Rozporz

ą

dzenie

Ministra Spraw Wewn

ę

trznych i Administracji

z dnia 24 marca 1999r. (Dz. U. Nr 30, poz. 297)
Wykaz standardów technicznych - poz. 7

INSTRUKCJA TECHNICZNA G-4

POMIARY SYTUACYJNE I WYSOKO

Ś

CIOWE

WYDANIE TRZECIE

Warszawa 1983

Instrukcj

ę

techniczn

ą

opracował zespół w składzie:

Apoloniusz Szejba

Bogdan

Grzechnik

Stefan

Kacprzak

Jan

Kulka

Henryk

Musiatowicz

Zgodnie z zaleceniami Biura Rozwoju Nauki i Techniki
Głównego Urz

ę

du Geodezji i Kartografii reprezentowanego

przez Edwarda Jarosi

ń

skiego.

Konsultacja naukowa: Henryk Le

ś

niok

Recenzenci: Henryk

Le

ś

niok

Stanisław Napora

ZARZ

Ą

DZENIE NR 7

*)

PREZESA GŁÓWNEGO URZ

Ę

DU GEODEZJI I KARTOGRAFII

z dnia 28 czerwca 1979 r.

w sprawie wprowadzenia do stosowania instrukcji technicznej "G-4 Pomiary sytuacyjne i

wysoko

ś

ciowe"

Na podstawie art. 8 ust. 1 dekretu z dnia 13 czerwca 1956 r. o pa

ń

stwowej słu

ż

bie geodezyjnej i

kartograficznej (Dz.U. nr 25, poz. 115) oraz zarz

ą

dzenia nr 39 Ministra Gospodarki Terenowej i

Ochrony

Ś

rodowiska z dnia 12 grudnia 1972 r. w sprawie uprawnie

ń

Prezesa Głównego Urz

ę

du

Geodezji i Kartografii ( Dz. Urz. GUGiK nr 8, poz. 32 ) zarz

ą

dza si

ę

co nast

ę

puje:

§ 1.

Wprowadza si

ę

do stosowania instrukcj

ą

techniczn

ą

"G-4 Pomiary sytuacyjne i wysoko

ś

ciowe"

stanowi

ą

c

ą

zał

ą

cznik do zarz

ą

dzenia.

§ 2.

Trac

ą

moc:

1. Zarz

ą

dzenie Nr 20 Prezesa Głównego Urz

ę

du Geodezji i Kartografii z dnia 11 lipca 1967 r. w

sprawie wprowadzenia do stosowania instrukcji C-1 "Pomiary sytuacyjne" (Dz. Urz. GUGiK Nr
8, poz. 23),

2. Zarz

ą

dzenie Nr 17 Prezesa Głównego Urz

ę

du Geodezji i Kartografii z dnia 8 czerwca 1968 r.

zmieniaj

ą

ce Instrukcj

ę

B-VII "Pomiar rze

ź

by terenu" i wprowadzaj

ą

ce do stosowania wydanie

czwarte instrukcji zawieraj

ą

ce jednolity tekst (Dz. Urz. GUGiK Nr 6, poz. 26),

3. Zarz

ą

dzenie Nr 11 Prezesa Głównego Urz

ę

du Geodezji i Kartografii z dnia 9 czerwca 1971 r.

w sprawie wprowadzenia do stosowania "Instrukcji B-III, Poligonizacja techniczna. Cz

ęść

II.

Wzory i przykłady" (Dz.Urz. GUGiK z 1972 r. Nr 8, poz. 36),

4. Zarz

ą

dzenie Nr 8 Prezesa Głównego Urz

ę

du Geodezji i Kartografii z dnia 7 czerwca 1974 r. w

sprawie wprowadzenia do stosowania instrukcji technicznej C-IV "Geodezyjna inwentaryzacja
uzbrojenia terenu" (Dz. Urz. GUGiK Nr 4, poz. 26)

§ 3.

Zarz

ą

dzenie wchodzi w

ż

ycie z dniem podpisania.

W porozumieniu:

Prezes:

Szef Zarz

ą

du Topograficznego

Głównego Urz

ę

du Geodezji

Sztabu Generalnego WP

i Kartografii

Szef Słu

ż

by Topograficznej

dr in

ż

. Czesław Przewo

ź

nik

Gen. Bryg. Leon Sulima

Podsekretarz Stanu

_______________________________________________________________________
*) W wydaniu trzecim instrukcji uwzgl

ę

dniono errat

ę

oraz zmiany wprowadzone

zarz

ą

dzeniem nr 7 Prezesa Głównego Urz

ę

dy Geodezji i Kartografii z dnia 23 lipca 1983 r.

Tekst zarz

ą

dzenia nr 7

S P I S T R E

Ś

C I

CZ

ĘŚĆ

I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

str.

ROZDZIAŁ I

PRZEDMIOT I ZAKRES INSTRUKCJI

7

ROZDZIAŁ II

PPRACE PRZYGOTOWAWCZE DO WYKONANIA POMIARÓW

8

CZ

ĘŚĆ

II

POMIARY SYTUACYJNE

ROZDZIAŁ III

PRZEDMIOT POMIARÓW SYTUACYJNYCH

12

ROZDZIAŁ IV

BEZPO

Ś

REDNIE POMIARY SYTUACYJNE

16

- Zag

ę

szczenie osnowy poziomej

16

- Metody pomiarów

22

- Szkice polowe

30

ROZDZIAŁ V

FOTOGRAMETRYCZNE POMIARY SYTUACYJNE

- Zdj

ę

cia fotogrametryczne

32

- Projekty lotów i osnów fotogrametrycznych

32

- Polowe uczytelnienie zdj

ęć

lotniczych

38

- Metody pomiarów

39

- Kontrola pierworysów map

42

- Wykonanie map fotograficznych

42

ROZDZIAŁ VI

ZASADY GENERALIZACJI KONTURÓW
SZCZEGÓŁÓW TERENOWYCH PRZY POMIARZE

45

CZ

ĘŚĆ

III

POMIARY WYSOKO

Ś

CIOWE

ROZDZIAŁ VII

PRZEDMIOT POMIARÓW WYSOKO

Ś

CIOWYCH

48

ROZDZIAŁ VIII

BEZPO

Ś

REDNIE POMIARY RZE

Ź

BY TERENU

50

- Zag

ę

szczenie osnowy wysoko

ś

ciowej

51

- Metody pomiarów:

Niwelacja powierzchniowa

53

Niwelacja tachimetryczna

58

ROZDZIAŁ IX

FOTOGRAMETRYCZNE POMIARY RZE

Ź

BY TERENU

- Zag

ę

szczenie osnowy wysoko

ś

ciowej

61

- Opracowanie rze

ź

by terenu

62

CZ

ĘŚĆ

IV

POMIARY UZUPEŁNIAJ

Ą

CE

ROZDZIAŁ X

SYTUACYJNE POMIARY UZUPEŁNIAJ

Ą

CE

63

ROZDZIAŁ XI

WYSKO

Ś

CIOWE POMIARY UZUPEŁNIAJ

Ą

CE

64

Zał

ą

czniki:

Nr 1 -

Dopuszczalne ró

ż

nice dwukrotnego pomiaru długo

ś

ci boków osnowy poziomej

Nr 2 -

Dopuszczalne odchyłki k

ą

towe dla ci

ą

gów sytuacyjnych

Nr 3 -

Dopuszczalne odchyłki liniowe ci

ą

gów sytuacyjnychprzy obliczeniach

przyrostów współrz

ę

dnych na podstawie k

ą

tów poprawionych ze wzgl

ę

du

na zamkni

ę

cie k

ą

towe

Nr 4 -

Dopuszczalne odchyłki liniowe ci

ą

gów sytuacyjnychprzy obliczeniach

przyrostów współrz

ę

dnych na podstawie k

ą

tów bezpo

ś

rednio pomierzonych

Nr 5 -

Dopuszczalne odchyłki przewy

ż

sze

ń

otrzymanych z pomiaru w kierunku

głównym i powrotnym odcinków i ci

ą

gów oraz nawi

ą

zania ci

ą

gów

do punktów wy

ż

szych klas lub punktów w

ę

złowych

CZ

ĘŚĆ

I.

POSTANOWIENIA OGÓLNE

R O Z D Z I A Ł I.

PRZEDMIOT I ZAKRES INSTRUKCJI

§ 1.

Niniejsza instrukcja podaje ogólne zasady techniczne, obowi

ą

zuj

ą

ce przy wykonywaniu

bezpo

ś

rednich i fotogrametrycznych pomiarów sytuacyjnych, pomiarów wysoko

ś

ciowych i pomiarów

uzupełniaj

ą

cych, słu

żą

cych do sporz

ą

dzania aktualizacji mapy zasadniczej oraz map tematycznych.

§ 2.

1. Pomiar sytuacyjny jest to zespół czynno

ś

ci technicznych pozwalaj

ą

cych na okre

ś

lenie

kształtu, wielko

ś

ci i wzajemnego poło

ż

enia szczegółów terenowych, umo

ż

liwiaj

ą

cych

przedstawienie ich obrazów w rzucie prostok

ą

tnym na powierzchni

ę

odniesienia.

2. Pomiar wysoko

ś

ciowy jest to zespół czynno

ś

ci technicznych pozwalaj

ą

cych na okre

ś

lenie

wysoko

ś

ci punktów wzgl

ę

dem przyj

ę

tego poziomu odniesienia i umo

ż

liwiaj

ą

cych

przedstawienie form ukształtowania terenu.

3. Pomiar uzupełniaj

ą

cy jest to zespół czynno

ś

ci technicznych pozwalaj

ą

cych na dostosowanie

dokumentów geodezyjno-kartograficznych do ich zgodno

ś

ci z terenem w zakresie ustalonej

dla nich tre

ś

ci.

Pomiary sytuacyjne lub wysoko

ś

ciowe maj

ą

ce na celu przystosowanie map do okre

ś

lonych

zada

ń

gospodarczych, traktowa

ć

nale

ż

y jako pomiary uzupełniaj

ą

ce.

§ 3.

Stosowanie metod, narz

ę

dzi i materiałów nie przewidzianych niniejsz

ą

instrukcj

ą

jest dopuszczalne,

a metod b

ę

d

ą

cych wynikiem post

ę

pu technicznego jest zalecane, pod warunkiem zachowania

wymaganych dokładno

ś

ci opracowa

ń

wynikowych.

ROZDZIAŁ II.

PRACE PRZYGOTOWAWCZE DO WYKONANIA POMIARÓW

§ 4.

1. Wykonawca pomiarów zobowi

ą

zany jest zgłosi

ć

prace przed ich rozpocz

ę

ciem do o

ś

rodka

dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, wła

ś

ciwego terytorialnie dla mierzonego obiektu.

2. Tryb zgłaszania oraz uzgadniania sposobu wykonywania robót geodezyjno-kartograficznych

okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy.

§ 5.

1. Wykonawca powinien otrzyma

ć

z o

ś

rodka dokumentacji geodezyjno-kartograficznej

informacje dotycz

ą

ce:

a) rodzaju istniej

ą

cych materiałów geodezyjno-kartograficznych i sposobu ich wykorzystania,

b) potrzeby zało

ż

enia nowej lub uzupełnienia istniej

ą

cej osnowy geodezyjnej,

c) obowi

ą

zuj

ą

cego układu współrz

ę

dnych i zasad podziału map na arkusze,

d) obowi

ą

zuj

ą

cego układu wysoko

ś

ci.

2. Informacja o istniej

ą

cych materiałach geodezyjno-kartograficznych powinna zawiera

ć

:

a) klasy osnowy geodezyjnej i dokładno

ś

ci punktów,

b) zalecenia dotycz

ą

ce sposobu wykorzystania osnowy,

c) opis stanu osnowy w terenie wg ostatniego przegl

ą

du,

d) wykaz arkuszy map przeznaczonych do wykorzystania lub zało

ż

enia w ramach danej

roboty,

e) opis stanu dokumentacji technicznej dla okre

ś

lonego terenu,

f) zalecenia odno

ś

nie sposobu wykorzystania poszczególnych dokumentów pomiarowych,

obliczeniowych lub formalno-prawnych.

§ 6.

1. Przy analizie istniej

ą

cych materiałów geodezyjno-kartograficznych nale

ż

y zwróci

ć

szczególn

ą

uwag

ę

na nast

ę

puj

ą

ce czynniki, maj

ą

ce wpływ na zakres i sposób ich wykorzystania:

a) klasy osnowy geodezyjnej poziomej i wysoko

ś

ciowej, jej dokładno

ść

i stan znaków na

gruncie,

b) ewentualn

ą

konieczno

ść

przeliczenia współrz

ę

dnych lub rz

ę

dnych wysoko

ś

ci punktów

osnów na układ pa

ń

stwowy,

c) wielko

ść

obszaru pokrytego osnow

ą

geodezyjn

ą

i istniej

ą

cymi mapami,

d) stopie

ń

dezaktualizacji tre

ś

ci map w kontek

ś

cie przeznaczenia wykonywanej roboty,

e) dokładno

ś

ci map, ustalone w oparciu o instrukcje techniczne, które były podstaw

ą

ich

opracowania,

f) stan map oraz rodzaj materiałów na jakich zostały wykonane,

g) znaki umowne jakie przyj

ę

to przy wykonywaniu w/w map,

h) mo

ż

liwo

ść

przeniesienia - po

ś

redniego lub bezpo

ś

redniego - tre

ś

ci istniej

ą

cych map na

nowo opracowywane mapy,

i) mo

ż

liwo

ś

ci techniczno-organizacyjne wykonawcy, od których zale

ż

y wybór procesu

technologicznego wykonania okre

ś

lonej roboty,

j) rachunek ekonomiczny.

2. Przy analizie istniej

ą

cych materiałów geodezyjno-kartograficznych nale

ż

y kierowa

ć

si

ę

zasad

ą

nadrz

ę

dno

ś

ci mapy zasadniczej nad innymi opracowaniami geodezyjno-kartograficznymi.

3. Ustalenia ust. 1 i 2 obowi

ą

zuj

ą

o

ś

rodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz

wykonawc

ę

roboty.

§ 7.

1. Istniej

ą

ce materiały geodezyjno-kartograficzne, niezale

ż

nie od tego według jakich przepisów

zostały wykonane, powinny by

ć

wykorzystane do aktualizacji mapy zasadniczej lub innych

map je

ż

eli:

a) dokładno

ść

ich opracowania odpowiada ustaleniom instrukcji technicznej "K-1 Mapa

zasadnicza",

b) ilo

ść

zmian jest mniejsza od 60% chyba,

ż

e ze wzgl

ę

dów ekonomicznych bardziej

opłacalne jest wykonanie nowego pomiaru.

2. Niezale

ż

nie od ilo

ś

ci zmian nale

ż

y wykorzysta

ć

wszelkie dane dotycz

ą

ce ustalenia i pomiaru

granic, które nie uległy zmianie oraz pomiaru usytuowania podziemnego uzbrojenia terenu.

3. Przy wykorzystywaniu istniej

ą

cych materiałów dla aktualizacji mapy zasadniczej zaleca si

ę

stosowa

ć

metody fotomechaniczne.

§ 8.

1. Przed przyst

ą

pieniem do pomiaru powinien by

ć

przeprowadzony wywiad terenowy maj

ą

cy na

celu:

a) ogólne rozpoznanie terenu przeznaczonego do pomiaru,

b) ustalenie etanu technicznego punktów istniej

ą

cej osnowy geodezyjnej,

c) stwierdzenie stopnia aktualno

ś

ci map przeznaczonych do wykorzystania, poprzez ich

porównanie z terenem.

2. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu terenowego na kopiach istniej

ą

cych map lub ich

powi

ę

kszeniach wykonywana jest "mapa wywiadu".

3. Mapa wywiadu powinna w szczególno

ś

ci wskazywa

ć

:

a) obszar, na którym ma by

ć

wykonany nowy pomiar,

b) obszar, na którym ma by

ć

wykonywany pomiar uzupełniaj

ą

cy,

c) podział sekcyjny mapy zasadniczej, z rozró

ż

nieniem sekcji nowo zakładanych i

aktualizowanych,

d) zasi

ę

g istniej

ą

cej osnowy i jej rodzaj.

§ 9.

1. Ustalenia dokonane na podstawie § 5, 6 i 7 oraz wyniki wywiadu terenowego, s

ą

podstaw

ą

do

sporz

ą

dzenia szczegółowych warunków technicznych wykonania roboty.

2. Warunki techniczne wykonania roboty powinny zawiera

ć

:

a) cel jakiemu wykonywane pomiary maj

ą

słu

ż

y

ć

,

b) skale i sposób podziału arkuszowego opracowywanych map,

c) metod

ę

opracowania,

d) wykaz instrukcji technicznych obowi

ą

zuj

ą

cych przy wykonywaniu prac,

e) dodatkowe wymagania zleceniodawcy,

f) sposób wykorzystania istniej

ą

cych materiałów geodezyjno-kartograficznych,

g) rodzaj i form

ę

dokumentacji przeznaczonej dla zleceniodawcy.

CZ

ĘŚĆ

II.

POMIARY SYTUACYJNE

R O Z D Z I A Ł III.

PRZEDMIOT POMIARÓW SYTUACYJNYCH

§ 10.

1. Pomiary sytuacyjne wykonuje si

ę

w oparciu o geodezyjn

ą

osnow

ę

poziom

ą

szczegółow

ą

i

pomiarow

ą

.

2. Przedmiotem pomiarów sytuacyjnych s

ą

szczegóły terenowe wykazane znakami umownymi w

instrukcji technicznej K-1 dla mapy w skali 1 : 500. S

ą

to: naziemne szczegóły terenowe,

urz

ą

dzenia podziemne oraz podstawowe elementy ewidencji gruntów.

Przy opracowywaniu mapy zasadniczej fotogrametrycznymi metodami pomiaru nie nale

ż

y

wykonywa

ć

pomiarów uzupełniaj

ą

cych szczegółów terenowych nie wykazywanych na mapie

w danej skali. Ustalenie to nie dotyczy elementów podziemnego uzbrojenia terenu.

3. W przypadku dokonywania pomiaru granic działek, których przebieg nie został uprzednio

ustalony, nale

ż

y przed przyst

ą

pieniem do pomiaru dokona

ć

ustalenia granic zgodnie

z obowi

ą

zuj

ą

cymi w tym zakresie przepisami.

4. Przedmiotem pomiarów sytuacyjnych w uzasadnionych przypadkach mog

ą

by

ć

tak

ż

e inne

szczegóły terenowe, ustalone w instrukcjach resortowych lub w warunkach technicznych robót
wykonywanych dla celów specjalnych.

§ 11.

Szczegóły terenowe ze wzgl

ę

du na ich charakter oraz ró

ż

ne dokładno

ś

ci identyfikacji ich zarysów i

ró

ż

ne wymagania dokładno

ś

ciowe pomiaru, dziel

ą

si

ę

na trzy grupy, które okre

ś

lone zostały w § 11

instrukcji technicznej "O-1 Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych".

§ 12.

1. Do I grupy dokładno

ś

ciowej pomiaru nale

żą

trwałe szczegóły terenowe o wyra

ź

nych,

jednoznacznie okre

ś

lonych granicach lub konturach.

2. Szczegółami I grupy dokładno

ń

ciowej s

ą

:

a) zastabilizowane znakami naziemnymi punkty osnowy wysoko

ś

ciowej, punkty podstawowej

osnowy grawimetrycznej i punkty wiekowe osnowy magnetycznej,

b) znaki graniczne granicy Pa

ń

stwa, jednostek podziału administracyjnego i działek,

c) punkty załamania granic działek,

d) obiekty i urz

ą

dzenia techniczno - gospodarcze, jak: budowle i budynki,

e) elementy naziemne uzbrojenia terenu i studnie,

f) obiekty drogowe i kolejowe, takie jak: mosty, wiadukty, przejazdy, tunele, estakady, tory
kolejowe i tramwajowe, budynki stacyjne itp.,

g) szczegóły uliczne, takie jak: kraw

ęż

niki, latarnie, słupy, pomniki, figury i trwałe ogrodzenia.

§ 13.

Do II grupy dokładno

ś

ciowej pomiaru nale

żą

szczegóły terenowe o mniej wyra

ź

nych i mniej trwałych

konturach, a mianowicie:

a) punkty załama

ń

konturów budowli i urz

ą

dze

ń

ziemnych, jak: tamy, wały ochronne, groble,

kanały, rowy, nasypy, wykopy,

b) boiska sportowe, parki i ziele

ń

ce, trawniki itp.,

c) drzewa przyuliczne i pomniki przyrody,

d) elementy podziemne uzbrojenia terenu,

§ 14.

Do III grupy dokładno

ś

ciowej pomiaru nale

żą

nast

ę

puj

ą

ce szczegóły terenowe:

a) punkty załama

ń

konturów u

ż

ytków gruntowych i konturów klasyfikacyjnych,

b) naturalne linie brzegowe wód płyn

ą

cych i stoj

ą

cych (wody o nieuregulowanej linii

brzegowej),

c) linie podziałowe na oddziały w lasach pa

ń

stwowych,

d) punkty załama

ń

dróg dojazdowych przebiegaj

ą

cych wewn

ą

trz terenów stanowi

ą

cych

własno

ść

pa

ń

stwow

ą

lub dróg dojazdowych prywatnych,

e) inne obiekty o niewyra

ź

nych konturach.

§ 15.

1. Okre

ś

lenie poło

ż

enia szczegółów terenowych wzgl

ę

dem najbli

ż

szych elementów poziomej

osnowy geodezyjnej powinno by

ć

wykonane przy pomiarze bezpo

ś

rednim z dokładno

ś

ci

ą

:

0,10 m dla I grupy szczegółów terenowych,

0,30 m dla II grupy szczegółów terenowych,

0,50 m dla III grupy szczegółów terenowych, (o ile dokładno

ść

identyfikacji ich

zarysów jest nie mniejsza od 0,50m)

Niezale

ż

nie od powy

ż

szych ustale

ń

przy pomiarach uzupełniaj

ą

cych obowi

ą

zuj

ą

ustalenia

zawarte w § 112 ust. 3.

2. Przy stosowaniu metod fotogrametrycznych (analitycznej i półanalitycznej) dla okre

ś

lenia

poło

ż

enia szczegółów terenowych, wy

ż

ej wymienione dokładno

ś

ci obowi

ą

zuj

ą

wzgl

ę

dem

punktów osnowy fotogrametrycznej.
Przy metodzie graficznej i przy wykonywaniu map fotograficznych pomiar nale

ż

y wykona

ć

w

taki sposób, aby

ś

redni bł

ą

d poło

ż

enia szczegółów terenowych I grupy wzgl

ę

dem,

najbli

ż

szych punktów osnowy geodezyjnej i punktów osnowy fotogrametrycznej nie

przekraczał warto

ś

ci 0,3 mm w skali mapy, za

ś

dla pozostałych grup warto

ś

ci 0,6 mm w skali

mapy.

§ 16.

1. W czasie wykonywania pomiarów sytuacyjnych nale

ż

y zebra

ć

nast

ę

puj

ą

ce informacje,

charakteryzuj

ą

ce mierzony obiekt lub szczegóły terenowe:

a) nazwy jednostek podziału administracyjnego,

b) nazwy wsi, przysiółków, uroczysk itp.,

c) nazwy ulic, placów,

d) nazwy rzek, potoków, kanałów, jezior itp.,

e) rodzaje u

ż

ytków gruntowych,

f) rodzaj i charakter obiektów budowlanych oraz numery porz

ą

dkowe budynków lub

nieruchomo

ś

ci,

g) rodzaje urz

ą

dze

ń

podziemnych lub ich przeznaczenie.

2. Zebrane informacje powinny by

ć

zgodne z danymi zawartymi w obowi

ą

zuj

ą

cych

dokumentach, a w szczególno

ś

ci:

a) urz

ę

dowymi wykazami nazw miejscowo

ś

ci,

b) urz

ę

dowym wykazem nazw ulic i placów oraz numeracj

ą

porz

ą

dkow

ą

nieruchomo

ś

ci,

c) obowi

ą

zuj

ą

cym nazewnictwem geograficznym,

d) operatem ewidencji gruntów,

e) dokumentacj

ą

bran

ż

ow

ą

uzbrojenia terenu.

R O Z D Z I A Ł IV.

BEZPO

Ś

REDNIE POMIARY SYTUACYJNE

§ 17.

Szczegóły terenowe I grupy dokładno

ś

ciowej powinny by

ś

mierzone wraz z elementami kontrolnymi,

do których zalicza si

ę

:

a) drugie, niezale

ż

ne wyznaczenie poło

ż

enia szczegółów,

b) miary czołowe (tzw. czołówki),

c) miary przeciwprostok

ą

tne (tzw. podpórki),

d) miary do punktów przeci

ę

cia si

ę

linii pomiarowych z granicami działek i konturów lub ich

przedłu

ż

eniami.

Zag

ę

szczenie osnowy poziomej

§ 18.

1. Punkty osnowy pomiarowej wyznacza si

ę

z zasady metodami:

a) poligonizacji (ci

ą

gi sytuacyjne),

b) aerotriangulacji ,

c) wci

ęć

k

ą

towych, liniowych i k

ą

towo - liniowych ,

d) sieci modularnych ,

e) linii pomiarowych.

2. Punkty osnowy pomiarowej wyznacza si

ę

ze

ś

rednim bł

ę

dem poło

ż

enia nie wi

ę

kszym od 0,20

m, a dla terenów rolnych i le

ś

nych (mapa zasadnicza w skali 1 : 5 000) nie wi

ę

kszym od 0,50

m.

3. Na bokach sieci osnowy szczegółowej mo

ż

na zakłada

ć

punkty posiłkowe, stanowi

ą

ce

pocz

ą

tek lub koniec ci

ą

gu sytuacyjnego lub linii pomiarowej.

4. Linie pomiarowe słu

żą

ce do pomiaru szczegółów terenowych II i III grupy dokładno

ś

oiowej

metod

ą

domiarów prostok

ą

tnych mog

ą

by

ć

oparte na punktach sytuacyjnych I grupy

dokładno

ś

ciowej, jednoznacznie zidentyfikowanych w terenie i na mapie lub na zdj

ę

ciu

fotogrametrycznym.

§ 19.

W przypadku adaptacji wyników pomiarów z osnów dawnych do nowo mierzonej osnowy
pomiarowej nale

ż

y dokona

ć

pomiaru sprawdzaj

ą

cego, obejmuj

ą

cego pomiar wybranych boków i

k

ą

tów, przy czym ró

ż

nice pomi

ę

dzy pomiarem sprawdzaj

ą

cym a pierwotnym powinny by

ć

:

a) dla pomiaru k

ą

tów

tj.60" (180

cc

),

b) dla pomiaru boków

tj. podwójnych warto

ś

ci podanych w zał

ą

czniku Nr 1,

gdzie:

u - współczynnik bł

ę

dów przypadkowych pomiaru liniowego,

l - długo

ść

mierzonego boku wyra

ż

ona w metrach,

m

o

-

ś

redni bł

ą

d pomiaru k

ą

ta.

§ 20.

1. Układ ci

ą

gów sytuacyjnych powinien odpowiada

ć

nast

ę

puj

ą

cym warunkom:

a) nale

ż

y stosowa

ć

co najwy

ż

ej dwurz

ę

dowe układy ci

ą

gów,

b) nawi

ą

zanie jednopunktowe tzn. ci

ą

gi wisz

ą

ce, dopuszcza si

ę

wyj

ą

tkowo, gdy nie jest

mo

ż

liwe nawi

ą

zanie dwupunktowe; ci

ą

gi takie nie mog

ą

posiada

ć

wi

ę

cej ni

ż

dwa boki,

c) przebieg ci

ą

gów powinien gwarantowa

ć

mo

ż

liwo

ść

dogodnego rzutowania punktów

sytuacyjnych na ich boki, przy zachowaniu dopuszczalnych wielko

ś

ci domiarów.

2. Ci

ą

gi sytuacyjne oraz linie pomiarowe nale

ż

y projektowa

ć

w terenie, sporz

ą

dzaj

ą

c odpowiedni

szkic osnowy pomiarowej.

3. Punkty osnowy pomiarowej podlegaj

ą

markowaniu, a w szczególnych przypadkach

stabilizacji.

§ 21.

1. Lokalizacja punktów ci

ą

gów sytuacyjnych powinna spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce warunki:

a) zachowanie bezpo

ś

redniej widoczno

ś

ci na s

ą

siednie punkty,

b) dogodno

ść

pomiaru w terenie, po którym przebiega linia ł

ą

cz

ą

ca s

ą

siednie punkty,

c) długo

ś

ci boków powinny mie

ś

ci

ć

si

ę

w granicach, od 50 do 350 m, przy czym stosunek

boków przyległych nie powinien by

ć

mniejszy ni

ż

1:4,

d) mo

ż

liwie maksymaln

ą

nienaruszalno

ść

znaków.

2. Rodzaj markowania zale

ż

y od charakteru terenu i specyfiki podło

ż

a (gruntu).

Do typowych znaków markuj

ą

cych nale

żą

: paliki drewniane, rurki drenarskie, rurki

ż

elazne,

bolce lub trzpienie

ż

elazne.

3. Stabilizacj

ę

osnowy pomiarowej zaleca si

ę

wykonywa

ć

w nast

ę

puj

ą

cych przypadkach:

a) na terenach rolnych, gdy ze wzgl

ę

du na skal

ę

zdj

ęć

dla opracowa

ń

fotogrametrycznych -

brak mo

ż

liwo

ś

ci osi

ą

gni

ę

cia wymaganej dokładno

ś

ci dla osnowy III klasy dopuszczono

zało

ż

enie osnowy pomiarowej metod

ą

fotogrametryczn

ą

,

b) na terenach zabudowanych, posiadaj

ą

cych nieurz

ą

dzone ulice i drogi,

c) na obszarach, dla których przewiduje si

ę

przeprowadzenie prac zwi

ą

zanych z

przekształceniem struktury własno

ś

ciowej.

4. Punkty osnowy pomiarowej nale

ż

y stabilizowa

ć

:

a) obszarach zabudowanych - wieloznakowo, za pomoc

ą

znaków

ś

ciennych (co najmniej trzy

znaki dla punktu),

b) na obszarach niezabudowanych - za pomoc

ą

znaków z tworzyw sztucznych.

W przypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi dopuszcza si

ę

stosowanie znaków z kamienia

lub betonu.

§ 22.

1. Boki osnowy pomiarowej nale

ż

y mierzy

ć

dwukrotnie.

2. Pomiar boków ci

ą

gów sytuacyjnych nale

ż

y wykonywa

ć

metodami po

ś

rednimi lub

bezpo

ś

rednimi w zale

ż

no

ś

ci od rodzaju terenu, wymaganych dokładno

ś

ci oraz posiadanego

sprz

ę

tu.

3. Dopuszczalne ró

ż

nice dwukrotnego pomiaru długo

ś

ci boków osnowy pomiarowej nie powinny

by

ć

wi

ę

ksze od warto

ś

ci d1podanych w zał

ą

czniku Nr 1.

4. Do wyników pomiaru długo

ś

ci boków wprowadza si

ę

poprawki:

a) ze wzgl

ę

du na pochylenie terenu,

b) ze wzgl

ę

du na długo

ść

przymiaru i temperatur

ę

,

c) ze wzgl

ę

du na odwzorowanie.

5. Długo

ść

ci

ą

gów sytuacyjnych nie powinna by

ć

wi

ę

ksza od 2 km, a dla terenów rolnych i

le

ś

nych (mapa zasadnicza w skali 1:5 000) nie wi

ę

ksza od 4 km.

§ 23.

1. Pomiar k

ą

tów w ci

ą

gach sytuacyjnych wykonuje si

ę

instrumentem gwarantuj

ą

cym uzyskanie

ś

redniego bł

ę

du pomiaru k

ą

ta m

o

≤

30" (90

cc

).

2. K

ą

ty nale

ż

y mierzy

ć

w jednym poczecie, za

ś

ró

ż

nica mi

ę

dzy półpoczetami nie powinna by

ć

wi

ę

ksza od podwójnej warto

ś

ci mo.

§ 24.

1. Warto

ść

odchyłki k

ą

towej ci

ą

gu sytuacyjnego f

α

powinna odpowiada

ć

:

gdzie:

m

o

-

ś

redni bł

ą

d pomiaru k

ą

ta,

n

k

- liczba k

ą

tów zmierzonych w ci

ą

gu.

2. Odchyłka liniowa ci

ą

gu sytuacyjnego

powinna odpowiada

ć

warto

ś

ci:

dla przypadków, gdy przyrosty współrz

ę

dnych obliczone zostały na podstawie k

ą

tów

poprawionych ze wzgl

ę

du na zamkni

ę

cie k

ą

towe,

lub

dla przypadków, gdy przyrosty współrz

ę

dnych obliczone zostały na podstawie k

ą

tów

bezpo

ś

rednio pomierzonych.

gdzie:

L - długo

ść

ci

ą

gu,

n - liczba boków w ci

ą

gu,

c - wpływ bł

ę

dów poło

ż

enia punktów nawi

ą

zania,

m

o

- bł

ą

d pomiaru k

ą

ta,

u - współczynnik bł

ę

dów przypadkowych pomiaru liniowego.

3. Warto

ś

ci dopuszczalnych odchyłek k

ą

towych i liniowych przedstawiono w zał

ą

cznikach Nr 2,

3 i 4. W przypadku, gdy osnow

ę

pomiarow

ą

nawi

ą

zuje si

ę

do punktów wyznaczonych ze

ś

rednim bł

ę

dem poło

ż

enia wi

ę

kszym od 0,10 m, odchyłki zamkni

ęć

ci

ą

gów sytuacyjnych

mog

ą

by

ć

odpowiednio zwi

ę

kszone o wpływ bł

ę

dów poło

ż

enia punktów nawi

ą

zania.

§ 25.

1. Długo

ś

ci linii pomiarowych nie powinny by

ć

wi

ę

ksze:

a) na terenach zurbanizowanych od 400 m,

b) na terenach rolnych i le

ś

nych od 600 m.

2. Linie pomiarowe mog

ą

tworzy

ć

układy rz

ę

dów, których liczba zale

ż

y od charakteru osnowy

nawi

ą

zuj

ą

cej, i tak:

a) dla punktów wy

ż

szego rz

ę

du ni

ż

punkty ci

ą

gów sytuacyjnych - dopuszcza si

ę

3 rz

ę

dy linii

pomiarowych,

b) dla ci

ą

gów sytuacyjnych I rz

ę

du - dopuszcza si

ę

2 rz

ę

dy linii pomiarowych,

c) dla ci

ą

gów sytuacyjnych II rz

ę

du - dopuszcza si

ę

układ jednorz

ę

dowy

3. Linie pomiarowe oparte na zidentyfikowanych na mapie i w terenie punktach sytuacyjnych

mog

ą

tworzy

ć

tylko układ jednorz

ę

dowy.

4. Linie pomiarowe mierzy si

ę

dwukrotnie, przy czym, przy pomiarze szczegółów terenowych

metod

ą

domiarów prostok

ą

tnych lub przedłu

ż

e

ń

konturów sytuacyjnych, dopuszcza si

ę

wykonanie drugiego pomiaru linii jednocze

ś

nie z pomiarem szczegółów.

5. Ró

ż

nica dwukrotnego pomiaru długo

ś

ci linii pomiarowej nie powinna by

ś

wi

ę

ksza od warto

ś

ci

podanych w zał

ą

czniku Nr 1.

6. Ró

ż

nica pomi

ę

dzy zmierzon

ą

długo

ś

ci

ą

linii, a długo

ś

ci

ą

obliczon

ą

ze współrz

ę

dnych - z

uwzgl

ę

dnieniem poprawek odwzorowawczych - nie powinna by

ś

wi

ę

ksza od warto

ś

ci f

1

obliczonej ze wzoru:

gdzie:

u - współczynnik bł

ę

dów przypadkowych pomiarów liniowych,

l - długo

ść

mierzonego boku wyra

ż

ona w metrach,

c - wpływ bł

ę

dów poło

ż

enia punktów nawi

ą

zania

Dopuszczalna ró

ż

nica dla maksymalnej długo

ś

ci linii wynosi wi

ę

c 25 cm.

7. Lini

ę

pomiarow

ą

mo

ż

na w razie potrzeby przedłu

ż

y

ć

poza jej punkty ko

ń

cowe o 1/3 długo

ś

ci,

jednak nie wi

ę

cej ni

ż

o 100 m.

§ 26.

1. Punkty wci

ę

te osnowy pomiarowej wyznacza

ć

nale

ż

y wci

ę

ciami k

ą

towymi, liniowymi lub

k

ą

towo-liniowymi z co najmniej jednym elementem nadliczbowym.

2.

Ś

redni bł

ą

d pomiaru k

ą

ta nie powinien by

ś

wi

ę

kszy od 20" (60

cc

) a

ś

redni bł

ą

d pomiar długo

ś

ci

boku od 1:10 000.

Metody pomiarów

Metoda domiarów prostok

ą

tnych

§ 27.

1. Metoda domiarów prostok

ą

tnych polega na pomiarze rz

ę

dnej i odci

ę

tej mierzonego punktu

sytuacyjnego wzgl

ę

dem linii, na któr

ą

rzutujemy dany punkt.

Metoda ta zalecana jest do stosowania w terenach zainwestowanych, charakteryzuj

ą

cych si

ę

nieznaczn

ą

ró

ż

nic

ą

poziomów mi

ę

dzy lini

ą

pomiarow

ą

a punktem sytuacyjnym.

2. Przy pomiarze metod

ą

domiarów prostok

ą

tnych nale

ż

y linie ł

ą

cz

ą

ce punkty osnów tyczy

ć

,

dziel

ą

c je na odcinki o długo

ś

ci 50-100 m, zale

ż

nie od grupy dokładno

ś

ciowej mierzonych

szczegółów terenowych.

3. Sposób i warunki tyczenia linii podaje tabela I.

Tabela I

Grupa dokładno

ś

ciowa

szczegółów terenowych

I i II

III

Sposób tyczenia linii
ł

ą

cz

ą

cych punkty osnów

(linie pomiarowe)

długo

ść

linii do tyczenia

w

ę

gielnic

ą

dwupryzmatyczn

ą

lub w dowolny sposób

do 150 m

do 200 m

lornetk

ą

do 300 m

do 500 m

teodolitem

ponad 300 m

ponad 500 m

maksymalna długo

ść

odcinków

po przetyczeniu

około 50 m

około 100 m

§ 28.

Przy stosowaniu metody domiarów prostok

ą

tnych długo

ś

ci rz

ę

dnych oraz dokładno

ść

pomiaru

mierzonych rz

ę

dnych i odci

ę

tych zale

żą

od grupy dokładno

ś

ciowej szczegółów terenowych.

Warunki pomiaru podano w tabeli II.

Tabela II

Grupa dokładno

ś

ciowa szczegółów terenowych

Wymagania

I

II

III

sprz

ę

t do wyznaczenia

prostopadłej

w

ę

gielnica dwupryzmatyczna

dopuszczalne rz

ę

dne

25 m

50 m

70 m

dokładno

ść

pomiaru

0.05 m

0.05 m

0.10 m

Przekroczenie ustalonych warto

ś

ci rz

ę

dnych dlaszczegółów terenowych II i III grupy dokładno

ś

niowej

jest dopuszczalne pod warunkiem wykonania pomiarów elementów kontrolnych.

Metoda biegunowa

§ 29.

1. Metoda biegunowa polega na pomiarze odległo

ś

ci od stanowiska instrumentu do punktu

celowania oraz pomiarze kierunku na ten punkt,

2. Pomiar szczegółów metod

ą

biegunow

ą

wykonywa

ć

nale

ż

y ze stanowisk instrumentu, którymi

w zasadzie powinny by

ć

punkty osnowy szczegółowej i pomiarowej.

3. Szczegóły terenowe II i III grupy dokładno

ś

ciowej mierzy

ć

mo

ż

na ze stanowisk obieranych na

punktach sytuacyjnych I grupy dokładno

ś

ciowej, w szczególno

ś

ci na zastabilizowanych lub

zamarkowanych punktach załamania granic, które zostały uprzednio pomierzone wraz z
elementami kontrolnymi.

§ 30.

1. Pomiar szczegółów terenowych metod

ą

biegunow

ą

mo

ż

e by

ć

wykonywany z zastosowaniem

nast

ę

puj

ą

cych sposobów pomiaru odległo

ś

ci:

a) optycznie - przy czym rozró

ż

nia si

ę

pomiar tachimetryczny, dalmierczy oraz stolikowy,

b) elektrooptycznie - tzw. pomiar dokładny,

c) bezpo

ś

rednio

2. Pomiar tachimetryczny wykonuje si

ę

przy u

ż

yciu zwykłych tachimetrów nitkowych lub

redukcyjnych diagramowych.

3. Pomiar dalmierczy wykonuje si

ę

przy u

ż

yciu dalmierzy dwuobrazowych.

4. Pomiar stolikowy wykonuje si

ę

przy u

ż

yciu kierownic autoredukcyjnych, stolika

topograficznego z centrownikiem oraz łat niwelacyjnych.

5. Pomiar elektrooptyczny wykonuje si

ę

przy u

ż

yciu dalmierzy elektromagnetycznych.

6. Bezpo

ś

redni pomiar odległo

ś

ci stosowany w szczególnych przypadkach wykonuje si

ę

przymiarem wst

ę

gowym.

§ 31.

1. Metoda biegunowa, przy zastosowaniu pomiaru odległo

ś

ci dalmierzami, odpowiada pod

wzgl

ę

dem dokładno

ś

ci metodzie domiarów prostok

ą

tnych.

2. Metod

ę

biegunow

ą

, przy zastosowaniu bezpo

ś

redniego pomiaru odległo

ś

ci, stosowa

ć

nale

ż

y

w ograniczonym zakresie, przy minimalnej ilo

ś

ci mierzonych punktów sytuacyjnych,

szczególnie przy pomiarach uzupełniaj

ą

cych.

§ 32.

1. Do pomiaru szczegółów terenowych metod

ą

biegunow

ą

nale

ż

y u

ż

ywa

ć

sprawdzonych

dalmierzy, przy u

ż

yciu których

ś

redni bł

ą

d jednokrotnego pomiaru odległo

ś

ci jest mniejszy od

0,05 m.

2. Warunki (parametry) pomiaru okre

ś

la tabela III.

Tabela III

Sposób pomiaru

odległo

ś

ci

Wymogi i warunki

Grupa dokładno

ś

ciowa pomiaru

szczegółów terenowych

I

II

III

tachymetryczny

- stosowany sprz

ę

t

- dokładno

ść

pomiaru kierunku

- dopuszczalna długo

ść

celowej

- dokładno

ść

odczytu na łacie

X

X

X

X

X

X

X

X

tachymetr

1' lub 2

c

150 m

0.005 m

dalmierze dwuobrazowe, teodolity
z nasadkami lub stolikiem Kartii

dalmierczy

- stosowany sprz

ę

t

- dokładno

ść

pomiaru kierunku

- dopuszczalna długo

ść

celowej

- dokładno

ść

odczytu na łacie

30" lub 1

c

120 m

0.05 m

30" lub 1

c

150 m

0.05 m

1' lub 2

c

150 m

0.1 m

stolikowy

- stosowany sprz

ę

t

- dopuszczalna długo

ść

celowej

przy zdj

ę

ciu sytuacji;

- przy zdj

ę

ciu rze

ź

by

- dokładno

ść

pomiaru kierunku

- dokładno

ść

odczytu na łacie

- dokładno

ść

zcentrowania

X

X

100 m

X

X

0.02 m

X

X

100 m

X

X

0.02 m

kierownica
autoredukcyj-
na, stolik z
centrownikiem
łaty niwelac.

100 m

150 m

0.0001 m

0.005 m

0.02 m

dalmierze elektromagnetyczne

dokładny

- stosowany sprz

ę

t

- dokładno

ść

pomiaru kierunku

- dopuszczalna długo

ść

celowej

- dokładno

ść

pomiaru odległo

ś

ci

30" lub 1

c

700 m

0.05 m

30" lub 1

c

2000 m

0.05 m

30" lub 1

c

3500 m

0.1 m

tachymetr i ruletka stalowa

bezpo

ś

redni

- stosowany sprz

ę

t

- dokładno

ść

pomiaru kierunku

- długo

ść

celowej (ograniczona

długo

ś

ci

ą

przymiaru)

- dokładno

ść

pomiaru odległo

ś

ci

1' lub 2

c

do 50 m

0.05 m

5' lub 10

c

do 50 m

0.05 m

10' lub 20

c

do 50 m

0.1 m

§ 33.

1. Na ka

ż

dym stanowisku instrumentu nale

ż

y zaobserwowa

ć

kierunki nawi

ą

zuj

ą

ce do dwóch

punktów osnowy. Ostatni odczyt na stanowisku powinien by

ć

wykonany po powtórnym

wycelowaniu do punktu przyj

ę

tego za pocz

ą

tkowy.

2. Zapisy kierunków i długo

ś

ci prowadzi si

ę

w dzienniku pomiarowym lub rejestruje

automatycznie w zale

ż

no

ś

ci od typu dalmierza, z równoczesnym sporz

ą

dzaniem szkicu

polowego.

3. Łaty dalmiercze lub zwierciadła nale

ż

y w zasadzie ustawia

ć

na mierzonych punktach

sytuacyjnych. Dopuszcza si

ę

ustawienie łat lub zwierciadeł mimo

ś

rodowo, pod warunkiem

wyznaczenia elementów mimo

ś

rodu.

4. W szczególnych przypadkach dopuszcza si

ę

jednokierunkowe nawi

ą

zanie do punktów

osnowy (tzw. bagnet) pod warunkiem wykonania pomiaru kontrolnego.

Metoda przedłu

ż

e

ń

konturów sytuacyjnych

§ 34.

1. Metod

ę

przedłu

ż

e

ń

konturów sytuacyjnych na linie pomiarowe mo

ż

na stosowa

ć

na terenach

łatwo dost

ę

pnych do bezpo

ś

redniego pomiaru odległo

ś

ci.

2. Stosowanie tej metody zalecane jest szczególnie w odniesieniu do pomiaru budynków i

budowli oraz granic, a tak

ż

e przy wykonywaniu wszelkich pomiarów uzupełniaj

ą

cych.

3. Przy pomiarze szczegółów terenowych metod

ą

przedłu

ż

e

ń

nale

ż

y zachowa

ć

nast

ę

puj

ą

ce

warunki:

a) linia konturu powinna by

ć

przedłu

ż

ona do przeci

ę

cia si

ę

z lini

ą

pomiarow

ą

,

b) stosunek długo

ś

ci przedłu

ż

enia do długo

ś

ci odcinka przedłu

ż

onego nie mo

ż

e by

ć

wi

ę

kszy

ni

ż

2:1,

c) k

ą

t pomi

ę

dzy lini

ą

przedłu

ż

enia a lini

ą

pomiarow

ą

powinien by

ć

wi

ę

kszy od 45

o

(50

g

)

mniejszy od 135

o

(150

g

),

4. Linia pomiarowa, na któr

ą

przedłu

ż

a si

ę

mierzone kontury sytuacyjne, powinna by

ć

przetyczona zgodnie z warunkami ustalonymi w § 27 p.3.

5. W przypadku nie zachowania warunków uj

ę

tych w ust.3 nale

ż

y dokona

ć

pomiaru elementów

kontrolnych.

Metoda wci

ęć

k

ą

towych, liniowych i k

ą

towo-liniowych

§ 35.

Dobór jednego ze sposobów wykonywania pomiaru metod

ą

wci

ęć

uzale

ż

niony jest od usytuowania

szczegółów terenowych wzgl

ę

dem punktów osnowy pomiarowej lub linii pomiarowych oraz od rodzaju

terenu maj

ą

cego wpływ ma stopie

ń

trudno

ś

ci pomiaru.

§ 36.

Warunki geometryczne elementów wyznaczaj

ą

cych wci

ę

ciem poło

ż

enie punktów

charakterystycznych szczegółu terenowego powinny by

ć

tak dobrane, aby zachowane były kryteria

dokładno

ś

ciowe w poszczególnych grupach szczegółów terenowych a ponadto spełnione nast

ę

puj

ą

ce

wymagania:

a) pomierzony co najmniej jeden element nadliczbowy wci

ę

cia przy wyznaczaniu punktów

pojedynczych,

b) dokonany pomiar odległo

ś

ci mi

ę

dzy wci

ę

tymi punktami okre

ś

laj

ą

cymi szczegół terenowy.

§ 37.

1. Wci

ę

cie k

ą

towe polega na wyznaczeniu poło

ż

enia punktu na podstawie pomierzonych k

ą

tów

w stosunku do punktów o znanym poło

ż

eniu.

2. Wci

ę

cie liniowe polega na wyznaczeniu poło

ż

enia punktu na podstawie pomierzonych

odległo

ś

ci mi

ę

dzy wyznaczanym punktem, a punktami o znanym poło

ż

eniu.

3. Wci

ę

cie k

ą

towo - liniowe jest to takie wci

ę

cie, w którym dla okre

ś

lenia poło

ż

enia punktu

podlegaj

ą

pomiarowi kierunki i odległo

ś

ci.

Inne metody pomiaru szczegółów terenowych

§ 38

Przy pomiarze szczegółów terenowych mo

ż

na stosowa

ć

- w sposób ł

ą

czny - podane uprzednio lub

inne metody, pod warunkiem zachowania wymaga

ń

dokładno

ś

ciowych ustalonych dla poszczególnych

grup szczegółów terenowych.

Szkice polowe

§ 39.

Szkice polowe s

ą

obrazami mierzonego terenu. Wykonuje si

ę

je w czasie pomiaru na formularzach

ustalonego wzoru.

§ 40.

1. Szkice polowe powinny zawiera

ć

zanumerowane punkty osnowy geodezyjnej, rodzaj ich

utrwalenia w terenie i szczegóły terenowe b

ę

d

ą

ce przedmiotem pomiarów sytuacyjnych, a

tak

ż

e dodatkowe informacje opisowe oraz miary wyznaczaj

ą

ce poło

ż

enie, kształt i wielko

ść

szczegółów terenowych. Przy rysowaniu szkiców nale

ż

y stosowa

ć

znaki umowne

przewidziane w instrukcji technicznej K-1 dla skali 1 : 500.

2. Szkice polowe sporz

ą

dza si

ę

bez zachowania skali, w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci obejmuj

ą

c jednym

szkicem zamkni

ę

t

ą

cz

ęść

terenu. W odniesieniu do terenów charakteryzuj

ą

cych si

ę

bogat

ą

tre

ś

ci

ą

, celowym jest obejmowanie odr

ę

bnym szkicem szczegółów terenowych zdejmowanych

tylko z jednej linii pomiarowej lub jej cz

ęś

ci.

§ 41.

1. Rysunek na szkicu polowym winien by

ć

wyra

ź

ny, a miary i dane opisowo - informacyjne

czytelne.
Bł

ę

dnie wykre

ś

lone linie b

ą

d

ź

wpisane miary nie mog

ą

by

ć

wycierane; linie nale

ż

y kasowa

ć

dwiema sko

ś

nymi kreskami, za

ś

miary i napisy przekre

ś

la

ć

tak, aby pozostały czytelne.

2. Szkiców polowych nie nale

ż

y przerysowywa

ć

.

W przypadkach uzasadniaj

ą

cych przerysowanie, nale

ż

y szkic oryginalny zachowa

ć

co

najmniej do czasu kameralnego opracowania mapy.

§ 42.

1. Na szkicach polowych oprócz szczegółów terenowych okre

ś

lonych miarami nale

ż

y podawa

ć

:

a) dane informacyjne wyszczególnione w § 16 niniejszej instrukcji.

b) kierunek północy,

c) nazwiska i imiona wła

ś

cicieli (władaj

ą

cych) działek oraz w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci oznaczenia

ksi

ą

g wieczystych lub zbiorów dokumentów i numery ewidencyjne działek.

2. Szkice polowe nale

ż

y numerowa

ć

zgodnie z zaleceniami otrzymanymi przy zgłoszeniu roboty

z o

ś

rodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

3. Szkic polowy powinien zawiera

ć

numery szkiców s

ą

siednich oraz inne informacje

przewidziane w formularzu.

4. W miar

ę

post

ę

pu prac nale

ż

y na szkicu polowym osnowy pomiarowej sporz

ą

dzi

ć

zestawienie

szkiców polowych, podaj

ą

c na ka

ż

dej linii pomiarowej czerwonym kolorem numer szkicu

polowego pomiaru sytuacyjnego opartego na tej linii.

R O Z D Z I A Ł V.

FOTOGRAMETRYCZNE POMIARY SYTUACYJNE

Zdj

ę

cia fotogrametryczne

§ 43.

1. Zdj

ę

cia fotogrametryczne nale

ż

y wykonywa

ć

kamerami pomiarowymi o znanych i stałych

parametrach orientacji wewn

ę

trznej.

2. Kalibracj

ę

kamer pomiarowych nale

ż

y wykonywa

ć

przynajmniej raz w roku.

W wyniku kalibracji nale

ż

y okre

ś

li

ć

:

a) odległo

ść

obrazu z dokładno

ś

ci

ą

0,02 mm,

b) współrz

ę

dne znaczków tłowych z dokładno

ś

ci

ą

0,005 mm,

c) dystorsj

ę

obiektywu z dokładno

ś

ci

ą

0,002 mm,

d) poło

ż

enie punktu głównego z dokładno

ś

ci

ą

0,05 mm.

3. Do wykonywania zdj

ęć

pomiarowych nale

ż

y u

ż

ywa

ć

filmów o minimalnej zdolno

ś

ci

rozdzielczej 90 linii na milimetr oraz deformacji szcz

ą

tkowej nie przekraczaj

ą

cej 0,006 mm.

4. Przy wykonywaniu zdj

ęć

lotniczych nale

ż

y tak dobra

ć

czas na

ś

wietlania aby rozmazanie

obrazu wynikaj

ą

ce z ruchu kamery nie przekroczyło 0,02 mm.

Projekty lotów i osnów fotogrametrycznych

§ 44.

1. Projekty lotów i projekty osnów fotogrametrycznych powinny by

ć

wykonane na istniej

ą

cych

mapach topograficznych.
Zale

ż

no

ść

skal opracowania, zdj

ęć

i map do projektowania sygnalizacji jest nast

ę

puj

ą

ca:

Tabela IV

S K A L A

Map

1 : M

Zdj

ęć

1 : m

Map do projektów
sygnalizacji (zalecana)

1

2

3

4

1:500

1:1000

1:2000

1:5000

1:2000 - 1:5000

1:4000 - 1:6000

1:6000 - 1:10000

1:10000 - 1:25000

1:5000 - 1:10000

1:10000 - 1:25000

1:25000

1:25000 - 1:50000

2. Projekt lotu powinien zawiera

ć

:

a) osie szeregów zdj

ęć

lotniczych,

b) zasi

ę

g fotografowania,

c) dane techniczne lotu.

3. Projekt osnowy fotogrametrycznej powinien zawiera

ć

:

a) skal

ę

opracowania i skal

ę

zdj

ęć

,

b) granice obszaru opracowania,

c) osie szeregów zdj

ęć

lotniczych,

d) punkty istniej

ą

cej osnowy geodezyjnej,

e) rejony punktów osnowy fotogrametrycznej przewidzianej do sygnalizacji,

f) wskazania dotycz

ą

ce obszarów dla których jest przewidziana sygnalizacja szczegółów

terenowych,

g) zasi

ę

g bloków aerotriangulacji.

4. Do projektu osnowy fotogrametrycznej nale

ż

y zał

ą

czy

ć

:

a) szkic rozmieszczenia punktów osnowy geodezyjnej i fotogrametrycznej,

b) opisy topograficzne punktów osnowy geodezyjnej przewidzianych do sygnalizacji,

c) opis techniczny.

§ 45.

1. Przy wykonywaniu pomiarów metod

ą

fotogrametryczn

ą

nale

ż

y zakłada

ć

osnow

ę

szczegółow

ą

II i III klasy, zgodnie z zasadami ustalonymi w instrukcji technicznej G-1.

2. Osnow

ę

fotogrametryczn

ą

tworzy zbiór punktów o okre

ś

lonych współrz

ę

dnych,

zidentyfikowanych w terenie i na zdj

ę

ciu lotniczym.

Słu

ż

y ona do zorientowania zdj

ęć

lotniczych w przyj

ę

tym układzie współrz

ę

dnych i układzie

wysoko

ś

ci.

3. Osnowa fotogrametryczna dzieli si

ę

na polow

ą

i kameraln

ą

.

§ 46.

1. Polowa osnowa fotogrametryczna powinna by

ć

zakładana w zale

ż

no

ś

ci od potrzeb jako:

a) pełna osnowa fotogrametryczna tak, aby ka

ż

dy stereogram był uzbrojony w minimum 4

fotopunkty o współrz

ę

dnych x, y, z,

b) niepełna osnowa fotogrametryczna tylko w zakresie niezb

ę

dnym dla opracowania

aerotriangulacji.

§ 47.

1. Polow

ą

sygnalizacj

ę

osnowy fotogrametrycznej wykonuje si

ę

na podstawie opracowanego

projektu osnowy fotogrametrycznej.

2. Miejsce punktu sygnalizowanego powinno by

ć

wybrane w terenie odsłoni

ę

tym, gwarantuj

ą

cym

odfotografowanie i niezniszczalno

ść

znaku.

3. Dla sygnalizowanych punktów osnowy fotogrametrycznej nale

ż

y sporz

ą

dzi

ć

opisy

topograficzne.

§ 48.

1. Identyfikacja polega na odszukaniu na negatywach lub diapozytywach zasygnalizowanych

punktów przy wykorzystaniu opisów topograficznych i projektu osnowy fotogrametrycznej.

2. Materiałami wyj

ś

ciowymi do kameralnej identyfikacji polowej osnowy fotogrametrycznej s

ą

:

a) projekt osnowy fotogrametrycznej,

b) opisy topograficzne sygnalizowanych punktów,

c) odbitki stykowe zdj

ęć

lotniczych,

d) negatywy lub diapozytywy zdj

ęć

lotniczych,

e) fotoszkic przegl

ą

dowy.

3. Zidentyfikowane punkty nale

ż

y zaznaczy

ć

na:

a) projekcie osnowy fotogrametrycznej,

b) fotoszkicu przegl

ą

dowym,

c) odbitce stykowej.

Gdy punkt jest niejednoznacznie odfotografowany nale

ż

y na w/w materiałach doda

ć

uwag

ę

"punkt niepewny".

4. W przypadku nieodfotografowania si

ę

punktów polowej osnowy fotogrametrycznej w rejonach

koniecznych dla prawidłowego wyrównania aerotriangulacji, nale

ż

y wybra

ć

dobrze

odfotografowany szczegół terenowy I grupy dokładno

ś

ciowej o ostro zarysowanym konturze.

Bł

ą

d identyfikacji w terenie nie mo

ż

e by

ć

wi

ę

kszy od:

(cm)

M - mianownik skali mapy.

5. Granice przerw fotogrametrycznych nale

ż

y zabezpieczy

ć

w odpowiedni

ą

ilo

ść

fotopunktów.

§ 49.

Przy opracowywaniu mapy pomiar polowej osnowy fotogrametrycznej nale

ż

y wykona

ć

z ni

ż

ej

podanymi dokładno

ś

ciami:

Tabela V

Skala mapy

1:M

Dopuszczalny bł

ą

d

poło

ż

enia

F-punktów

Dopuszczalny bł

ą

d

wysoko

ś

ci

F-punktów

1:500

10 cm

1 cm/km

1:1000

10 cm

3 cm/km

1:2000

20 cm

10 cm/km

1:5000

20 cm

10 cm/km

§ 50.

1. Kameralna osnowa fotogrametryczna jako zag

ę

szczenie osnowy polowej wykonywana jest w

nast

ę

puj

ą

cych etapach:

a) projekt aerotriangulacji,

b) obserwacje aerotriangulacji,

c) obliczenie aerotriangulacji.

2. Projekt aerotriangulacji powinien zawiera

ć

:

a) nazw

ę

obiektu,

b) skal

ę

opracowania,

c) skal

ę

zdj

ę

cia,

d) schematyczne rozmieszczenie stereogramów,

e) ramki sekcyjne arkuszy mapy,

f) podział na bloki,

g) schematyczne rozmieszczenie wszystkich punktów osnowy fotogrametrycznej,

h) dobrze odfotografowane punkty sytuacyjne dla pomiaru uzupełniaj

ą

cego i identyfikacji

terenowej.

Rejony punktów wi

ążą

cych stereogramy, szeregi oraz rejony punktów przyramkowych nale

ż

y

wybra

ć

i zaznaczy

ć

na odbitce stykowej.

Punkty te nale

ż

y nanie

ść

poprzez ich precyzyjne nakłucie na negatywach lub diapozytywach.

Punkty wi

ążą

ce szeregi mog

ą

by

ć

punktami takimi jak:

- znaki sygnalizowane,

- punkty sytuacyjne o ostro zarysowanych konturach.

3. Do pomiaru współrz

ę

dnych tłowych nale

ż

y u

ż

ywa

ć

instrumentów charakteryzuj

ą

cych si

ę

dokładno

ś

ci

ą

0,005 mm, okre

ś

lon

ą

przy pomocy siatek rektyfikacyjnych.

Ś

redni bł

ą

d obserwacji w aerotriangulacji nie powinien by

ć

wi

ę

kszy ni

ż

0,010 mm w skali

zdj

ę

cia.

4. Proces wyrównania nale

ż

y uwa

ż

a

ć

za zako

ń

czony, gdy

ś

redni bł

ą

d wpasowania punktów na

polow

ą

osnow

ę

fotogrametryczn

ą

jest

≤

0,02 mm w skali zdj

ę

cia, a odchyłka na punktach

ł

ą

cznych nie jest wi

ę

ksza ni

ż

0,04 mm.

Polowe uczytelnienie zdj

ęć

lotniczych

§ 51.

Polowe uczytelnienie zdj

ęć

lotniczych przeprowadza si

ę

na powi

ę

kszeniach zdj

ęć

lotniczych

wykonywanych w skali zbli

ż

onej do skali opracowania. W czasie uczytelniania zdj

ęć

w terenie nale

ż

y

wrysowa

ć

czytelnie i trwale oznaczenia szczegółów sytuacyjnych oraz zebra

ć

dane informacyjne

wymienione w § 16 i w miar

ę

potrzeb dane wymienione w § 42 ust. 1 pkt. c.

§ 52.

Przy stosowaniu fotogrametrycznych metod pomiaru, ze wzgl

ę

du na konieczno

ść

uzyskania dla

punktów załamania granic przewidzianej w § 15 ust.1 dokładno

ś

ci odpowiadaj

ą

cej I grupie szczegółów

terenowych, je

ś

li nie jest mo

ż

liwe uzyskanie tej dokładno

ś

ci, nale

ż

y dokonywa

ć

pomiarów

niezb

ę

dnych elementów liniowych bezpo

ś

rednio w terenie.

§ 53.

Pomiary uzupełniaj

ą

ce przy pomiarze fotogrametrycznym obejmuj

ą

tak

ż

e szczegóły sytuacyjne

nieodfotografowane lub nieczytelne na powi

ę

kszeniach zdj

ęć

lotniczych.

Metody pomiarów

Metoda analityczna

§ 54.

Metoda analityczna polega na pomiarze na zdj

ę

ciach współrz

ę

dnych tłowych szczegółów

sytuacyjnych przy u

ż

yciu stereokomparatorów precyzyjnych lub monokomparatorów oraz

przetworzeniu ich drog

ą

matematycznych przekształce

ń

na prostok

ą

tny układ współrz

ę

dnych

pa

ń

stwowych.

Pomiar i obliczenia nale

ż

y z reguły wykonywa

ć

ł

ą

cznie z procesem aerotriangulacji.

§ 55.

Pomiarowi podlegaj

ą

tylko te szczegóły terenowe, które s

ą

jednoznacznie identyfikowane na

zdj

ę

ciach, a dokładno

ść

ich pomiaru nie jest ni

ż

sza ni

ż

to okre

ś

lono w § 15.

Szczegóły terenowe I grupy dokładno

ś

ciowej nale

ż

y mierzy

ć

dwukrotnie w niezale

ż

nych cyklach.

§ 56.

Punkty szczegółów terenowych, które nie mog

ą

by

ć

pomierzone z wymaganymi dokładno

ś

ciami

nale

ż

y przeznaczy

ć

do bezpo

ś

rednich pomiarów uzupełniaj

ą

cych.

§ 57.

Stosowanie metody analitycznej zaleca si

ę

do pomiaru szczegółów terenowych dla sporz

ą

dzania

map w du

ż

ych skalach.

Skala zdj

ęć

nie powinna w takich przypadkach by

ć

mniejsza od 1 : 10 000.

Metoda stereofotogrametryczna

(półanalityczna i graficzna)

§ 58.

1. Metoda półanalityczna polega na pomiarze współrz

ę

dnych szczegółów sytuacyjnych na

utworzonym modelu stereoskopowym na instrumentach analogowych (autografy) oraz
przetworzeniu ich drog

ą

analityczn

ą

na prostok

ą

tny układ współrz

ę

dnych. Dalsze

wykorzystywanie danych powinno by

ć

realizowane przy pomocy koordynatografów

automatycznych.

2. Pomiar nale

ż

y wykona

ć

zgodnie z § 55 i 56 niniejszej instrukcji.

3. Metod

ą

półanalityczn

ą

, podobnie jak metod

ą

analityczn

ą

, nale

ż

y stosowa

ć

do pomiaru

szczegółów terenowych dla sporz

ą

dzania map w du

ż

ych skalach z tym,

ż

e skala zdj

ęć

nie

powinna by

ć

mniejsza od 1: 6 000

§ 59.

1. Metoda graficzna polega na graficznym przedstawieniu szczegółów sytuacyjnych na

podstawie utworzonego modelu stereoskopowego na instrumentach analogowych
(autografach).

2. Metod

ę

t

ę

mo

ż

na stosowa

ć

dla wszystkich skal opracowywanych map, zgodnie z tabel

ą

podan

ą

w § 44.

§ 60.

1. Autografy powinny spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce warunki i dokładno

ś

ci:

a)

ś

redni bł

ą

d instrumentalny wyznaczania współrz

ę

dnych x i y nie powinien by

ć

wi

ę

kszy od

0,01 mm w skali zdj

ę

cia,

b)

ś

redni bł

ą

d wyznaczania wysoko

ś

ci na utworzonym z siatek rektyfikacyjnych modelu nie

powinien by

ć

wi

ę

kszy od 0,06 % wysoko

ś

ci fotografowania,

c) nieprostopadło

ść

ustawienia ramion koordynatografu nie powinna by

ć

wi

ę

ksza od 0,05 mm.

2. Zestrojony, doprowadzony do skali i spoziomowany model stereoskopowy powinien spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce warunki:

a) resztkowa paralaksa poprzeczna na powierzchni u

ż

ytecznej stereogramu nie powinna

przekracza

ć

1/3 obserwowanej

ś

rednicy znaczka pomiarowego,

b) odchyłki poziome na wszystkich punktach osnowy fotogrametrycznej na powierzchni
u

ż

ytecznej stereogramu nie powinny by

ć

wi

ę

ksze od 0,04 mm w skali zdj

ę

cia dla orientacji

bezwzgl

ę

dnej wykonanej analitycznie oraz 0,3 mm w skali mapy dla skalowania modelu

sposobem graficznym,

c) odchyłki wysoko

ś

ciowe na wszystkich punktach osnowy nie powinny by

ć

wi

ę

ksze od

zamieszczonych w tabeli VI.

Tabela VI

Odchyłki w metrach

skala

mapy

1:M

Opracowanie
sytuacyjne

Opracowanie sytuacyjno-
-wysoko

ś

ciowe

1:500

0.5

0.1 - dla ci

ę

cia

warstwicowego co 0.5 m

0.2 - dla ci

ę

cia

warstwicowego co 1.0 m

1:1000

1.0

0.2

1:2000

1.0

0.35

1:5000

2.0

0.5

Kontrola pierworysów map

§ 61.

Ka

ż

dy arkusz pierworysu mapy nale

ż

y podda

ć

kontroli przez szczegółowe porównanie tre

ś

ci mapy z

sytuacj

ą

w terenie.

Nale

ż

y wyja

ś

ni

ć

wszystkie w

ą

tpliwo

ś

ci powstałe przy kameralnym opracowaniu oraz uzupełni

ć

map

ę

brakuj

ą

cymi szczegółami terenowymi.

§ 62.

1. W celu sprawdzenia dokładno

ś

ci opracowania sytuacyjnego mapy nale

ż

y na wybranych

arkuszach okre

ś

li

ć

poło

ż

enie pewnej ilo

ś

ci szczegółów terenowych I grupy dokładno

ś

ciowej

przy pomocy pomiaru bezpo

ś

redniego.

Sprawdzeniem nale

ż

y obj

ąć

5 % arkuszy na obiekcie, lecz nie mniej ni

ż

dwa arkusze.

2. Pomiarem kontrolnym nale

ż

y obj

ąć

szczegóły terenowe równomiernie rozło

ż

one na wybranym

arkuszu mapy, w tym równie

ż

na stykach arkuszy i stereogramów.

3. W wyniku kontroli

ś

redni bł

ą

d poło

ż

enia punktów szczegółów terenowych I grupy

dokładno

ś

clowej nie powinien przekracza

ć

0,3 mm w skali mapy.

Wykonanie map fotograficznych

§ 63.

1. Mapy fotograficzne sporz

ą

dza si

ę

przy wykonywaniu mapy zasadniczej w skalach 1 : 2 000 i 1

: 5 000 oraz map tematycznych w skalach 1 : 500 - 1 : 5 000.

2. Map

ą

fotograficzn

ą

mo

ż

na otrzyma

ć

przez:

a) przetwarzanie strefowe - fotomapa,

b) przetwarzanie ró

ż

niczkowe - ortofotomapa.

Przetwarzanie strefowe

§ 64.

1. Warunkiem umo

ż

liwiaj

ą

cym wykonanie fotomapy sposobem przetwarzania strefowego jest

posiadanie map sytuacyjno-wysoko

ś

ciowych w mniejszych skalach. Warstwice s

ą

niezb

ę

dne

do wyznaczania przebiegu granic poszczególnych stref przetwarzania.

2. Sposobem przetwarzania strefowego mo

ż

na opracowa

ć

wył

ą

cznie tereny, na których ilo

ść

stref nie przekracza 25 w granicach połowy arkusza mapy.

§ 65.

Przy zag

ę

szczeniu kameralnej osnowy fotogrametrycznej metod

ą

aerotriangulacji (na autografie lub

stereokomparatorze) nale

ż

y równie

ż

wyznaczy

ć

punkty do przetwarzania, przynaro

ż

nikowe i

przyramkowe oraz punkty nadirowe.

§ 66.

Dopuszcza si

ę

wykonywanie fotomap na arkuszach o formacie roboczym (500 x 400 mm) równym

połowie arkusza mapy zasadniczej.

§ 67.

Warto

ś

ci ci

ę

cia strefowego wynikaj

ą

z wzoru:

gdzie:

C

k

- stała kamery,

r - promie

ń

radialny do najbardziej odległego punktu zdj

ę

cia,

m - mianownik skali mapy,

0,0005 - podwójna wielko

ść

dopuszczalnego bł

ę

du poło

ż

enia punktu, wyra

ż

ona w metrach.

§ 68.

Projekt przetwarzania strefowego nale

ż

y wykona

ć

na podstawie istniej

ą

cych map sytuacyjno-

wysoko

ś

ciowych w skali nie mniejszej od 1 : 10 000 dla skali opracowania 1 : 2 000 oraz 1 : 25 000

dla skali opracowania 1 : 5 000.

§ 69.

Wykonana fotomapa powinna spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce wymagania dokładno

ś

ciowe:

a) na punktach osnowy

ś

redni bł

ą

d nie powinien przekracza

ć

0,3 mm, a maksymalny 0,5 mm,

b) na granicach stref i zdj

ęć

0,4 mm, a maksymalny 0,6 mm,

c) na stykach arkuszy 0,6 mm, a maksymalny 0,8 mm.

§ 70.

1. Z fotomap nale

ż

y sporz

ą

dzi

ć

drog

ą

reprodukcji cyjanokopie stanowi

ą

ce podkład do dalszego

opracowania polowego.

2. Powinny one spełnia

ć

ni

ż

ej podany warunek:

- ró

ż

nice wymiarów ramek i przek

ą

tnych w porównaniu z wymiarami teoretycznymi nie mog

ą

by

ć

wi

ę

ksze od 0,2 mm.

3. Na w/w cyjanotypach nale

ż

y:

a) wykre

ś

li

ć

sytuacj

ę

terenow

ą

koryguj

ą

c jej poło

ż

enie ze wzgl

ę

du na przesuni

ę

cie radialne,

b) przedmioty nieodfotografowane lub nieczytelne, a tak

ż

e granice działek, domierzy

ć

analogicznie jak przy metodzie stereofotogrametrycznej.

Przetwarzanie ró

ż

niczkowe (ortofotomapa)

§ 71.

1. Przetwarzanie ró

ż

niczkowe jest to transformacja fotograficzna zdj

ę

cia w rzucie

ś

rodkowym na

zdj

ę

cie w rzucie ortogonalnym.

2. Przetwarzanie nale

ż

y wykona

ć

za pomoc

ą

autografów z urz

ą

dzeniami towarzysz

ą

cymi, które

pracuj

ą

w dwóch systemach:

a) optycznym,

b) elektronicznym.

3. Uzyskiwane dokładno

ś

ci powinny by

ć

tego samego rz

ę

du jak dla map opracowanych

metodami stereofotogrametrycznymi.

R O Z DZ I A Ł VI.

ZASADY GENERALIZACJI KONTURÓW SZCZEGÓŁÓW

TERENOWYCH PRZY POMIARZE

§ 72.

1. Stopie

ń

generalizacji konturów szczegółów terenowych zale

ż

y głównie, od:

a) rodzaju szczegółu terenowego,

b) charakteru mierzonego terenu.

2. Generalizacji podlegaj

ą

nast

ę

puj

ą

ce szczegóły terenowe:

a) granice działek o nieutrwalonych załamaniach,

b) kontury budynków i budowli,

c) ogrodzenia trwałe,

d) kontury u

ż

ytków gruntowych,

e) szczegóły terenowe oznaczane na mapie symbolami.

§ 73.

1. Je

ż

eli granica działki jest lini

ą

krzyw

ą

lub lini

ą

łaman

ą

o nieutrwalonych punktach załamania,

stopie

ń

generalizacji zale

ż

y od charakteru terenu, i tak:

a) dla terenów zurbanizowanych wychylenie linii granicznej od prostej ł

ą

cz

ą

cej najbli

ż

sze

pomierzone punkty granicy - nie mo

ż

e by

ć

, wi

ę

ksze od 0,1 m (po obu stronach sprostowanej

granicy),

b) dla terenów rolnych - 0,2 m,

c) dla terenów rolnych na obszarach górskich i podgórskich - 0,5 m,

2. Prostowanie odcinków konturów sytuacyjnych zale

ż

y od grupy dokładno

ś

ciowej szczegółu

terenowego, i tak:

- dla I grupy dokładno

ś

ciowej - maksymalne odchylenie faktycznej linii konturu od ustalonej

linii prostej nie powinno by

ć

wi

ę

ksze od 0,1 m,

- dla II grupy - 0,2 m,

- dla III grupy - 0,75 m.

§ 74.

1. Przy pomiarze konturów budynków metodami bezpo

ś

rednimi nale

ż

y mierzy

ć

wyst

ę

py

i wgł

ę

bienia wi

ę

ksze od 0,3 m.

2. Wyst

ę

py i wgł

ę

bienia mniejsze od 2 m wyznacza si

ę

miar

ą

bie

żą

c

ą

po

ś

cianie przyziemia,

mierz

ą

c równie

ż

wielko

ść

tych wyst

ę

pów lub wgł

ę

bie

ń

.

§ 75.

1. Przy pomiarze trwałych ogrodze

ń

nale

ż

y mierzy

ć

wyst

ę

py i wgł

ę

bienia wi

ę

ksze od 0,3 m oraz

bramy od strony dróg i ulic.

2. Wgł

ę

bienia i wyst

ę

py nie przekraczaj

ą

ce 2 m wyznacza si

ę

miar

ą

bie

żą

c

ą

po linii ogrodzenia,

mierz

ą

c równocze

ś

nie wielko

ść

wyst

ę

pu lub wgł

ę

bienia.

3. Szeroko

ś

ci ogrodze

ń

nale

ż

y mierzy

ć

, gdy przekraczaj

ą

one wielko

ść

0,3 m.

§ 76.

1. Kontury elementów naziemnych uzbrojenia podziemnego wi

ę

ksze od 0,5 m nale

ż

y mierzy

ć

w

sposób umo

ż

liwiaj

ą

cy ich prawidłowe skartowanie, za

ś

przy konturach mniejszych od 0,5 m

mierzy

ć

nale

ż

y poło

ż

enie

ś

rodka ich rzutu.

2. Dla przewodów podziemnych i naziemnych o

ś

rednicach mniejszych od 0,75 m dopuszcza si

ę

pomiar przebiegu ich osi.

3. Gdy szeroko

ść

przewodu, obrysu kanału, wi

ą

zki kabli lub urz

ą

dzenia jest wi

ę

ksza od 0,75 m,

pomiarowi podlegaj

ą

rzuty zewn

ę

trzne kraw

ę

dzi tych elementów (urz

ą

dze

ń

, przewodów itp.).

CZ

ĘŚĆ

III.

POMIARY WYSOKO

Ś

CIOWE

R O Z D Z I A Ł VII.

PRZEDMIOT POMIARÓW WYSOKO

Ś

CIOWYCH

§ 77.

1. Przedmiotem pomiarów wysoko

ś

ciowych s

ą

nast

ę

puj

ą

ce elementy uszeregowane wg ich

charakteru i tre

ś

ci mapy zasadniczej:

a) naziemne:

- charakterystyczne punkty powierzchni terenu, w oparciu o które rze

ź

ba terenu

przedstawiona zostanie na mapie warstwicami,

- wybrane punkty powierzchni terenu w przypadku przedstawienia na mapie rze

ź

by terenu w

postaci opisu rz

ę

dnych wysoko

ś

ci punktów (pikiet),

- naturalne i sztuczne formy ukształtowania terenu,

- przekroje poprzeczne ulic i dróg urz

ą

dzonych,

- elementy naziemne podziemnego uzbrojenia terenu.

b) podziemne:

- górne kraw

ę

dzie włazów i dna studzienek kanalizacyjnych oraz wloty i wyloty kanałów lub

przykanalików w ich najni

ż

szych punktach,

- osie przewodów wodoci

ą

gowych, gazowych i cieplnych bez obudowy,

- wierzchy i dna kanałów oraz dna komór i studni sieci cieplnej, teletechnicznej
i elektroenergetycznej,

- górne kraw

ę

dzie (powłoki) lub wierzchy rur ochronnych kabli doziemnych,

- załamania przewodów (osi) pionowe i poziome.

§ 78.

Przedmiotom pomiarów wysoko

ś

ciowych w uzasadnionych przypadkach mog

ę

by

ć

tak

ż

e inne

elementy terenu, ustalone w instrukcjach resortowych lub w warunkach technicznych robót
wykonywanych dla celów specjalnych.

§ 79.

1. Zgodnie z ustaleniami zawartymi w instrukcji technicznej O-1, wysoko

ś

ci charakterystycznych

punktów terenowych nale

ż

y okre

ś

la

ć

wzgl

ę

dem punktów wysoko

ś

ciowej osnowy geodezyjnej

nast

ę

puj

ą

c

ą

dokładno

ś

ci

ą

:

0,01 m - elementy naziemne uzbrojenia terenu,

0,05 m - budowle i urz

ą

dzenia techniczne o konstrukcji trwałej,

0,10 m - budowle i urz

ą

dzenia techniczne ziemne oraz podziemne - zakryte.

Ś

redni bł

ą

d okre

ś

lenia wysoko

ś

ci charakterystycznych punktów rze

ź

by terenu nie powinien

przekracza

ć

wielko

ś

ci m

H

= 1/5 przewidywanego dla danej mapy ci

ę

cia warstwicowego.

2. Pomiary wysoko

ś

ciowe punktów sytuacyjnych, wykonane metodami bezpo

ś

rednimi, powinny

by

ć

prowadzone z dokładno

ś

ci

ą

okre

ś

lon

ą

w ust.1 bez wzgl

ę

du na skal

ę

mapy, jaka ma

powita

ć

w wyniku pomiaru. Przy opracowaniach metod

ą

stereofotogrametryczn

ą

ś

redni bł

ą

d

okre

ś

lenia wysoko

ś

ci charakterystycznych punktów terenu nie powinien by

ć

wi

ę

kszy od

0,0002 h, gdzie h oznacza wysoko

ść

fotografowania.

3.

Ś

redni bł

ą

d warstwic nie powinien dla danej mapy przekracza

ć

:

- 1/3 zasadniczego ci

ę

cia warstwicowego dla terenów o nachyleniu do 2

o

,

- 2/3 zasadniczego ci

ę

cia warstwicowego dla terenów o nachyleniu od 2

o

do 6

o

,

- 3/3 zasadniczego ci

ę

cia warstwicowego dla terenów o nachyleniu wi

ę

kszym od 6

o

.

4. Ocen

ę

dokładno

ś

ci wykonanych pomiarów wysoko

ś

ciowych przeprowadza si

ę

poprzez

wykonanie pomiaru kontrolnego.

§ 80.

1. Podczas wykonywania pomiaru wysoko

ś

ciowego sporz

ą

dza si

ę

szkice polowe na formularzu

okre

ś

lonego wzoru, zdj

ę

ciu lotniczym lub na mapie.

2. Odczyty z łaty wpisuje si

ę

w odpowiednie dzienniki pomiarowe lub rejestruje automatycznie.

3. W miar

ę

post

ę

pu prac polowych sporz

ą

dza si

ę

szkic przegl

ą

dowy szkiców polowych.

R O Z D Z I A Ł VIII.

BEZPO

Ś

REDNIE POMIARY RZE

Ź

BY TERENU

§ 81.

Pomiar rze

ź

by terenu mo

ż

e by

ć

wykonany metod

ą

:

- niwelacji powierzchniowej,

- niwelacji tachimetrycznej.

Wybór metody uzale

ż

niony jest od wymaga

ń

dokładno

ś

ciowych i warunków terenowych.

§ 82.

Niwelacja powierzchniowa mo

ż

e by

ć

wykonana:

- sposobem niwelacji siatkowej,

- sposobem niwelacji profilów,

- sposobem niwelacji punktów rozproszonych,

- poł

ą

czeniem wy

ż

ej wymienionych sposobów.

Zag

ę

szczenie osnowy wysoko

ś

ciowej

§ 83.

1. Pomiary wysoko

ś

ciowe dla opracowania rze

ź

by terenu wykonuje si

ę

w oparciu o istniej

ą

ce

punkty osnowy wysoko

ś

ciowej lub osnowy poziomej, dla których bł

ą

d okre

ś

lenia wysoko

ś

ci

jest mniejszy od 0,05 m.

2. W przypadku braku dostatecznej ilo

ś

ci punktów oparcia pomiaru wysoko

ś

ciowego, istniej

ą

c

ą

osnow

ę

nale

ż

y zag

ęś

ci

ć

punktami pomiarowej osnowy wysoko

ś

ciowej.

§ 84.

Dokładno

ść

wyznaczenia wysoko

ś

ci punktów osnowy pomiarowej charakteryzuje si

ę

ś

rednim

bł

ę

dem 20 mm/km.

§ 85.

Istniej

ą

ce ci

ą

gi niwelacyjne mog

ą

by

ć

wł

ą

czone do nowo zakładanej osnowy pomiarowej i ponownie

wyrównane, je

ś

li dla punktu

ś

rodkowego

ś

redni bł

ą

d nie przekracza 0,05 m.

1. Sie

ć

ci

ą

gów niwelacyjnych powinna by

ć

zaprojektowana z zachowaniem nast

ę

puj

ą

cych

warunków:

a) nale

ż

y stosowa

ć

co najwy

ż

ej dwurz

ę

dowe układy ci

ą

gów,

b) przebieg ci

ą

gów powinien by

ć

dostosowany do rze

ź

by terenu i zapewni

ć

ekonomiczne

wykonanie pomiaru,

c) długo

ść

ci

ą

gów nie powinna przekracza

ć

12 km,

d) punkty w

ę

złowe sieci powinny by

ć

rozmieszczone w terenie mo

ż

liwie równomiernie.

2. Długo

ść

odcinków, czyli odległo

ś

ci mi

ę

dzy s

ą

siednimi reperami na ci

ą

gach niwelacyjnych,

powinny wynosi

ć

:

a) na terenach zabudowanych około 500 m,

b) na terenach rolnych i le

ś

nych około 1500 m.

3. W wyj

ą

tkowych przypadkach na terenach zabudowanych dla osnowy pomiarowej dopuszcza

si

ę

stosowanie ci

ą

gów wisz

ą

cych (do 300 m) składaj

ą

cych si

ę

z 1 - 2 stanowisk.

4. Punkty ci

ą

gów niwelacyjnych osnowy pomiarowej podlegaj

ą

markowaniu, a w szczególnych

przypadkach stabilizacji, przy czym do stabilizacji zalec

ą

si

ę

u

ż

ywa

ć

znaków z tworzyw

sztucznych.

§ 87.

1. Pomiar nale

ż

y wykona

ć

dwukrotnie na stanowisku, niweluj

ą

c metod

ą

niwelacji ze

ś

rodka ci

ą

g

w obu kierunkach, głównym i powrotnym.

2. Długo

ś

ci celowych na stanowisku powinny w zasadzie by

ć

równe i nie powinny przekracza

ć

50 m. W wyj

ą

tkowo trudnych warunkach terenowych mo

ż

na długo

ś

ci celowych wydłu

ż

y

ć

do

75 m.

3. Ró

ż

nica dwukrotnego pomiaru ró

ż

nic wysoko

ś

ci na jednym stanowisku nie powinna

przekracza

ć

warto

ś

ci 4 mm,

4. Ró

ż

nice pomi

ę

dzy przewy

ż

szeniami, otrzymanymi z pomiaru w kierunku głównym i

powrotnym odcinków i ci

ą

gów oraz odchyłki nawi

ą

zania ci

ą

gów do punktów wy

ż

szych klas lub

punktów w

ę

złowych nie powinny przekracza

ć

wielko

ś

ci obliczonej z wzoru:

mm

gdzie: L - długo

ść

ci

ą

gu w km.

Wielko

ś

ci dopuszczalnych odchyłek podane s

ą

w zał

ą

czniku Nr 5.

Metody pomiarów

N i w e l a c j a p o w i e r z c h n i o w a

Niwelacja siatkowa

§ 88.

W celu wykonania niwelacji siatkowej nale

ż

y w pierwszej kolejno

ś

ci w terenie zało

ż

y

ć

siatk

ę

.

Budow

ę

siatki przeprowadza si

ę

w dwóch etapach:

- wyznaczenie figury (figur) podstawowych

- wyznaczenie figur zapełniaj

ą

cych.

§ 89.

1. Przy doborze wielko

ś

ci i kształt figur podstawowych nale

ż

y kierowa

ć

si

ę

nast

ę

puj

ą

cymi

zasadami:

a) w ka

ż

dej figurze podstawowej powinna by

ć

zawarta całkowita ilo

ść

figur zapełniaj

ą

cych

(oczek siatki),

b) wielko

ść

figury podstawowej i jej kształt uzale

ż

nione s

ą

od wielko

ś

ci obiektu podlegaj

ą

cego

pomiarowi, od celu dla którego wykonywana jest niwelacja, od rze

ź

by terenu i skali mapy.

2. Wierzchołki figur podstawowych nale

ż

y wyznaczy

ć

w terenie w oparciu o istniej

ą

ce punkty

poziomej osnowy geodezyjnej, za pomoc

ą

metod i sprz

ę

tu pozwalaj

ą

cych na uzyskanie

ś

rednich bł

ę

dów nie przekraczaj

ą

cych 0,50 m oraz zamarkowa

ć

je palikami osadzonymi

równo z powierzchni

ą

terenu.

3. Je

ż

eli w pobli

ż

u wierzchołków figury podstawowej brak jest punktów osnowy wysoko

ś

ciowej,

wówczas przy jednym z nich nale

ż

y zało

ż

y

ć

reper roboczy.

4. W celu okre

ś

lenia wysoko

ś

ci reperów roboczych oraz wierzchołków figur podstawowych

nale

ż

y zaniwelowa

ć

je w nawi

ą

zaniu do punktów istniej

ą

cej wysoko

ś

ciowej osnowy

geodezyjnej wg zasad podanych w §§ 83-87.

§ 90.

1. Rozwini

ę

ciem figury podstawowej s

ą

figury zapełniaj

ą

ce. Ich kształt i wielko

ść

pozostaj

ą

w

ś

cisłym zwi

ą

zku z czynnikami warunkuj

ą

cymi wielko

ść

i kształt figury podstawowej.

2. Przy ustalaniu wielko

ś

ci figur zapełniaj

ą

cych nale

ż

y kierowa

ć

si

ę

zasad

ą

, aby powierzchnia

terenu obj

ę

ta jedn

ą

figur

ą

była zbli

ż

ona do płaszczyzny, a długo

ść

boku nie przekraczała 100

metrów.

3. Charakterystyczne punkty rze

ź

by terenu poło

ż

one wewn

ą

trz figur zapełniaj

ą

cych wyznacza

si

ę

jako punkty dodatkowe.

4. Wierzchołki figur zapełniaj

ą

cych w zale

ż

no

ś

ci od potrzeb markuje si

ę

palikami osadzonymi

równo z powierzchni

ą

terenu.

§ 91.

Niwelacj

ę

wierzchołków figur zapełniaj

ą

cych nale

ż

y wykona

ć

w nawi

ą

zaniu do istniej

ą

cych punktów

wysoko

ś

ciowej osnowy geodezyjnej, zało

ż

onych reperów roboczych lub wierzchołków figur

podstawowych, z zachowaniem nast

ę

puj

ą

cych wymaga

ń

:

a) ci

ą

gi niwelacyjne powinny by

ć

dowi

ą

zane obustronnie,

b) długo

ś

ci celowych nie powinny przekracza

ć

80 m,

c) na danym stanowisku nale

ż

y zaniwelowa

ć

w pierwszej kolejno

ś

ci punkty nawi

ą

zania

wysoko

ś

ci, nast

ę

pnie pozostałe wierzchołki figur zapełniaj

ą

cych i punkty dodatkowe,

d) niwelacj

ę

ci

ą

gów nale

ż

y wykona

ć

dwukrotnie.

§ 92.

Dopuszczalna odchyłka ró

ż

nicy wysoko

ś

ci przy dwukrotnej niwelacji ci

ą

gu słu

żą

cego do okre

ś

lenia

wysoko

ś

ci wierzchołków figur zapełniaj

ą

cych nie powinna przekracza

ć

wielko

ś

ci obliczonej ze wzoru:

mm

gdzie: L - długo

ść

ci

ą

gu w km.

W warunkach wyj

ą

tkowo niekorzystnych (bagna, torfowiska itp.) dopuszcza si

ę

zwi

ę

kszenie odchyłki o

50 %.

Niwelacja profilami

§ 93.

W celu wykonania niwelacji terenu profilami podłu

ż

nymi i poprzecznymi nale

ż

y zało

ż

y

ć

wzajemnie

powi

ą

zane ze sob

ą

ci

ą

gi pomiarowej osnowy poziomej i wysoko

ś

ciowej.

§ 94.

1. Profil podłu

ż

ny nale

ż

y zało

ż

y

ć

wzdłu

ż

osi mierzonego obiektu natomiast profile poprzeczne,

prostopadle do niej.
Kierunek profilu poprzecznego wyznacza si

ę

przy u

ż

yciu w

ę

gielnicy lub instrumentu

zaopatrzonego w koło poziome.

2. Odległo

ść

mi

ę

dzy profilami poprzecznymi nie powinny przekracza

ć

100 m, a odległo

ś

ci

mi

ę

dzy s

ą

siednimi pikietami na profilu podłu

ż

nym powinny by

ć

dostosowane do charakteru

terenu i nie mog

ą

przekracza

ć

50 m.

3. Przy wykonywaniu pomiaru dla celów specjalnych odległo

ś

ci podane w ust.2 mog

ą

by

ć

zmienione.

Niwelacja punktów rozproszonych

§ 95.

Pomiar wysoko

ś

ciowy metod

ą

punktów rozproszonych wykonuje si

ę

w oparciu o istniej

ą

c

ą

lub nowo

zało

ż

on

ą

poziom

ą

i wysoko

ś

ciow

ą

osnow

ę

geodezyjn

ą

.

§ 96.

1. Jako stanowiska niwelatora nale

ż

y wykorzystywa

ć

przede wszystkim punkty poziomej osnowy

geodezyjnej.

2. Je

ś

li dla mierzonego terenu istnieje mapa sytuacyjna, stanowiskami niwelatora mog

ą

by

ć

tak

ż

e te punkty, których poło

ż

enie zostało na mapie zidentyfikowane.

3. Jedli pomiar wykonywany jest jako uzupełnienie pomiaru rze

ź

by opracowanej metodami

fotogrametrycznymi, miejsca stanowisk niwelatora i pikiet mo

ż

na obiera

ć

na

charakterystycznych punktach sytuacji terenowej, których poło

ż

enie da si

ę

jednoznacznie

odczyta

ć

na zdj

ę

ciach, fotoszkicach lub na punktach, których poło

ż

enie wyznaczone zostało

metod

ą

bezpo

ś

redni

ą

.

4. Odległo

ść

mi

ę

dzy s

ą

siednimi stanowiskami niwelatora nie powinna przekracza

ć

200 m.

5. Stanowiska niwelatora markuje si

ę

palikami wbitymi równo z powierzchni

ą

terenu.

6. Dla ka

ż

dego stanowiska niwelatora nale

ż

y okre

ś

li

ć

rz

ę

dn

ą

wysoko

ś

ci.

7. Długo

ś

ci celowych do punktów terenowych (pikiet) nie powinny przekracza

ć

100 m. W

terenach rolnych i le

ś

nych dopuszcza si

ę

wydłu

ż

enie celowych do 150 m.

§ 97.

1. Na ka

ż

dym stanowisku nale

ż

y okre

ś

li

ć

:

a) numer stanowiska,

b) wysoko

ść

osi poziomej niwelatora z dokładno

ś

ci

ą

do 0,01 m nad znakiem markuj

ą

cym

punkt,

c) kierunki orientuj

ą

ce na dwa s

ą

siednie stanowiska, b

ą

d

ź

na punkty sytuacyjne daj

ą

ce si

ę

ustali

ć

na mapie,

d) odczyt na kole poziomym oraz odczyt na łacie dla ka

ż

dej pikiety.

2. Pikiety powinny by

ć

wyznaczone w takiej ilo

ś

ci, która zapewnia wierne odtworzenie rze

ź

by

terenu. Odległo

ść

mi

ę

dzy nimi nie powinna by

ć

wi

ę

ksza od 50 m.

N i w e l a c j a t a c h i m e t r y c z n a

§ 98.

1. Okre

ś

lenie poło

ż

enia i wysoko

ś

ci charakterystycznych punktów rze

ź

by terenu przy pomiarze

tachimetrycznym wykonuje si

ę

sposobem punktów rozproszonych z zało

ż

onych stanowisk

tachimetrycznych przy u

ż

yciu tachimetrów nitkowych lub autoredukcyjnych.

2. Poło

ż

enie punktów (sytuacyjne i wysoko

ś

ciowe) okre

ś

lone metod

ą

pomiaru tachimetrycznego

powinno charakteryzowa

ć

si

ę

nast

ę

puj

ą

cymi dokładno

ś

ciami:

a) przy okre

ś

leniu wysoko

ś

ci punktów wzgl

ę

dem osnowy wysoko

ś

ciowej - 0,05 m,

b) przy okre

ś

leniu poło

ż

enia poziomego szczegółów terenowych wzgl

ę

dem poziomej osnowy

geodezyjnej - 0,50.

§ 99.

1. Pomiar tachimetryczny nale

ż

y wykona

ć

w oparciu o punkty istniej

ą

cej poziomej i

wysoko

ś

ciowej osnowy geodezyjnej, zag

ę

szczonej w miar

ę

potrzeby ci

ą

gami

tachimetrycznymi.

2.

Ś

redni bł

ą

d poziomego poło

ż

enia punktu ci

ą

gu tachimetrycznego nie powinien przekracza

ć

0,50 m.

3. Wysoko

ś

ci stanowisk ci

ą

gów tachimetrycznych nale

ż

y okre

ś

la

ć

z dokładno

ś

ci

ą

nie mniejsz

ą

ni

ż

0,15 m wzgl

ę

dem punktów osnowy wysoko

ś

ciowej.

§ 100.

1. Przy wyborze stanowisk tachimetrycznych nale

ż

y si

ę

kierowa

ć

zasadami podanymi w § 96

ust. 1-4.

2. Punkty ci

ą

gów tachimetrycznych nale

ż

y markowa

ć

palikami wbitymi równo z powierzchni

ą

terenu.

3. Dopuszczalne długo

ś

ci celowych do punktów terenowych (pikiet) nie powinny przekracza

ć

100 m. Na terenach rolnych i le

ś

nych dopuszcza si

ę

wydłu

ż

enie celowych do 250 m.

§ 101.

1. Długo

ś

ci boków ci

ą

gów tachimetrycznych nale

ż

y mierzy

ć

dwukrotnie w obu kierunkach, przy

czym bł

ą

d wzgl

ę

dny nie powinien przekracza

ć

:

- dla terenów zurbanizowanych 1 : 3 000,

- dla terenów rolnych i le

ś

nych 1 : 1 500.

2.

Ś

redni bł

ą

d pomiaru k

ą

ta poziomego nie powinien przekracza

ć

:

- dla terenów zurbanizowanych 30" (90

cc

),

- dla terenów rolnych i le

ś

nych 60" (180

cc

).

3. Dopuszczalny bł

ą

d wysoko

ś

ci w ci

ą

gach okre

ś

la si

ę

:

a) przy pomiarze ró

ż

nic wysoko

ś

ci stanowisk metod

ą

niwelacji geometrycznej, wg wzoru:

m

gdzie: L - długo

ść

ci

ą

gu w km,

b) przy pomiarze ró

ż

nic wysoko

ś

ci stanowisk metod

ą

tachimetryczn

ą

, wg wzoru:

m

gdzie: n - ilo

ść

stanowisk tachimetru.

§ 102.

Przed przyst

ą

pieniem do pomiaru nale

ż

y wyznaczy

ć

(sprawdzi

ć

) stałe dalmierza:

a) stał

ą

mno

ż

enia,

b) stał

ą

dodawania.

§ 103.

Na ka

ż

dym stanowisku tachimetrycznym nale

ż

y:

a) przed przyst

ą

pieniem do pomiaru pikiet wyznaczy

ć

i zapisa

ć

w dzienniku:

- wysoko

ść

osi obrotu lunety z dokładno

ś

ci

ą

0,01 m,

- kierunki orientuj

ą

ce na dwa s

ą

siednie stanowiska lub na punkty sytuacyjne daj

ą

ce si

ę

ustali

ć

na mapie,

- miejsce zera na kole pionowym,

- poło

ż

enie koła przy którym ma by

ć

wykonany pomiar pikiet.

b) przy pomiarze pikiet pomierzy

ć

i zarejestrowa

ć

elementy pozwalaj

ą

ce okre

ś

li

ć

:

- kierunek,

- odległo

ść

,

- przewy

ż

szenie.

§ 104.

1. Przy wyborze pikiet nale

ż

y d

ąż

y

ć

do tego, aby były one obierane odpowiednio do konfiguracji

terenu, tj. na wszystkich punktach charakterystycznych i w takiej liczbie, która gwarantuje
wierne odtworzenie rze

ź

by terenu.

2. Wzajemne odległo

ś

ci pikiet na terenach o równomiernych spadkach nie powinny by

ć

wi

ę

ksze

od 50 m, a na terenach rolnych i le

ś

nych 100 m.

R O Z D Z I A Ł IX.

FOTOGRAMETRYCZNE POMIARY RZE

Ź

BY TERENU

Zag

ę

szczenie osnowy wysoko

ś

ciowej

§ 105.

1. Oparciem dla opracowa

ń

wysoko

ś

ciowych wykonywanych metodami

stereofotogrametrycznymi s

ą

punkty fotogrametrycznej osnowy polowej:

a) F- fotopunkty o współrz

ę

dnych xyz ,

b) Z - punkty wysoko

ś

ciowe o współrz

ę

dnej z,

oraz punkty osnowy fotogrametrycznej kameralnej o współrz

ę

dnych xyz otrzymanych w

wyniku rozwini

ę

cia aerotriangulacji przestrzennej.

§ 106.

Blok aerotriangulacji przestrzennej powinien by

ć

zabezpieczony w sygnalizowane punkty

wysoko

ś

ciowe wg nast

ę

puj

ą

cych zasad:

a) nale

ż

y zasygnalizowa

ć

wszystkie repery ziemne,

b) dla wszystkich F - punktów oraz Z - punktów powinno si

ę

wyznaczy

ć

rz

ę

dne wysoko

ś

ci na

podstawie pomiaru bezpo

ś

redniego.

§ 107.

1. Punkty kameralnej fotogrametrycznej osnowy wysoko

ś

ciowej nale

ż

y wybiera

ć

w miejscach

charakterystycznych dla danego terenu a bł

ą

d identyfikacji przy okre

ś

leniu wysoko

ś

ci na

autografie nie powinien by

ć

wi

ę

kszy od 0,1 m dla skali 1 : 500, 1 : 1 000 i 1 : 2 000 oraz 0,2 m

dla skali 1: 5 000.

2. Przy opracowaniach sytuacyjno - wysoko

ś

ciowych rz

ę

dne wysoko

ś

ci F - punktów i Z -

punktów nale

ż

y wyznacza

ć

z dokładno

ś

ciami okre

ś

lonymi w § 49.

Opracowanie rze

ź

by terenu

§ 108.

1. Przy opracowywaniu rze

ź

by terenu metod

ą

stereofotogrametryczn

ą

nale

ż

y post

ę

powa

ć

wg

ni

ż

ej podanych zasad:

a) Tereny zurbanizowane o naturalnym i sztucznym ukształtowaniu nale

ż

y przedstawi

ć

w

formie rz

ę

dnych charakterystycznych punktów.

Rz

ę

dne wysoko

ś

ci urz

ą

dze

ń

technicznych nale

ż

y pomierzy

ć

metodami bezpo

ś

rednimi.

b) Tereny o k

ą

cie nachylenia nie przekraczaj

ą

cym 2° nale

ż

y opracowywa

ć

za pomoc

ą

siatki

równomiernie rozmieszczonych punktów wysoko

ś

ciowych oraz rz

ę

dnych wysoko

ś

ci punktów

charakterystycznych.
Warstwice uzyskuje si

ę

z bezpo

ś

redniej interpolacji.

c) Tereny o k

ą

cie nachylenia wi

ę

kszym od 2° nale

ż

y opracowywa

ć

na autografie przez

bezpo

ś

rednie wykre

ś

lenie warstwic oraz wyznaczenie rz

ę

dnych wysoko

ś

ci

charakterystycznych punktów terenu.

d) Tereny o zwartym zalesieniu nale

ż

y opracowywa

ć

metodami bezpo

ś

rednimi.

§ 109.

1. W celu kontroli dokładno

ś

ci opracowania rze

ź

by terenu nale

ż

y przeprowadzi

ć

pomiary

kontrolne, przy czym:

a) sprawdzeniem wysoko

ś

ciowym nale

ż

y obj

ąć

5 % arkuszy lecz nie mniej ni

ż

dwa arkusze,

b) dla ka

ż

dego sprawdzonego arkusza nale

ż

y okre

ś

li

ć

ś

redni bł

ą

d okre

ś

lenia rze

ź

by terenu,

który nie powinien przekracza

ć

wielko

ś

ci podanych w § 79 ust.3,

c) dla terenów przedstawionych za pomoc

ą

warstwic nale

ż

y na wybranych arkuszach danego

obiektu wykona

ć

pomiary sposobem niwelacji profilów podłu

ż

nych i poprzecznych,

d) dla terenów zainwestowanych, gdzie rze

ź

ba terenu została przedstawiona za pomoc

ą

rz

ę

dnych wysoko

ś

ci charakterystycznych punktów terenu nale

ż

y na wybranych arkuszach

okre

ś

li

ć

wysoko

ś

ci około 5% punktów.

§ 110.

Rze

ź

ba terenu na mapie opracowanej sposobem przetwarzania strefowego nale

ż

y opracowa

ć

metodami bezpo

ś

rednimi. Dla mapy terenów rolnych i le

ś

nych dopuszcza si

ę

przeniesienie rze

ź

by

terenu z mapy topograficznej w skali 1 : 5 000 i 1 : 10 000.

§ 111.

Opracowanie rze

ź

by przy wykonaniu map metod

ą

ortofoto nale

ż

y wykona

ć

na podstawie danych

zarejestrowanych z profili lub z opracowania stereometrycznego.

CZ

ĘŚĆ

IV.

POMIARY UZUPEŁNIAJ

Ą

CE

R O Z D Z I A Ł X.

SYTUACYJNE POMIARY UZUPEŁNIAJ

Ą

CE

§ 112.

1. Pomiary uzupełniaj

ą

ce, których definicja okre

ś

lona została w § 2 ust.3 s

ą

wykonywane:

a) w procesie aktualizacji istniej

ą

cych map,

b) w trakcie uczytelnienia zdj

ęć

lotniczych b

ę

d

ą

cych podstaw

ą

opracowa

ń

stereofotogrametrycznych lub fotomapy,

c) podczas przystosowywania map do okre

ś

lonych celów.

2. Pomiary uzupełniaj

ą

ce w procesie aktualizacji istniej

ą

cych map nale

ż

y wykonywa

ć

w trybie

niniejszej instrukcji, stosuj

ą

c przede wszystkim metody biegunowe z po

ś

rednim pomiarem

długo

ś

ci.

3. Nieczytelne lub nieodfotografowane szczegóły terenowe na powi

ę

kszeniach zdj

ęć

lotniczych

nale

ż

y domierzy

ć

przy zastosowaniu metod pomiaru podanych w niniejszej instrukcji, w

oparciu o osnow

ę

poziom

ą

lub szczegóły terenowe I grupy dokładno

ś

ciowej wyra

ź

nie

odfotografowane na zdj

ę

ciu. Linie pomiarowe oparte na trwałych punktach sytuacyjnych

zidentyfikowanych w terenie i na mapie powinny by

ć

sprawdzone i odpowiada

ć

tolerancjom

ustalonym w § 25.

4. Wyniki pomiaru uzupełniaj

ą

cego z zakresu tre

ś

ci mapy zasadniczej wnosi

ć

nale

ż

y

bezpo

ś

rednio na pierworysy mapy zasadniczej.

R O Z D Z I A Ł XI.

WYSOKO

Ś

CIOWE POMIARY UZUPEŁNIAJ

Ą

CE

§ 113.

1. Pomiar uzupełniaj

ą

cy rze

ź

by terenu wykonuje si

ę

dla tych obszarów posiadaj

ą

cych map

ę

zasadnicz

ą

, na których działalno

ść

inwestycyjna, górnicza lub inna spowodowały trwałe

zmiany w pionowym ukształtowaniu terenu.

2. Inne wysoko

ś

ciowe pomiary uzupełniaj

ą

ce mog

ą

by

ć

wykonywane dla zaktualizowania

istniej

ą

cej dokumentacji technicznej lub projektowej.

§ 114.

1. Pomiar uzupełniaj

ą

cy rze

ź

by terenu przeprowadza si

ę

w zasadzie metodami bezpo

ś

rednimi.

2. W uzasadnionych przypadkach dla wi

ę

kszych obszarów mo

ż

na posługiwa

ć

si

ę

metodami

fotogrametrycznymi.

§ 115.

1. Zasi

ę

g terytorialny pomiaru uzupełniaj

ą

cego rze

ź

by terenu wykonanego dla aktualizacji mapy

zasadniczej winien obejmowa

ć

obszar, na którym nast

ą

piły zmiany w pionowym

ukształtowaniu terenu, powi

ę

kszony co najmniej o 30 metrowy pas okalaj

ą

cy.

2. Przy wykonywaniu wysoko

ś

ciowych pomiarów uzupełniaj

ą

cych dla innych celów zasi

ę

g roboty

powinien by

ć

ustalony zgodnie z potrzebami. Wyniki tych pomiarów powinny by

ć

wykorzystane dla aktualizacji mapy zasadniczej.

§ 116.

1. Pomiar uzupełniaj

ą

cy wykonuje si

ę

w oparciu o istniej

ą

c

ą

osnow

ę

wysoko

ś

ciow

ą

.

2. W przypadku braku osnowy niezb

ę

dnej do wykonania pomiaru wysoko

ś

ciowego, nale

ż

y

istniej

ą

c

ą

osnow

ę

zag

ęś

ci

ć

zgodnie z zasadami, podanymi w rozdziale VIII.

3. Zniszczonych lub uszkodzonych znaków wysoko

ś

ciowych nie nale

ż

y odtwarza

ć

, lecz w

przypadku konieczno

ś

ci zast

ą

pi

ć

nowym znakiem zlokalizowany w odpowiednio dobranym dla

tego celu miejscu.

§ 117.

1. Je

ś

li pomiar uzupełniaj

ą

cy rze

ź

by terenu wi

ąż

e si

ę

z aktualizacj

ą

mapy zasadniczej, to nale

ż

y

wykona

ć

go sposobem niwelacji punktów rozproszonych lub metodami fotogrametrycznymi.

2. Przy aktualizacji map wykonanych dla celów specjalnych lub dla zaktualizowania istniej

ą

cej

dokumentacji technicznej lub projektowej, mo

ż

na stosowa

ć

w zale

ż

no

ś

ci od potrzeb i rodzaju

terenu odpowiednie metody wskazane w niniejszej instrukcji.

§ 118.

Technika i dokładno

ść

wykonania wysoko

ś

ciowych pomiarów uzupełniaj

ą

cych s

ą

analogiczne jak przy

wykonywaniu nowych pomiarów.

Zał

ą

cznik Nr 1

§ 22

Dopuszczalne ró

ż

nice dwukrotnego pomiaru

długo

ś

ci boków osnowy pomiarowej

gdzie:

u = 0,0059 - współczynnik bł

ę

dów przypadkowych pomiaru liniowego

l - długo

ść

mierzonego boku

długo

ść

boku

l

dopuszczalna ró

ż

nica

d

l

w metrach

26

46

72

103

141

184

233

0.03

0.04

0.05

0.06

0.07

0.08

0.09

287

348

414

186

563

646

0.10

0.11

0.12

0.13

0.14

0.15

Uwaga:

Dla około 30% przypadków mo

ż

na przyj

ąć

za odchyłki dopuszczalne warto

ś

ci dwukrotnie

wi

ę

ksze od podanych w niniejszej tabeli.

Zał

ą

cznik Nr 2

§ 23

Dopuszczalne odchyłki k

ą

towe ci

ą

gów sytuacyjnych

gdzie:

m

0

-

ś

redni bł

ą

d pomiaru k

ą

ta:

60" (180

cc

) dla ci

ą

gów o długo

ś

ci do 1,2 km

30" (90

cc

) dla ci

ą

gów o długo

ś

ci wi

ę

kszej ni

ż

1,2 km

n

k

- liczba k

ą

tów zmierzona w ci

ą

gu

Dopuszczalna odchyłka f

α

w ci

ą

gu o długo

ś

ci

do 1.2 km

powy

ż

ej 1,2 km

Liczba

k

ą

tów

n

k

' "

c cc

' "

c cc

2

3

4

5

6

1 25

1 44

2 00

2 14

2 27

2 54

3 12

3 60

4 02

4 41

-

-

-

-

1 13

-

-

-

-

2 20

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

2 39

2 50

3 00

3 10

3 19

3 28

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

4 76

5 09

5 40

5 69

5 97

6 24

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1 19

1 25

1 30

1 35

1 39

1 44

1 48

1 52

1 56

2 00

2 04

2 07

2 11

2 14

2 17

2 21

2 24

2 27

2 30

2 33

2 36

2 39

2 42

2 44

2 38

2 55

2 70

2 85

2 98

3 12

3 24

3 37

3 48

3 60

3 71

3 82

3 92

4 02

4 12

4 22

4 32

4 41

4 50

4 59

4 68

4 76

4 85

4 93

Uwaga:

Dla około 30% przypadków mo

ż

na przyj

ąć

za odchyłki dopuszczalne warto

ś

ci dwukrotnie

wi

ę

ksze od podanych w niniejszej tabeli.

Zał

ą

cznik Nr 3

§ 23

Dopuszczalne odchyłki liniowe ci

ą

gów sytuacyjnych

przy obliczeniu przyrostów współrz

ę

dnych na podstawie

k

ą

tów poprawionych ze wzgl

ę

du na zamkni

ę

cie k

ą

towe

gdzie:

L - długo

ść

ci

ą

gu

u = 0.0059 - współczynnik bł

ę

dów przypadkowych pomiaru liniowego

m

0

= 30" (90

cc

) -

ś

redni bł

ą

d pomiaru k

ą

ta

n - liczba boków w ci

ą

gu

c = 0.10 - wpływ bł

ę

dów poło

ż

enia punktów nawi

ą

zania

długo

ść

ci

ą

gu

L

dopuszczalne odchyłka

f

L

w m e t r a c h

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

0.15

0.16

0.17

0.19

0.20

0.22

0.23

0.24

0.26

0.27

0.29

0.31

1500

1600

1700

1800

1900

2000

2200

2400

2600

2800

3000

3200

3400

3600

3800

4000

0.33

0.34

0.36

0.38

0.40

0.42

0.46

0.50

0.54

0.59

0.63

0.68

0.73

0.79

0.84

0.89

Uwaga:

Dla około 30% przypadków mo

ż

na przyj

ąć

za odchyłki dopuszczalne warto

ś

ci dwukrotnie

wi

ę

ksze od podanych w niniejszej tabeli.

Zał

ą

cznik Nr 4

§ 23

Dopuszczalne odchyłki liniowe ci

ą

gów sytuacyjnych

przy obliczeniu przyrostów współrz

ę

dnych

na podstawie k

ą

tów bezpo

ś

rednio pomierzonych

gdzie:

L - długo

ść

ci

ą

gu

u = 0.0059 - współczynnik bł

ę

dów przypadkowych pomiaru liniowego

m

0

= 30" (90

cc

) -

ś

redni bł

ą

d pomiaru k

ą

ta

n - liczba boków w ci

ą

gu

c = 0.10 - wpływ bł

ę

dów poło

ż

enia punktów nawi

ą

zania

długo

ść

ci

ą

gu

L

dopuszczalne odchyłka

f

L

w m e t r a c h

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

0.15

0.17

0.19

0.21

0.23

0.25

0.28

0.30

0.34

0.36

0.40

0.42

0.46

0.49

0.53

0.56

0.61

0.64

Zał

ą

cznik Nr 5

§ 87

Dopuszczalne odchyłki przewy

ż

sze

ń

otrzymanych

z pomiaru w kierunku głównym i powrotnym

odcinków i ci

ą

gów oraz nawi

ą

zania ci

ą

gów

do punktów wy

ż

szych klas lub punktów w

ę

złowych

mm

gdzie:

L - długo

ść

odcinka lub ci

ą

gu w km

Długo

ść

odcinka

(ci

ą

gu)

L

Dopuszczalna

odchyłka

f

h

Długo

ść

odcinka

(ci

ą

gu)

L

Dopuszczalna

odchyłka

f

h

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1.0

1.2

1.4

1.6

1.8

2.0

2.2

2.4

2.6

2.8

8.9

10.9

12.6

14.1

15.5

16.7

17.9

19.0

20.0

21.9

23.7

25.3

26.8

28.3

29.7

31.0

32.2

33.5

3.4

3.6

3.8

4.0

4.5

5.0

5.5

6.0

6.5

7.0

7.5

8.0

8.5

9.0

9.5

10.0

10.5

11.0

36.9

38.0

39.0

40.0

42.4

44.7

46.9

49.0

51.0

52.9

54.8

56.6

58.3

60.0

61.6

63.2

64.8

66.3

3.0

3.2

34.6

35.8

11.5

12.0

67.8

69.3

Uwaga:

Dla około 30% przypadków mo

ż

na przyj

ąć

za odchyłki dopuszczalne warto

ś

ci dwukrotnie

wi

ę

ksze od podanych w niniejszej tabeli.

ZARZ

Ą

DZENIE NR 7

PREZESA GŁÓWNEGO URZ

Ę

DU GEODEZJI I KARTOGRAFII

z dnia 23 lipca 1983 r.

zmieniaj

ą

ce zarz

ą

dzenie w sprawie wprowadzenia do stosowania instrukcji technicznej "G-4 Pomiary

sytuacyjne i wysoko

ś

ciowe"

Na podstawie art. 8 ust. 1 dekretu z dnia 13 czerwca 1956 r. o pa

ń

stwowej słu

ż

bie geodezyjnej i

kartograficznej (Dz. U. Nr 25, poz. 115) oraz zarz

ą

dzenia nr 39 Ministra Gospodarki Terenowej i

Ochrony

Ś

rodowiska z dnia 12 grudnia 1972 r. w sprawie uprawnie

ń

Prezesa Głównego Urz

ę

du

Geodezji i Kartografii (Dz. Urz. GUGiK Nr 8, poz. 32) zarz

ą

dza si

ę

, co nast

ę

puje :

§ 1.

W instrukcji technicznej " G-4 Pomiary sytuacyjne i wysoko

ś

ciowe", stanowi

ą

cej zał

ą

cznik do

zarz

ą

dzenia nr 7 Prezesa Głównego Urz

ę

du Geodezji i Kartografii z dnia 28 czerwca 1979 r.,

wprowadza si

ę

nast

ę

puj

ą

ce zmiany:

w § 10:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie :

"1. Pomiary sytuacyjne wykonuje si

ę

w oparciu o geodezyjn

ą

osnow

ę

poziom

ą

szczegółow

ą

i pomiarow

ą

.";

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie :

"3. W przypadku dokonywania pomiaru granic działek, których przebieg nie został
uprzednio ustalony,

nale

ż

y przed przyst

ą

pieniem do pomiaru dokona

ć

ustalenia granic zgodnie z

obowi

ą

zuj

ą

cymi w tym

zakresie przepisami.";

§ 18 ust. 1 i 2 otrzymuj

ą

brzmienie:

"§ 18. 1. Punkty osnowy pomiarowej wyznacza si

ę

z zasady metodami :

a) poligonizacji (ci

ą

gi sytuacyjne),

b) aerotriangulacji,

c) wci

ęć

k

ą

towych, liniowych i k

ą

towo - liniowych,

d) sieci modularnych,

e) linii pomiarowych.

2. Punkty osnowy pomiarowej wyznacza si

ę

ze

ś

rednim bł

ę

dem poło

ż

enia nie

wi

ę

kszym od 0,20 m, a dla

terenów rolnych i le

ś

nych (mapa zasadnicza w skali 1 : 5 000) - nie wi

ę

kszym od 0,50

m.";

§ 22 ust. 5 otrzymuj

ą

brzmienie:

" 5. Długo

ść

ci

ą

gów sytuacyjnych nie powinna by

ć

wi

ę

ksza od 2 km, a dla terenów

rolnych i le

ś

nych (mapa zasadnicza w skali 1 : 5 000) - nie wi

ę

ksza od 4 km.";

w § 24 ust. 3 dodaje si

ę

na ko

ń

cu zdanie:

"W przypadku, gdy osnow

ę

pomiarow

ą

nawi

ą

zuje si

ę

do punktów wyznaczonych ze

ś

rednim bł

ę

dem poło

ż

enia wi

ę

kszym od 0,10 m, odchyłki zamkni

ęć

ci

ą

gów

sytuacyjnych mog

ą

by

ć

odpowiednio zwi

ę

kszone o wpływ bł

ę

dów poło

ż

enia punktów

nawi

ą

zania." ;

w § 49 skre

ś

la si

ę

ust. 1;

zał

ą

czniki nr 2 i 3, uwzgl

ę

dniaj

ą

c zmian

ę

wprowadzon

ą

do § 22 ust. 5, uzupełnia si

ę

nast

ę

puj

ą

cymi danymi :

Zał

ą

cznik Nr 2 - uzupełnienie tabeli

Dopuszczalna odchyłka

w ci

ą

gu o długo

ś

ci powy

ż

ej 1.2 km

Liczba

k

ą

tów

n

k

' "

c cc

16

17

18

19

20

21

22

23

2 00

2 04

2 07

2 11

2 14

2 17

2 21

2 24

3 60

3 71

3 82

3 92

4 02

4 12

4 22

4 32

24

25

26

27

28

29

30

2 27

2 30

2 33

2 36

2 39

2 42

2 44

4 41

4 50

4 59

4 68

4 76

4 85

4 93

Zał

ą

cznik Nr 3 - uzupełnienie tabeli

długo

ść

ci

ą

gu

L

dopuszczalne odchyłka

f

L

w metrach

2000

2200

2400

2600

2800

3000

3200

3400

3600

3800

4000

0.42

0.46

0.50

0.54

0.59

0.63

0.68

0.73

0.79

0.84

0.89

§ 2.

Trac

ą

moc "Zasady zakładania poziomej osnowy szczegółowej i pomiarowej dla potrzeb

opracowania mapy zasadniczej w okresie przej

ś

ciowym", wprowadzone pismem Prezesa Głównego

Urz

ę

du Geodezji i Kartografii nr TE.2-4211/4/80 z dnia 20 marca 1981 r.

§ 3.

Zarz

ą

dzenie wchodzi w

ż

ycie z dniem podpisania.