„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jolanta Przybytniewska

Wytwarzanie wyrobów tapicerowanych specjalistycznych
i dekoracyjnych 743[03].Z3.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Barbara Jaśkiewicz
mgr inż. Robert Mikołajek



Opracowanie redakcyjne:
inż. Jolanta Górska



Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo








Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[03].Z3.04
„Wytwarzanie wyrobów tapicerowanych specjalistycznych i dekoracyjnych”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu tapicer.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Tapicerowanie wyposażenia środków transportu

5.1.1. Ćwiczenia

11
11

5.2. Tapicerska medyczna i sportowa

5.2.1. Ćwiczenia

14
14

5.3. Prace dekoratorskie

5.3.1. Ćwiczenia

16
16

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

18

7. Literatura

28

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie tapicer 743[03] przy realizacji
jednostki

modułowej

„Wytwarzanie

wyrobów

tapicerowanych

specjalistycznych

i dekoracyjnych” 743[03].Z3.04.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które uczeń
powinien mieć opanowane przed przystąpieniem do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, jakie uczeń powinien osiągnąć podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń mających wykształcić u uczniów umiejętności praktyczne,

−

przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego służące ewaluacji osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były metodami nauczania: ćwiczeń

praktycznych, tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktażem.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb
z podziałem na zespoły 3–5 osobowe.

W celu sprawdzenia wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może posłużyć się

zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju
zadania. W tym rozdziale podano również:
–

plan testu w formie tabelarycznej,

–

punktacje zadań,

–

propozycje norm wymagań,

–

instrukcję dla nauczyciela,

–

instrukcję dla ucznia,

–

kartę odpowiedzi,

–

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

743[03].Z3.01

Przygotowanie elementów wyrobów

tapicerowanych

743[03].Z3.04

Wytwarzanie wyrobów

tapicerowanych specjalistycznych

i dekoracyjnych

743[03].Z3.03

Wytwarzanie wyrobów

tapicerowanych metodami

przemysłowymi

743[03].Z3.02

Wytwarzanie wyrobów

tapicerowanych metodami

rzemieślniczymi

743[03].Z3

Technologia tapicerstwa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

–

posługiwać się dokumentacją stosowaną w tapicerstwie,

–

posługiwać się przyrządami pomiarowymi,

–

posługiwać się narzędziami, maszynami i urządzeniami stosowanymi w tapicerstwie,

–

rozpoznawać, charakteryzować, oceniać i stosować surowce i materiały tapicerskie, które
to umiejętności powinien opanować w wyniku realizacji programów jednostek zawartych
w module 743[03].Z1 Surowce i materiały tapicerskie i 743[03].Z2 Organizacja
produkcji,

–

wykorzystywać wiedzę i umiejętności opanowane w wyniku realizacji programów
pozostałych jednostek zawartych w module 743[03].Z3 Technologia tapicerstwa,

–

oceniać jakość gotowych wyrobów,

–

organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii,

–

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować rodzaje części tapicerowanych wyposażenia środków transportu,

−

określić wymagania techniczne i użytkowe dla wyrobów tapicerowanych środków
transportu,

−

określić rodzaje połączeń i łączników stosowanych w wyrobach tapicerowanych środków
transportu,

−

zastosować techniki łączenia materiałów w półfabrykatach, częściach i elementach
tapicerowanych środków transportu,

−

zastosować metody montażu wyrobów tapicerowanych oraz sposoby mocowania części
tapicerowanych wyposażenia środków transportu,

−

scharakteryzować rodzaje konstrukcji nośnych sprzętu medycznego,

−

dobrać

materiały

do

wykonania

wyrobów

tapicerowanych

specjalistycznych

i dekoracyjnych,

−

zastosować metody wykonania części tapicerowanych sprzętu medycznego i sportowego,

−

scharakteryzować rodzaje prac dekoratorskich,

−

dobrać materiały do wykonania prac dekoratorskich związanych z wyposażeniem wnętrz,

−

wykonać prace dekoratorskie związane z wyposażeniem wnętrz,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Tapicer 743[03]

Moduł:

Technologia tapicerstwa 743[03].Z3

Jednostka modułowa:

Wytwarzanie wyrobów tapicerowanych specjalistycznych
i dekoracyjnych 743[03].Z3.04

Temat: Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa podczas

tapicerskich prac specjalistycznych i dekoracyjnych.

Cel ogólny: Ukształtowanie świadomości i umiejętności wykonywania prac z zakresu

tapicerki specjalistycznej i dekoracyjnej zgodnie z zasadami bhp i ochrony
przeciwpożarowej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wskazać zagrożenia występujące podczas tapicerskich prac specjalistycznych
i dekoracyjnych,

−

określić źródła zagrożeń,

−

przewidywać konsekwencje wynikające z zagrożeń,

−

zapobiegać

niebezpieczeństwom

związanym

z

pracami

specjalistycznymi

i dekoracyjnymi,

−

pracować w sposób zgodny z zasadami i przepisami bhp i przeciwpożarowymi,

−

dobierać i stosować środki ochrony osobistej,

−

zachować się właściwie w razie zauważenia zagrożenia,

−

zachować się właściwie w razie zaistnienia wypadku.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

zespołowa.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze poglądowe,

−

instrukcje bhp,

−

instrukcje pierwszej pomocy,

−

przeźrocza,

−

filmy instruktażowe,

−

literatura przedstawiona w rozdziale 7.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć:

−

Nauczyciel dokonuje prezentacji tematu podzielonego na bloki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

−

Uczniowie w czasie prezentacji notują uwagi dotyczące poszczególnych tematów.

−

Nauczyciel demonstruje, bądź omawia sytuacje w których występują zachowania
sprzeczne zasadami bhp.

−

Uczniowie na podstawie uzyskanych informacji wskazują nieprawidłowości
i określają niebezpieczeństwa z tego wynikające.

−

Wnioski z dyskusji uczniowie notują.

−

Nauczyciel nadzoruje dyskusję uczniów.

4. Uczniowie prezentują wnioski jakie zanotowali.
5. Nauczyciel analizuje wnioski uczniów i stwierdza czy są one poprawne.
6. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wniosków.
7. Uczniowie wspomagani przez nauczyciela formułują wnioski końcowe.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Opisz zagrożenia występujące podczas zawieszania zasłon w oknach balkonowych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności,

−

ustne odpowiedzi i dyskusja z uczniami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Tapicer 743[03]

Moduł:

Technologia tapicerstwa 743[03].Z3

Jednostka modułowa:

Wytwarzanie wyrobów tapicerowanych specjalistycznych
i dekoracyjnych 743[03].Z3.04

Temat: Tapicerowanie drzwi z wykończeniem gładkim.

Cel

ogólny:

Ukształtowanie

umiejętności

wykonywania

czynności

związanych

z tapicerowaniem drzwi.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

przygotować stanowisko pracy,

−

dobrać właściwą odzież ochronną,

−

posługiwać się przyrządami pomiarowymi,

−

dobrać narzędzia do wykonania zadania zawartego w temacie,

−

sprawdzić stan narzędzi przed wykonaniem pracy,

−

dobrać materiały niezbędne do wykonania zadania,

−

dokonać pomiarów niezbędnych do obliczenia ilości materiału potrzebnego do
wykonania zadania,

−

pokryć drzwi warstwą materiałów wyściełających,

−

pokryć warstwy materiałów wyściełających płótnem lub inną tkaniną tapicerską,

−

przykroić materiał zewnętrzny,

−

nałożyć i napiąć materiał zewnętrzny,

−

wbić gwoździe ozdobne w brzegową część materiału zewnętrznego,

−

zadbać o porządek na stanowisku pracy,

−

wykonać prace zgodnie z zasadami bhp.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Czas: ustala na bieżąco nauczyciel.

Środki dydaktyczne:

−

materiały tapicerskie wyściełające, pokryciowe wewnętrzne i zewnętrzne

−

elementy wykończeniowe: gwoździe ozdobne,

−

elementy łącznikowe: łączniki, gwoździe, zszywki,

−

miarka krawiecka,

−

miarka stalowa zwijana,

−

kątownik,

−

ręczne narzędzia tapicerskie,

−

nożyce krawieckie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

kreda krawiecka do trasowania,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

notatnik,

−

poradnik ucznia,

−

literatura prezentowana w rozdziale 7 poradnika.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:

−

Uczniowie zakładają odzież ochronną.

−

Nauczyciel zapoznaje uczniów z zadaniami, jakie mają wykonać oraz udziela im
instruktażu z zasad bhp obowiązujących podczas wykonywania ćwiczeń.

−

Uczniowie otrzymują materiał potrzebny do wykonania ćwiczenia, organizują
stanowiska pracy i dobierają narzędzia do wykonania zaplanowanych czynności.

−

Uczniowie dokonują pomiaru drzwi i obliczają ilość materiałów potrzebnych do
wykonania zadania.

−

Uczniowie wykreślają i wycinają odpowiednie kawałki materiałów.

−

Uczniowie dokonują obicia drzwi zgodnie z technologią.

−

Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów, udziela wskazówek w razie wystąpienia
problemu.

5. Po zakończeniu pracy uczniowie sprzątają stanowiska pracy.
6. Uczniowie prezentują swoje prace.
7. Nauczyciel analizuje pracę każdego ucznia i stwierdza czy wykonał ją poprawnie.
8. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny pracy.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Opisz przebieg tapicerowania drzwi z wykończeniem ozdobnym za pomocą obciąganych

guzików.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności,

−

ustne odpowiedzi i dyskusja z uczniami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Tapicerowanie wyposażenia środków transportu

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz materiały niezbędne do wykonania tapicerowanego siedzenia samochodowego

z układem elastycznym z tworzyw porowatych przeznaczonego dla autobusu miejskiego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonane w pracowni technologicznej
i materiałoznawstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) dobrać odpowiednie materiały niezbędne do wykonania siedzenia z układem elastycznym

z tworzyw porowatych,

3) zanotować w notatniku wybrany zestaw materiałów potrzebnych do wykonania zadania,
4) uzasadnić swój wybór,
5) zanotować wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki materiałów szkieletowych,

−

próbki materiałów na podłoże tapicerskie,

−

próbki materiałów zmiękczających,

−

próbki materiałów pokryciowych,

−

notatnik,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przedstaw plan działania przy wykonaniu siedzenia samochodowego z zawieszonej

kołdry tapicerskiej dla szkieletu z rur.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Ćwiczenie, jeżeli jest
to możliwe, powinno być wykonane praktycznie w pracowni warsztatów tapicerskich.
W razie braku takich możliwości może się odbyć w pracowni technologicznej przy użyciu
tablic poglądowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) określić zasady bhp podczas wykonywania zadania,
3) zanotować kolejność czynności podejmowanych w czasie wykonywania ćwiczenia,
4) zanotować jakie materiały i narzędzia są niezbędne do wykonania poszczególnych

operacji,

5) ułożyć plan działania obrazujący przebieg wykonywanych operacji,
6) porównać zapisany plan działania z technologicznym zapisem operacji,
7) przedstawić plan działania obrazując przebieg działań przy pomocy tablic poglądowych,
8) zanotować uwagi i wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

notatnik,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Podaj plan działania przy demontażu podsufitki samochodu osobowego przyklejonej do

kołnierzy otworów drzwiowych i okiennych pod uszczelkami.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Ćwiczenie, jeżeli jest
to możliwe, powinno być wykonane praktycznie w pracowni warsztatów tapicerskich.
W razie braku takich możliwości może się odbyć w pracowni technologicznej przy użyciu
tablic poglądowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) określić zasady bhp podczas wykonywania zadania,
3) zanotować kolejność czynności podejmowanych w czasie wykonywania ćwiczenia,
4) zanotować jakie materiały i narzędzia są niezbędne do wykonania poszczególnych operacji,
5) ułożyć plan działania obrazujący przebieg wykonywanych operacji,
6) porównać zapisany plan działania z technologicznym zapisem operacji,
7) przedstawić plan działania obrazując przebieg działań przy pomocy tablic poglądowych,
8) zanotować uwagi i wnioski w zeszycie ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

notatnik,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Tapicerka medyczna i sportowa

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz materiały do wykonania tapicerki leżanki lekarskiej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonane w pracowni technologicznej
i materiałoznawstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) dobrać odpowiednie materiały niezbędne do wykonania tapicerki leżanki lekarskiej,
3) zanotować w notatniku wybrany zestaw materiałów,
4) uzasadnić swój wybór,
5) zanotować wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki materiałów na podłoże tapicerskie,

−

próbki materiałów zmiękczających,

−

próbki materiałów pokryciowych,

−

notatnik,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przedstaw plan wykonania tapicerki leżanki lekarskiej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Ćwiczenia może
być wykonane w pracowni technologicznej lub materiałoznawstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) określić zasady bhp podczas wykonywania zadania,
3) zanotować kolejność czynności podejmowanych w czasie wykonywania ćwiczenia,
4) zanotować jakie materiały i narzędzia są niezbędne do wykonania poszczególnych operacji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5) ułożyć plan działania obrazujący przebieg wykonywanych operacji,
6) porównać zapisany plan działania z technologicznym zapisem operacji,
7) przedstawić plan działania obrazując przebieg działań przy pomocy tablic poglądowych,
8) zanotować uwagi i wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

papier formatu A4,

–

flamastry,

–

poradnik dla ucznia,

–

notatnik,

–

zeszyt do ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dobierz materiały na wykonanie materaca gimnastycznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonane w pracowni technologicznej
i materiałoznawstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) dobrać odpowiednie materiały niezbędne do wykonania materaca gimnastycznego,
3) zanotować w notatniku wybrany zestaw materiałów,
4) uzasadnić swój wybór,
5) zanotować wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki materiałów zmiękczających,

−

próbki materiałów pokryciowych,

−

notatnik,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Prace dekoratorskie

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz materiały niezbędne do wykonania tapicerowania drzwi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Ćwiczenie powinno być wykonane w pracowni technologicznej i materiałoznawstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) dobrać odpowiednie materiały niezbędne do wykonania tapicerki drzwi,
3) zanotować w notatniku wybrany zestaw materiałów,
4) uzasadnić swój wybór,
5) zanotować wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki materiałów na podłoże tapicerskie,

−

próbki materiałów zmiękczających,

−

próbki materiałów pokryciowych,

−

notatnik,

−

zeszyt ćwiczeń,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj plan działania dla wykonania tapicerki drzwi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Ćwiczenia może być
wykonane w pracowni technologicznej lub materiałoznawstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) określić zasady bhp podczas wykonywania zadania,
3) zanotować kolejność czynności podejmowanych w czasie wykonywania ćwiczenia,
4) zanotować jakie materiały i narzędzia są niezbędne do wykonania poszczególnych

operacji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5) ułożyć plan działania obrazujący przebieg wykonywanych operacji,
6) porównać zapisany plan działania z technologicznym zapisem operacji,
7) przedstawić plan działania obrazując przebieg działań przy pomocy tablic poglądowych,
8) zanotować uwagi i wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

notatnik,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Zaproponuj plan działania dla wykonania tapicerowania ściany płótnem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Ćwiczenia może być wykonane w pracowni technologicznej lub
materiałoznawstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy określonego fragmentu materiału nauczania,
2) określić zasady bhp podczas wykonywania zadania,
3) zanotować kolejność czynności podejmowanych w czasie wykonywania ćwiczenia,
4) zanotować jakie materiały i narzędzia są niezbędne do wykonania poszczególnych

operacji,

5) ułożyć plan działania obrazujący przebieg wykonywanych operacji,
6) porównać zapisany plan działania z technologicznym zapisem operacji,
7) przedstawić plan działania obrazując przebieg działań przy pomocy tablic poglądowych,
8) zanotować uwagi i wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

notatnik,

−

zeszyt do ćwiczeń,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wytwarzanie wyrobów
tapicerowanych specjalistycznych i dekoracyjnych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 5, 6, 7, 10, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. d, 4. b, 5. a, 6. c, 7. d, 8. b, 9. a, 10. d, 11. c,
12. a, 13. b, 14. d, 15. c, 16. a, 17. b, 18. d, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić wymagania techniczne dla wyrobów
tapicerowanych środków transportu

B

P

c

2

Określić wymagania użytkowe dla wyrobów
tapicerowanych środków transportu

B

P

a

3

Scharakteryzować materiały stosowane do
produkcji

elementów

tapicerki

środków

transportu

C

PP

d

4

Określić

rodzaje

połączeń

stosowanych

w wyrobach

tapicerowanych

środków

transportu

B

P

b

5

Rozpoznać rodzaje łączników stosowanych
w wyrobach

tapicerowanych

środków

transportu

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6

Zastosować techniki łączenia materiałów
w elementach

tapicerowanych

środków

transportu

C

PP

c

7

Zastosować techniki łączenia elementów
tapicerowanych środków transportu

C

PP

d

8

Zastosować

metody

montażu

wyrobów

tapicerowanych

wyposażenia

środków

transportu

B

P

b

9

Zastosować

sposoby

mocowania

części

tapicerki środków transportu

B

P

a

10

Dobrać materiały do wykonania wyrobów
tapicerowanych środków transportu.

C

PP

d

11

Dobrać materiały do wykonania wyrobów
tapicerowanych medycznych

B

P

c

12

Dobrać materiały do wykonania wyrobów
tapicerowanych dekorowanych

B

P

a

13

Scharakteryzować rodzaje konstrukcji nośnych
sprzętu medycznego

B

P

b

14

Zastosować

metody

wykonania

części

tapicerowanych sprzętu medycznego

B

P

d

15

Zastosować metody wykonywania części
tapicerowanych sprzętu sportowego

B

P

c

16

Scharakteryzować rodzaje prac dekoratorskich
związanych z wyposażeniem wnętrz

C

PP

a

17

Dobrać

materiały

do

wykonania

prac

dekoratorskich

B

P

b

18

Wykonać prace związane z wyposażeniem
wnętrz

B

P

d

19

Zastosować

przepisy

bhp,

ochrony

przeciwpożarowej

i

ochrony

środowiska

w czasie prac dekoratorskich

B

P

c

20

Zastosować

przepisy

bhp,

ochrony

przeciwpożarowej

i

ochrony

środowiska

w czasie prac przy tapicerowaniu środków
transportu

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę rozwiązywania testów z zadaniami wielokrotnego

wyboru.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (w karcie odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom warunki do samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi oraz podaj czas

przeznaczony na rozwiązanie testu.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania testu rozładuj

niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości.

9. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X.

6. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie

ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 3, 5, 6, 7, 10, 16 gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.

9. Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Siedzenia kierowców

a) muszą się łatwo demontować.
b) są wykonane szczególnie starannie.
c) posiadają możliwość regulacji położenia.
d) mają rozkładane oparcia.

2. W samochodach dwudrzwiowych przednie siedzenia

a) muszą łatwo odchylać się do przodu.
b) muszą się łatwo demontować.
c) nie mogą dać się cofnąć do tyłu.
d) nie mogą dać się rozłożyć do poziomu.

3. Materiały szczecinowo-lateksowe stosowane w tapicerstwie samochodowym noszą

nazwę
a) palnych.
b) niepalnych.
c) trudnopalnych.
d) samogasnących.

4. Do połączeń rozłącznych stosowanych w tapicerce środków transportu zaliczamy

połączenia
a) spawane.
b) gwintowe.
c) klejone.
d) zgrzewane.

5. Najpowszechniej stosowanym łącznikiem w złączach nierozłącznych jest obecnie

a) nit rurkowy.
b) blachowkręt.
c) nit z łbem kulistym.
d) gwóźdź.

6. Folia z polichlorku winylu pokrywająca płaty zmiękczone samochodów osobowych, jest

najczęściej mocowana do płata za pomocą
a) zszywania.
b) nitowania.
c) zgrzewania.
d) klejenia.

7. Listwy ozdobne wykonane z tworzywa sztucznego są przytwierdzane najczęściej do

zmiękczonych i zgrzewanych płatów tapicerskich za pomocą
a) klejenia.
b) spinania.
c) nitowania.
d) zgrzewania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

8. W celu zmniejszenia tarcia i łatwiejszego naciągnięcia obicia ze sztucznej skóry na

wyściółkę oparcie przedniego fotela samochodu osobowego należy
a) posmarować wyściółkę mydłem.
b) wygrzać pokrycie para wodną.
c) posmarować wewnętrzną stronę pokrycia mydłem.
d) podgrzać wyściółkę.

9. Najbardziej rozpowszechnionym sposobem mocowania podsufitki jest

a) klejenie do kołnierzy otworów drzwiowych i okiennych pod uszczelkami.
b) mocowanie listwą zębatą.
c) przybijanie spinkami.
d) przybijanie gwoździami.

10. Na oparciach siedzeń tylnych sprężyny i wyściółkę mogą być zastąpione przez

a) kształtkę z gumy porowatej.
b) kształtkę z pianki poliuretanowej.
c) kształtkę z pianki poliestrowej.
d) formatkę szczecino-lateksową.

11. W produkcji mebli szpitalnych nie wolno stosować materiałów

a) gumowych.
b) z tworzyw sztucznych.
c) wydzielających substancje szkodliwe dla zdrowia.
d) pochodzenia zwierzęcego.

12. Do wykonania materiałów na firanki stosuje się przede wszystkim włókna

a) sztuczne.
b) jedwabne.
c) wełniane.
d) lniane.

13. Konstrukcje nośne sprzętu medycznego są najczęściej wykończone poprzez

a) miedziowanie.
b) niklowanie.
c) kadmowanie.
d) czernienie.

14. Stoły operacyjne posiadają podłoże

a) z pasów tapicerskich.
b) ze sprężyn falistych.
c) z listew osadzonych w uchwytach.
d) szczelne twarde.

15. Części tapicerowane sprzętu sportowego wykonane są

a) z elastyczną warstwa podtrzymującą.
b) ze sprężystą warstwą podtrzymującą.
c) bezsprężynowo.
d) z użyciem formatek bonnell.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

16. Do tapicerskich prac związanych z wyposażeniem wnętrz nie należy

a) tapetowanie.
b) obijanie drzwi.
c) układanie wykładzin podłogowych.
d) zawieszanie zasłon.

17. Tkanina na zasłony powinna być

a) sztywna.
b) miękka.
c) przejrzysta.
d) luźnej fakturze.

18. Przy łączeniu dywanów wzorzystych najważniejsze jest

a) obszycie łączonych brzegów.
b) uwzględnienie naddatków na zakończenie łączonych brzegów.
c) dobranie kolorów.
d) zachowanie symetrii wzorów.

19. Podczas układania kotar, firan i zasłon szczególną uwagę należy zwrócić na

a) mocowanie karniszy.
b) stan karniszy.
c) stan drabin.
d) stan elementów mocujących kotary, firany i zasłony.

20. Prace spawalnicze przy naprawie szkieletu rurowego przedniego siedzenia samochodu

można wykonywać po
a) wymontowaniu siedzenia z samochodu i całkowitym demontażu tapicerki z siedzenia.
b) wymontowaniu siedzenia i jedynie odsłonięciu elementu uszkodzonego.
c) odsłonięciu elementu uszkodzonego bez wymontowywania siedzenia z samochodu.
d) demontażu tapicerki siedzenia ale bez wymontowywania go z samochodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ………………………………………………………

Wytwarzanie wyrobów tapicerowanych specjalistycznych i dekoracyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

TEST 2

Test praktyczny typu -„próba pracy” do jednostki modułowej
„Wytwarzanie wyrobów tapicerowanych specjalistycznych i dekoracyjnych”

Treść zadania

Wykonaj gładkie obicie tapicerowane drzwi.

Instrukcja dla nauczyciela

W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych

w celach jednostki modułowej zalecane jest przeprowadzenie zadania testowego typu „próba
pracy”. Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom umiejętności w zakresie
wiedzy teoretycznej i sprawności praktycznego wykonywania czynności.

Uczniowie powinni wykonywać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie możliwość

samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy
wykonanych ćwiczeń praktycznych.

Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających uczniowi wykonanie

zadania zgodnie z obowiązującymi zasadami, instrukcją obsługi maszyny i w określonym
czasie. Należy zapewnić uczniowi warunki do samodzielnego zaplanowania poszczególnych
etapów wykonania zadania:

−

zorganizowania stanowiska pracy,

−

doboru odpowiednich narzędzi pracy,

−

doboru materiałów,

−

obliczenia zapotrzebowania materiałowego,

−

wykrojenia odpowiednich kawałków materiału,

−

wykazania znajomości technologii tapicerowania drzwi,

−

wykazania się umiejętnością wykańczania tapicerki drzwi,

−

przeprowadzenia analizy uzyskanych wyników pracy.

Uczeń powinien mieć udostępnione:

−

stanowisko pracy do wykonania zadania,

−

materiał tapicerskie: wyściełające, pokryciowe i wierzchnie,

−

elementy wykończeniowe: gwoździe ozdobne,

−

elementy łącznikowe: łączniki, gwoździe, zszywki, szpilki tapicerskie itp.,

−

nożyce krawieckie,

−

przyrządy pomiarowe: kątownik, miara krawiecka, miarka stalowa zwijana,

−

ręczne narzędzia tapicerskie,

−

kreda krawiecka,

−

instrukcję wykonania zadania,

−

regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przed rozpoczęciem wykonywania zadania nauczyciel powinien:

−

zadbać o przygotowanie odpowiedniego stanowiska pracy w warsztatach szkolnych lub
zakładzie produkcyjnym,

−

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

sprawdzić ubiór ochronny,

−

przydzielić uczniom kolejność i zakres wykonywania zadania,

−

zatwierdzić ustalony przez uczniów plan i kolejność działań,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

−

określić kryteria oceny wykonywanego zadania,

−

na bieżąco kontrolować pracę uczniów,

−

dokonać oceny wykonanej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

−

dobrać i założyć odzież ochronną,

−

zapoznać się z instrukcją wykonania zadania,

−

zapisać plan działania na przykład: dokonać pomiarów drzwi, dobrać narzędzia, obliczyć
zapotrzebowanie materiałowe, wykroić materiał, wykonać obicie drzwi, uporządkować
stanowisko pracy.

−

przedstawić plan do zatwierdzenia nauczycielowi.

−

zapoznać się z instrukcją zadania,

−

dobrać materiały: wyściełający, pokryciowy wewnętrzny i zewnętrzny,

−

sprawdzić jakość materiałów,

−

dobrać narzędzia,

−

sprawdzić stan narzędzi,

−

dokonać pomiarów drzwi,

−

wymierzyć i wykroić materiał wyściełający,

−

nałożyć na drzwi warstwy materiałów wyściełających,

−

wymierzyć i wykroić, a następnie nałożyć na materiał wyściełający płótno lub inna
tkaninę tapicerską,

−

przymocować tkaninę brzegami za pomocą gwoździków,

−

wymierzyć i przykroić materiał zewnętrzny,

−

nałożyć materiał zewnętrzny na uformowaną wyściółkę,

−

napiąć materiał zewnętrzny i zamocować jego brzegi szpilkami tapicerskimi,

−

wbić gwoździe ozdobne w brzegową część podwiniętego starannie materiału
zewnętrznego, z zachowaniem równych odstępów miedzy nimi i ich jednakowej
odległości od krawędzi,

−

uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Umiejętności podlegające ocenie

Lp.

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty do

uzyskania

Punkty

przyznane

1.

Dobranie odzieży ochronnej

5

2.

Zaplanowanie kolejnych czynności

15

3.

Przygotowanie stanowiska pracy:

−

wskazanie narzędzi potrzebnych do wykonania
zadania,

−

sprawdzenie stanu narzędzi

10

4.

Wykonanie ćwiczenia:

−

dobranie materiałów,

−

sprawdzenie jakości materiałów,

−

dokonanie pomiarów drzwi,

−

wymierzenie i wykrojenie materiału wyściełającego,

−

nałożenie

na

drzwi

warstwy

materiałów

wyściełających,

−

wymierzenie i wykrojenie, a następnie nałożenie na
materiał wyściełający płótna lub innej tkaniny
tapicerskiej,

−

przymocowanie tkaniny brzegami za pomocą
gwoździków,

−

wymierzenie i przykrojenie materiału zewnętrznego,

−

nałożenie materiału zewnętrznego na uformowaną
wyściółkę,

−

napięcie materiału zewnętrznego i zamocowanie
jego brzegów szpilkami tapicerskimi,

−

wbicie gwoździ ozdobnych w brzegową część
podwiniętego starannie materiału zewnętrznego,
z zachowaniem równych odstępów miedzy nimi
i ich jednakowej odległości od krawędzi

50

5.

Uporządkowanie stanowiska pracy

5

6.

Zaprezentowanie i omówienie wykonanego zadania

15

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny

Ocena

Liczba uzyskanych
punktów

dopuszczający

49–60

dostateczny

61–73

dobry

74–88

bardzo dobry

89–100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

7.

LITERATURA

1. Bacia K.: Materiałoznawstwo tapicerskie. WSiP, Warszawa 1988
2. Bacia K., Witkowski B.: Technologia tapicerstwa. WSiP, Warszawa 1986
3. Dzięgielewski S.: Meble tapicerowane. Produkcja przemysłowa. WSiP, Warszawa 1996
4. Dzięgielewski S.: Meble tapicerowane. Produkcja rzemieślnicza i naprawy. WSiP,

Warszawa 1997

5. Jurczyk J.: Materiałoznawstwo tapicerskie. WSiP, Warszawa 1990
6. Jurczyk J.: Technologia tapicerstwa. WSiP, Wydawnictwo Akcydensowe, Warszawa

1983

7. Martyniak Z.: Metody organizowania procesów pracy. PWE, Warszawa 1996
8. Morawski E.: Tapicerstwo samochodowe. WKiŁ, Warszawa 1980
9. Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego. WSiP, Warszawa

1988

10. Zestawy norm
11. www.pesmenpol.com.pl/index.php/pl/oferta/katalog/all/gimnastyka/34
12. www.sportplus.pl/sklep/index.php?cPath=263_205_206
13. www.famed.com.pl/html/polish/products/operation/su06.htm
14. www.optimed.home.pl/stoly.php
15. www.fitness4you.pl/atlas-do-cwiczen-mastersport-jm3-exclusive,det,306.html
16. www.sklepfitness.pl/lawka-treningowa-york-abdo-board-250---lawka-skosna-cat-31-id-25.aspx
17. www.famed.com.pl/html/polish/products/chairs/fg021.htm

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia zawodowego. ITeE,

Radom 1997

3. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, FW, Warszawa 1996
4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
5. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE – WSI, Radom 1995