mgr Bartłomiej Suchodolski

2012-11-26

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
w Siedlcach

1

Ekonomia

mgr Bartłomiej Suchodolski

Katedra Nauk Ekonomicznych

Instytut Zarządzania i Marketingu

Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych

Praca domowa ;)

• M. Rekowski, Wprowadzenie do

mikroekonomii, Akademia, Poznań 2000,
Rozdział IV – „Elastyczność popytu i
podaży”, s. 65-83.

• KALKULATORY!

2

Cechy gospodarki rynkowej

1. Dominacja prywatnej własności czynników

produkcji.

2. Rynkowa alokacja zasobów gospodarczych.

3

Głównym regulatorem gospodarki jest rynek.

Rynek jest to samoczynnie działający

mechanizm wpływający na zachowania (w tym

decyzje) podmiotów gospodarczych.

Cechy dojrzałego rynku

• dominacja własności prywatnej i swoboda w

zakresie transferu prywatnych praw własności;

• swoboda prowadzenia działalności

gospodarczej;

• istnienie sprawnie działających instytucji

obsługujących rynek (np. giełdy, banki, firmy
doradcze, instytucje ubezpieczeniowe);

• integralność rynku, czyli wzajemne uzależnienie

się od siebie poszczególnych segmentów rynku.

4

Funkcje rynku

1. rynek dokonuje wyceny różnych dóbr;
2. rynek jest podstawowym źródłem informacji dla

podmiotów gospodarczych;

3. rynek jest niezbędnym warunkiem racjonalnego

wykorzystywania zasobów gospodarczych;

4. rynek umożliwia ustalanie się stanów równowagi w

gospodarce;

5. rynek jest weryfikatorem społecznej przydatności

produkcji i zarazem mechanizmem dostosowywania
produkcji do potrzeb.

5

Zalety gospodarki rynkowej

• tendencja do racjonalnego wykorzystania

zasobów;

• efektywny system motywacyjny;
• duża innowacyjność gospodarki;
• dyscyplina finansowa przedsiębiorstw;
• tendencja do samoczynnego ustalania się

równowagi rynkowej;

• duża elastyczność gospodarki;
• dobre zaopatrzenie sklepów.

6

mgr Bartłomiej Suchodolski

2012-11-26

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
w Siedlcach

2

Słabości gospodarki rynkowej

• czynniki ograniczające działanie rynku w

praktyce;

• występowanie negatywnych efektów

zewnętrznych;

• istnienie tzw. dóbr publicznych;
• występowanie zjawisk destabilizujących

gospodarkę;

• powstawanie dużych różnic dochodu i

majątku.

7

Model gospodarki rynkowej

• model dotyczy gospodarki rynkowej w

warunkach kapitalizmu;

• gospodarka składa się z dwóch grup

podmiotów gospodarczych – gospodarstwa
domowych oraz przedsiębiorstw;

• rynek dzieli się na rynek dóbr oraz rynek

zasobów;

• współzależności między podmiotami

gospodarczymi można przedstawić za
pomocą wykresu kołowego.

8

Model gospodarki rynkowej

9

Dobra pośrednie vs. dobra finalne

• dobra pośrednie – surowce i półfabrykaty

służące do dalszej produkcji;

• dobra finalne – dobra, które nie są

przedmiotem dalszego przetwarzania.

10

Dobra konsumpcyjne

vs. dobra inwestycyjne

• dobra konsumpcyjne – produkty finalne

sprzedawane gospodarstwom domowym;

• dobra inwestycyjne (kapitałowe) –

produkty finalne sprzedawane
przedsiębiorstwom.

11

Rynek

• rynek jest miejscem zorganizowanym

zazwyczaj w sensie instytucjonalnym, gdzie
dokonują się akty kupna i sprzedaży
czynników produkcji oraz wytworzonych
dóbr;

• rynek decyduje o systemie cen.

12

mgr Bartłomiej Suchodolski

2012-11-26

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
w Siedlcach

3

Ceny absolutne

vs. ceny relatywne

• cena absolutna – cena nominalna danego

produktu;

• cena relatywna – cena w porównaniu do

cen innych dóbr; informuje o ilości innego
dobra, które należy poświęcić aby nabyć
dany produkt lub usługę;

• o alokacji zasobów decydują zmiany cen

relatywnych.

13

Zasób vs. strumień

• zasób – określona ilość produktów,

pieniędzy, pracowników itp. w danym
momencie czasu;

• strumień – określona ilość produktów,

pieniędzy, pracowników itp.
przepływających między podmiotami
gospodarczymi w określonym czasie.

14

Analizując poszczególne elementy rynku (popyt, podaż) należy

koniecznie określić jakiego okresu czasu to dotyczy.

Popyt

• popyt – wielkość zapotrzebowania

zgłaszanego na rynku na dany towar, po
określonej cenie;

• krzywa popytu – zbiór punktów

przedstawiających zależność między ceną a
popytem.

15

Prawo popytu rynkowego

• wraz ze wzrostem ceny produktu

zmniejsza się, ceteris paribus, popyt na ten
produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny
popyt wzrasta;

• prawo popytu przedstawia odwrotną

zależność między ceną a popytem;

• ceteris paribus – założenie niezmienności

pozostałych warunków wpływających na
dane zjawisko ekonomiczne.

16

Prawo popytu rynkowego

Cena 1 tabliczki

czekolady w PLN

Rozmiary popytu w

tys. sztuk

Kombinacje

2

100

E

4

80

D

6

60

C

8

40

B

10

20

A

17

Pozacenowe czynniki wpływające

na rozmiar popytu

• dochody;
• gusty i preferencje;
• ceny dóbr substytucyjnych i

komplementarnych;

• przewidywania cen relatywnych;
• liczba ludności;
• efekty naśladownictwa i demonstracji.

18

mgr Bartłomiej Suchodolski

2012-11-26

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
w Siedlcach

4

Ważne!

• Zmiana ceny dobra

powoduje zmiany

wielkości popytu wzdłuż danej krzywej
popytu.

• Krzywa popytu przesuwa się tylko w

rezultacie

zmian czynników niecenowych

.

19

Podaż

• podaż – wielkość produkcji, którą

producenci skłonni są zaoferować po
określonej cenie;

• krzywa podaży – zbiór punktów

przedstawiających zależność między ceną a
podażą.

20

Prawo podaży rynkowej

• wzrost ceny rynkowej prowadzi, ceteris

paribus, do wzrostu oferowanych ilości
produktu;

• spadek ceny rynkowej prowadzi, ceteris

paribus, do spadku oferowanych ilości
produktu;

• prawo podaży przedstawia

jednokierunkową zależność między ceną a
podażą.

21

Prawo podaży rynkowej

Cena 1 tabliczki

czekolady w PLN

Rozmiary podaży w

tys. sztuk

Kombinacje

2

20

F

4

40

G

6

60

H

8

80

I

10

100

J

22

Pozacenowe czynniki wpływające

na rozmiar podaży

• ceny czynników produkcji;
• technologia;
• podatki i subsydia;
• przewidywania cen;
• ilość przedsiębiorstw w gałęzi.

23

Ważne!

• Zmiana ceny dobra

powoduje zmiany

wielkości podaży wzdłuż danej krzywej
podaży.

• Krzywa podaży przesuwa się tylko w

rezultacie

zmian czynników niecenowych

.

24

mgr Bartłomiej Suchodolski

2012-11-26

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
w Siedlcach

5

Cena równowagi

Cena 1 tabliczki

czekolady w PLN

Podaż czekolady

w tys. tabliczek

Popyt na

czekoladę w tys.

tabliczek

Różnica

2

20

100

- 80

4

40

80

- 40

6

60

60

0

8

80

40

+ 40

10

100

20

+ 80

25

Cena równowagi rynkowej

• cena równowagi rynkowej jest to cena, przy

której rozmiary podaży zrównują się z
rozmiarami popytu;

• „cena czyszcząca rynek”

26

Mechanizm rynkowy

• mechanizm rynkowy wynika z wzajemnych

zależności między ceną, popytem i podażą;

• jakakolwiek nierównowaga między tymi

elementami uruchamia siły, które kierują
popyt i podaż do stanu równowagi
osiąganego przy cenie równowagi
rynkowej.

27

Zadanie 1

• Na rynku whisky popyt wyraża się wzorem

P=200-20Q, natomiast podaż to funkcja
P=Q+95.

• Q – ilość w tysiącach litrów
• P – cena za litr
• Znajdź cenę i ilość równowagi rynkowej.

28

Q=5

P=100

Zadanie 2

• Postać krzywych podaży i popytu na rynku

komputerów jest następująca:

• P=5Q

S

• Q

D

=9000-P

• Znajdź cenę i ilość równowagi.

29

Q=1500

P=7500

Zadanie 3

• Na rynku pączków postać krzywych popytu i

podaży jest następująca:

• P=-0,5Q

D

+20

• P=0,25Q

S

+5

• Znajdź cenę i ilość równowagi.
• Aby walczyć z nadwagą państwo ustaliło cenę

minimalną P=15.

• Określ rozmiary nierównowagi rynkowej przy tej

cenie.

30

Q=20

P=10

Q

S

-Q

D

= 30

mgr Bartłomiej Suchodolski

2012-11-26

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
w Siedlcach

6

Zadanie 4

• Konsument konsumuje dwa dobra – X i Y.
• Jego funkcja popytu na dobro X dana jest

wzorem: Q

D

=DP-30P

X

+20P

Y

• DP – dochód konsumenta
• P

X

– cena dobra X

• P

Y

– cena dobra Y

• Jeżeli DP=100, P

Y

=1, to jaka musi być cena

dobra X, aby konsument mógł nabyć 30
jednostek tego dobra?

31

P

X

=3

Zadanie 5

• Równowaga na rynku chleba została

zmieniona równocześnie przez dwa
czynniki:

• spadek cen bułek,
• wzrost cen mąki.
• Co możesz powiedzieć o nowej cenie i ilości

równowagi?

32

Zadanie 6

• Równowaga na rynku mleka została

jednocześnie zakłócona przez dwa czynniki:

• wzrost cen pasz dla bydła,
• wzrost dochodów.
• Jaki był ich wpływ na cenę i ilość

równowagi?

33

Zadanie 7

• Zaostrzenie przepisów o ochronie

środowiska spowodowało znaczący wzrost
kosztów produkcji plastiku.

• Jak czynnik ten wpłynie na rynki:
• plastiku,
• okien plastikowych,
• okien drewnianych?

34

35

36

http://bkstal9192.futbolowo.pl/