Metodyka pracy socjalnej

Wykład 15.10.13r.

Ratownictwo - (wg H. Radlińskiej) jest formą doraźnej reakcji społecznej w razie nagłego
nieszczęścia dotykającego jednostki lub klęski pewnej zbiorowości społecznej.
Skierowane jest ono na likwidację pierwszych skutków.
Według Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego
Półksiężyczyca katastrofą określa się sytuację, w której nagłemu zakłóceniu ulegają
codzienne wzory życia i w rezultacie powstaje konieczność dostarczenia ludziom ochrony,
żywności, schronienia itp., a wywołują ją klęski (powodzie, wybuchy wulkanów, trzęsienia
ziemi), nagłe zdarzenia (pożary, wypadki drogowe), choroby o przebiegu epidemicznym,
głód, akty wrogości i konflikty zbrojne.

Kompetencje ratownicze, wg Szmagalskiego to:

Umiejętność zaspokajania potrzeb biologicznych (picie, jedzenie, ubranie, schronienie)
Rozumienie reakcji poszkodowanych
Umiejętność komunikowania się z nim i okazywania im wsparcia psychospołecznego
Przestrzeganie zasad akceptacji, samookreślania się poszkodowanego, ochrony dóbr
osobistych, zespołowego działania
Umiejętność diagnozy pedagogicznej
Współpraca z wolontariuszami

Opieka
Opisując zjawisko opieki, należy zdawać sobie sprawę z przemian, jakie dokonały się w jej
ujmowaniu, będących funkcją rozwoju cywilizacyjnego, które najogólniej zwązane są ze
zmian mechanizmów jej świadczenia (od zachowań instynktownych do świadomie
organizowanych), zmianami jakościowymi (od opieki o podłożu instrumentalnym co opieki
o położu emocjonalno - uczuciowym), zmianami w zakresach jej stosowania
(podmiotowym i przedmiotowym) oraz z jej charakterem (od opieki allocentrycznej?,
nieformalnej, do poszerzonej o działalność spoleczną, sformalizowaną).
Opieka - (wg Radlińskiej) - działalność kompensacyjno - rewalidacyjna, podejmowana
wobec. Jednostek niezdolnych co samodzielnej egzystencji, co łączy się z przyjeciem
przez opiekuna odpowiedzialności za losy owych jednostek.

Opieka społeczna - działanie ubezwłasnowolniające, ograniczające lub uniemożliwiające
własną zaradność podopiecznego, za którego opiekun przejmuje odpowiedzialność, która
nie ma powszechnego charakteru, nie propaguje swych instytucji i ogranicza zakres
podopiecznych.

Funkcją opieki powinno być stopniowe doprowadzenie podopiecznego do samodzielności i
niezależności zyciowej.

Cele opieki międzyludzkiej:

• Zaspokajanie ponadpodmiotowych potrzeb
• Podnoszenie przez opiekuna odpowiedzialności za podopiecznego
• Ciągłość i trwałość oraz bezinteresowność i nasycenie emocjonalne działań

opiekuczych dokonywanych w ramach nawiązanego stosunku opiekuńczego

Służba społeczna - sieć powiązanych ze sobą służbowo lub funkcjonalnie albo
pozostających w układach komplementarnych urzędów, organizacji pozarządowych,
niesformalizowanych grup zadaniowych, lub pojedyńczych osób, które z profesjonalnego
obowiązku, na zasadzie wolontariatu czy z własnej woli, realializują działania polegające
na pomaganiu jednostkom i grupom społecznym w odzyskaniu poczucica własnej
wartości, unikaniu skutków bezradności, w usprawnianieniu bądź odzyskaniu zdolności
społecznego funkcjonowania przez odpowiednio dobrane czynności wspierające,
wyręczające, ochraniające, regabilitacyjne czy korekcyjne, a także na tworzeniu
makrostrukturalnych i źrodowiskowych warunków potrzebnych do osiągnięcia tych celów.

Zasady profesjonalnej pracy socjalnej

Praca socjalna wyrosła z humanitarnych i demokrstycznych idei, ktore opierały sie na
szacunku wobec równości, wartości i godności wszystkich ludzi. W praktyce pracy
socjalnej ochrona praw człowieka stanowiły, i w dalszym ciągu stanowią, wytyczne dla
działań profesjonalnych.
Pracownik socjalny powinien kierować się wartościami z głównym celem pracy socjalnej
oraz Kodeksem Etycznym.

Podstawowymi wartościami tego zawodu są: godność, wartość oraz niepowtarzalność
każdego czł. jak i jego praw i możliwości. W pracy socjlanej wyrożniamy trzy obszary
obejmujące wartości:

Dotyczące ludzi
Dotyczące pracy socjalnej w relacji ze społeczeństwem
Kierujące zachowaniem profesjonalnym

W relacji pracownik socjalny - klient, ten piewszy powienien akceptować każdego
beneficjenta wraz z jego problemami. Mimo pojawiającej się czasami frustracji powinien
wykazywać zrozumienien wobcec jego trudnej sytuacji życiowej, co oznacza m. in.
zdolność do wolnego od uprzedzen i stereotypów postrzegania klienta, zarówno jego cech
negatywnych jak i pozytywnych oraz rozumienie jego punktu widzenia oraz respektowania
jego prawa do samostanowienia.
Po za tym pracownik socjalny jest zobowiazany co przestrzegania zasady poufności w
relacji z klientem, która może być uchylona w sytuacjach wyjątkowych, gdy naruszone jest
prawo i zagrożone jest czyjeś zdrowie i życie.
Jeśli chodzi o wartości odnoszące sie do relacji pracy socjalnej ze społeczeństwem,
pracownik spocjalny z racji pełnionych przez siebie obowiązków ma do wypełnienia dwa
zadania:

1. Powinien kierować się w swojej pracy zasadą "dobra wspólnego", którą naleźy

traktować nie tylko jako poważne zobowiązanie wobec całego społeczeństwa, lecz
równieź wobec klienta, który z definicji, nie jest w stanie samodzielnie uporać się z
dręczącymi go problemami i z tego powodu trzeba udzieć mu fachowej pomocy.

2. Ponadto pracownik socjalny jest zobowiązany do poprawy jakości usług instytucji

społecznych i czynienia ich bardziej wrażliwymi ba potrzeby ludzi poprzez
ulepszanie programów socjalnych.

*** Co do wartości w zachowaniu zawodowym, powinno ono zmierzać do rozwijania
zaradności. Samodzielności oraz doskonalenia możliwości ludzi. Profesjonalne
postępowanie pracownika socjalnego polega na:

1) przekazywaniu i ciągłym pogłębianiu wiedzy i umiejętności,
2) nienagannym zachowaniu w życiu zawodowym i osobistym,
3) tolerowaniu róźnic występujących u jednostek i grup,
4) oddzielaniu osobistych uczuć i potrzeb od relacji zawodowych.

Współcześnie pracownicy socjalni wykonują rodzaj działalności wymagający duźej wiedzy
i umiejętności. Podkreślane są pewne atrybuty, które powinny cechować członków tej
profesji:

zbiór wiedzy i umiejętnoścj zdobyte w toku kształcenia;
predyspozycje osobiste, (obejmujące charakter i postawy),
normy postępowania oparte na życzliwości, empatii i etyce zawodowej;
dobra reputacja, wynikająca z uznania statusu tego zawodu.

Do kanonu wiedzy tego zawodu należą teorie zachowania człowieka w środowisku
społecznym oraz teorie dot. praktycznych metod i modeli pracy socjalnej.

Obejmuje on znajomość podstawowych dziedzin oraz wiedzę dotyczącą interwencji w
systemy klientów i system świadczenia usług sojalnych:

Najczęściej stosowane zasady pracy socj:

Zasada akceptacji klienta
Zasada indywidualizacji
Zasada neutalniści
Zasada kontrolnej swobody ekspresji emocjonalnej
Zasada ograniczonego zaangażowania emocjonalnego
Zasada samostanowienia
Zasada udostęoniania zasobow
Zasada poufności

Zasady te wynikają z praktycznych doświadczeń wielu pokoleń pracowników socjalnych.
Natomiast zasady profesjonalnej pracy socjalnej składają się z 12 reguł, które
odzwierciedlają cel i również sedno wspólnej bazy praktyki pracy socjalnej:

1. Pracownik socjalny wzmacnia jednostkę poprzez wykorzystywnie jej zaradności

życiowej oraz własnych mechanizmów rozwiązywania problemow na zasadzie
partnerstwa.

2. Pracownik socjalny powienien być aktywnie zaangażowany we wdrażanie polityki,

która zapobiegapowstawaniu problemów.

3. Pracownik socjalny powinien podtrzymywać integralność swojego zawodu i

wypełnia jego misję działania na rzecz podnoszenia jakości życia, sprawiedliwości i
równości.

4. Rolą pracownika socjalnego powinno być zapewnienie powiązań między

systemamy odbiorcy usług i zasobami oraz możliwościami tkwiacymi w
społecznosci i instytucjach społecznych.

5. Pracownik socjalny powinien realizować programy pomocy spol. tak aby przynosiły

o realne korzysci członkom społeczeństwa.

6. Pracownik socjalny powienien podnosi stsndardy jakości życia innych osób poprzez

działania edukacyjne; natomiast poprzez działania reformatorskie powinien
przeciwstawiać się instytucjonalnej dyskryminacji i innym typom niesprawiedliwości.

7. Pracownik socjalny uznaje sprawiedliwość za warunek społeczny, polegsjący na

tym, że wszyscy członkowie społeczeństwa mają te same prawa, możliwoci,
zobowiązania jak również ponoszą taką sama odpowiedzialność wynikającą z
członkostwa w danym społeczeństwie.

8. Pracownik socjalny poprzez badania i oceny powinienwnieść wkład w rozwoj

wiedzy z zakresu pracy socjalnej

9. W strukturach społecznych w sytuacji powstającego problemu pracownik socjalny

pownienin wspomagać wymianę informacji oraz uświadamia jakie sa możliwości
jego rozwiązania.

10. Pracownik socjalny wckomunikacji z drugą osobą powinien akceptowa jej odmienną

sytuację i być wrazliwym nacskutki wynikające z tej różnorodności.

11. Pracownik socjalny powinien w swojej pracy stosować strategie edukacyjne do

zapobiegania i rozwiązywania problemów, gdyź proces ksztalcenia przyczynia sie
do przystosowawczego funkcjonowania w społeczeństwie

12. Pracownik socjalny powinien korzystać ze światowych osiągnięć wiedzy o

rozwiązywaniu probleme imkwestiach społecznych.