43. KASUS DES SUBSTANTIVS

PRZYPADEK RZECZOWNIKA

1. Przypadki i ich pytania:

Mianownik

kto? co?

Nominativ

wer? was?

Dopełniacz

kogo? czego? / czyj?

Genitiv

wessen?

Celownik

komu? czemu?

Dativ

wem?

Biernik

kogo? co?

Akkusativ

wen? was?

2. Tabela rodzajników określonych:

3. Przypadek w języku niemieckim ustalamy na kilka sposobów:

A) Jeśli w zdaniu nie pojawia się przyimek, wtedy czasownik decyduje o
wyborze przypadku w zdaniu. Do czasownika zadajemy odpowiednie pytanie
(patrz punkt 1).

● Mianownik jest pierwszym przypadkiem rzeczownika i odpowiada na
pytania „wer?, was?” (kto? co?). Rzeczowniki w mianowniku pojawiają się
głównie na początku zdania oraz zawsze po czasownikach: sein (być) i werden
(stać się, zostać).

● Biernik jest czwartym przypadkiem rzeczownika i odpowiada na pytania
„wen?, was?” (kogo? co?). W języku niemieckim większość czasowników
wymaga użycia biernika: kennen (znać), sehen (widzieć), treffen (spotykać),
haben (mieć), kaufen (kupować), brauchen (potrzebować), trinken (pić), essen
(jeść), finden (znajdować), fragen (pytać), bestellen (zamawiać), hören
(słuchać), lesen (czytać), machen (robić), lieben (kochać), nehmen (brać),
putzen (sprzątać), rauchen (palić), suchen (szukać), schreiben (pisać) itd.

● Celownik jest trzecim przypadkiem rzeczownika i odpowiada na pytanie
„wem”? (komu? czemu?). Z celownikiem łączą się: helfen (pomagać), danken
(dziękować), antworten (odpowiadać), gefallen (podobać się), gratulieren
(gratulować).

● Dopełniacz jest drugim przypadkiem rzeczownika i odpowiada na pytanie
„wessen”? (czyj? czyja? czyje? itd.). Dopełniacza używamy wtedy, kiedy w
zdaniu pojawiają się obok siebie dwa rzeczowniki i można użyć pytania
„wessen?”

B) Jeśli w zdaniu pojawi się przyimek, wtedy on decyduje o użyciu
odpowiedniego przypadku w zdaniu.

● Przyimki zawsze z biernikiem: ohne (bez), um (wokół, o czas), gegen
(przeciw, około czas), für (dla, za, na czas), durch (przez coś), entlang (wzdłuż).

● Przyimki zawsze z celownikiem: mit (z kimś), bei (u, przy, koło), aus (z
miejsca, z czegoś), zu (do osoby i miejsca), von (od kogoś, z miejsca), seit (od
czas), nach (po czas, do miasta i państwa).

● Przyimki zawsze z dopełniaczem: (an)statt (zamiast), trotz (pomimo),
während (podczas), wegen (z powodu), dank (dzięki).

● Przyimki lokalne z biernikiem lub celownikiem: in (w, do miejsca), auf (na),
an (przy, na), neben (obok), über (nad), unter (pod), vor (przed), hinter (za),
zwischen (między).

C) Rekcja czasownika: jest to trwałe połączenie czasownika z przyimkiem.
Rekcja łączy się zawsze z konkretnym przypadkiem rzeczownika. Przykłady
rekcji: denken an +Akk. (myśleć o), fragen nach +Dat. (pytać o), warten auf
+Akk. (czekać na), danken für +Akk. (dziękować za), helfen bei +Dat.
(pomagać przy), bitten um +Akk. (prosić o), erzählen von +Dat. (opowiadać o),
verzichten auf +Akk. (rezygnować z), erfahren von +Dat. (dowiedzieć się o),
lachen über +Akk. (śmiać się z), fahren mit +Dat. (jechać czymś) itd.

-------

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominativ

der

die

das

die

Genitiv

des -(e)s

der

des -(e)s

der

Dativ

dem

der

dem

den -(e)n

Akkusativ

den

die

das

die

Copyright by mgr Konrad Pajewski – www.unsereschule.cba.pl