ,

ĝe mam racjÚ.

Terapeuta: Co Ci to da? Co wtedy zyskasz?
Rafa

ï: BÚdÚ wiedziaï, ĝe wiem lepiej.

Terapeuta: A wiedz

Èc, ĝe wiesz lepiej, co zyskasz?

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

258

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

Rafa

ï: BÚdÚ czuï siÚ potrzebny (wyraěna zmiana stanu

emocjonalnego i widoczna regresja wieku

Terapeuta: Kiedy uzna

ïeĂ, ĝe jesteĂ niepotrzebny?

Rafa

ï (wchodzi w stan paniki, który jest hamowany przez

terapeut

Ú; po uspokojeniu siÚ mówi): Gdy miaïem szeĂÊ lat,

urodzi

ïa siÚ moja siostra.

Jedyn

È metodÈ funkcjonowania ego na powyĝszym stadium

ewolucji jest egocentryzm — patrzenie na

Ăwiat przez pryzmat

ïasnej perspektywy jako jedynej istniejÈcej. Dziecko nie rozumie,

ĝe ktoĂ moĝe postrzegaÊ Ăwiat inaczej i ĝe sÈ róĝne modele Ăwiata,
traktuje wi

Úc okreĂlonÈ interpretacjÚ zdarzeñ jako jedynÈ praw-

dziw

È. Dorosïe ego patrzy na Ăwiat pod wieloma kÈtami, ale dzie-

Úce, do pewnego momentu rozwoju, tego nie potrafi. StÈd teĝ

dziecko, otrzymuj

Èc informacje o sobie i o Ăwiecie zawsze od czyn-

nika zewn

Útrznego (najczÚĂciej rodzica), wie, ĝe istnieje tylko

dlatego, i

ĝ inni zwracajÈ na nie uwagÚ. JeĂli nie zwracajÈ, to samo

jej na siebie nie zwróci — bo jeszcze nie ma oparcia modelu
Ăwiata na wïasnym ja, co w tej sytuacji jest jasnÈ stronÈ istnienia
ego (mo

ĝna na sobie polegaÊ). Zaobserwowanie wiÚc, ĝe rodzic

ĂwiÚca czas i uwagÚ drugiemu dziecku, jest rozumiane przez

to pierwsze jako odstawienie na bok i pojawia si

Ú wtedy opisywana

w rozdziale 3. historia o nieistnieniu. Innymi s

ïowy: dziecko ma

wra

ĝenie, ĝe go nie ma. I to powoduje utratÚ dostÚpu do miïoĂci,

która jest silnie zwi

Èzana z rodzicami.

Terapeuta: I co wtedy poczu

ïeĂ?

Rafa

ï (znowu pojawia siÚ stan paniki i znowu terapeuta zwraca

uwag

Ú Rafaïa na obserwacjÚ tego stanu, bez podÈĝania):

¿e jestem niepotrzebny.

Terapeuta: Obejrzyj to wspomnienie za pomoc

È kamery, tak

jakby

Ă widziaï film z Rafaïem jako bohaterem.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

259

Test kamery,

Êwiczenie wywodzÈce siÚ z Racjonalnej Terapii

Zachowa

ñ Maultsby’ego, pozwala odróĝniÊ Ăwiat interpretacji od

Ăwiata mierzalnych faktów. DziÚki niemu oddziela siÚ wspomnie-
nie od ocen, zniekszta

ïceñ, generalizacji i tych wszystkich dodat-

ków, które serwuje zranione ego. Rafa

ï, by aktualizowaÊ swój

umys

ï, musi porzuciÊ myĂlenie dziecka i zaczÈÊ myĂleÊ w taki

sposób, jaki zamanifestuje mu

ĂwiadomoĂÊ. DziÚki temu Êwicze-

niu powstaje

Ărodowisko, w którym ta ĂwiadomoĂÊ moĝe siÚ zmie-

Ê w komunikacjÚ z intelektem.

Rafa

ï: WidzÚ, jak stojÚ…

Terapeuta (przerywaj

Èc): WidzÚ Rafaïa, jak stoi…

Rafa

ï: Tak, widzÚ Rafaïa, jak stoi obok swoich rodziców,

odwrócony do nich plecami. Oni przytulaj

È maïÈ córeczkÚ

i go odrzucaj

È. To straszne!

Terapeuta (przerywaj

Èc): Rafale, czy kamera zobaczy to, ĝe ktoĂ

jest odrzucany? Czy ma

ïy chïopiec wylÈdowaï na Ăcianie,

kiedy zosta

ï odrzucony? Czy kamera uwaĝa, ĝe coĂ jest straszne

lub

ĝe nie jest?

Rafa

ï (ĂmiejÈc siÚ): Nie, nie zobaczy. I kamera nie ma wïasnego

zdania. A wi

Úc rodzice przytulajÈ maïÈ córeczkÚ.

Terapeuta: I co?
Rafa

ï: No i nic! (Jest wyraěnie rozentuzjazmowany).

Terapeuta: Czy z punktu widzenia Ciebie jako doros

ïego

Úĝczyzny, racjonalnie myĂlÈcego, uwaĝasz, ĝe jest

to normalne,

ĝe niemowlÚ siÚ trzyma na rÚkach i przytula,

czy mo

ĝe uwaĝasz, ĝe rodzice nie powinni tego robiÊ?

Rafa

ï: Powinni. Zrobiïbym tak samo.

Terapeuta: Czy Kamila nadal powinna przyznawa

Ê Ci racjÚ?

Rafa

ï: Nie. Jest OK.

Ego trzyma si

Ú tego, co wie. A wie tyle, ile umoĝliwia ciÈgïe

korzystanie ze starych wzorców, które co prawda by

ïy adekwatne

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

260

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

kiedy

Ă, ale dzisiaj juĝ nie sÈ. A jakie sÈ? Nie dowiesz siÚ, jeĂli nie

sprawdzisz. Jedyn

È formÈ sprawdzenia jest Ăwiadoma obserwacja

i pochodz

Èca z niej ocena (jeĂli proces jest odwrotny, to ocenia

ego). Dlatego terapeuta zaproponowa

ï Rafaïowi Êwiczenie, za

pomoc

È którego byï on w stanie oddzieliÊ to, co do wspomnienia

doda

ïo ego. Kamera nie zobaczy odrzucenia, bo to nie fakt, ale

interpretacja. Kamera nie zobaczy równie

ĝ „siebie” (bo nie ma

osobowo

Ăci, co jest kolejnym zabiegiem pozwalajÈcym na odejĂcie

od identyfikacji), st

Èd teĝ oglÈdajÈc maïego Rafaïa, „ten”, który

ogl

Èda, przestaje siÚ z nim identyfikowaÊ i widzi swoje ego „na

talerzu”. A przez to zupe

ïnie inaczej je postrzega. Kamera równieĝ

nie ocenia i nie nadaje znaczenia emocjonalnego. Kamera reje-
struje fakty. I jest to umiej

ÚtnoĂÊ obserwowania, której Êwiczenie

prowadzi do zmniejszenia ilo

Ăci projekcji i zwiÚkszenia kontaktu

z rzeczywisto

ĂciÈ. Punktem odniesienia znowu staje siÚ w wiÚkszej

mierze to, co jest, a w mniejszej ego.

Obrazy robione przez ego s

È jego projekcjami opartymi na prze-

konaniach.

Terapeuta: Jaki masz cel?
Filip: Chc

Ú mieÊ ïadnÈ sylwetkÚ.

Terapeuta: Po co?
Filip:

¿eby inni mnie podziwiali.

Filip wyobra

ĝa sobie, ĝe zmieniajÈc swój wyglÈd, zaakceptuje

siebie. Jest to jednak nieosi

Ègalne: nie moĝna zaakceptowaÊ sie-

bie, wychodz

Èc z zaïoĝenia, ĝe trzeba speïniÊ pewne warunki, by

to nast

Èpiïo. To sprzecznoĂÊ, bo nie moĝna akceptowaÊ siebie,

jednocze

Ănie odrzucajÈc siebie. ProjektujÈc wynik na przyszïoĂÊ,

proponuj

Èc ïadnÈ sylwetkÚ w obrazie, ego ucieka od negatywnego

odczucia bólu, które powi

Èzaïo z przeszïoĂciÈ. Obraz ïadnej sylwetki

ucieka od obrazu z

ïej sylwetki, która przykrywa przekonanie o wïa-

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

261

snej gorszo

Ăci. Wizualizacja tego celu jest wiÚc oparta na ucieka-

niu od przesz

ïoĂci i wynika z projekcji ego.

Terapeuta: I jak to sobie wyobra

ĝasz?

Filip:

¿e siÚ na mnie patrzÈ, ĝe mówiÈ do mnie, jaki jestem fajny,

ĝe siÚ przy nich dobrze czujÚ.

Filip idzie dalej w wyobra

ĝenie: tworzy sobie fantazjÚ na temat

ĝ osiÈgniÚtego celu. TworzÈc te obrazy, widzi w nich innych

ludzi — ale to nie inni ludzie, to on sam. Taki proces, w którym ego
wysy

ïa swoje poglÈdy na innych, nazywa siÚ projekcjÈ. NastÚpuje

tu zamiana w

ïasnych osobowoĂci na reprezentacje innych osób.

Innymi s

ïowy: ludzie, których w tym obrazie wyobraĝa sobie Filip,

nie istniej

È — to on tak widzi siebie, wkïadajÈc wïasne osÈdy w usta

wyobra

ĝonych, wyglÈdajÈcych inaczej niĝ on osób. Przykïadowo,

Ăli wyobraĝa sobie, ĝe patrzy na niego kobieta, to tÈ kobietÈ (nawet

Ăli jest reprezentacjÈ jego dziewczyny), jest jego ego, za niÈ prze-

brane. Mówi ono jej g

ïosem, ale te treĂci sÈ projektowane przez

samo ego. To oczywiste — jedyn

È prawdziwÈ sytuacjÈ, w której

kto

Ă do Ciebie cokolwiek mówi, jest rzeczywistoĂÊ, w jakiej to siÚ

dzieje. Wyobra

ĝenie sytuacji nigdy nie jest oparte na obiektywnej

prawdzie, ale na projekcjach ego. To, co powiedz

È ludzie na temat

czyjej

Ă sylwetki, zaleĝy wiÚc od tych ludzi, a nie od ego, które siÚ

na nich projektuje, wchodz

Èc w ich buty.

]

mwiczenie

Wyobra

ě sobie, ĝe teraz mówi do Ciebie Twój znajomy. WidzÈc go,

zadaj sobie pytanie, czy jeste

Ă pewien, ĝe tak wyglÈda. Czy dokïad-

nie taki ma wzrost i tak

È wagÚ? Czy mówi tak, jak Ty to sobie pro-

jektujesz dialogiem wewn

Útrznym? Zadaj sobie pytanie, ile ma lat

w tym wyobra

ĝeniu, i uĂwiadom sobie, ĝe ten obraz nie jest z teraě-

niejszo

Ăci, ale z przeszïoĂci (czasem bardzo zamierzchïej). To nie

Twój znajomy — to Twoja interpretacja Twojego znajomego.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

262

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

To Twoje ego, mówi

Èce do Ciebie. To, krótko mówiÈc, Ty sam.

Prawdziwy znajomy mo

ĝe zaistnieÊ dopiero wtedy, kiedy z nim bÚ-

dziesz rzeczywi

Ăcie rozmawiaï.

Taka projekcja jest powodem ogromnych ilo

Ăci identyfikacji,

bo nie ka

ĝdy czïowiek zdaje sobie sprawÚ, ĝe wyobraĝajÈc sobie,

co mówi

È do niego inni, tak naprawdÚ mówi do siebie sam (bo

jego interpretacja tej osoby to jego w

ïasne ego), w ich „wizualnym

przebraniu”. Oczekiwanie Filipa:

Inni patrz

È na mnie, mówiÈ do mnie, jaki jestem fajny, dobrze

Ú przy nich czujÚ.

W t

ïumaczeniu na jÚzyk algorytmów brzmi to tak:

Chc

Ú na siebie tak patrzeÊ i mówiÊ sobie, ĝe jestem taki fajny,

i dobrze si

Ú czuÊ przy sobie; i mam przekonanie, ĝe osiÈgnÚ to,

ÚdÈc innym niĝ teraz, a teraz jestem gorszy.

Jest to kolejny poziom wyobra

ĝeñ, które produkuje ego. Gdy

zaczniesz obserwowa

Ê, ile czasu Twoje ego spÚdza na projektowa-

niu Ci tego, co rzekomo b

Údzie, albo tego, co byïo, zyskasz nowe

pole do

Êwiczenia miÚĂnia ĂwiadomoĂci. Zaczniesz teĝ odróĝniaÊ

poziom wyobra

ĝeñ opartych na Twojej wiedzy i doĂwiadczeniu

od projekcji ego, które pochodz

È z wypartych cieni i tworzÈ takie

projekcje, jak u Filipa. ]

]

mwiczenie

Za ka

ĝdym razem, gdy pojawiÈ siÚ wyobraĝenia, obserwuj je bez

oceniania. Tak, by

Ă pozostaï Ăwiadomy filmu, który ma miejsce.

Nie zmieniaj go ani nie pod

Èĝaj za nim, po prostu oglÈdaj go tak,

jakby

Ă byï przed telewizorem. mwicz tÚ umiejÚtnoĂÊ.

Po jakim

Ă czasie zacznij dodawaÊ kolejny fragment Êwiczenia,

którym jest pytanie: „sk

Èd pochodzi ten film?” i obserwuj, czy

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

263

jest to projekcja oparta na faktach i Twoim do

Ăwiadczeniu (np.

widzisz burzowe chmury i przewidujesz,

ĝe bÚdzie padaÊ — to

racjonalny wniosek), czy na historiach Twego ego (np. widzisz
atrakcyjn

È osobÚ i projektujesz, jak bÚdziesz przez niÈ podziwiany

podczas wspólnej rozmowy, albo idziesz po ulicy i my

Ălisz, ĝe prze-

jedzie Ci

Ú samochód, choÊ nie ma do tego ĝadnych podstaw).

W kolejnych ods

ïonach, obserwujÈc wizualizacje ego, rozpo-

znaj dialogi wewn

Útrzne zwiÈzane z tymi obrazami i poszukaj prze-

kona

ñ, znajdujÈc core story i core feeling, na podstawie których

te przekonania s

È budowane. Gdy obejmiesz je ĂwiadomoĂciÈ,

przestan

È juĝ siÚ pojawiaÊ.

Obserwuj znowu bez oceniania, tak jakby

Ă miaï przed sobÈ

kamer

Ú. Ona nie ocenia, nie porównuje, ona skupia siÚ jedynie

na faktach. Porzucaj ka

ĝdÈ opiniÚ ego i obserwuj Ăwiat takim, jakim

zarejestruje go kamera. ]

¥WIADOMO¥m ZACHOWA

Zachowania to forma realizacji

Ăwiata ego albo tao w materii.

Zachowania tworz

È modele — to dziÚki nim masz na czym sie-

dzie

Ê, masz co oglÈdaÊ w telewizji, moĝesz nosiÊ ubrania, jeědziÊ

samochodem itd. Zachowania umo

ĝliwiajÈ stworzenie materii,

do czego nie s

È zdolne ani odczucie, ani myĂl, ani emocja (choÊ

ïywajÈ one na to, co siÚ dzieje z ciaïem, w którym siÚ pojawiajÈ).

To po nich rozpoznaje si

Ú wyniki i efekty, to one decydujÈ o rezul-

tatach albo pora

ĝkach w Ăwiecie ego, mimo ĝe szczÚĂcie jest sta-

nem bytu, a nie wynikiem podejmowanych dzia

ïañ.

Zachowania mog

È byÊ oddane ego i wtedy majÈ na celu stwo-

rzenie takiego modelu

Ăwiata, jaki bÚdzie jak najbardziej przypo-

mina

ï ten, w który wierzy ego. Wtedy dziaïania podporzÈdkowujÈ

mu si

Ú i sÈ wynikiem istnienia algorytmów zwiÈzanych z myĂlami

i emocjami. Ka

ĝde zachowanie ego jest rozpoznawalne jako element

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

264

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

Úkszej caïoĂci, np. po sposobie siedzenia moĝesz rozpoznaÊ,

z jakim wiekiem osobowo

Ăci ktoĂ jest w danej chwili zidenty-

fikowany.

M-ego my

Ăli, ĝe juĝ czas skoñczyÊ tÚ ksiÈĝkÚ. I ĝe ludzie nie pomy-

ĂlÈ, ĝe juĝ jest znuĝone.

Jest wiele charakterystycznych zachowa

ñ, które z wiÚkszym

prawdopodobie

ñstwem moĝna zakwalifikowaÊ do okreĂlonych

Ăli (choÊ zachowania sÈ tak naprawdÚ myĂlami, a tu uczysz

Ú ich odróĝniania i okreĂlania jako odrÚbnej kategorii tylko ze

wzgl

Údu na proces Êwiczenia):

x uderzenia, walniÚcia, krzyki i inne przejawy agresji — sÈ

powi

Èzane z gniewem i zïoĂciÈ pochodzÈcymi z lÚku;

x ĂwiecÈce siÚ oczy, uĂmiechniÚte w charakterystycznym gry-

masie usta, eksponowanie cz

ÚĂci ciaïa uznanych za seksu-

alne, wyprostowana postawa — pycha i duma, a tak

ĝe

ĝÈdanie;

x postawa ciaïa ĂciÈgniÚta w dóï, brak kontaktu wzrokowego,

czasem dr

ĝenie — lÚk, wstyd, poczucie winy;

x czÚste sprawdzanie telefonu, machanie nogami, drapanie

Ú, stukanie palcami — tymi zachowaniami ucieka siÚ

od napi

Úcia.

Powy

ĝsze przykïady nie sÈ przekazywane jako wiÈĝÈce zasady —

bo zawsze to kontekst je definiuje — ale jako pewne wskazówki, na
które mo

ĝna zwróciÊ uwagÚ. mwiczÈc wszystkie „typy” Ăwiado-

Ăci, jakie zostaïy tu przedstawione, bÚdziesz potrafiï spojrzeÊ

w g

ïÈb ego i rozpoznaÊ mechanizmy, którymi siÚ ono kieruje. Bez

tego b

Údziesz jedynie widziaï zachowanie i je oceniaï, choÊ jest

ono tylko jednym z elementów ca

ïoĂci i efektem ubocznym pew-

nych ukrytych odczu

Ê. Zobaczysz kogoĂ, kto siedzi i patrzy w sufit,

i Twoje ego stwierdzi,

ĝe to znudzenie — a wcale tak nie musi

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

265

Ê. Równie dobrze moĝe to byÊ moment peïnego spokoju. Dlatego,

aby mo

ĝliwa byïa kalibracja w oparciu na rzeczywistej sytuacji,

w obecno

Ăci pozwolisz sobie takĝe na wspóïodczuwanie i dziÚki

tej empatii odczujesz, co dzieje si

Ú z drugÈ stronÈ. To da Ci peï-

niejszy obraz. Na pozór

Ăwiat ego i Ăwiat ĂwiadomoĂci wyglÈdajÈ

tak samo i, jak mówi stare powiedzenie: przed o

Ăwieceniem widaÊ,

jak kto

Ă rÈbie drzewo, po oĂwieceniu widaÊ, jak ten ktoĂ rÈbie

drzewo. Ale mi

Údzy jednym i drugim istniejÈ takĝe róĝnice.

Gdy oddajesz zachowania

ĂwiadomoĂci, jesteĂ robiony. Twoje

Úce poruszajÈ siÚ same, Twoje usta mówiÈ to, co przekazuje tao,

Twoje nogi id

È same, a pïuca wypeïniajÈ siÚ powietrzem. Wszystko

pochodzi z energii, która bezwysi

ïkowo CiÚ porusza. Poniewaĝ

umys

ï jest czysty, tworzy siÚ w nim przestrzeñ na podejmowanie

oczywistych decyzji. Wiesz, co masz robi

Ê. Nie masz ĝadnych wÈt-

pliwo

Ăci i to widaÊ w Twoich zachowaniach, które stajÈ siÚ lekkie

i zwiewne, bez u

ĝycia ĝadnej siïy. Nawet idÈc, stajesz siÚ niewi-

dzialny dla ego innych, bo jeste

Ă tak cichy i zïÈczony z tao, ĝe

stajesz si

Ú takim samym jego elementem, jak trawa, samochody,

ptaki, powietrze. Znika Twoje ja.

Zachowania pochodz

Èce z obecnoĂci sÈ pïynne. Nie zatrzymujÈ

Ú nagle, nie robiÈ niepotrzebnych zwrotów, caïoĂÊ idzie w tym

samym, spójnym kierunku. S

È zwiewne i nie ma w nich zrywów,

bo nie ma nag

ïych zmian decyzji — nawet gdy kierunek siÚ zmie-

nia, przej

Ăcie jest arcydelikatne.

Zaczyna Ci

Ú charakteryzowaÊ gracja i poddanie siÚ czemuĂ

Úkszemu. To tao TobÈ porusza i tao TobÈ zawiaduje, a Ty nie

stawiasz oporu, tak samo jak kamie

ñ na Ărodku rzeki, mimo ĝe jest

zbudowany z innej substancji, jednak nie blokuje wody, która nie
walczy z nim i go op

ïywa. Kiedy poïoĝysz siÚ na wodzie tak samo,

jak k

ïadzie siÚ patyk, wtedy nie bÚdziesz jej próbowaï przeszkodziÊ;

a i tak nie mo

ĝesz, bo przecieĝ woda zawsze pïynie, tak samo jak

ĝycie.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

266

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

Zachowania oddane tao s

È bezwysiïkowe i ciche — nigdy nie

robi si

Ú nic wiÚcej, niĝ siÚ powinno. Dlatego istnieje poziom ciszy

niewerbalnej, tak samo jak ciszy werbalnej; gdy nie ma dialogów
wewn

Útrznych, wtedy jest cisza w gïowie i robi siÚ miejsce na sïy-

szenie tego, co jest w rzeczywisto

Ăci. Kiedy ciaïo nie ma ĝadnego

ruchu do wykonania, wtedy pozostaje w ciszy, nazywanej w tym
przypadku bezruchem. Jest w takiej pozycji, w jakiej ca

ïy czas

odpoczywa czy spoczywa, wracaj

Èc do miejsca z zerowÈ grawitacjÈ.

W tej ostatniej nie ma

ĝadnego oporu, a ciaïo staje siÚ elementem

rzeczywisto

Ăci, która z niÈ wspóïpracuje. To chwile, gdy z TwojÈ

obecno

ĂciÈ ïÈczy siÚ natura, bo znowu do niej wracasz. Ego chce

zawsze podporz

ÈdkowaÊ sobie naturÚ, a obecnoĂÊ jÈ obejmuje.

Cia

ïo powraca do niej, w bezruch, bez zbÚdnych ruchów, bez wier-

cenia si

Ú, bez zmieniania ciÈgle pozycji. WyjĂciem jest nie ustalona

poza, ale jej brak, czyli nieistnienie.

Procesy wewn

Útrzne dziejÈ siÚ samoistnie. I choÊ ego w maïym

stopniu potrafi wp

ïynÈÊ na bicie serca czy dziaïanie ĝoïÈdka, to

jednak ci

Ègle chce kontrolowaÊ na tyle, na ile potrafi — np. oddech.

Gdy przestajesz to robi

Ê i poddajesz siÚ, mÈdroĂÊ ciaïa przejmuje

prowadzenie organizmu. Kiedy obserwujesz te procesy, odkrywaj

Ú przed TobÈ nowe moĝliwoĂci. Jeden z poddanych badaniom

mistrzów jogi potrafi

ï kontrolowaÊ produkcjÚ swoich czerwonych

krwinek i poziom temperatury w ró

ĝnych miejscach ciaïa. TÚ

umiej

ÚtnoĂÊ nabyï po wielu latach praktyk medytacyjnych. ¥wiaty,

które nie s

È na dzieñ dzisiejszy moĝliwe, stajÈ siÚ osiÈgalne wraz

z rozwojem mi

ÚĂnia ĂwiadomoĂci.

Zdrowiejesz. Mniej stresu uwalnia Ci

Ú od wielu chorób z nim

zwi

Èzanych. CiĂnienie Twojej krwi wraca do normy. Puls jest wol-

niejszy, a Ty czujesz wi

Úcej energii. JesteĂ spokojniejszy, weselszy,

radujesz si

Ú wiÚcej, co wpïywa na produkcjÚ endorfin i serotoniny.

Odchodz

È takĝe negatywne emocje, a wraz z nimi wspomnienia

cia

ïa (pamiÚÊ somatyczna) — napiÚcia, kompulsje, zautomaty-

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

267

zowane reakcje. Odchodzi gryzienie paznokci, zaciskanie z

Úbów,

drapanie si

Ú, wiercenie, swÚdzenia, alergie, migreny i masa innych

objawów, bo cia

ïo przestaje byÊ obciÈĝane umysïem.

¥WIADOMO¥m NAWYKÓW

Nawyki to zautomatyzowane zachowania, których systematyczne
powtarzanie zbudowa

ïo szereg reakcji, jakie staïy siÚ normÈ w ciele

i umy

Ăle. Wszelkie uzaleĝnienia sÈ nawykami i stanowiÈ bardzo

konkretny model uciekania od cierpienia. Maj

È swój algorytm dzia-

ïania i poznanie go zawsze daje moĝliwoĂÊ poznania swego ego,
a ono jest ostatecznym uzale

ĝnieniem. JesteĂ uzaleĝniony

od my

Ălenia.

Terapeuta: W jaki sposób mog

Ú Ci pomóc?

Bartek: Jestem uzale

ĝniony od masturbacji.

Terapeuta: OK, a co sobie wyobra

ĝasz, gdy siÚ masturbujesz?

Bartek: Ogl

Èdam filmy porno.

Terapeuta: Jakie konkretnie sceny wybierasz?
Bartek: Seks grupowy, wielu facetów i jedna kobieta.
Terapeuta: Co sobie mówisz, gdy ogl

Èdasz te sceny?

Bartek (zawstydza si

Ú): ¿eby jÈ waliï mocniej, ĝe to suka,

ĝe jest gïupia.

Terapeuta: I co czujesz, mówi

Èc to do siebie?

Bartek:

¿e mam kontrolÚ.

Terapeuta: A co my

Ălisz o tych facetach?

Bartek:

¿e sÈ silni i mocni, ĝe dupa na nich leci.

Bartek nie jest uzale

ĝniony od masturbacji, ale od poczucia

kontroli — i jest to uzale

ĝnienie kaĝdego ego, choÊ nie kaĝde siÚ

masturbuje. Ta ch

ÚÊ kontroli wypïywa z przekonania o jej braku,

Èd poszukiwania przez Bartka mÚĝczyzn silnych i majÈcych

ïadzÚ. Wïadza jest ogromnÈ iluzjÈ, a kaĝdy wïadca musi mieÊ

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

268

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

poddanych, od których si

Ú uzaleĝnia. Bez nich jest tylko ego, które

czuje si

Ú gorsze od innych. Skoro Bartek chce zobaczyÊ siebie

(bo projektuje si

Ú na bycie jednym z tych mÚĝczyzn) jako silnego

i maj

Ècego wïadzÚ, to znaczy, iĝ uwaĝa, ĝe jest sïaby i wïadzy nie

ma. Traci wi

Úc odpowiedzialnoĂÊ za swoje ĝycie i od poczucia

gorszo

Ăci ucieka w masturbacjÚ, choÊ na krótkÈ chwilÚ przykrywa-

ÈcÈ mu wstyd, który powiÈzaï z wïasnÈ osobÈ.

Algorytm ka

ĝdego nawyku opiera siÚ na powtarzaniu danej

czynno

Ăci, aĝ w pewnym momencie mózg uczy siÚ, ĝe ma tÚ czyn-

ĂÊ zautomatyzowaÊ. I to robi. CzynnoĂciÈ jest równieĝ myĂlenie

w okre

Ălony sposób, np. myĂli i dziaïania depresyjne, które z cza-

sem staj

È siÚ chlebem powszednim. NauczyÊ siÚ moĝna wszyst-

kiego, mimo

ĝe czasem jest to okupione stratami — np. nigdy nie

smakuje pierwszy kieliszek wódki, ale po wielu powtórzeniach
picie staje si

Ú nawykiem.

¿eby powtarzaÊ nawyk, trzeba mieÊ motywacjÚ. Motywacja

rodzi si

Ú z potrzeby, której ěródïo pojawia siÚ znacznie wczeĂniej;

innymi s

ïowy: naïóg zaczyna siÚ duĝo wczeĂniej niĝ przed

pierwszym kieliszkiem, papierosem itd.

Terapeuta: Bartku, jaka scena przychodzi Ci do g

ïowy

z przesz

ïoĂci, w której nie miaïeĂ siïy ani mocy?

Bartek: Tylko taka, jak w szkole wszyscy koledzy palili papierosy,

a ja nie pali

ïem, bo nie pozwalali mi rodzice. I ciÈgle siÚ ze mnie

Ămiali.

Terapeuta: I co wtedy pomy

ĂlaïeĂ o sobie?

Bartek (smutnieje):

¿e jestem gorszy i sïabszy od nich.

Motywacja u Bartka to ucieczka od poczucia gorszo

Ăci, które

wyzwoli

ïo siÚ w typowej sytuacji nastolatka szukajÈcego akcepta-

cji w

Ăród rówieĂników. To teĝ ma jeszcze gïÚbsze podïoĝe (dom

rodzinny), ale w tej chwili to bez znaczenia. Uciekanie w mastur-
bacj

Ú jest wiÚc oczywistÈ formÈ „rozwiÈzywania” problemu przez

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

269

ego: jak nie kijem go, to pa

ïÈ; jak coĂ nie dziaïa, zrobiÊ to samo

w innej formie; skoro nie czarne, to bia

ïe (a nie, przykïadowo, zie-

lone); z deszczu pod rynn

Ú. Gdy Bartek zaakceptuje siebie, do

ïowy nie przyjdzie mu poniĝanie innych, by ich kosztem budowaÊ

siebie. Wtedy pojawi si

Ú ciemna strona mocy naïogu.

Terapeuta: Czy ogl

Èdanie filmów porno zmienia Twoje zdanie

o sobie?

Bartek: Nie, jest jeszcze gorzej. Po takiej masturbacji mam

ogromne wyrzuty sumienia.

Terapeuta: Czy zdajesz sobie spraw

Ú z tego, jak ta kobieta siÚ

czuje w tej sytuacji?

Bartek: Podoba jej si

Ú?

Terapeuta: Zastanów si

Ú. Kilku goĂci, których nie znasz,

wypuszcza Ci na twarz swoje p

ïyny ustrojowe po bolesnym

biciu Ci

Ú i wyzywaniu od szmat. Podobaïoby Ci siÚ to?

Bartek: Ale ona wygl

Èda, jakby jej siÚ podobaïo.

Terapeuta: Obejrzyjmy film razem. Poka

ĝÚ Ci coĂ.

Jednym z typowych zniekszta

ïceñ pornografii jest uprzedmio-

towienie roli kobiety i uczynienie z niej rzeczy, która s

ïuĝy do

zaspokajania w

ïasnych potrzeb. ¿eby pójĂÊ na taki ukïad, kobieta

musi mie

Ê okreĂlone przekonania, które na ogóï wypïywajÈ z trau-

matycznych prze

ĝyÊ z przeszïoĂci. Moĝe byïa molestowana i teraz

potrzebuje realizowa

Ê iluzjÚ niezaleĝnoĂci i kontroli, moĝe nie zna

innych metod zarabiania pieni

Údzy, moĝe jest uzaleĝniona od nar-

kotyków? Z pewno

ĂciÈ w Ărodowisku pornografii nie ma mowy

o dost

Úpie do akceptacji, radoĂci, miïoĂci i innych wibracji, na

których ludzie buduj

È swoje szczÚĂcie.

Powodem, dla którego terapeuta decyduje si

Ú obejrzeÊ film

z Bartkiem, jest ch

ÚÊ pomocy mu w zmianie przekonañ i filtrów,

które te ostatnie tworz

È. Argumentem wielu gwaïcicieli jest: „ona

tak chcia

ïa”, choÊ ofiara twierdzi zupeïnie co innego. Jest to jednak

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

270

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

przekonuj

Èce dla sprawcy przeramowanie, zmieniajÈce gwaït

w stosunek seksualny za zgod

È i ochotÈ obu stron, co jednak jest

ïkowicie niezgodne z prawdÈ. Póki Bartek ma przekonanie, ĝe

kobieta tego chce, pragnie i o tym marzy, póty zauwa

ĝa tylko

zniekszta

ïcone „dowody” na to, w co wierzy. JeĂli jednak Bartek

zobaczy,

ĝe miÚdzy grÈ aktorskÈ a rzeczywistoĂciÈ sÈ róĝnice,

wtedy na podstawie tego do

Ăwiadczenia bÚdzie mógï zmieniÊ prze-

konanie. Czy je jednak zmieni, zale

ĝy juĝ tylko od niego.

Opisywana sytuacja mia

ïa miejsce w rzeczywistoĂci, pod-

czas jednego ze szkole

ñ (Praktyk NLP, pt. „Psychologia Sukcesu

i Zmiany Osobistej”), gdy na

Ărodku sceny wspomniany chïopak

ogl

Èdaï z Mateuszem film dla dorosïych. W czasie tego pokazu

Mateusz zatrzymywa

ï na krótkie chwile film i pokazywaï Bartkowi

sceny, w których kobieta przechodzi

ïa przez ból, ěle siÚ czuïa albo

ïa caïkiem nieobecna. Dopiero po tych pokazach mÚĝczyzna

zobaczy

ï, jak ogromna iloĂÊ jej grymasów byïa udawana, ile scen

ïo zainscenizowanych, ile jÚków wymuszonych. W ten sposób

zmieni

ï swoje spojrzenie na sytuacjÚ i pojawiï siÚ u niego cieñ por-

nografii jako brudnej, wykorzystuj

Ècej ludzi konsumenckiej insty-

tucji. Ten cie

ñ jest widoczny dopiero po usuniÚciu mechanizmów

obronnych, z których jednym by

ïo stwierdzenie: „kobieta tego

pragnie”.

To poczucie gorszo

Ăci wpÚdziïo Bartka w naïóg, który póki co

jest potrzebny. Jednak ka

ĝda masturbacja powoduje wzmocnie-

nie tego poczucia gorszo

Ăci. Gdy caïujesz kogoĂ z miïoĂci, to jÈ

wzmacniasz. Gdy masturbujesz si

Ú ze wzglÚdu na poczucie gor-

szo

Ăci, to je wzmacniasz. Zawsze zapÚtlasz siÚ o swojÈ intencjÚ,

Úc zwracaj uwagÚ, jaka jest i czy wypïywa z ego, czy z tao.

Bartek dosta

ï zadanie obserwowania swoich myĂli podczas oglÈ-

dania filmów porno. Mia

ï je spisywaÊ na kartce, a potem kwestio-

nowa

Ê. Okazaïo siÚ, ĝe wszystkie z nich krÚcÈ siÚ dookoïa kontroli

i ch

Úci dominacji. MÚĝczyzna obserwowaï takĝe swoje poczucie

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

271

gorszo

Ăci, które pojawiaïo siÚ u niego w wielu innych sytuacjach

ĝyciowych. Zaprzyjaěniï siÚ z nim, inwestowaï coraz mniej w zacho-
wania ego z niego wynikaj

Èce. Po kilku miesiÈcach takiej obser-

wacji przesta

ï oglÈdaÊ filmy porno. Potem juĝ prawie w ogóle siÚ

nie masturbowa

ï. Ostatnim zadaniem byïa masturbacja bez obra-

zów i dialogów, by skupi

Ê siÚ na czystej kinestetyce. Tym samym

Bartek od

ïÈczyï przyjemnoĂÊ idÈcÈ z wizualizacji ego od odczuÊ,

które w ogromnym stopniu zmieni

ïy jego relacjÚ z sobÈ. Odeszïo

poczucie winy i wstydu, bo wiedzia

ï, ĝe robiï coĂ dla siebie, a nie

dla ego.

W ka

ĝdym przypadku, aby pojawiï siÚ naïóg, musi istnieÊ znie-

kszta

ïcenie na poziomie obiektu tego naïogu i potrzeby, którÈ on

realizuje. Dla przyk

ïadu alkohol nie jest alkoholem, ale: terapeutÈ

(bo s

ïuĝy ego do rzekomego rozwiÈzywania problemów), kolegÈ

(buduje relacje z innymi), wype

ïniaczem czasu (bo nie ma co

robi

Ê), Ărodkiem relaksujÈcym (pozwala siÚ odprÚĝyÊ), wyrazem

pozwolenia sobie na co

Ă (gdy ktoĂ ma kontrolujÈcÈ osobowoĂÊ,

która pilnuje okre

Ălonego stylu ĝycia).

M-ego tak ma — pozwala sobie na lampk

Ú wina, a przecieĝ nie

powinno pi

Ê, tylko dbaÊ o zdrowie.

Za ka

ĝdym razem wiÚc obiekt naïogu rzekomo daje ego coĂ,

do czego w rzeczywisto

Ăci nie jest kompetentny. Alkohol nie ma

ïaĂciwoĂci terapeutycznych, nie jest zdolny do bycia towarzyskim,

nie mo

ĝe zapeïniÊ czasu (bo nie ma czego zapeïniaÊ i nie zna siÚ

na zegarku), nie generuje emocji (cho

Ê moĝna wygenerowaÊ je

u siebie, pij

Èc go), nie wyraĝa teĝ niczego. Na podstawie zdro-

worozs

Èdkowych schematów sïuĝy do okreĂlonych celów — ale

w przypadku na

ïogu ĝaden z nich siÚ nie pojawia. Tak samo jest

z papierosami, masturbacj

È, seksem, jedzeniem, a takĝe z wieloma

innymi na

ïogami, wystÚpujÈcymi w róĝnych formach.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

272

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

Niektóre z na

ïogów sÈ oficjalnymi problemami spoïecznymi, ale

ÚkszoĂÊ z nich — nawyków — nie pojawia siÚ w kategoriach pro-

blemów, bo nie jest rozpoznana jako negatywna. W

Ăród nich znaj-

duj

È siÚ: oglÈdanie telewizji, korzystanie z internetu, jedzenie,

Ălenie i wszelkie inne zachowania, które sïuĝÈ do uciekania od

czego

Ă. Gdy robisz cokolwiek, co pomaga uniknÈÊ jakiejĂ emocji,

to pod

ÈĝajÈc w to zachowanie, bÚdziesz budowaï nawyk — bo

zachowanie, wynikaj

Èc z tego samego odczucia, jest powtarzalne

w identycznych okoliczno

Ăciach. Przykïadowo, gdy ktoĂ ma odczu-

cie pustki, mo

ĝe uciekaÊ od niego w internet. Albo od spiÚcia

w papierosa. Po pewnym czasie reakcja jest ju

ĝ zautomatyzowana.

]

mwiczenie

Obserwacja na

ïogów to rozpoznanie powtarzajÈcych siÚ wzorców.

Aby

Ă mógï je rozpoznaÊ, zacznij uĝywaÊ tego oto rozróĝnienia:

Zawsze, gdy:

w kontekstach:

to wtedy:

x sïyszÚ X
x widzÚ X /

dostrzegam /
postrzegam X

x robiÚ X
x dzieje siÚ X /

pojawia si

Ú X /

ma miejsce X

x czujÚ X /

odczuwam X

x spotkañ z osobami
x okreĂlonych

zachowa

x emocji
x usïyszanych sïów
x wypowiedzianych

przez siebie s

ïów

x pobytów w miejscach
x okreĂlonej intonacji
x pewnej sytuacji
x wystÈpienia danej

informacji

x czujÚ Y
x robiÚ Y
x mówiÚ sobie Y
x mówiÚ innym Y
x myĂlÚ Y

Powy

ĝszy schemat jest oparty na trzech warunkach: rozpozna-

niu bod

ěca, okreĂleniu kontekstu i zweryfikowaniu znaczenia.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

273

Pierwsza cz

ÚĂÊ to Ăwiadome zwrócenie uwagi na odbiór boděca:

czy jest to s

ïowo, gïos, děwiÚk (a wiÚc czy bodziec jest akustyczny,

ïasny, czy zewnÚtrzny), okreĂlony obraz, czy wyobraĝenie (bodziec

wizualny, równie

ĝ generowany samoistnie lub pochodzÈcy z zew-

Ètrz), odczucie, uczucie, emocja (bodziec kinestetyczny), albo

dzia

ïanie — wïasne lub czyjeĂ (bodziec kinestetyczny). Przykïa-

dowo: kto

Ă sïyszy przekleñstwo (bodziec akustyczny pochodzÈcy

z zewn

Ètrz) albo swym gïosem wewnÚtrznym wzdycha (bodziec

akustyczny pochodz

Ècy z wewnÈtrz); widzi atrakcyjny samochód

(bodziec wizualny pochodz

Ècy z zewnÈtrz) albo wyobraĝa sobie,

ĝe spotyka wujka (bodziec wizualny pochodzÈcy z wewnÈtrz);
czuje entuzjazm (bodziec kinestetyczny pochodz

Ècy z wewnÈtrz)

albo kto

Ă dotyka jego ramienia (bodziec kinestetyczny pochodzÈcy

z zewn

Ètrz). W tym miejscu zauwaĝasz istnienie okreĂlonego

czynnika wywo

ïujÈcego.

Teraz drugi krok: wszystko powy

ĝsze musi wystÈpiÊ w ramach

okre

Ălonego kontekstu. Obserwujesz wobec tego, czy chodzi

o jakie

Ă sytuacje, w których spotykasz okreĂlone osoby, np. umiÚ-

Ănionych mÚĝczyzn, mïode kobiety, maïe dzieci, blondynki obwie-
szone z

ïotÈ biĝuteriÈ, niebieskookich przystojniaków, ludzi na

emeryturze z du

ĝÈ nadwagÈ itd., albo zwierzÚta: duĝe psy, maïe

kotki, jadowite paj

Èki, stado nietoperzy itp. Ten kontekst dotyczy

osób i zwierz

Èt i pokaĝe Ci, jakie warunki muszÈ byÊ speïnione,

aby pojawi

ïa siÚ reakcja nadajÈca boděcowi znaczenie. Wymie-

nione tutaj bod

ěce bÚdÈ powtarzalne, to znaczy mogÈ wystÚpo-

Ê w róĝnych kontekstach (np. agresywne zachowanie duĝego

i starszego m

Úĝczyzny). ZwróÊ takĝe uwagÚ na zachowania (np.

agresywne krzyki lub kusz

Èce spojrzenia, piÚkny unoszÈcy Ăpiew

albo klepni

Úcie po plecach). Takim kontekstem mogÈ byÊ teĝ

emocje, np. pojawia si

Ú zïoĂÊ, lÚk albo entuzjazm mogÈce doty-

czy

Ê pewnych specyficznych miejsc (np. zbiorowisk ludzi takich

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

274

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

jak koncerty albo kilkugwiazdkowe restauracje). Innymi kontek-
stami b

ÚdÈ intonacja gïosu (seksualna, cyniczna, zïoĂliwa, wÈtpiÈca

i inne), dane warunki czasowe (np. wakacje albo pó

ěny wieczór)

lub pojawienie si

Ú okreĂlonej sytuacji (np. spotkanie osób z wyĝ-

szym wykszta

ïceniem podczas wykïadu w szkole). ¥wiadomie

zwracaj uwag

Ú, w jakiej sytuacji bodziec siÚ uwidacznia, a zdobÚ-

dziesz drugi element wgl

Èdu w okreĂlony nawyk.

Trzecim elementem uwa

ĝnoĂci nawyków jest zauwaĝanie reak-

cji produkowanej przez ego. Kiedy wi

Úc wystÈpi czynnik X (np.

piosenka rapowa) w okre

Ălonym kontekĂcie (miÚdzy przyjacióïmi),

co wtedy robisz, mówisz, my

Ălisz? Moĝesz zaczÈÊ siÚ ĂmiaÊ, rado-

Ê, zïoĂciÊ, wstydziÊ, chowaÊ i izolowaÊ, nerwowo rozmawiaÊ itd.

W tym miejscu interesuj

È CiÚ procesy myĂlowe, które bÚdÈ miaïy

miejsce (wizualizacje, dialogi, emocje, odczucia), i powi

Èzane

z nimi zachowania.

Oto kilka przyk

ïadów kompletnych wzorców:

x Gdy kobieta przeklina, osoba to odbierajÈca denerwuje siÚ

i zaczyna produkowa

Ê historie o tym, jaka ta kobieta jest nie-

kulturalna i prosta.

x Gdy w okolicy pojawia siÚ grupa ïysych, umiÚĂnionych mÚĝ-

czyzn, osoba zaczyna si

Ú stresowaÊ i przechodzi na drugÈ

stron

Ú ulicy.

x Gdy osoba widzi maïe dziecko bite przez dorosïego, wpada

w gniew i chce pobi

Ê napastnika.

x Gdy kolega z pracy proponuje papierosa, osoba go bierze

(mimo

ĝe papierosy jej nie smakujÈ), a potem ma poczu-

cie winy,

ĝe to zrobiïa.

x Gdy osoba rozmawia ze swoim szefem, smuci siÚ i wcho-

dzi w regresj

Ú wieku do dzieciñstwa, a potem plotkuje na

jego temat.

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

275

x Gdy osoba ma siÚ zabraÊ za czytanie ksiÈĝki i przygotowaÊ

do egzaminu na studia, zaczyna si

Ú leniÊ i ucieka od tego

w sprawdzanie poczty elektronicznej, po czym pojawia si

wstyd.

Powy

ĝsze sytuacje to gotowe, trójczïonowe wzorce, które pow-

sta

ïy po obserwacji boděca wywoïujÈcego, kontekstu, w jakim on siÚ

pojawia, i reakcji, jak

È powoduje ego. DziÚki temu zyskasz dostÚp

do algorytmu, którym kieruje si

Ú ego. Jest on podstawÈ do budo-

wania dalszej obserwacji, która, zwi

ÚkszajÈc pole Twojej Ăwiado-

Ăci, pomaga Ci odebraÊ moc Twojemu ego i odkleiÊ siÚ od jego

modelu

Ăwiata.

Podczas

Êwiczenia ĂwiadomoĂci odczuÊ i emocji dowiedziaïeĂ

Ú, jak badaÊ i zapamiÚtywaÊ parametry tego, co czujesz. DziÚki

temu rozpoznajesz okre

Ălone emocje i wiesz, o co chodzi, gdy

pojawi si

Ú dane odczucie. To punkt odniesienia, który bÚdzie teraz

potrzebny. Zapami

ÚtujÈc bowiem to, co czujesz (wstyd, lÚk, zïoĂÊ,

gula w gardle, mrowienie w podbrzuszu itp.), zaczniesz rozpo-
znawa

Ê tÚ emocje/to odczucie w powyĝszych kontekstach, które

okre

ĂliïeĂ wzorcem. DziÚki temu zorientujesz siÚ, ĝe wzorzec jest

o wiele szerszy zakresowo, ni

ĝ wczeĂniej myĂlaïeĂ. I sumujÈc te

wzorce, zaczniesz zbiera

Ê informacje potrzebne do znalezienia

core story, która Ci

Ú sprowadzi do core feeling. Oto przykïad:

x Rozpoznajesz lÚk, okreĂlajÈc jego submodalnoĂci (parame-

try): jest w brzuchu, zwalnia oddech, powoduje ucisk w klat-
ce piersiowej. Zapami

Útujesz go, aby byÊ gotowym na po-

Èzanie go z kontekstami, w których siÚ pojawi.

x Rozpoznajesz, ĝe wïÈcza siÚ on, gdy: planujesz porozmawiaÊ

z przystojnym partnerem; jeste

Ă w luksusowym hotelu na

spotkaniu z lud

ěmi, których uwaĝasz za waĝnych; chcesz

przesta

Ê czytaÊ ksiÈĝkÚ na Ărodku strony, zamiast dokoñ-

czy

Ê rozdziaï; sprawdzasz konto w banku itd. DziÚki temu

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

276

RCYZMY

. P

OZNAJ

CZYM JEST I JAK DZIA

A EGO

masz teraz zestaw sytuacji, które jedynie pozornie nie s

È ze

sob

È powiÈzane — ale pod spodem ïÈczy je to samo odczu-

cie, które chowa si

Ú za jeszcze nienazwanÈ core story. Pro-

wadzenie dziennika, w którym zapisujesz konteksty, b

Údzie

bardzo pomocne.

x NastÚpnym krokiem jest zastanowienie siÚ, co ïÈczy te histo-

rie, i znalezienie wspólnego mianownika, który umie

Ăci je

wszystkie w jednym, fundamentalnym przekonaniu. Je

Ăli

nie zauwa

ĝysz powiÈzañ od razu (ta umiejÚtnoĂÊ przychodzi

z czasem), to czeka Ci

Ú rozpisanie tych kontekstów i poszu-

kanie tego, do czego si

Ú sprowadzajÈ. LÚk przed rozmowÈ

z przystojnym partnerem

jest zwi

Èzany z przewidywanym

odrzuceniem; wa

ĝni ludzie sÈ dla ego mÈdrzejsi niĝ ono;

przerwanie czytania strony bez doko

ñczenia rozdziaïu to

przyk

ïad niedokoñczenia jakiejĂ sprawy i pozostawienia jej

otwart

È, co odbiera poczucie efektywnoĂci; sprawdzanie

konta w banku

to upewnienie si

Ú, ĝe sÈ na nim pieniÈdze,

które daj

È poczucie bezpieczeñstwa. IdÈc dalej, w kolejne

wspólne mianowniki: mo

ĝna byÊ odrzuconym, bo jest siÚ

gorszym; zdanie inni s

È mÈdrzejsi teĝ Ăwiadczy o wïasnej

gorszo

Ăci; niedokoñczenie sprawy powoduje napiÚcie wyni-

kaj

Èce z przekonania, ĝe naleĝy koñczyÊ przedsiÚwziÚcia, aby

powiedzie

Ê o sobie, ĝe jest siÚ efektywnym; poczucie bezpie-

cze

ñstwa przykrywa poczucie zagroĝenia, ĝe siÚ coĂ straci,

a wi

Úc jest motywowane brakiem. We wszystkich przypad-

kach wspólnym mianownikiem jest historia o byciu gor-
szym (niewystarczaj

Èco dobrym) — to dlatego nie moĝna

spokojnie zostawi

Ê jakiejĂ sprawy niedokoñczonej czy prze-

sta

Ê siÚ martwiÊ o pieniÈdze (którymi ego okreĂla wïasnÈ

warto

ĂÊ). W taki sposób znajdujesz core story.

x MajÈc juĝ ĂwiadomoĂÊ tego, co czujesz, i tego, z jakiej

Ăli na Twój temat to wypïywa, jesteĂ wyposaĝony w wyjÈt-

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Czytaj dalej...

Czym jest

ĂwiadomoĂÊ

277

kowo czu

ïy sensor, który zacznie zbieraÊ informacje takĝe

w innych kontekstach. Gdy w

ïÈczy siÚ lÚk (lub cokolwiek

innego), b

Údziesz wiedziaï, skÈd to wynika. I zauwaĝysz, ĝe

tak naprawd

Ú masz jedno podstawowe przekonanie, na któ-

rym ego buduje swój cie

ñ. Wszyscy ludzie majÈ te same

przekonania, cho

Ê pozornie na powierzchni wydajÈ siÚ

one absolutnie ró

ĝne.

Ostatnim krokiem jest stworzenie szczepionki. Je

Ăli historiÈ

core jest poczucie gorszo

Ăci, moĝesz, gdy ono wystÈpi, zadaÊ sobie

ïosem wewnÚtrznym pytanie: Czy to prawda, ĝe jestem gorszy?

ĝesz obserwowaÊ to odczucie z niedualistycznej ĂwiadomoĂci

i oddawa

Ê je tao. Moĝesz przywitaÊ je serdecznie, jak maïego brata,

i przytuli

Ê je w myĂlach. Akceptacja jest kluczem. Moĝesz sobie

powiedzie

Ê coĂ adekwatnego dla Ciebie, np.: Jestem dzieckiem

Boga i zas

ïugujÚ na miïoĂÊ. Pozwól temu, co jest dla Ciebie naj-

lepsz

È szczepionkÈ, siÚ zamanifestowaÊ. Uĝywaj tego kaĝdorazowo,

gdy pojawi si

Ú core feeling, a Ty weěmiesz gïÚboki oddech, by

powróci

Ê do teraěniejszoĂci.

Rozpoznanie tej

ĂwiadomoĂci i uczenie siÚ o swoich nawykach

(my

Ălowo-zachowaniowych) jest krokiem zamykajÈcym koïo uwaĝ-

Ăci. mwiczÈc te wszystkie elementy, budujesz wielopoziomowy,

wielowarstwowy mi

Úsieñ, który daje niepodwaĝalne poczucie war-

Ăci, bezpieczeñstwa, a takĝe dostÚp do miïoĂci, spokoju i wyjÈt-

kowej energii po

ïÈczenia z Bogiem. To poczÈtek zupeïnie nowego

ĝycia, w którym cieñ jest oĂwietlany ĂwiadomoĂciÈ, a zrzucony
z nieba diabe

ï uzyskuje przebaczenie. Na tym etapie nie koñczÈ

Ú wszystkie problemy — na tym etapie nie boisz siÚ juĝ, ĝe

jeszcze kiedykolwiek jakiekolwiek powstan

È, i problem jako kolejna

etykieta przestaje istnie

Ê. JesteĂ gotowy na wszystko, otwierajÈc siÚ

na swoj

È karmÚ i uĂmiechajÈc siÚ do losu z wdziÚcznoĂciÈ, nie-

zale

ĝnie od tego, co Ci przyniesie. PoznaïeĂ miecz archanioïa

Gabriela — i z nim u boku kroczysz swoj

È ĝyciowÈ ĂcieĝkÈ. ]

Kup ksi

ąĪkĊ

Pole

ü ksiąĪkĊ

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Musioł Małgorzata Czym jest i jak działa masaż dźwiękiem wg metody Petera Hessa
Czym jest i jak działa kapitalizacja odsetek
Eddu – Hipnoza – poznaj czym jest trans
Co to jest i jak działa laser, Automatyka, Lasery
Tryb awaryjny Windows - czym jest i jak go uruchomić
Informacja o Multi Oxy Hemo VEGA Test co to jest jak dziala jakie daje krzysci biznesowe
Chojecka M Nadpobudliwość psychoruchowa czym jest Jak pomóc dziecku
ISDN co to jest i jak dziala
Rwa kulszowa czym jest i jak powstaje
CZYM JEST I JAK POWSTAJE RODZINA
Przyjaźń czym jest i jak sie przejawia
czym są i jak działają moduły (61 str)
Chrzest Święty czym jest jak wygląda co trzeba do niego przygotować
psychologia siedem drog do relaksacji naucz sie jak pokonac stres mateusz karbowski ebook
Czym jest myślenie twórcze i jak je rozwijać

więcej podobnych podstron