Ś. Franciszek Salezy. 5. Franciszka Chantal.

Panie Jezu, żyj i króluj w naszych sercach

na wieki wieków,

św. Frań. Sal.

PRZEWODNIK

ŻYCIA DUCHOWNEGO

DLA WSZYSTKICH

Z DZIEŁ ŚW. FRANCISZKA SALEZEGO.

(5. &

Z

niemieckiego przełożył

JUL o~JL

^iu., <o£

Karmelito boty.

Nowe wydanie opracował

X. H. W E R Y Ń S K I

KSIĘGARNIA KATOLICKA M. ŁUBIEŃSKIEJ

Kraków, Mikołajska 3.

1939.

L. 9575.

Pozwalamy drukować.

Z Książęco-Metropolitalnej Kurii

Kraków, dnia 4. grudnia 1938.

f Stanisław Bp.

Wik.

Gen.

X. Stefan Mazanek

kanchrt.

Drukarnia Patria Kraków Garncarska 8.

S Ł O W O W S T Ę P N E

D O N O W E G O W Y D A N I A .

Musi nas zastanowić fakt, że stara

i zasłużona Księgarnia Katolicka (obecnie
M. Łubieńskiej) wydaje książeczkę wy­
drukowaną przed 40 przeszło laty.

Ale, jeśli zważymy, że chodzi tu o złote

okruchy z dzieł Św. Franciszka Salezejjo,
postanowienie wydawcy musimy uznać za
usprawiedliwione i trafne. Rady i wska­
zówki tego wielkiego Biskupa nie starzeją
się i pociągają zawsze dusze...

Wybór z pism Św. Franciszka Salezego,

tu podany, jest bardzo skromny i bez pre­
tensji do wyczerpania poruszonych tu za­
gadnień z życia duchownego. Ale to, co tu
znajdą Czytelnicy, przyczyni się niewąt­
pliwie do pobudzenia do większej miłości

Bożej i do postępu w cnotach. A o to
właśnie chodziło wydawcy.

Jeśli książeczka ta pomoże duszom do

spojrzenia na życie i siebie w świetle rad

Św. Franciszka Salezego, odda ona za­
razem wielkie usługi dla rzetelnego urze­
czywistnienia podstawowych zasad dobrze
zrozumianej „Akcji Katolickiej*.

Ks. Henryk Weryński.

PRZEDMOWA TŁÓMACZA.

Niniejsza książeczka jest tylko wy­

jątkiem z pism św. Franciszka Salezego.

Do ułożenia jej służyły: Droga do życia

pobożnego (Filotea), Rozmowy duchowne

i Przewodnik Sióstr Nawiedzenia Najświęt­
sze; Maryi Panny. Jakkolwiek ta ksią­
żeczka jest małych rozmiarów, jednak
dla swej treści, powinna być dla każdego
serca katolickiego pożądaną.

Pisma św. Biskupa genewskiego są

dobrze w całym katolickim świecie znane;
przeto zbyteczną byłoby rzeczą, oceniać
tutaj ich wartość; potrzeba raczej z po­
korą i uległością iść za radą Jego słów
świętych.

Nie jeden kapłan, zachęcając osoby

świeckie do czytania książek treści reli­
gijnej, otrzymuje częstokroć tę odpowiedź:

„Nie mam na to czasu; książki tego ro­
dzaju są bardzo obszerne; gdyby to, co

— 8 —

jest najpotrzebniejsze było w krótkości
zebrane, chętnie bym czytywał". Otóż ta­

kiego zarzutu nie usłyszy kapłan, zaleca­

jący czytanie niniejszego Przewodnika,
gdyż jest on zastosowany do potrzeb

każdej świeckiej osoby, czy ona jest
uczoną, czy prostaczkiem; słowem, dla
każdego stanu i wieku podaje w niewielu
wyrazach rady św. Biskupa, ucząc w spo­
sób przystępny tego, czego każdemu po­

trzeba, aby żył prawdziwie po chrześci­

jańsku, nie tak, jak niektóre osoby tego
świata, które wcale nie myślą o zbawie­

niu swej duszy.

Niechże św. Biskup raczy udzielić

swego błogosławieństwa, iżby niniejszy
Przewodnik życia duchownego przyczynił
się do chwały Bożej i zbawienia duszl

Czerna, dnia 1 lipca 1896 r.

O. Romuald od św. Eliasza

Karmelita bosy.

L

U W A G A

dotycząca tego .Przewodnika".

»We wszystkich naszych mo­

dlitwach i sprawach pamiętajmy
o Zbawicielu i starajmy się Go
naśladować*.

(Filotea).

Przewodnik niniejszy zaleca ćwicze­

nie się, albo spełnianie wielu cnót, co
dla początkujących wydawać się może
rzeczą bardzo trudną. Nie trzeba się tym

zrażać, ale zaraz z początku przez ćwi­
czenie się w tychże cnotach, przyswajać
je sobie. Na wstępie praca ta nie będzie
bez pewnej trudności, ale gdy dusza
wdroży się w tę pracę wewnętrznie i uczy­
ni postęp w życiu duchownym, wtedy te
liczne akty cnót mieścić się będą w je­

dnym ćwiczeniu, które jest źródłem
wszystkich cnót, to jest: w miłości Bożej.

10

Co powinno być celem wszystkich

spraw ludzkich ? Celem całego tycia
i wszystkich czynności ludzkich powinno
być zjednoczenie się z Bogiem, a przez
to osiągnienie zbawienia swej duszy;
a nadto staranie, aby przez modlitwę
i dobry przykład być pożytecznym św.
Kościołowi i przyczyniać się do zbawie­

nia bliźnich. Dlatego niczego nie powinno
się tak gorąco pragnąć, jak wyrobienia
się w cnocie, aby przez nią podobać się
Bogu i pobudzać innych do naśladowania.

Przewodnik.

C Z Ę Ś Ć 1.

O ćwiczeniach duchownych

O dobrej intencji.

Dusze, pragnące postępować w do­

skonałości, powinny wszystkie swoje
codzienne czynności rozpoczynać nie

tylko od wzbudzenia dobrej intencji,
ale i od modlitwy, błagając o łaskę

Bożą i ofiarując nieskończonej dobroci
Boskiej wszystkie swoje sprawy, jakie
mają wykonywać. To im pomoże do
znoszenia ze spokojem serca trudów
i przeciwności, z jakimi się spotkać
mogą. Te bowiem trudy i przeciw­
ności spotykają nas z dopuszczenia
Bożego, a to w tym celu, abyśmy
mieli sposobność do zasługi, a tym
sposobem i do nagrody. Dlatego nie
powinniśmy nigdy tych dwóch rzeczy

12

opuszczać, nawet przy małych i na
pozór nieznanych sprawach, które by
nawet naszym życzeniom odpowia­
dały; jak np. przy spoczynku, roz­
rywce, pożywieniu i piciu, tak, żeby

według rady świętego Pawła, apostoła,
wszystko, cokolwiek czynimy, działo
się w imię Boże, i jedynie z miłości
ku Bogu.

Przew., rozdział III.

ROZDZIAŁ I.

O rannym wstawaniu.

Wstawaj wcześnie i to o godzinie

oznaczonej, bez ociągania się, i staraj
się przytem zachować wszelką skrom­
ność. Zaraz po obudzeniu się wznieś
myśl i serce do Boga i w następu­
jący albo podobny sposób pomyśl
sobie, że: jak ten sen jest obrazem
śmierci, tak przebudzenie się jest
obrazem zmartwychwstania i mów:

Daj o Boże, ażeby zmartwychwstanie

13

moje było zmartwychwstaniem do ży­
wota wiecznego. Ta nadzieja spo­
czywa w sercu moim.

Kiedy się zaczynasz ubierać, prze­

żegnaj się i mów: Przyoblecz mnie

Panie w godową szatę niewinności
i miłości. Nie dopuszczaj o mój Boże.
abym ogołocony z dobrych uczynków,
miał stanąć przed Twoim obliczem.

Zanim wyjdziesz ze swego pokoju,

uklęknij i odmów następną modlitwę,

której nie powinieneś nigdy zaniedby­
wać.

Modlitwa poranna.

Z pokorą serca upadając przed To­

bą, Boże mój, uwielbiam Cię i skła­
dam Ci najgłębszą cześć, oraz dzię­
kuję Ci za wszystkie łaski otrzymane
z nieskończonej dobroci Twojej; a o-

sobliwie dzięki Ci składam za to, żeś
mnie tej nocy przy życiu zachować ra­

czył. Oddaję Ci serce moje ze wszyst­
kimi jego uczuciami i dobrymi posta­
nowieniami, łącząc je z przenajdroższą

Ofiarą, jaką na drzewie Krzyża złożył

14

Ci słodki mój Zbawiciel. Racz mi
do tego udzielić błogosławieństwa
i swej łaski.

Najświętsza Panno Maryjo, Matko

moja, pozdrawiam Cię i błagam o Twą
opiekę i Twoje wspomożenie.

Święty mój Aniele Stróżu, Święci

Patronowie moi, oraz wszyscy Anio­

łowie i Święci Pańscy, módlcie się
za mną.

Przeto., rozdz. II.

ROZDZIAŁ II.

O rozmyślaniu czyli modlitwie

wewnętrznej.

Nic tak nie potrafi doskonale oświe­

cić naszego umysłu i uleczyć prze­
wrotnych pożądliwości naszej zepsu­

tej natury, jak rozmyślanie, które o-
świeca rozum, a w sercu ogień Bo­
skiej miłości rozpala. Przeto radzę Ci,
abyś każdego dnia poświęcił na to
pewien oznaczony czas, a przede

15

wszystkim, abyś obrał sobie za przed­
miot do rozmyślania życie i mękę

Pana naszego Jezusa Chrystusa. Po­

zostań w skupieniu u stóp Jego, roz­

ważaj Jego słowa, czyny i uczucia,
a za pomocą łaski Bożej dojdziesz
do tego, że to tylko mówić będziesz
i to będziesz chciał czynić, czego On
chce.

Filołca, część II, rozdz. 1.

Środki do dobrego odprawienia

rozmyślania.

‘Proslola i głęboka pokora, Do roz­

myślania przede wszystkim potrzeba
wielkiej prostoty serca. Trzeba szu­
kać Boga z wielką i świętą pokorą
i w poufałej rozmowie z Nim obco­

wać.

Ćwiczenie się

W

obecności Boskiej.

Postaw się w obecności Boga, przez
wzbudzenie aktu wiary w jego wszech-
mocność; schroń się jego w nieskoń­

16

czonej dobroci, jako pisklę pod skrzy­
dła matki swojej; albo raczej zwróć
się ku sobie samemu, iżbyś rozważał
Boga w sercu swoim, w którym On

w szczególniejszy sposób jest obecny.
Wolno ci w tym razie iść za natchnie­
niem łaski.

Sposób,

W

jaki można przejść od

rozmyślania do rozmowy i aktów strze­
listych. Po głębokim upokorzeniu się
i wezwaniu na pomoc łaski Bożej,
zacznij zupełnie spokojnie i bez ża­
dnego przymusu zastanawiać się nad
pierwszym punktem, atoli zwróć się
0 ile możności jak najprędzej ku Bo­
gu, do miłosnej z Nim rozmowy o od­
nośnym przedmiocie.

Jak się trzeba w tych uczuciach

zatrzymywać i przetrawiać je) Jeżeli
uczucia ogarnęły twój umysł, wtedy
nie mów wiele słów, ale staraj się
zatrzymać je, nimi się rozkoszować
1 powoli wpoić je w serce swoje.
Rozważaj poprostu to, co Pan nasz
czyni w tej tajemnicy, i mów do Niego

— 17 —

naprzemian kilka słów pełnych mi­
łości, żalu, poddania się jemu i t. p.,
według tego, jak ci to serce twoje
poda.

Jak należy przechodzić do innych

aklóu)? Jeżeli zauważysz, że pierwszy

punkt rozmyślania nie daje ci już do­
statecznej treści do rozmyślania, wtedy
trzeba ci przejść do drugiego, a na­
stępnie do trzeciego punktu, i tak po­
zostać aż do końca w poufałej roz­
mowie z Bogiem.

O zakończeniu rozmyślania. Pa­

miętaj o tym, aby nie kończyć roz­
myślania pierwej, zanim wzbudzisz
w sobie uczucia poświęcenia się, ule­
głości, miłości i ufności. Następnie
uczyń mocne postanowienie, że się
za łaską Bożą poprawisz, i że zosta­
niesz wiernym uczynionym postano­

wieniom. W końcu połącz z tym ofiarę
samego siebie i wzbudź uczucia wdzię­
czności i prośby.

Kilka pożytecznych przestróg. Nie

opuszczaj tego sposobu rozmyślania

— 18 —

według upodobania; jest on bowiem
bardzo dobry i pożyteczny. Staraj się
jednak w miarę swojego postępu, aby
go uczynić coraz prostszym, obcując
z Naszym Panem, podobnie jak przy­

jaciel ze swoim przyjacielem, stoso­
wnie do rozmaitości przedmiotu i przez
poufałą z Nim rozmowę. Szczęśliwa
ta dusza, która mimo wszelkich trud­
ności, wytrwale i gorliwie oddaje się
temu ćwiczeniu; to ją duchowo wzbo­
gaci i udzieli jej łaski, pomagającej jej
do osiągnięcia żywota wiecznego*).

Jeżeli ci się zdarzy, że podczas roz­

myślania nie uczujesz żadnego smaku,
pociągu, ani wewnętrznej pociechy,
pomimo, żeś je rozpoczął z czystą
intencją i dla okazania Panu Bogu
swej wierności, nie daj się od tego
odwieść; albowiem modlitwa odpra­
wiona z cierpliwością, z poddaniem

*) Przy rozmyślaniu naleiy sobie pomagać podręcz­

nikami, których obecnie nam nic brakuje. Polecamy tu:
Arfonein

m

Rok

Chrystusowy*»

Bierbaum

m

Z

Bogiem*,

Prohaszka „Rozmyślania o Ewangelii* i i. (Informacje.
„Księgarnia Katolicka

m

. Kraków, ul. Mikołajska 3).

— 19 —

się i zgadzaniem się z Wolą Boską,
bardzo się Panu Bogu podoba, jeżeli
się łączy z pokorą i ufnością. Odma­
wiaj wtedy modlitwy ustne, i wyzna­

waj przed Panem Jezusem swą nie-
godność. Całując zaś wizerunek Ukrzy­
żowanego, proś Go o ratunek. Innym
razem, weż jaką książkę duchowną

i czytaj ją. Nakoniec poddaj się woli

Bożej i uważaj to sobie za szczęście,

że możesz w nabożnej i skromnej
postawie pozostawać w Jego obec­
ności. Znoś tę próbę z miłością i ule­

głością.

Jest to rzeczą nader wielkiej wagi,

aby postanowienia, uczynione pod­
czas rozmyślania, z wielką pilnością
w ciągu dnia wykonać.

Po skończeniu rozmyślania, zasta­

nów się nad tym, jakie ci się mogą
nadarzyć sposobności do służenia peł­
nemu łaskawości Bogu, i jakie pokusy

mogą cię spotkać wbrew twoim za­

miarom. Po czym pozostań jeszcze
nieco w milczeniu, a następnie w spo­

' — 20 —

koju i skupieniu udaj się do swoich
zajęć. Tym sposobem nie stracisz po­
koju swej duszy, gdyż tak praca, jako
i modlitwa pochodzą z woli Bożej.

Odpowiedź, r. 24, Filotea, część U,

r. 8 i 9.

Ćwiczenie poranne.

P u n k t 1 .

W najgłębszej pokorze, uniżywszy

się przed nieskończonym Majestatem
Bożym, uwielbiaj Jego najwyższą do­
broć, która od wieków przejrzała cię
i zachować postanowiła. Przeznaczyła
ci między innymi i ten dzień dzisiej­
szy, abyś w nim wykonywał uczynki
miłości i zbawienia, stosownie do słów
proroka: „Miłością wieczną ukocha­

łem cię, przeto ulitowałem się nad

tobą i pociągnąłem cię do siebie".

P u n k t 2.

Potem zjednocz wolę twoją z wolą

naszego łaskawego i miłosiernego Nie­

— 21 —

bieskiego Ojca przez następne albo
tym podobne sercem wypowiedziane
słowa: Niech się spełnia przez wszyst­

kie wieki, ponad wszystko najmilsza
wola mojego Boga! 0 wieczne wy­
roki Najwyższego, uwielbiam was,
poświęcam i oddaję wam moją wolę,
aby zawsze tego tylko chciała, co

Bóg od wieków postanowił. O gdy­
bym, mój najłaskawszy Stwórco, dzi­
siaj, zawsze i we wszystkim Twoją
Najświętszą wolę mógł spełniać... Tak
jest Ojcze Niebieski, ponieważ Ci
się tak od wieków podobało. Amen.

O najłaskawsza Dobroci, niech się

stanie według Twego upodobania!
0 wolo odwieczna, żyj i panuj w mo­
jej woli i ponad moją wolą teraz

1 zawsze i na wieki!

P u n k t 3 .

Poczem wezwij pomocy i łaski Bo­

żej przez następujące albo podobne
pobożne uczucia, które jednak z głębi
twojego serca pochodzić powinny:

— 22 —

0

Boże pospiesz ku ratunkowi mo­

jemu! Podaj łaskawą rękę ubogiemu
słabemu i znękanemu stworzeniu Two­

jemu. Wejrzyj o Panie na to ubogie

1 nędzne serce moje, w którym Do­
broć Twoja obudziła te święte uczu­
cia; ale niestety jest ono tak słabe,
że- bez Twojej pomocy nie wykona
tego dobra, którego tak pragnie. Wzy­
wam cię Matko Najświętsza, mój
Aniele Stróżu i cały Dworze Nie­
bieski, abyście się mną łaskawie opie­
kować raczyli.

P u n k t 4 .

Połącz w ten sposób miłującem

sercem wolę twoją z Boską wolą
a podczas różnych czynności dzien­
nych ponawiaj i utwierdzaj uczynione
z rana postanowienia i mów: Tak

Panie, chcę tego, tak Ojcze mój,
niech to będzie na chwałę Twoją!

Możesz też uczynić znak krzyża

świętego lub ucałować krzyż, albo

inny jaki święty obraz, gdyż przez to

— 23 —

okazujesz zupełne oddanie się Opatrz­
ności Bożej i oświadczasz gotowość
poddania woli swojej pod Najświęt­
szą Wolę Bożą, a zarazem wynu­
rzasz najgorętszą Mu miłość swoją.

Przewodnik.

'ROZDZIAŁ III.

M*za łwięta.

Staraj się, o ile obowiązki twojego

stanu pozwolą, słuchać codziennie

Mszy świętej, ażebyś podczas niej
mógł łącznie z kapłanem ofiarę swo­
jego Zbawcy złożyć Bogu Ojcu za
siebie i za cały Kościół. Jeżelibyi
pragnął

rozmyślać

podczas

Mszy

świętej, to na wstępie uczyń intencję,
że tym rozmyślaniem pragniesz uczcić

Boga, i że pragniesz połączyć się
z ofiarą swojego Zbawcy.

Filotea, część II.

— 24 —

Sposób pobożnego słuchania Mszy iw.

1) Podczas kiedy się ma rozpo­

cząć Msza święta, staw się w obec­
ności Bożej.

2) Podczas Confiteor (czyli spo­

wiedzi powszechnej kapłana) upadnij
w duchu przed Bogiem, wyznaj twoje
grzechy, obrzydź je sobie i proś Pana
0 przebaczenie. Potem aż do Ewan­
gelii odmawiaj Różaniec św. albo

inne modlitwy, które ci się najwięcej
podobają.

3)

Gdy kapłan zaczyna czytać

Ewangelię, powstań, aby okazać, że

jesteś gotów chodzić po drodze przy­

kazań Pańskich i mów: Jezus Chry­
stus stał się posłusznym aż do śmier­
ci, a śmierci krzyżowej. Następnie
wielkim palcem uczyć znak krzyża
świętego na czole, ustach i piersiach
1 mów: Boże bądź w myśli mojej,
w mowie mojej i w sercu moim.

4) Podczas Credo, t. j. Składu apo­

stolskiego, odmawiaj zwyczajne wyz­
nanie wiary, to jest Wierzę w Boga

— 25 —

i poprzysięgaj, że pragniesz w wierze
św. Kościoła żyć i umierać.

5) Podczas Offertorium, czyli ofia­

rowania, złóż wraz z kapłanem Ojcu

Przedwiecznemu

Jezusa

Chrystusa

jako ofiarę: czci, dziękczynienia, prze­
błagania i prośby, a zarazem ofiaruj
siebie, w połączeniu z całym Ko­

ściołem.

6) Po Sancłus myśl z pokorą i u-

szanowaniem o dobrodziejstwie męki
i śmierci Zbawiciela naszego i proś
gorąco, aby Jego zasługi obróciły się
na twój i całego świata pożytek, ja-

koteż ku uczczeniu i chwale Świętych
i na pociechę dusz w czyścu bę­
dących.

7) Podczas Podniesienia z wielką

skruchą serca, uwielbiaj Zbawiciela,

;

utajonego w Najświętszym Sakra­

mencie.

8) Po Podniesieniu dziękuj Panu

Jezusowi za Jego cierpienia, za usta­
nowienie tej Najświętszej Ofiary i za

—

26

—

tę łaskę, że ci dozwolił być na niej
obecnym.

9) Podczas Pater noster, czyli Mo­

dlitwy Pańskiej, tak ją odmawiaj, jak­
byś ją słyszał z ust samego Zbawi­
ciela.

10) Podczas Komunii kapłana przy­

stąp i ty do Komunii św., albo przy­
najmniej przyjmij komunię duchowną
przez święte pragnienia jak najściślej­
szego połączenia się z Twoim Zba­
wicielem i przyjęcia Go do swojego
serca.

11) W czasie błogosławieństwa ka­

płana przedstaw sobie, że Jezus Chry­
stus udziela ci w tym samym czasie

swojego błogosławieństwa.

Przewodnik, rozdz. V.

ROZDZIAŁ IV.

O obecnołci Bożej.

W ciągu dnia pamiętaj często o o-

becności Bożej. Wznoś do Niego

— 11 —

uczucia swojego serca przy wszyst­
kich twoich zajęciach, a okiem wiary
ujrzysz Go przy boku swoim i zau­
ważysz, że Jego łaskawy wzrok zaw­
sze jest ku tobie zwrócony. Obierz
sobie jako miejsce ucieczki czy to
górę kalwaryjską, czy też Rany Chry­
stusowe, abyś mógł w każdej po­
trzebie wśród twoich zewnętrznych za­
jęć, założyć tam swoje mieszkanie i u-
zbroić się przeciw wszelkim pokusom.

Filotea, część 11, rozdz. 12.

Wznoś często umysł swój do Boga

przez krótkie ale gorące westchnie­
nia; proś Go, aby Cię wspierał, wy­

sławiaj Jego dobroć, polecaj się Jemu
i oddawaj Mu duszę swoją po wie-
lekroć razy na dzień. Pozostawaj
przy boku Twojego Ojca jako małe
dziecię, niech On cię prowadzi; do­
zwól Mu spoczywać w swoim sercu

i zaszczep Go jako latorośl w swo­
jej duszy.

Filotea, część II, rozdz. 13.

Komunia iw. duchowna.

— 28 —

O Jezu, w świętym Tabernakulum

obecny, uwielbiam Cię i tęsknię za

Tobą. Przyjdź tymczasem do serca
mego przez łaskę, zanim wstąpisz
weń sakramentalnie.

Gdy słyszysz, że zegar wybija go­

dzinę, westchnij do Boga o przeba­
czenie za niepożytecznie spędzony
czas; zważ, że Bóg kiedyś zażąda
od ciebie rachunku i z tej godziny,
i z każdej chwili twojego życia. Po­

łącz z tą myślą prośbę, aby dla cie­

bie Bóg był miłosierny w ostatniej
godzinie twojego życia; tej bowiem

łaski nie odmówił Bóg nikomu z tych,

którzy o tern ćwiczeniu nie zapominali.

Przewodnik, rozdział IX.

Jeżeli prawdziwie kochasz Pana

Boga, wtedy wszystko będzie ci do­
pomagało do tego, abyś o Bogu my­

ślał, dla Niego żył, do Niego tęsknił,

— 29 —

o Nim rozmawiał; a każde stworze­

nie głosić ci będzie chwałę twego
Ukochanego Oblubieńca.

Ftloiea, część II. rozdz. XIII.

Jeżeli masz do zwalczenia jaką po­

kusę, albo namiętność, wtedy zasta­
nawianie się nad cierpieniami Pana
naszego Jezusa Chrystusa, wzmocni
cię i doda siły i męstwa. Jeżeli zaś
w wykonywaniu cnót doświadczasz
trudności, wówczas przypomnij sobie,
iż Zbawiciel nasz w ciągu całego

swojego życia tesame wykonywał
cnoty, a myśl ta będzie dla ciebie
oświeceniem i umocnieniem.

Przewodnik, rozdział IX.

ROZDZIAŁ V.

O pożywieniu.

Idąc do stołu, pamiętaj, że nie

idziesz po to, aby tylko jeść, lecz aby
spełnić wolę Boga, który chce, aby­

śmy ciało nasze posilali. Wspomnij
sobie, że posiłek ten zawdzięczasz
Jego Opatrzności i proś Go o bło­

gosławieństwo. Jeżeli w jedzeniu je­
steś wybredny albo łakomy, to proś
Pana Jezusa o łaskę, żebyś się mógł
zwyciężyć. Podczas jedzenia wspo­
mnij sobie, jako Panu Jezusowi

w chwili największych boleści podano
ocet. Nie wstawaj od stołu, dopóki
się czemś nie umartwisz, Przede
wszystkim pamiętaj na słowa Zbawi­

ciela, które pewnego razu wyrzekł

do uczniów swoich: Jedzcie cokol­
wiek przed wami położą/ Przyjmuj

z jego ręki bez wyboru, tak te po­

karmy, które ci są przyjemne, jak i te,

które twemu smakowi nie dogadzają,
gdyż jest to większa cnota, aniżeli
gdybyś wybierał zawsze najgorsze
potrawy.

Przewodnik, rozdz. VIII, Filotea

część III, rozdz. XXIII.

— 31 —

ROZDZIAŁ VI.

O (towie Bożym i duchownym czytaniu.

Miej wielkie uszanowanie dla sło­

wa Bożego i słuchaj zawsze z uwagą

i ze czcią, tak podczas kazania jak
i w rozmowach duchownych. Przyj­
muj je jako drogi balsam do swojego
serca, naśladując w tem Przenajświęt­

szą Pannę Maryę, ktÓTa wszystkie
słowa, odnoszące się ku chwale Jej
Syna, z pilnością w sercu swoim
przechowywała.

Pamiętaj, że tak jak ty przyjmujesz

słowo Boże, tak i Chrystus Pan

przyjmie twoje modlitwy.

Staraj się codziennie przeczytać

jakiś ustęp z duchownej książki. Czy­

taj go z wielką pobożnością i uwagą
a odniesiesz z tego wielki pożytek.*)

Filotea, część U, rozdz. XVII.

*) Polecamy: Marmion »Chrystus życiem dasz o",

Meschler

m

Trzy

podstawy

życia

duchowego",

Haber

„O

naśladowaniu

Świętych",

Rostworowski

m

Obrazki

z życia Zbawicielu*, Weryński

m

Bołe Ziarna“ i /. (Infor­

macje: Księgarnia Katolicka — Kraków — ulica Mi­
kołajska 3.)

— 32 —

ROZDZIAŁ VII.

O odmawianiu różańca.

f

Odmawiaj

Różaniec

codziennie

podczas Mszy świętej, albo w innym
czasie, z wielką pobożnością i mi­

łością.

Spotób pobożnego odmawiania Różańca.

Wziąwszy Różaniec w rękę, prze­

żegnaj się i pocałuj go, a stawiwszy
się w obecności Bożej, mów: Wie­
rzą to Boga i t. d. Następnie na
pierwszym dużym paciorku mówiąc:

Ojcze nasz i t. d., błagaj Majestat
Boży, aby mile przyjąć raczył po­

sługę, jaką dla Niego wykonać za­
myślasz, i aby ci łaską swoją dopo­
mógł do godnego odprawienia Ró­
żańca. Na trzech najpierwszych ma-
łychpaciorkach pozdrów Najświętszą
Pannę, a mianowicie: na pierwszym

paciorku, jako najukochańszą córkę
Boga Ojca; na drugim, jako Matkę
prawdziwego Syna Bożego; a na

— 33 —

trzecim, jako najmilszą Oblubienicę

Ducha świętego.

Przy każdym dziesiątku (zwłaszcza

kiedy wymawiasz Najświętsze Imiona

Jezus i Marya) rozważaj jedną z ta­
jemnic Różańca świętego.

Na koniec na trzech małych pa­

ciorkach pozdrów znów Najświętszą
Pannę, prosząc Ją na pierwszym pa­
ciorku, żeby rozum twój Bogu Ojcu
ofiarowała; na drugim, żeby pamięć
twoją Synowi Bożemu oddała; na
trzecim, żeby wolę twoją Duchowi
świętemu poświęciła. Na ostatnim
wielkim paciorku, wznieś prośbę do
Majestatu Boskiego, aby odprawioną
modlitwę twoją, przyjął na chwałę
swoją i na pożytek Kościoła święte­
go, oraz twoich krewnych, przyjaciół

i wszystkich, którzy są drodzy two­

jemu sercu. Zakończ Różaniec tak,
jak go zacząłeś, to jest wyznaniem
wiary mówiąc: Wierzą w Boga i prze­
żegnaj się.

Filołea — koniec.

— 34 —

ROZDZIAŁ VIII.

O modlitwie wieczornej i o rachunku

■umienia.

Modlitwy porannej i wieczornej nie

należy nigdy opuszczać.

Modlitwa wieczorna.

O Najukochańszy Mój Zbawicielu,

upadłszy przed obliczem Twoim na
kolana, wielbię Cię z całego serca
i dziękuję za wszystkie dobrodziej­
stwa Twoje, a osobliwie za Twoją
gorzką mękę, za ustanowienie Naj­
świętszego Sakramentu, a oraz i za
tę łaskę, żeś mnie zachował dnia
dzisiejszego przy życiu, jak i za inne

łaski, z nieskończonej dobroci Two­
jej w dniu tym otrzymane. — Uzna­

jąc nędzę moją, wyznaję przed Tobą,
że dzień dzisiejszy nie upłynął bez
obrazy Twojej; abym zaś lepiej po­
znał błędy moje, błagam Cię o światło
Ducha świętego, do ich należytego
poznania.

— 35 —

Potem odmów Confiteor (czyli spo­

wiedź powszechną) aż do słów mea
culpa (moja wina) i tu zacznij się

badać, jak się zachowałeś tego dnia
w każdej poszczególnej godzinie. Aby

sobie to ułatwić, przypomnij sobie
miejsce, zatrudnienia i osoby, z któ­
rymi w ciągu dnia przebywałeś i ba­

daj, czy jaki grzech myślą, mową lub
uczynkiem nie był popełniony. Jeśli
co dobrego w dniu tym uczyniłeś,
zawdzięcz to dobroci Bożej, a za
grzechy popełnione z najgłębszą po­

korą proś Pana Jezusa o ich prze­
baczenie, żałuj za nie serdecznie,
postanawiając, że więcej, ich nie
uczynisz i że przy najpierwszej spo­
sobności z tych grzechów się wyspo­
wiadasz. Potem zakończ drugą po­
łowę spowiedzi powszechnej od wy­
razów: moja bardzo wielka toina i t. d.

Dopełniwszy tego, oddaj Miłosier­

dziu Bożemu duszę i ciało twoje,
następnie Kościół święty — rodziców
swoich, krewnych, przyjaciół i tych

—

36

—

wszystkich, za których jesteś obowią­
zany się modlić; pomódl się też za
dusze w czyścu cierpiące. Błagaj Naj­

świętszą Pannę Marię, Anioła Stróża

i wszystkich Świętych, aby czuwali
nad tobą, a oddając się opiece Bo­
żej, udaj się na spoczynek, którego
z woli Bożej ciało nasze potrzebuje.

Oprócz tego ogólnego rachunku

sumienia, możesz jeszcze uczynić ra­
chunek szczegółowy. Zasadza on się
na tym, żeby się zastanowić, czyś
postąpił lub cofnął się w cnocie, która

jest przeciwną twoim niedoskonało-

ściom, a do których jesteś najwięcej
skłonnym.

Przewodnik, rozdział XI. Filoiea,

część II, rozdz. VI.

ROZDZIAŁ IX.

O udawaniu się na spoczynek.

Rozbieraj się prędko z przyzwo­

itością i skromnością, tak jakbyś rze­
czywiście widział Pana 'Jezusa; bo

— 37 —

Jego święte oko zwrócone jest na

ciebie tak w tej jak i w każdej innej
sprawie.

Wspomnij, że kiedyś także w gro­

bie leżeć będziesz i proś Boga, by
ci był miłosierny w godzinę śmierci.

Staraj się zawsze zasypiać z jaką

dobrą myślą, albowiem czart używa
rozmaitych sposobów, żeby ci nasu­
nąć jaki grzeszny sen, a przez to,
żeby przy obudzeniu się twoim, od­
wrócić myśli twoje od Boga.

Przewodnik, rozdz. X.

ROZDZIAŁ X.

O nabożeństwie publicznym.

W niedzielę i święta staraj się o ile

to być może, abyś był obecnym nie
tylko na Mszy św., ale i na nieszpo­
rach lub innych nabożeństwach ko­

ścielnych, ponieważ te dni osobliwie
są Panu Bogu poświęcone.

— 38 —

To samo rozumie się i o wszyst­

kich innych publicznych modlitwach
i ćwiczeniach duchownych, w któ­
rych powinniśmy brać udział z ochotą,

według życzenia Kościoła świętego,

aby chwała Boża jawnie się powięk­
szała i była zbudowaniem bliźnich.

Filotea

,

część

//,

rozdz.

AK

ROZDZIAŁ IX.

O corocznem odnawianiu dobrych

postanowień.

Dla umocnienia się w służbie Bo­

żej potrzeba, abyś każdego roku od­
nowił swoje dobre postanowienia.

Obierz więc na to odpowiedni czas,
abyś w skupieniu rozważył, jakim do­
tąd byłeś: względem Boga, bliźniego
i samego siebie. Rozważając każdy
z tych trzech punktów, zastanów się,

w czem najwięcej masz trudności
i jakie błędy popełniasz, abyś do­

kładnie przedstawił Ojcu duchowne­

- 39 -

mu swoje uchybienia, a on udzieli
rady i wskazówek, w jaki sposób
masz unikać grzechu, a jak wyrabiać
się w cnocie, tych dniach skupienia
ducha, wznoś często myśl i serce do

Boga, prosząc o przyczynę Najświęt­
szej Panny, świętych Aniołów i
wszystkich mieszkańców Nieba. Czyń
zaś to wszystko z sercem przepeł-
nionem miłością Bożą i pragnieniem
zbawienia swej duszy.

Filołea, część V

y

tozdz. I i III.

Roztrząsanie sumienia pod względem

•kłonnoici serca*

Zastanawiaj się nad tern, jak mi­

łujesz Pana Boga — bliźniego i sie­
bie samego? Czy masz prawdziwy

wstręt i nienawiść do grzechów tak
własnych jak i cudzych? Powinniśmy
bowiem pragnąć wykorzenienia grze­
chu, nietylko w nas, ale i u wszyst­
kich ludzi. Czy nie pragniesz zby­

tecznie bogactw, uciech i zaszczy­
tów? Czy unikasz starannie okazji do

— 40 —

grzechu? A może z niepokojem lę.
kasz się utraty majątku? Może więcej

pokładasz ufności w rzeczach docze­
snych i w stworzeniach, aniżeli w Bo­
gu? Może zanadto oddajesz się smut­
kowi dla marnych przyczyn? Albo
też może za jedyne szczęście uwa­
żasz, gdy ci się dobrze powodzi?

Jakie skłonności krępują twoje serce?

Nakoniec: jakie namiętności opano­

wały serce twoje i jakie najwięcej
je niepokoją?

Filotea, część V, rozet z. VII.

O SAKRAMENTACH ŚWIĘTYCH.

Chcąc ze Sakramentów świętych

odnieść zbawienny pożytek, potrzeba
do tego należytego przygotowania,
które przeważnie polega na czystości
intencji, na pilnym roztrząsaniu sumie­
nia i na pokorze. Jednak najgłów­

niejsze przygotowanie polega na cał­
kowitym poświęceniu samego siebie

Panu Bogu; oddając się zupełnie

z wolą swoją i ze wszystkimi skłon-
nościami serca pod moc Jego naj­
świętszej Woli.

Pan nasz Jezus Chrystus, który

się całkowicie tobie oddaje, chce,
abyś i ty w zupełności oddał się
Jemu, a serce twoje od wszelkich

stworzeń oderwał, ażeby On mógł
je wziąć bez podziału w posiadanie.

Rozmowy duchowne XIII.

C Z Ę Ś Ć I I .

ROZDZIAŁ I.

O iwiętej spowiedzi*

Celem spowiedzi jest pojednanie

duszy z Bogiem. Mając tak łatwy
sposób oczyszczania sumienia, staraj
się spowiadać jak najczęściej (jeśli
możesz, co tydzień), choćby ci su­
mienie nie wyrzucało grzechu ciężkie­
go. Spowiadaj się ze skruszonym
sercem, z żalem za popełnione winy,
chociażby to były najmniejsze winy,
z postanowieniem unikania ich nadal.

Jeżeli chcesz się stać uczestnikiem

obfitej łaski Sakramentu pokuty, wte­
dy nie zadawalaj się samym wyzna­
niem grzechów twoich, lecz dodaj,
co było przyczyną ich popełnienia
i jak długo trwały, gdyż okoliczności
te zmieniają ciężkość upadku. Nako-
niec, bądź szczerym względem twego
spowiednika, aby on dokładnie mógł
poznać twoje złe skłonności i nałogi.

Przytym, spowiadając się z grzechów
swoich, strzeż się wyjawiania cudzych
błędów.

—

42

—

— 43 —

Obrawszy raz spowiednika, nie

zmieniaj go bez słusznej przyczyny.
Miej też zwyczaj czynić przed swo­
im spowiednikiem sprawozdanie co
miesiąc lub co dwa miesiące, czyś
był wytrwałym w pokonywaniu two­

ich złych skłonności.

Filotea, część II, rozdz. XIX.

Spotób przygotowania się do Sakramentu

Pokuty.

Upadłszy w pokorze serca do stóp

ukrzyżowanego Zbawiciela, proś Du­
cha świętego o światło potrzebne do

odkładnego poznania swoich grze­
chów. Potem przywiedź sobie na pa­
mięć, coś od ostatniej spowiedzi spo­
strzegał przy twoim codziennym ra­
chunku sumienia i proś pokornie Pana
Jezusa o przebaczenie i o łaskę po­
prawy życia. Chociażby błędy twoje
były jak najmniejsze, to jednak one
obrażają Najwyższe Dobro, jakim jest

Bóg, który nam codziennie tak wiele
miłosierdzia okazuje.

— 44 —

Nie myśl jednak, jakoby konieczną

rzeczą było do żalu zalewać się łza­
mi, lub doznawać w sobie uczuć bo­
lesnych fizycznie; wystarczy bowiem,

jeśli to uczucie żalu połączone będzie
w głębi serca z mocnym postanowie­
niem poprawy życia. Chociażby nie
zawsze ta poprawa nastąpiła, to nie
powinieneś przestawać nad tym męż­

nie pracować, gdyż to jest głównym
zadaniem twoim.

Przewodnik, rozdz. XI.

Udaj się potem z pokorą do spo­

wiednika i wyobraź sobie, że jesteś
na górze kalwaryjskiej, u stóp Chry­

stusa Pana, na krzyżu wiszącego, któ­
rego najdroższa krew spływa na twoją
duszę, dla obmycia z niej wszystkich
nieprawości.

Po wyznaniu grzechów, słuchaj

pokornie upomnienia zastępcy Chry­
stusa Pana.

Przysłuchaj się słowom rozgrzesze­

nia. Wspomnij sobie, że gdy kapłan
udziela ci rozgrzeszenia, sam Zbawi­

— 45 —

ciel w niebie wymawia je jednocze­
śnie z kapłanem, który w Jego imie­
niu tutaj na ziemi udziela ci roz­
grzeszenia.

Po spowiedzi odpraw z wielką

skruchą pokutę, naznaczoną ci przez
spowiednika, z mocnym postanowie­
niem poprawy.

O tern, co ci na spowiedzi było

powiedzianem, nie mów przed nikim.

Filotea, część

/,

rozdz. XIX i XXI;

część V, rozdział XVI.

ROZDZIAŁ II.

O Komunii iwiętej.

Ilekroć przystępujesz do Komunii

świętej, to zawsze przystępuj z tym
zamiarem, że pragniesz przez to
uczcić Pana naszego Jezusa Chrystusa
i z Nim się jak najściślej zjednoczyć.
Dlatego radzę ci i upominam cię
w Panu, abyś co niedziela przystę­
pował do Komunii świętej albo i czę­

46

ściej, jeżeli na to twój spowiednik
zezwoli.

Przewodnik, rozdz. XII; Filoiea,

część II, rozdz. XXI.

Sposób godnego przyjmowania

Komunii świętej.

a ) P r z y g o t o w a n i e .

Mając nazajutrz przystąpić do Ko­

munii świętej, zacznij z wieczora
przygotowywać się przez westchnie­

nia strzeliste i akty miłości Bożej.
Jeżeli się w nocy obudzisz, wznieś
zaraz serce i umysł twój do Oblu­
bieńca duszy twojej, obudzając akty
miłości i pragnienia zjednoczenia się
z Nim, aby jako miły i wonny bal­
sam napełniły serce twoje, podczas
przyjęcia Komunii świętej.

Rano powstań wesoło ze snu, bo

szczęście cię czeka, a gdy nadejdzie
chwila

Komunii

świętej,

przyjmij

z wiarą i głęboką pokorą tę niebieską

Mannę, która nas karmi żywi na

żywot wieczny.

— 47 —

W chwili przyjmowania Komunii

I świętej, możesz użyć następujących
J lub podobnych słów:

Któż ja jestem o Panie, a kto Ty

t

jesteś?

Skądże mi to szczęście, że Bóg

mój i Pan mój przychodzi do mnie?

A więc przyjdź o Panie Jezu,

przyjdźl

Wyrzekłszy te słowa: Panie nie

jestem godzien i t. d., przyjmij z ży­

wą wiarą, nadzieją i miłością Tego,

który jest przedmiotem wiary, na­
dziei i miłości twojej.

Filotea, część li, rozdz. XVI.

b)

D z i ę k c z y n i e n i e .

Po przyjęciu Komunii świętej, wy­

obraź sobie Pana Jezusa w sercu
twoim, jakby siedzącego na tronie
i przedstaw Mu wtedy wszystkie
władze duszy twojej i zmysły ciała
twego, abyś Jego rozkazy zrozumiał
i Jemu wierność dochował. Uczyń

—

48

—

i

Mu mieszkanie w sercu twoim o ile
możesz jak najprzyjemniejsze. Przed­

staw Mu wszystkie potrzeby twojej
duszy i tak się wówczas wględem
Niego zachowuj, żeby to twoje za­
chowanie świadczyło o twojej wierze
w Jego Boską obecność w tobie.

Możesz także wynurzać następujące

westchnienia:

„Panie nie oddalaj się odemnie!
Panie pozostań z nami, bo się już

zbliża ku wieczorowi!

Niczego nie będę się lękał, ponie­

waż Ty, o Panie, ze mną jesteś!

Miły mój mnie, a ja Jemu; na sercu

moim odpoczywać będzie.

Znalazłem tego, którego miłuje du­

sza moja, pojmałem go i nie puszczę**.

Możesz myśleć o ogniu miłości

Najświętszej

Maryi

Panny,

jakim

przejęta była, kiedy Jej Archanioł Ga­
bryel zwiastował tajemnicę Macie­
rzyństwa Boskiego. Następnie można
się zastanawiać nad tym, jak Ona
się całkowicie ofiarowała Panu Bo-

- 49 -

gu, tak, iż pałając miłością, mogła
mówić: „Dusza moja roztopiła się,
gdy oblubieniec mój mówił do mnie**.

My również w Komunii świętej

otrzymujemy podobną łaskę, albowiem

jak nas uczy Wiara święta, otrzymu­
jemy Ciało i Krew, Bóstwo i duszę

Pana naszego Jezusa Chrystusa.

O Boże mój, jakaż to miłość, jaka

słodycz! Słusznie w ciągu tego roz­
myślania może dusza zawołać z Naj­
świętszą Panną:

„Oto ja służebnica Pańska, niechaj

mi się stanie według słowa twego".

Przecież sam Jezus Chrystus upe­

wnił nas, iż kto pożywa Ciało Jego,
i pije Krew Jego, w Nim pozostaje,
w Nim i przez Niego żyć będzie,

i nie umrze na wieki.

Przewodnik, rozdz. XII.

C Z Ę Ś Ć III.

O cnotach

ROZDZIAŁ I.

O wyborze cnót.

Między cnotami te sobie wybieraj

zawsze, które w pełnieniu twoich
obowiązków są najodpowiedniejsze.
Wybieraj najważniejsze jak np. ła­
godność, uprzejmość, cichość, skrom­

ność, umartwienie zmysłów, a nie
zaś te, które zwracają na siebie uwagę.

Jeżeli uderzy na ciebie jaka po­

kusa, wówczas staraj się usilnie wy­
konać akt cnoty wprost jej przeciwny,
a do tego celu używaj pomocy mo­
dlitwy, przystępowania do świętych
sakramentów i innych pobożnych
ćwiczeń.

Filotea, część lll, rozdz. 1.

— 51 —

ROZDZIAŁ II.

O zgadzaniu się z wolą Bożą.

Bądź zawsze gotowym we wszyst­

kich wypadkach życia, jakie cię mogą
spotkać, do poddania się woli Bożej,
a to za przykładem Pana Jezusa,
który był posłuszny nietyłko Ojcu
Przedwiecznemu, ale i Matce Naj­
świętszej i świętemu Józefowi, a na­
wet własnym swoim nieprzyjaciołom.
Naśladując posłuszeństwo Pana Jezu­
sa, zniesiesz spokojnie a nawet z o-

chotą codzienne przykrości i rozmaite
przygody. Cóżby bowiem mogło za­
niepokoić tego, który się zupełnie
oddał Bogu, poświęcił się Jego mi­
łości, i który niczego się szuka, jak
tylko przypodobania się Woli Bożej?
Taki człowiek we wszystkich przy­

godach życia nie pyta o ich przy­
czynę, ale przyjmuje wszystko jakby

z ręki samego Boga i mówi z całego
serca te święte słowa Zbawiciela:

- 52 —

„Tak Ojcze mój! albowiem tak się

Tobie podobało".

Rozmowy duchowne, rozdz. X i XV.

ROZDZIAŁ III.

O cierpliwości.

Często sobie przypominaj, że nas

Pan Jezus przez mękę odkupił, że
zatem i my powinniśmy o nasze zba­
wienie starać się przez trudy i utra­

pienia, a to znosząc je z jak naj­
większą cierpliwością.

Jeżeli cię kto słusznie obwinia o jaki

błąd, który rzeczywiście popełniłeś,
to wówczas upokorz się jak najgłę­
biej i uznaj, żeś zasłużył na tę na­

ganę. Jeżeli zaś obwinienie to jest
niesłuszne, to wówczas wymów się

łagodnie.

Nie użalaj się nigdy na wyrządzoną

ci krzywdę:

gdyby zaś zachodziła

słuszna przyczyna użalenia się przed

-

53

—

kim, w takim razie należy to uczynić
przed rozumnymi i bojącymi się Boga
osobami.

Podczas choroby ofiaruj wszystkie

twoje cierpienia Panu Jezusowi na
chwałę, prosząc Go pokornie, aby je
złączył z gorzką Męką swoją, którą
dla ciebie poniósł. Lekarzom bądź
posłusznym; lekarstw, pokarmów i in­

nych do zdrowia służących rzeczy,
używaj dla miłości Boga, pomnąc na
żółć, którą On był napojony dla mi­

łości twojej. Możesz pragnąć wyzdro­
wienia, abyś dla Pana Jezusa mógł
jeszcze coś zdziałać; jednak nie znie­

chęcaj się, gdybyś miał dłużej cier­
pieć, jeżeli jest taka Jego Najświętsza
Wola; a nawet bądź gotów umrzeć,

jeżeli Mu się tak podoba, abyś Go

wiecznie chwalił i cieszył się Jego
widzeniem.

Filotea, część III, rozdz. Ul.

— 54 —

ROZDZIAŁ IV.

O pokorze.

Pokora jest to cnota, która jesl

bardzo potrzebna tym wszystkim, któ­
rzy chcą stać się uczestnikami obfi­
tych łask sakramentalnych.

Nie szczyć się wysokim pochodze­

niem twoim ani majątkiem, ani nauką,
ani pięknością, słowem:

żadnymi

przemijającymi przymiotami.

Nie pokładaj wartości swojej w wy­

sokim urodzeniu, w wielkim mająt­
ku, w wykształceniu, piękności, i in­
nych przemijających rzeczach. Nie
lękaj się, aby poznanie tego, co ci
Bóg dobrotliwie wyświadczył, miało
twej duszy zaszkodzić. Dopóki tylko
będziesz przejęty tą prawdą, że do­
broć twoja nie jest dziełem twoim,
to przekonanie to jeszcze więcej po­

większać będzie twą wdzięczność ku

Bogu.

Gdyby jednak przy rozważaniu

otrzymanych od Boga dobrodziejstw,

— 55 —

chciała się do Twego serca zakraść
próżna chwała, wówczas zastanów się
nad swą niewdzięcznością, niedosko­
nałością i swoją nędzą. Nie mów
0

sobie słów upokarzających cię,

jeżtli one nie pochodzą z wewnątrz-
neg« przekonania. Nie obieraj na
zewnątrz ostatniego miejsca, jeżeli się
zarazem nie upokorzysz wewnętrznie.

Pckochaj upokorzenie, któreby cię

spotkać mogło czy to przypadkiem,
czy też w związku z warunkami two­
jego życia.

Wychwalaj za to Majestat Boski

1 szanuj bliźniego twego tym więcej,
im nędzniejszym sam jesteś; gdyż
Bóg spogląda łaskawie na to, co jest
wzgardzonym; a dobrowolnie przy­
jęte upokorzenie jest Mu bardzo
przyjemne.

Rozmowy duchowne, rozdz. XVIII, Filotea,
część 11 I. IV, V i VI i Przewodnik, art. XV.

— 56 —

ROZDZIAŁ V.

▼

O tlcromnołci.

„Skromność wasza, niech będde

wiadoma wszystkim ludziom”, mówi
św. Paweł. Niechaj skromność tie-

ruje twoimi sprawami, ruchami i cał
postawą.

Unikaj tak lekkomyślnego jak i sztu­

cznego obejścia się i bądź skromnym
tak wśród pracy, jako też podczas

spoczynku i rozrywki.

Niechaj ta cnota utrzymuje władze

duszy twojej w pokoju; przeto uaikaj

wszelkiej ciekawości i ograniczaj ży­
czenia twoje tylko do tego co ci jest

koniecznie potrzebnym, a mianowicie:

do pragnienia przypodobania się Bogu
przez ustawiczną pamięć na Niego.

Rozmyślania duchowne, rozdz. IX.

— 57 —

ROZDZIAŁ VI.

O łagodności.

Nie dopuszczaj pod żadnym pozo­

rem, aby gniew miał opanować twoją
duszę. Staraj się błędy twoich pod­
władnych poprawiać z powagą i ła­
godnością. Jeżeli gniew wkradnie się

do twojego serca, proś Boga, aby ci
dopomógł do pokonania go mężnie
i nie trać pokoju duszy. Jeżeliby zaś
zdarzyło ci się wybuchnąć w gniewie,
wtedy staraj się jak najprędzej błąd
ten naprawić, okazując łaskawość
i uprzejmość względem obrażonej
osoby.

Wypełniaj wszystkie twoje czynno­

ści z jak największym spokojem a o-
sobliwie ćwicz się w łagodności
w obcowaniu ze swoimi domownika­
mi i sąsiadami. Nie gniewaj się na
siebie samego i na twoje niedosko­

nałości; żal za twoje występki niech

będzie spokojny, szczery i stały. Gdy

zbłądzisz, powstań natychmiast z upad-

- 58 —

ku twojego bez zamieszania, nie dzi­

wiąc się temu, co się stało. Upoka­
rzaj się głęboko przed Bogiem, a
z sercem mężnem i wielką ufnością
w miłosierdziu Bożem, staraj się po-

t

wrócić na drogę, z której zboczyłeś.

Fllotea, rozdz. VIII i IX.

ROZDZIAŁ VII.

O połłułzeńitwie.

Bądź posłusznym wszystkim swo­

im przełożonym; jest to bowiem obo­

wiązkiem każdego podwładnego; słu­
chaj ich rady i spełniaj ich życzenia
0 tyle, o ile miłość chrześcijańska
1 roztropność na to pozwalają. Słu­
chaj ich, gdy ci coś przyjemnego
rozkażą, gdyż w tym wypadku niepo­
słuszeństwo byłoby podwójnie kary
godne. Bądź im posłuszny w rze­
czach obojętnych, a takie posłuszeń­

stwo będzie chwały godne; słuchaj
ich także w rzeczach trudnych, przy-

— 59 —

krych i nieprzyjemnych, a takie po­
słuszeństwo będzie doskonałe.

Jednym słowem bądź im posłuszny

z ochotą bez zwlekania i z radością,
a nade wszystko z miłości ku Temu,
który z miłości ku nam stał się po­
słusznym aż do śmierci, a do śmierci
krzyżowej.

Aby przywyknąć do słuchania star­

szych z ochotą, staraj się być po­
słusznym równym sobie, zgadzając
się z ich zdaniem w tym wszystkim,
gdzie nie ma grzechu. Skłaniaj się też
chętnie do życzeń twoich podwład­
nych o tyle, o ile ci rozum na to
pozwoli, i jak długo są dobrymi, nie
przemawiaj do nich rozkazującym
tonem.

Proś przewodnika duszy twojej,

aby ci sam wyznaczył uczynki po­
bożności, w którychbyś się ćwiczył,
gdyż przez to nabędą one większej
zasługi i sprowadzą na ciebie obfitsze
łaski Boże.

Filotea, część Ul, rozdz. XI.

— 60 —

ROZDZIAŁ VIII.

O ubóstwie w duchu.

Serce twoje niech będzie wolne

od wszelkiego przywiązania do rze­
czy stworzonych. Nie pragnij posia­
dać tego, czego nie możesz osiągnąć,

nie lękaj się trwożliwie o utratę dóbr
ziemskich, a w razie utracenia ich,
żałuj bez miary.

Z wielką starannością zarządzaj

własnością twoją, ponieważ Bóg ci

ją powierzył; ale troska twoja po­
winna być rozumna, umiarkowana

i bez pośpiechu.

Znoś cierpliwie małe i przemijające

niedostatki. Jeżeliś jest prawdziwie
ubogim, wtedy pokochaj ubóstwo jako
wierną przyjaciółkę Chrystusa Pana
i nigdy na nie nie narzekaj. Nie

wstydź się także prosić o wsparcie;
przyjmij ją z pokorą, a gdyby ci jej
odmówiono, zachowaj wtedy łagod­
ność i spokój serca.

Filotea, część III, rozdz. XIV, XI i XVI.

—

61

-

ROZDZIAŁ IX.

O miłoici bliźniego.

Badaj często serce twoje, czy tak

jest dla bliźniego usposobione, jakbyś

sobie życzył, aby jego serce dla cie­
bie usposobione było.

Nie mieszaj się do spraw bliźnich

twoich, nie krytykuj, nie sądź chyba
że są podwładnymi twymi, Sądź za­
wsze o bliźnim twoim o ile można
jak najlepiej, nigdy o nikim źle nie

mów, a przede wszystkim strzeż się
fałszywego oskarżenia, zaprzeczania
prawdy, albo przedstawiania rzeczy
inaczej: ze szkodą bliźniego, To, co
jest złym, należy potępić jako złe,
pamiętając jednak, aby,

ganiąc Wy­

stępek, chronić osobę;

inaczej się rzecz

ma co do wyraźnych nieprzyjaciół
Boga i Kościoła świętego. Jeżeli sły­
szysz, że o kim źle mówią, poddaj
to oskarżenie w wątpliwość; uspra­
wiedliwiaj cel, który przyświecał obwi­
nionemu; nadaj rozmowie inny kie-

—

62

—

runek, pamiętając (i drugim to przy­

pominając), że ci, co nie błądzą, je­
dynie Łasce Bożej to zawdzięczają.
Powiedz co dobrego, jeśli wiesz na
obronę obwinionego.

Kochaj ubogich i udzielaj im chęt­

nie jałmużny z dóbr swoich. Ciesz
się z tego, że ich widzisz u siebie,
że ich nawiedzasz, i że w razie ich
słabości usługujesz im własnymi rę­
kami.

Kochaj wszystkich ludzi prawdziwą,

chrześcijańską miłością; jednak przy­

jaźń z tymi tylko zawieraj, którzy są
prawdziwie cnotliwymi; lecz i tutaj
bądź ostrożnym, abyś się nie oszu­
kał. Gdy tak będziesz postępować,
przyjaźń twoja stanie się świętą;
świętą, bo od Boga pochodzi, i do
Boga zmierza; świętą, bo Bóg jest

jej celem i na wieki z Nim trwać
będzie.

Ftlotea, część III, rozdz. XV, XIX,

XX, XXVIII, XXIX i XXXVI.

r

- 63 -

ROZDZIAŁ X.

Potrzeba we wszystkim z prostotą

i rozumnie działać.

Rzadko można znaleść prawdziwie

rozumnego człowieka; bo zwykle mi­
łość własna wykrzywia nasz umysł
i naraża nieznacznie na tysiące drob­
nych lecz niebezpiecznych niespra­

wiedliwości i nieprawości.

Cokolwiek dla kogo czynimy, uwa­

żamy to za rzecz wielką, co zaś dla
nas czynią, niczym jest w oczach
naszych. Dla siebie mamy serce ła­

godne, uprzejme i ludzkie, a dla bliź­

niego, surowe, ostre i nieużyte. Ma­
my podwójną wagę: jedną do waże­
nia wygód własnych z jak najwięk­

szą korzyścią, a drugą dla bliźniego
z jak największą jego niekorzyścią.

Bądź przeto sprawiedliwym we wszyst­

kich swoich sprawach. Postaw się
zawsze na miejscu bliźniego, a jego
na swoim, a wtedy oddasz każdemu

y

to, co mu się należy; na tym polega
miara prawego rozumu.

Ftlotea, część III, rozdz. X X X I X .

—

64

—

ROZDZIAŁ XI.

O czci Świętych.

Miej zawsze osobliwe nabożeń­

stwo i miłość dla Najświętszej i Naj­

chwalebniejszej Panny Maryi. Uda­

waj się do Niej z wielką ufnością
w każdej potrzebie; proś Ją, aby
z macierzyńską miłością nad tobą
czuwała, i staraj się z prawdziwą
dziecinną prostotą Jej cnoty naślado­
wać. Miej poufałą przyjaźń ze Świę­

tymi i aniołami; oni są często nie­
widzialnymi świadkami spraw twoich;
módl się do nich gorąco, aby cię
wspierali we wszystkich sprawach
twoich, tak duchownych jak i do­

czesnych.

Kochaj i czcij osobliwie Anioła

kraju ojczystego; Aniołów Stróżów

—

65

-

tych osób, z którymi obcujesz, a na­

de wszystko zaś twojego Anioła
Stróża. Z pomiędzy Świętych obierz

sobie tych za szczególnych patronów,
których życie tobie najwięcej odpo­
wiada i do naśladowania zachęca;

czcij ich serdecznie i miej wielką
ufność w ich przyczynę do Boga.
Święty, którego imię nosisz, jest dany

ci od Boga przy chrzcie świętym za
szczególnego opiekuna.

Filotea, część W, rozdz. XVI.

ROZDZI_ XII.

O wiernoŁci w małych rzeczach.

Rzadko się zdarza sposobność oka­

zania Panu Bogu wierności w wiel­
kich rzeczach, ale za to w małych
rzeczach bardzo często. Bądź więc
gotów wiele cierpieć utrapienia dla
miłości Chrystusa Pana; postanów
sobie poświęcić dla Niego wszystko,
cokolwiek ci jest najdroższego, jak:

— 66 —

rodziców, przyjaciół, a nawet życie
twoje, gdyby tego od ciebie Bóg
wymagał. Póki jednak Opatrzność
Boża nie zeszłe ci tak ciężkich do­
legliwości, wtedy znoś przynajmniej
małe, lekkie niedogodności, które co­
dziennie się przydarzają. Wszystkie
te małe cierpienia, jeżeli je z miło­

ścią przyjmiesz i zniesiesz, staną się
przyjemne Boskiej Dobroci i zjednają
ci Serce Boże.

Filotea, część III, rozdz. X X X V .

C Z Ę Ś Ć IV.

O życiu towarzyskim

ROZDZIAŁ I.

O staraniu się o rzeczy doczesne.

Obowiązki stanu, do którego cię

Bóg powołał, wypełniaj pilnie i sta­

rannie; jednak bez niepokoju i skwa-
pliwości. Staraj się też spełniać swoje
zatrudnienia po porządku, jedne po
drugich.

We wszystkich sprawach swoich

miej ufność w Opatrzność Bożą, od
której (w zamiarach twoich) szczęśli­
wego możesz spodziewać się końca;
pomimo tego wykonuj prace z wiel­
ką pilnością, ponieważ Bóg tego od

ciebie żąda.

Gdy jedną ręką zbierasz dostatki

tego świata, drugą ręką trzymaj się

— 68 —

zawsze Ojca Niebieskiego; zwracaj
się od czasu do czasu ku Niemu,

abyś widział, czy Mu się podobają
twoje zatrudnienia. A tak Pan Bóg

będzie z tobą, w tobie i dla ciebie
pracował, a taka praca przyniesie ci
radość i pociechę.

Filotea, część II

!,

rozdz. X.

ROZDZIAŁ II.

O przyzwoitoici w ubiorze.

Ubieraj się zawsze czysto i przy­

zwoicie. Wystrzegaj się pilnie prze­
sady i próżności w strojach twoich.
Próżność nigdy się nie da połączyć
z ćwiczeniem się w cnocie. Upodo­
baj więc sobie prostotę i skromność.

Twoją ozdobą niech będzie układność,
przyzwoitość i pełne powagi obejście

się. Jednym słowem, ubieraj się we­
dług stanu twojego tak, aby o tobie
powiedziano, że nie czynisz w tej
mierze ani zbyt wiele, ani zbyt mało.

Filotea, część III, rodź. XXV.

— 69 —

ROZDZIAŁ III.

O odwiedzinach i zabawach.

Towarzystwa ludzkiego nie szukaj

zbytnio, ani też zbytnio nie stroń od
niego. Szukaj towarzystwa osób cno­
tliwych i bojących się P. Boga. Będąc
w towarzystwie, wystrzegaj się zaro­

zumiałości, uszczypliwych słów, kłam­
stwa, obłudy i żartów z bliźniego

twego; nie sprzeciwiaj się też niczyim
słowom, aby z tego nie było sporów
i kłótni. Nie mów za wiele, ani za
mało, wystrzegaj się też a zwłaszcza
przy stole, cichego rozmawiania z jed­
ną osobą, tak, aby jednocześnie roz­

mowa twoja nie była zrozumiałą dla
innych. W towarzystwie powinna być:
szczerość, prostota, łagodność, grzecz­
ność, skromność i uczciwość. Mów
często z nabożeństwem o Bogu, a
zwłaszcza ze swoimi służącymi.

Staraj się, abyś mógł prawdy Boże

i miód pobożności wlać w serce
bliźnich twoich, prosząc Majestat Bo-

— 70 —

ski, aby On raczył tę zbawienną ro­
sę aż do głębi serc słuchających prze­
prowadzić.

Fllotea, część III, rozdz. XXIV. XXVI,

XXVII i XXX.

ROZDZIAŁ IV.

O grach i rozrywkach.

Przechadzka, gra na jakim instru­

mencie, śpiew lub przysłuchiwanie
się dźwiękom muzyki, są to przyzwo­
ite i dozwolone zabawy. Aby ich
użyć w sposób przyzwoity, z umiar­
kowaniem,

we

właściwym

czasie

i miejscu, dostateczną wskazówką bę­
dzie do tego rozsądek.

Tańce, bale i teatry, są zwyczaj­

nie pełne niebezpieczeństw. Jeślibyś
jednak miał kiedy jaki słuszny powód

być obecnym na podobnych zaba­
wach, uczyń to wtedy z czystą inten­
cją, a twoje zachowanie się, niech
będzie pełne skromności i stateczności.

— 71 —

Nie tańcz ani zbytecznie długo, ani

też za często, aby serce twoje nie
przylgnęło do tych marności. Po tań­
cu wzbudź jaką myśl pobożną, aby
zatrzeć niebezpieczne wrażenie, jakie
mogło wpoić w twój umysł to marne
zadowolenie.

Rozważ, że w chwili, kiedyś się

na balu znajdował lub tańczył, wiele
dusz gorzało w- czyścu za grzechy
popełnione w tańcu.

Kiedyś ty tańczył, wiele dusz gorz­

ko się z tym światem rozstawało,
wiele milionów ludzi ciężkimi przy­
ciśniętych chorobami, znajdowało się
na łożu boleści. Pamiętaj, że i na
ciebie przyjdzie ten dzień, w którym
tak jak i oni w smutku jęczeć bę­
dziesz, podczas gdy drudzy tańczyć

będą, tak jakeś ty właśnie czynił.

Gdyś tych uciech używał, wiele

czasu upłynęło, a śmierć się ku tobie
zbliżyła. Przypatrz się jej! Jak z cie­

bie szydzi, zapraszając cię do swo­
jego tańca, z którego jakby jednym

— 72 —

skokiem z życia do śmierci przej­
dziesz, gdzie płacz i wzdychanie sta­
nowić będą najstraszniejszą muzycę
za grzechy twoje.

filotea, część Ul, rozdz. XXXI i XXXII.

(

C Z Ę Ś Ć V.

Kilka pożytecznych nauk

ROZDZIAŁ I.

O pokusach.

Walcz mężnie i statecznie z poku­

sami i nigdy nie miej się za zwycię­
żonego, dopóki ci się one podobać

nie będą. Dlatego nie powinieneś się
niepokoić, że natura znajduje w tym

upodobanie, jeżeli tylko wyższa część
woli odmawia zezwolenia i odwraca
się ze wstrętem od pokusy. Nie smuć
się, bo przez to nie obrazisz Boga,
zwłaszcza, jeżeliś się dobrowolnie
nie narażał na pokusy.

Skoro się zbliża jakaś okazja do

ciężkiej pokusy, zwróć się natychmiast
do Boga i błagaj Go o pomoc i zli­
towanie. Jeżeli pokusa trwa za długo,

— u —

to rzuć się wtedy w duchu do stóp
Zbawiciela, a obejmując święty krzyż
Jego, oświadcz, że nigdy na pokusę
nie chcesz zezwolić. Najpewniejszym

środkiem, aby być wolnym od pokus,

jest wyjawianie ich swoimu spowie­

dnikowi.

Wiedz, że z pokusami walczyć bę­

dziesz całe życie; ponieważ najpoboż-
niejsze i najbogobojniejsze osoby nie
są wolne od napaści do gniewu, próż­
ności, próżnej chwały, zazdrości i t. p.
Najlepszy opór, jaki stawić możesz
takim pokusom, polega na tym, abyś

nimi gardził. Nie zwracaj na nie naj­
mniejszej uwagi, i bądź zadowolonym
z tego, jeżeli tylko od nich zdołałeś
się odwrócić. Wznoś często serce
swoje do ukrzyżowanego Zbawiciela
i całuj z miłością Jego święte stopy.

Jeżeli upadłeś ze słabości i ułom­

ności ludzkiej, wtedy bez odwłoki
proś Boga o przebaczenie i mów do
Niego z ufnością i pokorą:

„Miłosierdzia Panie! gdyż słaby

— 75 —

r.......

jestem". Odnów postanowienie służe­
nia nadal wiernie Panu Bogu, i pod*
nieś się potem pełen otuchy w pokoju.

Nie oddawaj się rozpaczy i niepoko­

jowi, tylko pracuj z nową ufnością
w służbie Bożej.

Filotea, część IV, rozdz. lit, V, VI,

VII, VIII i IX.

ROZDZIAŁ II.

O pragnieniach.

Zachowaj serce swe wolne i nie

zapełniaj go żadnymi pragnieniami,
ani światowymi, które by mu szkodę
przyniosły, ani duchownymi, któreby
je tylko zaniepokoić mogły. Nie pra­
gnij tego, co jest w dalekiej przyszło­
ści, ani też innego sposobu życia, jak
tylko tego, który się zgadza z twoim
stanem. Nie żądaj także spełniania
żadnych nadzwyczajnych ćwiczeń po­

bożności, któreby ci przeszkadzały
w wypełnianiu obowiązków twojego

— 76 —

stanu, gdyż wszystko to niepóżytecz-
nie zajmuje serce i czyni je niezdat­
nym do należytych zatrudnień. Nie
pragnij nawet bystrzejszego rozumu,
ani głębszego rozsądku; a przeciwnie
kształć swój umysł rozumnie, nie zaj­
mując go niepotrzebnymi pragnieniami.

Nie pragnij też służenia Panu Bo­

gu w sposób taki, jakiego dostąpić
nie możesz, ale raczej używaj wier­
nie tych sposobów, które są w two­

jej mocy. Nie pragnij też krzyżów
i utrapień, chyba, że te krzyże, które

Pan Bóg dotąd na ciebie zsyłał,

umiesz cierpliwie znosić; jest to bo­
wiem błąd wielki, aby pragnąć mę­
czeństwa, nie mogąc znieść najmniej­
szego przykrego słowa...

Nie życz też sobie żadnych pokus,

gdyż byłoby to wielką zuchwałością;
przygotuj jednak twoje serce do męż­
nego opierania się im, gdyby na cię
napadły.

— 77 —

ROZDZIAŁ III.

O niepokoju.

Niepokój obok grzechu jest naj­

większym złem, przydarzyć się mo­
gącym duszy. Nie pozwalaj przeto,
aby twoje pragnienia (choćby były
najdrobniejsze i nic nie znaczące)
niepokoiły cię. Badaj często przez
dzień, przynajmniej rano i wieczór

czy „posiadasz duszę twoją", czy
też przypadkiem jaka namiętność albo
niepokój nie wydarły jej tobie. Gdy
twoje serce się zaniepokoiło, wtedy
naprowadź je spokojnie, powoli przed

obecność Boską, oddając wszystkie
uczucia i pożądania twojego serca,
pod posłuszeństwo i kierunek świętej

Woli Bożej.

Gdy uczujesz w sobie niepokój,

polecaj się Bogu i postanawiaj nic
nie uczynić z tego, do czego się ser­
ce twoje skłania; aż przejdzie zupeł­
nie niespokojność twoja, że tej spra­
wy odłożyć nie można; w tym bo­

— 78 —

wiem razie działać trzeba w cichości,

powściągając i tamując według moż­
ności pragnienia swoje. Staraj się
usilnie nie to czynić, do czego cię
żądze twoje pociągają, lecz to, cze­
go rozum od ciebie wymaga.

Fllotea, część IV, rozdz. XI.

ROZDZIAŁ IV.

O smutku.

Gdyby ci się przydarzyło być dot­

kniętym smutkiem, uciekaj się zaraz
do Boga, naszego najlepszego pocie­
szyciela i jedynej radości naszej; od­
mawiaj sercem i usty, akty ufności

i miłości; śpiewaj duchowne pieśni;
spełniaj twoje zewnętrzne prace, aby
się tym sposobem rozerwać; odda­

waj się, chociażby też i z niechęcią,
niektórym zewnętrznym ćwiczeniom
pobożności, n. p. całując krucyfiks,

przyciskając go mocno do serca swo­
jego. Wyjaw smutek swój spowiedni-

— 79 —

I kowi; szukaj obcowania i rozmowy
| z osobami pobożnymi i duchownymi.

| Nakoniec poleć się i oddaj zupełnie
I w ręce Boskie, abyś tę przykrość
j i smutek cierpliwie mógł znosić. Nie
i wątp bynajmniej o tym, że ten Bóg,

który cię teraz doświadcza, uwolni

I cię także i od tego złego.

ROZDZIAŁ V.

O pociechach duchownych.

Prawdziwa i gruntowna pobożność,

nie polega na uczuciowych pocie­
chach wewnętrznych, lecz na stałej,
stanowczej i ochotnej woli, wykona­
nia tego wszystkiego, o czym wie­
my, iż jest Bogu przyjemne. Te de­
likatne uczucia i pobożne natchnienia

są o tyle dobre i pożyteczne, o ile
cię czynią pokorniejszym, cierpliw­
szym, łagodniejszym i miłosierniejszym
względem bliźniego swego. Przyjmij

- 80 -

je tedy pokornie i ceń je nader wy­

soko, ponieważ ręka Boża je zsyła.
Używaj ich starannie według woli i
tego, który ci ich udziela, abyś był

łaskawszym dla swojego otoczenia, '

a pełen miłości dla Pana Boga. .

Odwracaj od czasu do czasu serce

twoje od tych uczuciowych pociech
i oświadczaj, że nie chcesz ich szu­
kać, lecz Boga i Jego świętej miło­
ści. Przyrzeknij Mu, że zostaniesz
wiernym, choćbyś przez całe życie
swoje miał być pozbawionym wszel­
kiej czułej pobożności. Jeżeliby zaś
kiedy Pan Bóg szczególniejszymi sło­
dyczami i duchownemi pociechami

raczył cię zaszczycić, wówczas wy­

jaw to swemu duchownemu przewo­
dnikowi, aby cię w tej mierze pou­
czył, jak się masz w tern miarkować

i tych łask w sposób właściwy używać.

— 81 —

ROZDZIAŁ VI.

O oschłoiciach duchownych.

Jeżeli ci Pan Bóg odbierze czasem

uczucie pobożności i duchowe pocie­
chy, wtedy upokorz się głęboko przed
Nim, wyznając nędzę i nicość swoją;
wołaj i wzdychaj o pomoc Bożą
z wielkim pragnieniem; wyjaw też
spowiednikowi

twemu,

najskrytsze

tajniki serca swojego, przyjmij od
niego udzielone ci przestrogi z wiel­
ką prostotą i pokorą; jednak nigdy
porywczo nie żądaj, abyś był uwol­
niony od tego stanu. Zdaj się zu­
pełnie na Miłosierdzie Boże i Jego
świętą Opatrzność, aby tak Bóg we­
dług swojego upodobania, mógł tobą
rządzić i kierować. Trwaj tylko wier­
nie pod cierniami doświadczeń i mów

z całego serca, z głębokiem podda­
niem:

„Pan mi pociech użyczył, Pan

mi je też odebrał; niech Imię Pańskie
będzie błogosławione'*.

Oczekuj z cierpliwością powrotu

Boskiej pociechy, i nie opuszczaj

żadnych zwyczajnych twoich ćwiczeń
pobożności, ale owszem, w czem tyl­
ko możesz, podwój twoje dobre u-
czynki, a to w tym celu, by się je­

dynie Bogu przypodobać.

Słowo do Matek.

Nie żałuj trudu, abyś mogła dzieci

swoje w bojażni bożej i w cnocie
wychować. Kochaj i szanuj dziatki
swoje jako święty zastaw, który ci
Bóg powierzył.

Często je ofiaruj Panu Jezusowi,

za przykładem świętej Moniki, która
syna swego Augustyna, jeszcze za­
nim się urodził, Panu Bogu polecała

i na Jego świętą służbę i chwałę
ofiarowała. Przypomnij sobie, że świę­
ty Paweł Apostoł gorąco zaleca nie­
wiastom. aby miały staranie około
gospodarstwa domowego, gdyż szczę­
ście rodzinne przeważnie od pieczo­
łowitości i bojażni Bożej niewiast
zależy. Jeżeli kochasz pobożność,
wtedy powinnaś się o to starać, aby
ją wszyscy twoi podwładni cenili

— 84 —

i poważali; a niezawodnie to uczynią,
skoro tylko spostrzegą, jakie ona bło­
gosławione skutki na ciebie wywiera.

Bądź roztropną i umiarkowaną w swo­

ich zewnętrznych ćwiczeniach poboż­
ności; czyli odbywaj je w taki spo­

sób, aby ani twoi domownicy ani
twoje obowiązki nic na tern nie cier­
piały.

Słowo do wdów.

Modlitwa powinna być ustawicz-

nem zajęciem wdowy; ponieważ Bóg
jest przedmiotem jej miłości, przeto
o Nim tylko i z Nim rozmawiać po­

winna.

Cnoty właściwe bogobojnej wdo­

wie w których się ma ćwiczyć, są
następujące:

doskonała skromność,

wyrzeczenie się zaszczytów, wielko­

— 85 —

ści, licznego towarzystwa, tytułów
i wszelkiego rodzaju próżności. Nie­

chaj ma staranie o ubogich i chorych;
pociesza strapionych; przyucza dziew­
częta do życia pobożnego i niechaj
daje młodym niewiastom przykład
wszystkich cnót. Skromność i prostota,

oto dwie ozdoby jej odzienia; po­
kora i miłosierdzie, oto dwie ozdo­
by jej uczynków; uczciwość i dobro­
tliwość, oto dwie ozdoby jej roz­
mów; niewinność i wstydliwość, oto
dwie ozdoby jej oczów; a Jezus

Chrystus ukrzyżowany, oto jedyna
miłość jej serca.

Gorqcy apel.

Zaklinam cię na wszystko, cokol­

wiek ci jest świętego na niebie i na

ziemi, nie wstydź się spełniać uczyn­

ków, które prowadzą do miłości Bo­

— 86 —

żej. Trwaj wiernie w świętem ćwi­
czeniu życia poświęconego Bogu.
Przypatrz się, jak szybko dni mijają!
Śmierć czeka pod drzwiami. „Już
brzmi głos trąby do powrotu, mówi
św. Grzegorz Nanzyanzeński — aże­
by się każdy przygotował, bo sąd
jest bliskim".

Kiedy matka świętego Symforiana

widziała, że go prowadzą na męczeń­
stwo, wołała za nim: „Synu, mój
synu! pamiętaj na żywot wieczny,
spojrzyj w niebo i pamiętaj o Tym,
który tam panuje; wnet, wnet zakoń­
czy bliski koniec krótki bieg twego
życia". Także i ja wołam do Cie­
bie: Spojrzyj w niebo i nie wyrzekaj
się wiekuistej chwały, dla przemija­
jących uciech ziemskich; zastanów się
nad piekłem, i nie strącaj się tam dla
krótkich przyjemności, jakie ci grzech
daje; rozmyślaj o Jezusie Chrystusie
i nie zapieraj się Go, dla marnego
świata. A kiedy ciężar życia poboż­

nego zdawałby ci się przykrym, wte­

— 87 —

dy śpiewaj ze świętym Franciszkiem:

„Gdy wspomnę na ciebie zapłato

w wieczności

Słodką mi się staje praca

w doczesności*.

Niech żyje Jezus! Jemu niech bę­

dzie z Ojcem i z Duchem świętym
cześć, chwała i dziękczynienie, teraz
i po wszystkie wieki! Arnem.

Niech Bóg będzie błogosławiony!

C Z Ę Ś Ć VI. — ĆWICZENIA POBOŻNE.

Ćwiczenia poranne.

ROZDZIAŁ I.

Westchnienie.

Rozważając wielorakie niebezpie­

czeństwa. na jakie wystawiony jesteś,
wołaj o pomoc do Boga i mów do
Niego: „Panie, jeżeli duszy mojej
strzedz nie będziesz, wtedy napróż-
no czuwają Stróże. O Boże mój,
bądź moim obrońcą; bądź moją u-
cieczką; ratuj mię od zasadzek moich
nieprzyjaciół”! Proś nakoniec Pana aby
cię wspierał, iżbyś ten dzień, które­

goś się doczekał, bez obrazy Jego
Majestatu przepędził, mów z Psal­
mistą: „Ukaż mi Panie drogę, którą-
bym miał chodzić; bom dlatego ku

Tobie podniósł serce moje. O Boże

— 39 —

mój, do Ciebie się uciekam; wybaw
mię z rąk nieprzyjaciół moich. Naucz
mię, o Boże mój, pełnić wolę Twoją.
Duch Twój, który jest samą dobro­
cią, niech mię prowadzi po prawej
drodze i dla imienia Twego Panie,
ożywisz

mię

w

sprawiedliwości

Twojej".

Psalm, 143, w. 8

—

12.

ROZDZIAŁ II.

Przygotowanie.

Przedstaw sobie potem wszystkie

nieprzyjemności, jakie cię wśród dnia
spotkać mogą, towarzystwa, w jakich
się może znajdować będziesz; zatru­
dnienia, jakie będziesz miał do zała­
twienia; miejsca, na których będziesz
zmuszony znajdować się; niebezpiecz­
ne okazje, jakie cię niespodzianie
spotkać mogą; a wtedy za łaską Bożą
mądrze i ostrożnie przygotowany bę­
dziesz na wszystkie trudności.

- 90 —

ROZDZIAŁ III.

Rozważanie.

Przewidując rozmaite sposobności

do grzechu, zastanów się potem pil­
nie, jakie środki byłyby najodpowie­

dniejsze, aby cię uchronić mogły od
upadku. Rozważ, co jest obowiązkiem

twoim czynić, w jaki sposób, i w ja­
kim porządku szedłbyś do dzieła w tej

albo owej sprawie; co w tern albo
owem towarzystwie masz mówić. U-

łóż nawet twoją postawę ciała i ob­
myśl twoje całe zewnętrzne zacho­
wanie się, oraz bacz naprzód, co masz

czynić, a czego unikać.

ROZDZIAŁ IV.

Postanowienie.

Uczyń następnie mocne postano­

wienie, żeby Pana Boga w tym dniu
nie obrazić i mów z królem Proro­
kiem; „Nuże duszo moja, nie chcesz

— 91 —

P?nu Bogu być posłuszną, od którego

zbawienie twoje zależy?

4

* O, co za

tchórzostwo, z miłości do stworzeń,
albo z bojażni ludzkiej grzeszyć i tym
sposobem zdradzać miłość i przyka­
zania Stwórcyl Cóż ci ludzie mogą
szkodzić albo pomódzl Przeto, duszo
moja, miejmy odwagę i umacniajmy
się słowy Psalmisty: „Choćby i cały

świat przeciwko mnie powstał, to jed­
nak nie będę się lękał, ponieważ Bóg
wszechmogący jest moim obrońcą

44

.

ROZDZIAŁ V.

Polecenie *ię.

Oddaj się teraz całkiem i bez za­

strzeżenia Dobroci wiecznej i proś
ją, aby cię zawsze za własność swoją

uważała. Oddaj Bogu całkowicie sta­
ranie o twoją osobę, iżby tobą roz­

rządzał, jak mu się podoba i mów

do Niego z głębokości serca swego:

—

92

—

Jednego tylko pragnąłem od Ciebie

Jezu i nieustannie Cię o to prosić

będę,

mianowicie,

ażebym

przez

wszystkie dni mojego życia, spełniał
Twoją najświętszą wolę. Polecam Ci
duszę moją, serce moje, pamięć moją,
rozum mój i wolę moją. Udziel mi

tej łaski, ażebym Ci służył wszystki­
mi tymi władzami. Ciebie kochał, To­
bie się podobał i Ciebie na wieki
uwielbiał.

Nabożne rozmyślania gorzkiej

Męki Zbawiciela

podczas Ofiary Mszy świętej

Kiedy kaptan witępuje do ołtarza.

Jezus idzie do Ogrojca.

Panie Jezu Chryste, Synu Boga

żywego, któryś przy rozpoczęciu Two­
jej męki, chciał być smutkiem i bo-
jaźnią napełniony, udziel mi tej łaski,

abym Ci wszystkie moje cierpienia
ofiarował. O Boże serca mego, do­
pomóż mi chętnie je znosić w połą­
czeniu z Twoim smutkiem i z Two-
jemi boleściami, aby mi przez zasługi
Twojej gorzkiej Męki do wiecznego
zbawienia posłużyć mogły. Amen.

— 94 —

Przy rozpoczęciu Mtzy świętej.

Jezus modli się w Ogrojcu.

Panie Jezu Chryste, Synu Boga

żywego, któryś przy rozpoczęciu mo­
dlitwy Twojej w ogrodzie oliwnym
dozwolił być od Anioła posilonym,
udziel mi przez zasługi Twojej mo­
dlitwy, ażeby Anioł Twój święty
i mnie pomocy swojej nie odmówił.
Amen.

Podcza* „Confiteor".

Jezus poci się krwawym potem.

Panie Jezu Chryste, któryś podczas

modlitwy Twojej w ogrodzie oliwnym
krwawy pot wylewał i do Ojca Nie­
bieskiego o pomoc wzdychał, dozwól
mi przez rozpamiętywanie Twojej
Męki, uczestniczyć w Twoich bole­
ściach, ażebym zamiast krwi wyle­
wał łzy szczerego żalu nad moimi
grzechami. Amen.

— 95 —

I

f

Gdy kaptan całuje ołtarz.

Jezus zdradzony pocałunkiem przez Judasza.

Panie Jezu Chryste, któryś z taką

miłością przyjął pocałunek zdrajcy
Judasza, udziel mi tej łaski, abym
Cię nigdy nie zdradził, a moim wi­

nowajcom zawsze uczynkami chrze­
ścijańskiej miłości odpłacał. Amen.

Kapłan idzie na stronę Epistoły.

Jezus pojmany i związany.

Panie Jezu Chryste, któryś się chęt­

nie dał związać przez żydów, skrusz
pęta grzechów moich; pociągnij mię
tak silnie do Siebie przez więzy mi­
łości Twojej i Twoich przykazań,

ażebym sił duszy mojej i mojego ciała
tylko na służbę Twoją używał, i ni­
gdy nie działał przeciw najświętszej
Twojej woli. Amen.

Gdy kapłan czyta Introit.

Jezus odbiera od sługi arcykapłana policzek.

Panie Jezu Chryste, któryś jak

zbrodniarz był prowadzony do An­

nasza, udziel mi tej łaski, abym się
opierał poduszczeniom nieprzyjaciela
piekielnego i wszystkim ponętom do
grzechu i ażeby Duch święty we
wszystkich moich sprawach i uczyn­
kach mną kierował. Amen.

Podczas „Kyrie alejson".

Piotr wypiera się Jezusa.

Panie Jezu Chryste, któryś dopu­

ścił, że Cię książę Apostołów trzy
razy zaparł w domu Kaifasza, za­
chowaj mnie od złych towarzystw,
abym się nigdy od Ciebie przez
grzech nie odłączył. Amen.

Podczas „Dominus vobiscum“.

Jezus spogląda na Piotra i nawraca go.

Panie Jezu Chryste, któryś przez

jedno spojrzenie miłości Twojej, wy­
cisnął z oczów świętego Apostoła
Piotra łzy prawdziwej pokuty, udziel
łaskawie, ażebym grzechy moje gorz­

— 97 —

ko opłakiwał i Ciebie Pana i Boga
mojego słowami i uczynkami moimi
nigdy się nie zaparł. Amen.

Podciął Epistoły.

Jezus prowadzony do Piłata.

Panie Jezu Chryste, któryś był

prowadzony do Piłata i w jego obec­
ności dozwoliłeś być fałszywie oskar­
żonym, dopomóż mi, abym mógł ujść
zasadzek złych ludzi, i abym wiarę

moją przez wypełnianie dobrych u-
czynków wyznawał. Amen.

Podczas „Munda cor meum".

Jezus prowadzony do Heroda.

Panie Jezu Chryste, któryś w obec­

ności Heroda znieść raczył fałszywe

oskarżenia, nie sprzeciwiając się ani

jednym słowem, udziel mi siły, abym

cierpliwie znosił krzywdy obmawia-
jących mię ludzi. Amen.

— 98 —

Podczaa Ewangelii.

Jezus wyśmiany i do Piłata znowu

odesłany.

Panie Jezu Chryste, któryś spo­

kojnie znosił, że Cię od Heroda na-
powrót do Piłata odesłano, udziel mi

tej łaski, abym się nie lękał zama­

chów nieprzyjaciół zbawienia mego,
ale raczej, aby mi one do zbawienia
posłużyły i bym przez to stał się

Tobie podobnym. Amen.

Gdy kapłan odkrywa kielich.

Jezus jest obnażony.

Panie Jezu Chryste, któryś był

z szat Swoich obnażony i okrutnie
za grzechy moje dał się biczować,
dopomóż mi łaską Swoją, abym przez
dobrą spowiedź, mógł się z grze­

chów moich oczyścić i nie dozwól,

abym pozbawiony dobrych uczynków
ukazał się przed Obliczem Twoim
Amen.

Na ofiarowanie.

Jezus jest biczowany.

Panie Jezu Chryste, który będąc

przywiązany do słupa, dozwoliłeś być
szarpanym przez cięcie rózgami, udziel
mi tej łaski, abym cierpliwie znosił
chłosty Twojej ojcowskiej ręki i Cie­

bie na przyszłość nigdy przez grzech

nie zasmucał. Amen.

Gdy kaptan nakrywa kielich.

Jezus cierniem ukoronowany.

Panie Jezu Chryste, który dla mi­

łości mojej dozwoliłeś się cierniem

koronować, udziel mi tej łaski, aby
ciernie pokuty tu na ziemi tak głębo­
ko przeszyły me serce, iżbym zasłu­
żył na wieki w niebie być ukorono­
wany. Amen.

Gdy kaptan umywa ręce.

Piłat umywa sobie ręce i Jezusa ogłasza

niewinnym.

Panie Jezu Chryste, Synu Boga

żywego, który przez Piłata uznany za

— 99 —

— 100 —

niewinnego, jednak znosiłeś cierpli­
wie zarzuty i potwarze żydowskie,
udziel mi tej łaski, abym w niewin­

ności chodził przed Obliczem Twoim,
i nigdy się nie dał zastraszyć przez
nieprzyjaciół moich. Amen.

Podczas „Orate fratres".

Piłat ukazuje Jezusa ludowi i mówi:

„Oto człowiek

“.

Panie Jezu Chryste, który dla mnie

grzesznego dozwoliłeś się okryć płasz­
czem szkarłatnym i w obecności ży­
dów byłeś najhaniebniej wyszydzanym
i wyśmiewanym, użycz mi tej łaski,
abym się nigdv nie dał zaślepić próż­
ną chwałą, ale wzgardę i pośmie­
wiska pokornie znosił, i bym mógł
w dzień sądu otrzymać łaskę i miło­
sierdzie

przed

Obliczem

Twoim.

Amen.

Podczai Prefacji.

Jezus na śmierć osądzony.

Panie Jezu Chryste, który będąc

samą niewinnością, dopuściłeś jednak
dla miłości mojej być na śmierć krzy­
żową osądzonym, udziel mi tej siły,
abym i ja dla miłości Twojej chętnie
przyjmował wszelki rodzaj śmierci,
abym się nie bał fałszywych sądów
ludzkich, a sam nikogo niesprawie­
dliwie nie sądził. Amen.

Na „Sanctus**.

Jezus niesie krzyz swój.

Panie Jezu Chryste, któryś dla

mnie grzesznego niósł ciężkie drze­
wo krzyża na ramionach Twoich,
spraw to, abym ochotnie przyjął na
się krzyż umartwienia i z miłości ku

Tobie niósł go cierpliwie. Amen.

Podczai „memento" za żyjących.

Jezus pociesza płaczące niewiasty.

Panie Jezu Chryste, który w cza­

sie Swojej bolesnej drogi krzyżowej

—

101

—

upominałeś płaczące niewiasty, aby i
nad sobą i swoimi dziećmi płakały, i
udziel mi tej łaski, abym grzechy '
moje opłakiwał prawdziwymi łzami

skruchy. Dozwól, bym miał szczere
współczucie nad Twoimi boleścia­
mi i serdecznie Cię kochał, i abym
godnym okazać się mógł przed O-
bliczem Twego Boskiego Majestatu.

Amen.

Pritd Podniesieniem.

Jezus jest przybity do krzyża.

Panie Jezu Chryste, któryś dla

zbawienia mego, do krzyża chciał
być przybitym, aby przez to znisz­
czyć dług naszych grzechów i wy­
rok wiecznego potępienia, przeniknij
ciało moje świętą Twoją bojaźnią,
iżbym przykazań Twoich z całą *
wiernością strzegł i cierpliwie przy
Tobie na krzyżu wytrwał. Amen.

Podczas podniesienia iwiftej Hostii.

Jezusa podnoszą z krzyżem to górę.

Panie Jezu Chryste, któryś dla

mnie chciał być podniesionym na
krzyżu, błagam Cię, pociągnij i mnie
z tej ziemi do Siebie; zamknij serce

moje, ażeby żadne przywiązanie do

rzeczy stworzonych nie miało doń
przystępu, i dozwól, abym tylko do
rzeczy niebieskich zdążał. Amen.

Podczas podniesienia Kielicha.

Najświętsza Krew spływa z ran Jezusowych.

Panie Jezu Chryste, któryś przez

Twoje święte rany tyle źródeł łask

dla nas otworzył, udziel, abym Twoją
najświętszą Krwią był wzmocniony
przeciw wszystkim złym żądzom i aby
mi ona była skutecznym środkiem
przeciw chorobom mojej duszy. A.

Podcza* „memento** za zmarłych.

Jezus modli się za swoich nieprzyjaciół

.

Panie Jezu Chryste, który umiera-

ąc na krzyżu, błagałeś Ojca Twego

— 103 —

— 104 —

Niebieskiego o przebaczenie dla lu­
dzi, a nawet dla Swoich oprawców,
użycz mi, proszę Cię, ducha łago­
dności i cierpliwości, abym za Two­

im przykładem i rozkazem kochał mo­
ich nieprzyjaciół, i za złe dobrem im
odpłacał. Amen.

Gdy kaptan bijać się w piersi, mówi:

„Nobis quoque peccatoribus".

Nawrócenie łotra.

Panie Jezu Chryste, któryś skru­

szonemu łotrowi Raj przyobiecał, wej­
rzyj i na mnie oczyma miłosierdzia
Twego, abym mógł w godzinę śmier­
ci mojej usłyszeć te pocieszające sło­
wa: Dzisiaj będziesz ze mną u) raju.
Amen.

Podczas „Pater noster".

Jezus modli się na krzyzu do Ojca swojego

.

Panie Jezu Chryste, któryś na

krzyżu Swoją Najświętszą Matkę od­

— 105 -

dał w opiekę ukochanemu Twojemu
uczniowi, Janowi, błagam Cię, weź
także i mnie pod Swoją osobliwą
opiekę i zachowaj mię od wszelkich
niebezpieczeństw tego życia, ażebym
kiedyś do liczby wybranych Twoich
był policzony. Amen.

Gdy kaptan tamie Hostią iwiątą.

Jezus umiera na krzyżu.

Panie Jezu Chryste, który umiera*

jąc na krzyżu, poleciłeś duszę Swą
Twemu Ojcu niebieskiemu, spraw,

abym obumarł sobie samemu, i że­
bym mógł w godzinę śmierci duszę
swoją oddać w ręce Twoje. Amen.

Gdy kapłan wpuszcza cząstkę Hostii iw.

do Kielicha.

Najświętsza duszo Jezusa wstępuje do

otchłani.

Panie Jezu Chryste, który skru­

szywszy moce piekielne, wyprowa­

— 106 —

dziłeś dusze sprawiedliwych z otchłani,
dozwól, proszę Cię, aby Twoja Prze­
najświętsza Męka i Najdroższa Krew
duszom w czyścu będącym ulgę przy­

niosła, ażeby oczyszczone z grzechów
swoich, mogły na wieki z Tobą prze­
bywać w chwale niebieskiej. Amen.

Nawrócenia podczas śmierci Zbawiciela

naszego.

Panie Jezu Chryste, na widok

Twoich boleści i Twojej śmierci wielu
opłakiwało grzechy s ' udziel

gorzkiej Męki i śmierci doskonałej
skruchy, ażebym Cię odtąd więcej

nigdy nie obrażał. Amen.

Podczaa Komunii fwiętej.

Panie Jezu Chryste, który dozwo­

liłeś, że Józef i Nikodem namaścili

Na „Baranek Boży

u

.

i mnie także przez

Twej

Jezus fest namaszczony.

— 107 —

Ciało Twoje i w czyste prześciera­
dło owinęli, udziel mi tej łaski, abym

Twoje Najświętsze Ciało i Krew
w Najchwalebniejszym Sakramencie
Ołtarza godnie zawsze przyjmował,
i by dusza moja napełniła się drogim

balsamem cnót Twoich. Amen.

Gdy kaptan czyłci Kielich.

Jezus jest pogrzebany.

Panie Jezu Chryste, który dozwo­

liłeś, iżby Ciało Twe złożono do
nowego grobu, daj mi, proszę Cię,

serce nowe, abym sobie samemu obu­
marłszy, stał się uczestnikiem życia
wiecznego. Amen.

Po Komunii fwiętoj.

Zmartwychwstanie Jezusa

.

Panie Jezu Chryste, któryś z chwałą

i triumfem z zamkniętego i zapieczę­
towanego grobu zmartwychwstał, u-
dziel mi tej łaski, abym i ja powstał

— 108 —

z grobu grzechów moich i nowe ży­
cie rozpoczął, i ażebym mógł wów­
czas, gdy Ty okażesz się w chwale

Swojej i ja także być z Tobą uwiel­

bionym. Amen.

Gdy kapłan mówi „Dominu* vobiscum“.

Jezus ukazuje się swoim uczniom.

Panie Jezu Chryste, któryś po swym

zmartwychwstaniu ukazał się Swojej
ukochanej Matce i uczniom Swoim,

rozweselając i pocieszając ich, udziel
mi tej łaski, abym Cię, którego teraz
w tym życiu poznaję tylko jakby
w zwierciadle i niedokładnie, mógł
Cię w przyszłym życiu, twarzą w twarz
oglądać. Amen.

Podczas ostatnich modlitw kapłana.

Jezus obcuje 40 dni ze swoimi uczniami.

Panie

Jezu

Chryste, który

po

Swym chwalebnym zmartwychwstaniu
raczyłeś się ukazać uczniom Swoim

— 109 —

i ich o tajemnicach wiary poucza­
łeś, dozwól, abym i ja zmartwych­

wstał do nowego życia, i utwierdzał
się w wierze na Twoich Boskich

prawdach. Amen.

Podczas „Dominu* vobiscum“ i „Ito

Miasa e»t“.

Jezus wstępuje do nieba

.

Panie Jezu Chryste, który po 40

dniach po zmartwychwstaniu Swoim
w obecności uczniów Swoich chwa­
lebnie do Nieba wstąpiłeś, udziel mi

tej łaski, abym dla miłości Twojej

gardził przemijającymi dobrami tej
ziemi, a tęsknił tylko za oglądaniem
Cię i posiadaniem Ciebie w szczę­

śliwej wieczności. Amen.

Podczas błogosławieństwa.

Zesłanie Ducha świętego.

Panie Jezu Chryste, któryś zesłał

Ducha świętego na uczniów Swoich,

- 110 —

trwających na modlitwie, oczyść, pro­
szę Cię, wnętrze serca mego, aby
Duch święty miłe mieszkanie znalazł
w duszy mojej, przyozdobił ją Swo­
imi siedmiu darami i łaskami i uwe-
selił ją Swoimi pociechami. Amen.

Dziękczynienie po Mtzy świętej.

Panie Jezu Chryste, Synu Boga

żywego i Zbawicielu mój, dziękuję
Ci. żeś mi udzielił tej łaski, żem
mógł być obecny na Mszy świętej.
Błagam Cię przez zasługi tej Naj­
świętszej Ofiary, udziel mi tej siły,
abym mógł opierać się mężnie wszyst­
kim pokusom do złego, a po ukoń­
czeniu pielgrzymki mojego ziemskiego
żywota, mógł się dostać do niebie­
skiej ojczyzny. Amen.

Pobudki do Sakramentu Pokuty

Duszo moja, jesteś zdolną Boga

posiadać; przeto biada tobie, jeżeli
oprócz tego najwyższego Dobra, szu­

kasz w czem innym pokoju. Serce
twoje jest stworzone dla Boga, i nie
znajdzie pierwej pokoju, aż w Nim
odpocznie. O życie świątobliwe, jak
pięknym, przyjemnym i godnym je­
steś miłości! Ach Panie, udziel mi
tej wody żywota, o której powie­

działeś, ażeby wszystkie słodkości
tego świata, zamieniły się w gorycz
dla mnie.

O święte postanowienia, wy jeste­

ście, tym drogim owocem Męki Zba­
wiciela mego i tym pięknym drze­
wem żywota, aby ono ręką Boga
Ojca zaszczepione w sercu moim,
a Krwią Zbawiciela mego zroszone,
rosło i owoc wydało. 1 chociażbym

- 112 —

miał jeszcze tysiąc żywotów, tobymje

raczej wolał wszystkie poświęcić,
jak dozwolić, żeby jaka burza na­
miętności

drzewo

to

wykorzeniła

i zniszczyła. Nie, ani uciechy ziem­
skie, ani szczęście, ani bogactwa, ani
smutek nie zdołają mię nigdy za­
chwiać w świętych moich postano­

wieniach. O Boże, wzmocnij mię ła­
ską Swoją. O miłosierna Matko Zba­
wiciela mego, święty mój Aniele
Stróżu i wszyscy ukochani Święci
Pańscy, wspierajcie mnie waszą po­
tężną przyczyną, ażebym na zawsze '
wiernym pozostał tym moim posta- I
nowieniom. Amen.

Akty strzeliste

przy przyjmowaniu Komunii świętej

Przed Komunią.

O Boska Manno, która ukrywasz

w sobie Najświętsze Ciało i Naj­
droższą

Krew

Zbawiciela

mego,

przyjdź, nawiedź mię, gdyż dusza
moja tęskni za Tobą; przemień mi

w gorycz wszystkie ziemskie uciechy
i rozkosze życia. Daj proszę Cię,
ażeby wszystkie pragnienia mojego
serca i wszystkie chęci mojej woli
zawsze do Ciebie zmierzały, abym
nie znał innej rozkoszy, jak tylko do

Ciebie należeć. O Dobro najwyższe,
dozwól mi poznać dobroć i piękność

Swojąl Ukaż mi się o ukochany

duszy mojej! Zniszcz we mnie wszel­
ką miłość ziemską i spraw, abym

jedynie w Tobie wesele i spokój

— 114 —

znalazł. Kiedyż, ach kiedyż duszo

moja zaspokoisz pragnienia Swoje, jak

jeleń spragniony u źródeł uświęco­
nych Zbawiciela Twego! O miłości
wieczna, dusza moja tęskni za Tobą,
aby Cię całkowicie posiąść. Przyjdź
więc Najmilszy duszy mojej, przyjdź,
a przez nadmiar obfitości dobroci
Twojej, wynagródź moją niegodność
i moją nędzę. O Jezu, słodki Odku­
picielu duszy mojej, przyjdź, spocznij,

jako miły snopek mirry na sercu mo­
im, i bądź mi skutecznym środkiem

przeciw wszystkim ranom duszy mo­
jej! Amen.

Po Komunii świętej.

Akt poświęcenia się.

Ojcze przedwieczny, ofiaruję Ci

Boskie Serce Twego Najukochańsze­
go Syna. Przez wzgląd na Niego,
racz przyjąć i nasze serca, aby nas

wszystkich połączył węzeł miłości
Twojej, i aby Twe ojcowskie Serce

— 115 —

było dla nas zawsze ucieczką we

wszystkich naszych przeciwnościach
i smutkach tego życia. O Panie Jezu,
ratuj, błogosław, wzmacniaj i zacho­
waj te serca, które się poświęciły
Twojej Boskiej miłości. A ponieważ
wlałeś w nie to pragnienie, aby się
Twojej świętej służbie poświęciły,
spraw przeto, ażeby Twoje Najświęt­
sze Imię napełniło je jako balsam
miłością Bożą, ażeby w zupełnej
zgodzie żyjąc, przez swój przykład
rozszerzały woń wszelkich cnót w ser­
cach bliźnich.

Tak, Panie Jezu, napełnij i prze­

pełnij łaską, pokojem, pociechą i bło­
gosławieństwem te ubogie i słabe
serca; gdyż one pragną, wierniej niż
dotąd, pracować dla chwały Twojej.

Amen.

Niech Bóg będzie błogosławiony!

K o n i e c .

Akty itrztliate odpuatowe.

Bóg mój i Pan mój!

7 lat. Raz w tygodniu odpust zupełny,

jeśli się tę modlitwę odmawia codziennie

w czasie Podniesienia Hostii, patrząc na
Nią. Nawet niewidomi mogą tego odpu­
stu dostąpić.

O Trójco Święta, która zamieszku­

jesz w mej duszy przez łaskę, uświę­

caj mnie coraz więcej!

300 dni.

Najświętsze Serce Jezusa, ofiaruję

Ci się przez ręce Marii.

300 dni.

Jezus, Maria, Józef!

7

lat.

O Serce miłości pełne, w Tobie

pokładam całą ufność moją; wszyst­
kiego obawiam się po mojej słabo­
ści, ale wszystkiego też spodziewam
się po Twojej dobroci.

300 dni.

Boskie Serce Jezusa, nawróć grze­

szników, ratuj konających, uwolnij
dusze zmarłych z ognia czyścowego!

300 dni.

— 116 —

— 117 —

[ Niech będzie pochwalony i uwiel-
j biony na wieki Najświętszy Sakra­

ment.

300 dni.

Niech będzie uwielbiony Jezus

Chrystus i Jego przeczysta Matka.

300 dni.

O mój Jezu, miłosierdzia.

300 dni.

Jezu cichy i pokornego Serca uczyń

I serce moje według Serca Twego.

'

300 dni.

I

Eucharystyczne Serce Jezusa, Ogni­

sko Boskiej miłości daj światu pokój!

i

300 dni.

Matko miłości, Matko boleści i

Matko miłosierdzia, módl się zanami.

300 dni.

| Słodkie Serce Marii bądź moim

ratunkiem!

300 dni.

O święty Józefie, przybrany Ojcze

| Pana naszego Jezusa Chrystusa i Oblu-

— 118 —

bieńcze Najśw. Maryi Panny, módl
się za nami.

300 dni.

Komunia iw. duchowna,

O Jezu, w świętym Tabernakulum

obecny, uwielbiam Cię i tęsknię za

Tobą. Przyjdź tymczasem do serca
mego przez łaskę, zanim wstąpisz
weń sakramentalnie!

(Trzy lata odpustu — bez względu na

formułę tej „Komunii św. duchownej*.—
Odpust zupełny, gdy przez miesiąc co­

dziennie się ją odmawia).

» *

Nie smuć się niczem,
nie drżyj przed biczem
złej doli, wszystko to pył...
Bóg jest niezmienny...
W cel twój promienny

cierpliwie zdążaj co sił!

W kim Bóg siedlisko
obrał, ma wszystko
i będzie jak mocarz żył...

(z brewiarza św. Teresy', w przekładzie

Lucjana Siemieńskiego).

S P I S R Z E C Z Y

Sir

Słowo wstępne do nowego wydania

5

Przedmowa tłómacza.................................. 1

Uwagi dotyczące tego Przewodnika .

9

CZĘŚĆ I.

O ćwiczeniach duchownych.

O dobrej intencji........................................11

R o z d z i a ł I.

O rannym wstawaniu.................................12
Modlitwa poranna......................................13

R o z d z i a ł II.

O rozmyślaniu czyli modlitwie we­

wnętrznej .............................................14

Środki do dobrego odprawiania roz­

myślania .............................................. 15

Ćwiczenia poranne................................... 20

R o z d z i a ł III.

Msza święta............................................... 23

Sposób pobożnego słuchania Mszy św. 24

R o z d z i a ł IV.

Komunia św. duchowna............................ 28

R o z d z i a ł V .

O pożywieniu..............................................29

— 120 —

Str.

R o z d z i a ł VI.

O słowie Bożym i duchownym czy­

taniu .................................................. 31

R o z d z i a ł VIL

O odmawianiu różańca........................... 32

Sposób pobożn. odmawiania różańca 32

R o z d z i a ł VIII.

O modlitwie wieczornej i o rachun­

ku sumienia....................................... 34

Modlitwa wieczorna............................... 34

R o z d z i a ł XI.

O udawaniu się na spoczynek ... 36

R o z d z i a ł X.

O nabożeństwie publicznym ...

37

R o z d z i a ł IX.

O corocznem odnawianiu dobrych

postanowień.............................. 38

Rozstrząs.mie sumienia pod wzglę­

dem skłonności serca................ 39

CZĘŚĆ II.

O Sakramentach iwiętych .

.

.

.

41

R o z d z i a ł I.

O świętej spowiedzi....................... 42

Sposób przygotawania się do Sakra­

mentu Pokuty............................43

— 121 —

Sir.

R o z d z i a ł II.

O Komunii świętej..................................45

Sposób godnego przyjmowania Ko­

munii świętej.....................................46

CZĘŚĆ III.

O cnotach.

R o z d z i a ł I.

O wyborze cnót.........................................50

R o z d z i a ł II.

O zgadzaniu się z wolą Rotą ... 51

R o z d z i a ł 111.

O cierpliwości...........................................52

• R o z d z i a ł I V .

O pokorze............................................................. 54

R o z d z i a ł V.

O skromności............................................56

R o z d z i a ł V I .

O łagodności........................................................ 57

R o z d z i a ł VII.

O posłuszeństwie...................................... 58

R o z d z i a ł VIII.

O ubóstwie w duchu................................. 60

R o z d z i a ł I X .

O miłości bliźniego....................................61

— 122 —

Sir.

R o z d z i a ł X.

Potrzeba we wszystkim z prostotą

i rozumnie działać............................. 63

R o z d z i a ł XI.

O czci Świętych...................................... 64

R o z d z i a ł XII.

O wierności w małych rzeczach . . 65

CZĘŚĆ IV.

O życiu towarzyskim.

R o z d z i a ł I.

O staraniu się o rzeczy doczesne . 67

R o z d z i a ł II.

O przyzwoitości w ubiorze . . . . 6 8

R o z d z i a ł III.

O odwiedzinach i zabawach ... 69

R o z d z i a ł IV.

O grach i rozrywkach............................. 70

CZĘŚĆ V.

Kilka pożytecznyoh nauk.

R o z d z i a ł I.

O pokusach............................................. 73

R o z d z i a ł II.

O pragnieniach.........................................75

— 123 —

Str.

R o z d z i a ł III.

O niepokoju............................................ 77

R o z d z i a ł IV.

O smutku..................................................78

R o z d z i a ł V.

O pociechach duchownych . . . . 7 9

R o z d z i a ł VI.

O oschłościach duchownych ... 81

Słowo do Matek....................................... 83
Słowo do wdów........................................84

Gorący apel.............................................. 85

CZEŚC VI.

Ćwiczenia poranne.

R o z d z i a ł I.

Westchnienie............................................88

R o z d z i a ł II.

Przygotowanie..........................................89

R o z d z i a ł III.

Rozważanie.............................................. 90

R o z d z i a ł IV.

Postanowienie.......................................... 90

R o z d z i a ł V.

Polecenie 6ię............................................ 91

r

Nabożne rozmyślania gorzkiej Męki

Zbawiciela podczas Ofiary Mszy

świętej................................................

Pobudki do Sakramentu Pokuty . .
Akty strzeliste przy przyjmowaniu

Komunii świętej. — Przed Ko­
munią świętą.....................................

Po Komunii św. i akt poświęcenia się

Urywek z brewiarza Św. Teresy . .

—

124

—

93

107

•9

111

116
118

(

>3

•ji

v

s