WSPÓŁCZESNE SYSTEMY POLITYCZNE

wyk. 1

system polityczny = system wartości

system polityczny – nieustanna zmiana, parcie ludzi na władzę i władzy na ludzi (rozwiązania systemowe,
np. podatki, wprowadzanie ulg (jak państwo czegoś żąda od obywateli „dla dobra państwa”, np.
wprowadzenie ulg na internet, żeby wszyscy obywatele założyli sobie internet); system prawny: ustawy
(zakazy i nakazy) itd., system sądowniczy

Ewolucja myślenia o systemie politycznym

kiedyś: państwo = święta krowa, państwo było dla państwa; dziś święta krowa = konstytucja

Platon nie lubił demokracji, uważał, że motłoch nie powinien rządzić dobrem najwyższym, czyli państwem,
jedynie Arystoteles uważał, że demokracja może być dobra, ale inni się z niego śmiali i uważali, że ludzi
trzeba wykorzystywać dla dobra państwa.

Jak starożytni Grecy radzili sobie z korupcją?

Modernizm – system polityczny jest świętą krową, ale raz na jakiś czas można ją przepędzić, żeby zrobić
miejsce dla czegoś nowego.

Postmodernizm (dziś) – jest wiele systemów polit. I żaden nie jest lepszy od innych, w sumie nie różnią się
niczym szczególnym.

Patrzenie na system polityczny:
- aspekt pozytywny – jakie coś jest
- aspekt normatywny – jakie powinno być (wyznaczam sobie jakiś ideał i wszystko, co robię i mówię,
powinno być zgodne z tym ideałem).

W systemie politycznym wszystko jest normatywne – władza mówi, jak ma być!

Asymetria spojrzenia: system patrzy na ludzi normatywnie, a obywatel nie ma prawa spojrzeć normatywnie
na państwo! A powinien mieć taką możliwość, bo państwo ma obowiązek zapewnić ludziom bezpieczeństwo
(siła państwa jest mierzona siłą najuboższych! A nie najbogatszych)

faszyzm, komunizm, junty wojskowe – ludzie są dla państwa
libertarianizm, anarchizm, anarchokapitalizm – państwo jest dla ludzi („państwo ludziom przeszkadza, bo są
podatki, bo są granice, bo są wizy – ogranicza mobilność, rozwój osobisty” - państwo wprowadza to w imię
bezpieczeństwa)

państwo mówiąc co jest dobre dla państwa, nie zawsze kieruje się dobrem człowieka

Francja – system semiprezydencki
Włochy - ?
Belgia – 1830r – konstytucja, dziś multi – kulti, wielojęzyczna – kiedyś to było przyczyną konfliktu – siłą
przyjęto ultra tolerancyjną konstytucję
Szwajcaria – podobnie jak Belgia, systemy te funkcjonują bardzo dobrze – działa jak demokracja ateńska,
politycy nie dostają pensji

rządy tłumu nie koniecznie są dobre dla państwa – system demokratyczny nie jest doskonały, ale nie ma
lepszego

FUNKCJE NAUKI O WSP

TEORIOPOZNAWCZA – wiedza o procesach i zjawiskach społecznych i politycznych i rządzących nimi
prawidłowościach w świecie
APLIKACYJNA – ustalenie przydatnych wniosków i ustaleń; wdrażanie
PROGNOSTYCZNA – bada długookresowe zależności
DYKTATYCZO – WYCHOWAWCZA – daje wiedzę, pozwala reagować na informację, pomaga zrozumieć
praktyki polityczne
ŚWIATOPOGLĄDOWA – wypracowuje sądy, wartościuje stwierdzenia, co jest dobre, co złe, kształtuje
światopogląd

[Turkmenistan]

Metody i funkcje EGZAMIN

- funkcjonalna
- instytucjonalna (jak są powoływane instytucje, jaka jest komunikacja między nimi, jak spełniają swoje
zadania)
- behawioralno – funkcjonalna (jak się zachowują np. prezydent, premier)
- systemowy – system polit jako układ działań ….

model Eastona
– system polityczny = całość, pełni funkcje w sprawowani władzy, społeczeństwo nie uczestniczy w
systemie, ale w nim jest; społeczeństwo ma możliwość parcia na system (poparcie / żądania)
- wejście i wyjście do i z systemu – czy wejście i wyjście nie jest utrudniane (np. Łukaszenka, Castro weszli,
ale nie chcą wyjść)

elementy systemu: głowa państwa, parlament, rząd, sądy

[demokracja powinna być od samego dołu, na poziomie gmin i wiosek :)]

WSP 4, 29.10.
NIEMCY

Typologia systemów typologicznych.
4 książki:

1. opozycja w systemach demokratycznych – przejrzeć
2. system konstytucyjny Niemiec – pokrywa się z 3
3. ustawa zasadnicza – konstytucja
4. Bundesrat → przedstawicielstwo Landów

→ czym się charakteryzuje system polityczny Niemiec
→ co 3 zajęcia quiz będzie sprawdzany
→ Niemcy, Wielka Brytania, USA

NIEMCY
Historia

−

terytoria, które dostaliśmy od Niemców → wypędzanie Niemców;

−

trybut → nie na Niemcach, bo te po I WŚ doprowadziły do IIWŚ. Dlatego tym razem wzięto

Berlin Zachodni zablokowany przez ZSRR żeby wykończyć tych, którzy są w środku głodem.
USA wprowadzają plan Marshalla dla wszystkich oprócz ZSRR i Berlinu. Stąd żelazna kurtyna → ci, którzy
biorą pomoc i ci którzy nie biorą. Jest jeszcze Jugosławia, która jest komunistyczna, ale bierze pieniądze.
Dochodzi do tego polityka monetarna
kwestia oddania majątków Niemcom przepędzonych. A Polacy mówili, to wy wy nam oddajcie za

Warszawę. Dogadali się, że są na czysto!
Najbardziej zniszczone po wojnie były tereny Prus Wschodnich → Szczecin itp.
Berlin Wschodni → pod okupacją sowiecką. → NRD→ większość trafiała z powrotem na Syberię.
Drezno → bardzo mocno komunistyczne, w blokach.

Niemcy

−

to drugi pod względem ludności kraj w Europie Centralnej położony w UE.

−

Całe terytorium po wojnie jest pod okupacją

−

więc chcieli konstytucję →jak funkcjonować pod okupacją. Przyjęli wzorce od Belgi. Przyjęli
USTAWĘ ZASADNICZĄ dopóki Niemcy się nie zjednoczą, połączą. Czyli NRD RFN i Niemcy,
którzy nie są na terenie Niemiec.

−

1993 → Polacy byliby szczęśliwi gdyby Polsce udało się dokonać takiego przełomu w dialogu z
Niemcami, jakiego dokonali z Litwą, Ukrainą i Białorusią.

−

Teraz jest na odwrót, bo teraz ten system niemiecki jest na podstawie KOOPERACJI.

−

Konstytucja miała zabezpieczyć państwo przed partiami, które chciałyby przejąć władzę w państwie,
żaden lider nie mógł zmienić konstytucji + żeby to było dla dobra państwa/ społeczeństwa.

−

Niemcy kierują polityką UE. Prowadzą politykę europejską.

−

Drugim sojusznikiem jest Francja, która mocno kooperuje z Rosją.

−

Populacja 82 400 996

−

mediana wieku ogółem: 43 lata → wiek produkcyjny;

−

terytoria byłego ZSRR nie zagospodarowane → raczej baza dla wojsk sowieckich.

−

16 landów → wolne państwa EGZAMIN

Bawaria, Saksonia, Turyngia. Każdy z landów ma odrębną konstytucję, która nie może przeczyć ustawie
generalnej. To jest część najbogatsza. I Hessen.

−

Organ → prezydent federalny Niemiec → najmniej może. Wyraża wolę państwa

−

wybierany w sposób konsensualny czyli musi być zgoda dwóch innych instytucji, które odpowiadają
za państwo; też organy → organ ustawodawczy Parlament federalny i reprezentacja Landów w
liczbie dokładnie takiej samej ile jest osób w parlamencie. Wybierany na 5 lat,

Teraz Joachim Gauck, → założył archiwa SB, do wglądu każdego obywatela. Można poprosić tylko o
własne archiwa.

−

Niewielkie uprawnienia: głowa państwa, ale system kanclerski, chociaż kanclerz uprawnień nie ma.
On mianuje ambasadorów przyjmuje listy uwierzytelniające, i przewodniczący Bundesratu → czyli
polski senat. Ale Niemcy nie chcieli senatu → była dyskusja, czy chcą senat czy inną instytucję,
wybrali to drugie →żeby nie było wyborów, i żeby nie była podległa partii politycznej tak jak
Bundesrat → żeby kraj znowu nie był na przepaści. Podział w Bundestagu jest zakazany.

−

Mandat imperatywny → głosujemy tak, jak ktoś do kogo jesteśmy przypisani chce.

−

Do Bundesratu wchodzi 69 deputowanych → ale jest to oparte na ilości mieszkańców w danym
landzie, każdy z nich ma minimum 3 reprezentantów w Bundesracie. Mniejszości mają zawsze
nadreprezentację.

−

Bundesrat to instytucja która działa wiecznie, jest w ciągłej gotowości. Nie ma wyborów. Ale jest
delegacja → czyli jeżeli ktoś został wybrany w swoim landzie to on zwykle jest przedstawicielem w
Bundesracie → obraduje raz na miesiąc.

−

Siła powstrzymująca niemieckie zapędy polityczne → musi przyjąć każdą ustawę którą przyjął
Bundestag. Gdy nie przyjmie → ustawa została przyjęta a Bundesrat nie skorzystał ze swoich
konstytucyjnych praw → lub została przyjęta wg woli Bundestagu i tak czy siak prezydent
przyjmuje.

−

Przewodniczący zastępuję prezydenta i pełni funkcje prezydenckie na czas jego nieobecności, ale też
przyjmuje te funkcje które są w innych krajach, ale rola prezydenta niemieckiego jest ograniczona
do funkcji reprezentacyjnych.

−

Ciało reprezentacyjne Bundesrat → każdy z landów raz w roku będzie reprezentował całą federacje.
Przewodniczący Bundesratu będzie przewodniczącym Bundesratu. Ale żeby nie była
nad-reprezentatywność to lista jeden po drugim od najwyższego do najniższego. Grupy doradcze
ustalone wg najniższego landu do najwyższego.

−

Przepuszcza się kolejkę i wchodzi następny land jak się zdarzy że są z tego samego landu ↓

http://notatek.pl/system-polityczny-niemiec?notatka