Zawód: technik mechatronik
Symbol cyfrowy zawodu: 311 [50]

Numer zadania: 4

Arkusz zawiera informacje

prawnie chronione do

momentu rozpoczęcia

egzaminu

311[50]-04-112

Czas trwania egzaminu: 240 minut

ARKUSZ EGZAMINACYJNY

ETAP PRAKTYCZNY

EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE

CZERWIEC 2011

Informacje dla zdającego:

1. Materiały egzaminacyjne obejmują: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treścią zadania

i dokumentacją, zeszyt ze stroną tytułową KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KARTĘ
OCENY.

2. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 5 stron. Sprawdź, czy materiały egzaminacyjne

są czytelne i nie zawierają błędnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne
usterki w materiałach egzaminacyjnych zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego

etap praktyczny.

3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ:

- wpisz swoją datę urodzenia,

- wpisz swój numer PESEL*.

4. Na KARCIE OCENY:

- wpisz swoją datę urodzenia,

- wpisz swój numer PESEL*,

- wpisz symbol cyfrowy zawodu,

- zamaluj kratkę z numerem odpowiadającym numerowi zadania,

- przyklej naklejkę ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie.

5. Zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, dokumentacją załączoną do zadania,

stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest

wliczany do czasu trwania egzaminu.

6. Po upływie tego czasu przystąp do rozwiązywania zadania. Rozwiązanie obejmuje

opracowanie projektu realizacji prac określonych w treści zadania, wykonanie prac

związanych z opracowywanym projektem i sporządzenie dokumentacji z ich wykonania.

7. Zadanie rozwiązuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto,

nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeżeli nie należą

do pracy, obwiedź linią i oznacz słowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS

nie będą oceniane.

8. Po rozwiązaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij

od strony, na której jest miejsce do zapisania tytułu pracy. Wszystkie materiały, które

załączasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym górnym rogu.

9. Na stronie tytułowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczbę stron swojej

pracy i liczbę sztuk załączonych materiałów.

!Q. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KARTĘ OCENY przekaż zespołowi

nadzorującemu etap praktyczny.

Powodzenia!

*

w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość-

Zadanie egzaminacyjne

W zakładzie produkcyjnym zamontowano linię technologiczną do napełniania butelek

cieczą. W mechanizmie sterowniczym linii zastosowano sterownik PLC. Opis działania

mechanizmu zamieszczono w Załączniku 1.

Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje się płyta montażowa z działającym

modelem mechanizmu sterowniczego linii technologicznej do napełniania butelek cieczą

W zależności od wyposażenie stanowiska model może zawierać zamieszczone w Tabeli 1

rzeczywiste elementy mechanizmu sterowniczego lub zamiast rzeczywistych elementów ich

modele tj. . zamiast czujnika pojemnościowego - przycisk sterowniczy zwierny bez

samoczynnego powrotu (bistabilny, normalnie otwarty), zamiast elektrozaworu i stycznika -

lampki sygnalizacyjne.

Opracuj projekt realizacji prac związanych z montażem, oprogramowaniem

i uruchomieniem-mechanizmu-sterowniczego linii technologicznej do napełniania butelek

cieczą.

Na podstawie modelu mechanizmu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym

narysuj schemat połączeń elementów rzeczywistego mechanizmu tj. przycisków

sterowniczych, czujnika pojemnościowego, stycznika, elektrozaworu ze sterownikiem

k l u

.

W KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ uzupełnij listę przyporządkowania.

Napisz program sterowniczy w języku LD (schemat drabinkowy) lub FBD (schemat

bloków funkcyjnych), zapewniający działanie mechanizmu zgodnie z opisem. Prześlij

program do sterownika PLC, skontroluj poprawność działania mechanizmu, wykonując

próbne uruchomienie modelu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym. Wprowadź

ewentualne poprawki do programu.

Sporządź dokumentację z wykonanych prac.

Projekt reaiizacjrprac powinien zawierać:

1. Tytuł pracy egzaminacyjnej zgodny z treścią zadania.

2. Założenia do projektu realizacji prac wynikające z treści zadania i załącznika.

3. Wykaz działań związanych z montażem, oprogramowaniem i uruchomieniem

mechanizmu sterującego linią technologiczną do napełniania butelek cieczą.

4. Wykaz elementów, narzędzi i sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnych do

montażu i oprogramowania mechanizmu.

5. Algorytm działania mechaniżmu w formie listy kroków lub schematu blokowego.

Dokumentacja z wykonanych prac powinna zawierać:

1. Uzupełnioną listę

przyporządkowania

oraz

schemat

połączeń

elementów

wejściowych i wyjściowych ze sterownikiem PLC.

2. Wnioski dotyczące poprawności działania programu sterowniczego.

3. Podpisany numerem PESEL jeden zrzut ekranu zawierający program załadowany

do pamięci sterownika wraz z komentarzami wyjaśniającymi działanie programu

(format A4 o orientacji pionowej).

Strona 2 z 5

UWAGA:

Zrzut z ekranu umieść w dokumencie edytora tekstu, plik zapisz na pulpicie w folderze

0 nazwie PESEL (PESEL to twój numer pesel). Następnie folder skopiuj do pamięci USB

1 poproś przewodniczącego zespołu nadzorującego etap praktyczny o wydrukowanie pliku.

Do wykonania zadania wykorzystaj:

Załączniki. Opis działania mechanizmu sterującego linią technologiczną do

napełniania butelek cieczą.

oraz

zamieszczoną w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ Listę przyporządkowania.

Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposażohe w:

1. Komputer z oprogramowaniem połączony ze sterownikiem PLC,

2. Model mechanizmu sterowniczego składający się z płyty z zamontowanymi

i sprawnymi elementami podłączonymi do wejść i wyjść sterownika PLC,

3. Dokumentację stanowiskową zawierającą informacje o elementach zastosowanych

w modelu mechanizmu sterowniczego.

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut.

Strona 3 z 5

Załącznik 1.

Opis działania mechanizmu sterującego linią technologiczną do napełniania butelek

cieczą.

PULPIT STEROWNICZY

A A A A A A A A

F3

Rys. 1. Schemat linii technologicznej do napełniania butelek cieczą

Mechanizm sterujący linią technologiczną do napełniania butelek cieczą zbudowane

jest z zaworu Q1 (Rys. 1), silnika MO, napędzającego przenośnik taśmowy, stycznika KO,

lampki kontrolnej H2 oraz przycisków sterowniczych SO, S1 i czujnika F3. Do sterowania

wykorzystano w. mechanizmie sterownik PLC (Tabela 1).

Mechanizm może znajdować się w trybie PRACA (automatyczne napełnianie

butelek) lub w trybie OCZEKIWANIE (stan gotowości do pracy). Przejście do trybu PRACA

następuje po wciśnięcie przycisku SO (Rys. 1). W tym trybie, jeżeli czujnik F3 nie wykrywa

obecności butelki pod zbiornikiem z cieczą z wyjścia sterownika PLC podawane jest

napięcie na stycznik KO, co powoduje włączenie silnika MO i uruchomienie przenośnika

taśmowego. Wykrycie butelki przez czujnik F3 powoduje zatrzymanie przenośnika na czas

5 sekund. W tym czasie następuje otwarcie elektrozaworu Q1 i napełnianie butelki, co

sygnalizuje zapalenie się lampki H2. Po 5 sekundach, mimo że czujnik F3 w dalszym ciągu

Strona 4 z 5

wykrywa butelkę pod zbiornikiem z cieczą następuje zamknięcie elektrozaworu Q1,

zgaszenie lampki H2 i uruchomienie przenośnika taśmowego. Kolejne zatrzymanie

przenośnika w trybie PRACA jest możliwe dopiero po wykryciu przez czujnik F3 następnej

butelki.

Przełączenie mechanizmu do trybu OCZEKIWANIE następuje poprzez wciśnięcie

przycisku S1, co powoduje wyłączenie silnika i zatrzymanie przenośnika oraz zamknięcie

elektrozaworu Q1 i zgaszenie lampki H2. Mechanizm sterowniczy pozostaje w trybie

OCZEKIWANIE do momentu wciśnięcia przycisku SO.

Tabela 1. Wykaz elementów mechanizmu sterowniczego linii technologicznej do napełniania

butelek cieczą

Lp.

Nazwa

Oznaczenie

Wybrane parametry katalogowe

1.

Sterownik PLC

PLC

Napięcie zasilania - 24V DC

Wejścia cyfrowe - min. 3 wejścia 24 V DC

Wyjścia cyfrowe - min. 3 wyjścia 24 V DC

Montaż - szyna TH 35 lub inny sposób

mocowania do płyty

2.

Przycisk sterowniczy

SO

Przycisk sterowniczy zwiemy (normalnie

otwarty NO), Un < 230 V, ln = 1,5 A

Montaż - szyna TH 35 lub inny sposób

mocowania do płyty

3.

Przycisk sterowniczy

S1

Przycisk sterowniczy rozwierny (normalnie

zamknięty NC), Un < 230 V,

In

=

1,5 A

Montaż - szyna TH 35 lub inny sposób

mocowania dopłyty

4.

Czujnik

pojemnościowy

F3

Napięcie zasilania - Un = 24 V DC

Prąd zasilania — ln = 15 mA DC

Prąd obciążenia - lobc = 200 mA

Zasięg działania - 15 mm

Temperatura pracy: -10 °C + +70 °C

Styk zwiemy (normalnie otwarty NO)

5.

Stycznik

KO

Cewka o napięciu zasilania 24 V DC

6.

Elektrozawór

Q1

Cewka o napięciu zasilania 24 V DC

7.

Lampka sterownicza

H2

Napięcie zasilania 24 V DC

Montaż - szyna TH 35 lub inny sposób

mocowania do płyty

Strona 5 z 5