Reedukacja dzieci z trudnościami

w czytaniu i pisaniu metodą 18

struktur wyrazowych

Charakterystyka metody

• Metoda pracy reedukacyjnej polega na

praktycznym poznawaniu różnorodnych
wyrazów uporządkowanych w 18 zestawów
dwiczeo.

• Metoda opiera się na analizie sylabowo-

głoskowej wyrazów w powiązaniu z ich
budową literową.

• Celem metody jest nauczyd automatycznego

nazywania kształtów (kombinacji liter) oraz
rozwijad zdolnośd umieszczania ich w słowie w
odpowiedniej kolejności

• Elementem różnicującym wyrazy są sylaby.

Wyróżnienie sylab stanowi podstawę
proponowanej metody, tak samo przy czytaniu
jak i przy pisaniu.

• Sylabizowanie przy czytaniu prowadzi do jego

płynności, eliminuje głoskowanie, gwarantuje
poprawne czytanie całościowe, wypowiadanie
zaś sylab w czasie pisania zmniejsza
prawdopodobieostwo popełnienia błędów, w
tym ,,gubienia” liter.

Powszechnie stosowane kolory w

reedukacji

• Czerwony

– litery odpowiadające

samogłoskom

• Czarny

– litery odpowiadające spółgłoskom

• Zielony

– litery odpowiadające sylabie

Stosowanie kolorów ułatwia czytanie i pisanie

oraz powoduje że obraz całego słowa staję się
dla dziecka przejrzysty.

• W omawianej metodzie reedukacji każdy

wyraz traktowany jest jako pewien konkretny
układ sylab. Pokazujemy to przez zaznaczenie
kolorem odpowiednich zgłosek bądź przez
oddzielenie ich od siebie myślnikami.

np.

ka

la

fio

ry

ka

-la-

fio

-ry

• Dzielenie na sylaby takich słów jak np.
ka-la-fio-ry, ka-ba-ret, pa-sek jest łatwe.

Trudniejszy może okazad się podział na sylaby
wyrazów zawierających grupy spółgłosek w
śródgłosie np. warstwa, garnki, przeprać. Analiza
sylabowa ostatniego z wyrazów wygląda
następująco: prze-prać. Dzieci gorzej radzą sobie z
tymi fragmentami wtrazów. W tej sytuacji
korzystamy z pewnej dowolności przy
przenoszeniu w piśmie grup spółgłoskowych.
Polega ona na rozdzieleniu spółgłosek
bezpośrednio ze sobą sąsiadujących u zbiegu
sylab. Przytoczone słowo można rozdzielid w ten
sposób: przep-rać.

Założenia związane z posługiwaniem

się powszechnie stosowanymi

pojęciami

 Cząstkę pisaną odpowiadającą wymawianej

sylabie również nazywamy sylabą.

 Sylaba (jako cząstka pisana) składa się z liter.
 Sylaba dwu-, trzy-, czteroliterowa itd. składa

się odpowiednio z dwóch, trzech, czterech
liter lub o jedną literę więcej w przypadku
występowania w niej dwuznaku.

 W schematach graficznych budowy wyrazów

czarne kółko zarezerwowane jest dla jednej
litery lub dwuznaku, odpowiadających
spółgłoskom.

 Sylaba otwarta to cząstka wyrazu, która kooczy

się literą odpowiadającą samogłoskom: a, e, i, o,
ó, u, y, ą, ę, chod nie zawsze pokrywa się ona z
sylabą wypowiadaną, która może w tym miejscu
zawierad grupę głoskową odmienną niż zapis
ortograficzny.

 Sylaba zamknięta to cząstka wyrazu koocząca się

literą lub dwuznakiem, odpowiadającymi
spółgłoską.

Możliwości stosowania metody 18

struktur wyrazowych

• Metodą można się posługiwad na zajęciach z

dziedmi, które znają większośd liter lub znają
wszystkie ale także w przypadkach gdy dzieci
mylą niektóre z nich, np. graficznie podobne
(b-d, m-n, o-a, t-l-ł ) lub zmieniają litery
odpowiadające głoskom dźwięcznym i
bezdźwięcznym (t-d, k-g, p-b, f-w).

• Metoda przeznaczona jest do pracy z dziedmi,

które w ogóle nie czytają (ich czytanie to
zniekształcone głoskowanie bez dokonywania
syntezy i bez zrozumienia treści słowa) i nie
piszą (pisanie to bezsensowne ,,zlepki”
literowe) ale także dla tych, które opanowały
technikę czytania i pisania ale na
niezadawalającym poziomie.

• Ćwiczenia zebrane w 18 zestawach

opracowano w taki sposób, że można je
stosowad w pracy z dziedmi mającymi
trudności o charakterze dyslektycznym lub
dysortograficznym, także przy sprzężeniu z
dysgrafią, ale również w przypadkach
występowania wszystkich tych form
jednocześnie.

Techniki pracy zastosowane w 18

zestawach dwiczeo

• Na początku należy zapoznad dziecko z

podstawowymi wiadomościami wstępnymi.
Mam tu na myśli zróżnicowanie pojęd: głoska i
litera, odróżnianie samogłosek od spółgłosek,
przypisanie koloru

czerwonego

samogłoskom

a

czarnego

spółgłoskom, poznanie definicji

sylaby zaznaczonej kolorem

zielonym

.

Do stałego zestawu dwiczeo

stanowiących całośd metody należą:

 Graficzny schemat budowy wyrazów,
 Suwaki,
 Wprawki,
 Łaocuchy sylabowo-wyrazowe,
 Słuchowe i wzrokowe różnicowanie słów

dźwiękowo i graficznie podobnych,

 Tworzenie nowych wyrazów o aktualnie

omawianej strukturze z wybranych liter lub
sylab wyrazów ilustrowanych na obrazkach

 Słuchowe i wzrokowe wersje dwiczeo: Co się

kryje w tym wyrazie?

 Rozsypanki wyrazowo-zdaniowe,
 Zagadki,
 Czytanie zdao złożonych z wyrazów o znanej

strukturze sylabowo-literowej na materiale
drukowanym oraz pisanie ich z pamięci,

 Pisanie zdao ze słuchu.

Graficzny schemat budowy wyrazów

• Reedukator rysuje w zeszycie dziecka koła,

których liczba odpowiada liczbie liter w
poznawanych wyrazach (kół może byd mniej w
przypadku wystąpienia dwuznaku). Koła
wypełnia dziecko kolorem czarnym lub
czerwonym tłumacząc, że pierwsze z nich
ilustrują spółgłoski, a drugie samogłoski.
Następnie obejmuje koła odpowiadające
sylabom zielonymi łukami. Pod każdą sylabą
wpisuje odpowiadającą jej cyfrę.

• Schemat graficzny wyrazu krowa:

1

2

dwie sylaby

kro – wa

1

2

dwie sylaby

Suwaki

• Polegają na jednorazowym napisaniu wspólnej

cząstki, którą łączy się strzałką lub myślnikiem z
innymi kombinacjami liter. Każda z tych kombinacji
odczytywana osobno tworzy odrębny wyraz.

wa so - wa bar bark
ki so - ki kar kark
so da so - sa kas k kask
sy so - sy wos wosk

Wprawki

• Reedukator wpisuje do zeszytu dziecka, najlepiej

w trzy linie, słowa składające się na daną
wprawkę z zachowaniem jednoliniowego odstępu
po każdym wersie. Dziecko dokonuje analizy
sylabowej. Czyta wyrazy głośno i zaznacza
zielonym kolorem sylaby w sposób następujący:
pierwszą lub drugą w wyrazach dwusylabowych
oraz co drugą w wyrazach wielosylabowych.
Następnie dziecko przepisuje wyraz w
zostawionej w tym celu linii oddzielając sylaby
myślnikami.

Ta

ma

ra

ra

ba

ta

za

sa

da

Ta – ma – ra ra – ba – ta za – sa - da

Ka

ba

ła da

wa

ła fa

sa

da

Ka – ba – ła da – wa – ła fa – sa - da

Łaocuchy sylabowo - wyrazowe

• Składają się z szeregu sylab oddzielonych od

siebie myślnikami. Tworzą one wyrazy
częściowo nakładające się na siebie. Polega to
na tym, że ostatnia sylaba danego słowa jest
pierwszą sylabą wyrazu następnego. Zgłoski
spełniające tę podwójną rolę są odpowiednio
zaznaczone (kolorem lub kółkiem), a wszystkie
cząstki tworzące słowo są połączone łukami.
Łuki te można ponumerowad.

pa - ra –

da

– ni –

na

– ro –

dy

– le – ma –

ty

–

1 2 3 4
tu –

ły

– si –

na

– pi –

sy

– no –

wa

– li - za

5 6 7 8 9

Możemy również tworzyd łaocuchy literowe

(głoskowo – wyrazowe, w których częścią
wspólną dla 2 słów następujących po sobie jest
litera (głoska), a nie sylaba.

m ó z

g

a r

b

a r

k

a s

k

a r

p

o r

t

a r

g

a n g

1 2 3 4 5 6 7 8

• Ćwiczenia zawierające łaocuchy wykonujemy

w następujący sposób: reedukator dyktuje
dziecku kolejne sylaby, które zapisuje ono
kolejno ze słuchu oddzielając je myślnikami. W
czasie pisania dziecko głośno wypowiada
kolejne sylaby. Następnie wskazane przez
reedukatora sylaby lub litery dziecko zaznacz
kolorem. Po dokładnym wyjaśnieniu zasady
tworzenia słów w łaocuchu, dziecko czyta
sylabami powstałe wyrazy zaznaczając je
łukami.

Słuchowe i wzrokowe różnicowanie wyrazów

dźwiękowo i graficznie podobnych

• Ćwiczenie polega na uporządkowaniu zestawu

par wyrazów, które różnią się od siebie tylko
jednym elementem. Może to dotyczyd liter
graficznie podobnych np. o-a, u-y lub głosek
dźwięcznych i bezdźwięcznych np. d-t, g-k.

• Reedukator rysuje tabelę składającą się z dwóch

rubryk. W główce każdej rubryki wpisuje litery,
którymi podawane wyrazy będą różniły się między
sobą np. m i n. Następnie dyktuje pary słów np. kumy
i kuny. Zadaniem dziecka jest wpisanie słów do
odpowiedniej rubryki.

m

n

ku - my

ku -ny

ta - my

ta - ny

mo - że

no - że

Tworzenie nowych wyrazów o omawianej strukturze, z

wybranych liter lub sylab wyrazów, których znaczenie

zilustrowano na obrazkach

• Przygotowujemy obrazki. Pod każdym z nich

piszemy cyfrę oznaczającą literę lub sylabę,
którą dziecko musi wybrad. Dziecko musi
zapamiętad litery, z których utworzy nowe
słowa. Rozwiązane słowo należy zapisad
sylabami.

3 2 3 4

buda ryby domy koty

dy - my

Słuchowe i wzrokowe wyszukiwanie krótkich słów ukrytych w

dłuższych wyrazach – Co się kryje w tych wyrazach?

• I etap - Reedukator korzysta z przygotowanego

zestawu wyrazów, które zawierają ukryte,
inne, krótkie słowa. Głośno odczytujemy
dziecku pojedyncze wyrazy. Dziecko powinno
wyodrębnid ukryte słowa i wypowiedzied je.
Jeśli wykonanie zadania jest za trudne, należy
powtarzad podstawowy wyraz akcentując
głosem ukryte słowo.

• II etap – reedukator wypisuje dziecku do zeszytu te

same wyrazy, które były wykorzystane w I części.
Dziecko samodzielnie czyta je i wyodrębnia ukryte
słowo zaznaczając je kolorem.

za

sady

za – sa – dy

waze

lina

wa – ze – li – na

ru

maki

ru – ma – ki

mama

łyga ma – ma – ły – ga

lok

omotywa lo – ko – mo – ty – wa

za

pas

y za – pa - sy

Rozsypanki wyrazowo - zdaniowe

• Reedukator dyktuje dziecku szereg wyrazów

składających się na zdanie, przy czym kolejnośd
słów jest nieuporządkowana. Reedukator zwraca
uwagę na słowo, które należy zapisad dużą literą
(będzie to początek zdania). Dziecko oddziela
sylaby myślnikami. Każde słowo należy ująd w
ramkę, co ułatwia określenie liczby wyrazów w
zdaniu. Dziecko uporządkowuje słowa tak, aby
powstało poprawne zdanie. Numeruje okienka,
zgodnie z kolejnością występowania wyrazów.
Następnie pisze utworzone zdanie.

3 1 6 4 2


5

Ka-ta-rzy-na ry-su-je lo-ko-mo-ty-wę z ko-

lo-ro-wy-mi wa-go-ni-ka-mi

Lub
Katarzyna rysuje lokomotywę z kolorowymi

wagonikami

lo-ko-mo-ty-wę

Ka-ta-rzy-na

wa-go-ni-ka-mi

z

ry-su-je

ko-lo-ro-wy-mi

Zagadki

• Reedukator przygotowuje kartki z napisami

wybranych zagadek, w których wyrazy są
podzielone na sylaby. Jeżeli w tekście znajdują
się sylaby o nieznanej jeszcze dziecku budowie
otaczamy je kółkiem. Zadaniem dziecka jest
samodzielne przeczytanie tekstu zagadki,
napisanie go sylabami z pamięci lub ze słuchu i
rozwiązanie zagadki.

b na po-cząt-ku zę-by w ro-lę wsu-wa

w

na po-cząt-ku i kra-cze i fru-wa

Gdy

Gdy

bro-na

wo-na

Ćwiczenie czytania zdao o omawianej strukturze

na materiale drukowanym i pisanie ich z pamięci

• Dziecko samodzielnie czyta zdania i pisze je z

pamięci. W tym celu reedukator przygotowuje
zestaw zdao, w których zgłoski oddzielone są
od siebie myślnikami. Można je napisad
całościowo oddzielając sylaby kolorem lub lub
pionowymi kreskami.

TA NO-WA KO-SA MA DU-ŻE RY-SY
lub
TA

NO

WA

KO

SA

MA

DU

ŻE

RY

SY

lub
TA NO|WA KO|SA MA DU|ŻE RY|SY

Pisanie ze słuchu zdao złożonych z wyrazów o

znanej strukturze

• Reedukator czyta głośno pojedyncze zdania.

Dziecko powtarza je, a następnie zapisuje w
zeszycie, dyktując sobie głośno, sylabami,
każde kolejne słowo. Na koniec odczytuje
zapisane przez siebie zdania.

Dziękuję za uwagę