HISTORIA-PRZYGOTOWANIE DO SPRAWDZIANU Z XVII w.

1)Wojny ze Szwecją:

-przyczyny:-walka o Inflanty,-walka o tron szwedzki,-chęc uczynienia z Bałtyku wewnętrznego jeziora szwecji,

-najważniejsze bitwy:

-pod Białym Kamieniem(1604r.,Jan Karol Chodkiewicz),

-pod Kircholmem(1605r.,Jan Karol Chodkiewicz)

-pod Oliwą(1627r.,Stanisław Koniecpolski,bitwa morska),

-zakończenie walki: Pokój w Oliwie 1660r.(Król Jan Kazimierz zrzekł się tronu szwedzkiego,szwedzi odchodzą z Polski zachowując Inflanty.

2)Wojny z Turcją:

-przyczyny:-podbój terytorialny przez turcję,

-najważniejsze bitwy:

-klęska w bitwie z Turkami pod Cecorą-(1620r,Stanisław Żółkiewski )

-bitwa pod Chocimiem(1621r-.obrona twierdzy Chocim,Jan Karol Chodkiewicz,udaremnienie dalszego marszu wojsk tureckich w głab Rzeczpospolitej ,1673r.-klęska Turków w drugiej bitwie pod Chocimiem),

-nieudana obrona twierdzy Kamieniec Podolski(1672r.) i traktat w Buczaczu.

zakończenie walki:ostatecznie walki z Turcją w XVII w zakończył pokój w Karłowicach w 1699r.,który przeznaczył Polsce Podole i Ukrainę

3)Wojny z Rosją:

przyczyny:-pomoc Dymitrowi w objęciu tronu,-chęc zagarnięcia ziem na wschodzie przez Polaków,

najważniejsze bitwy:

-bitwa pod Kłuszynem(-1610 r.,Stanisław Żółkiewski ,wygrana polskiej husarii)

-1612 r.-Rosja wypiera polską husarię w Kremlu

zakończenie wojny:pokój w Polanowie 1634r.Polska uzyskała Smoleńszczyznę, a także ziemię czernihowską i siewierską

4)Wojny z Kozakami :

-przyczyny: niezadowolenie ludności ruskiej z rządów miejscowych magnatów,-odmawianie kozakom praw należnych szlachcie i ograniczenie rejestru kozaków uprawnionych do pobierania żołdu.

najważniejsze bitwy:

-1648r.-wybuch powstania Chmielnickiego ,

-1651-bitwa pod Beresteczkiem;

zakończenie wojny:rozejm w Andruszowie - 1667r.,,namocy którego Ukraina została podzielona na wschodnią(która przypadła Rosji) i zachodnią(którą otrzymała Rzeczpospolita).

5)POJĘCIA:

-MONARCHIA ABSOLUTNA-państwo zarządzane jest bezpośrednio przez króla ze stolicy,

-BASTYLIA-to jedna z najsłynniejszych twierdz,do której trafiali nieposłuszni ministrowie w Paryżu,symbol w.absolutnej,

-kapitalizm-system społeczno-gospodarczy oparty na prywatnej własności (właścicielami byli bogaci mieszczanie),a pracę wykonywali pracownicy najemni.

wersal-pałac,królewska rezydencja Ludwika XIV

-kolonie -zamorskie posiadłości,

-niderlandy-dawniej Holandia,

-faktorie-przedstawicielstwa kampanii handlowych,

-ogrodzenia-gminne pastwiska,

-manufaktura-ręczny system gospodarczy oparty na podziale pracy

-husaria-ciężko zbrojna jazda Rzeczpospolitej

-zaporoże-,,dzikie pola,, -najodleglejsza częśc Ukrainy znajdująca się poza porohami,

-porohy-skaliste progi ciągnące się wzdłuż dolnego brzegu Drniepu,

-bojar-wielki właściciel ziemski na Rusi,

-ataman-wódz wybierany na czas wojny,

-sicz-warowny obóz,

-czajka-zwrotne łodzie Kozaków,

-rokosz-bunt przeciw władcy,

-janczarze piechota turecka,

-moncjusz-przedstawiciel papieża,

-merkantalizm-zasady które miały ograniczyc odpływ pieniędzy z kraju i pobudzic rozwój własnej produkcji.,wymyślony przez Colberta ,uważanego za twórcę potęgi ekonomicznej Francji w XVII w.

-praca nakładcza-zlecenie różnym osobom wykonywania poszczególnych elementów wyrobu.

6).POSTACIE:

-LUDWIK XIV :-król Francji,-pochodził z dynastii Burbonów,-nazywany był królem Słońca,

-ZYGMUNT III WAZA :-wnuk Zygmunta Starego,-zwolennik kontreformacji,-król Polski i Szwecji,-przeniósł stolicę Polski z Krakowa do Warszawy,

-MIKOŁAJ ZABRZYDOWSKI-wojewona krakowski,-stanał na czele rokoszu.

-JAN KAROL CHODKIEWICZ-hetman,to dzięki niemu polska husaria rozgromiła szwedów pod Kircholmem,obronił także twierdzę Chocim w 1621 r.

-STANISŁAW ŻÓŁKIEWSKI-hetman,to dzięki niemu polska jazda wygrała bitwę pod Kłuszynem (1610r.),dowodził także w bitwie pod Cecorą ,której nie wygrał.

-BOHDAN CHMIELNICKI-ataman kozacki,który w 1648 roku stanął na czele wojsk kozackich.,udało mu się udaremnic zaporoże od Rzeczpospolitej.,

-STEFAN CZARNIECKI-hetman,wybitny wódz,

-JAN II KAZIMIERZ -król polski ,przez którego kraj w XVII w popadł w ruinę.

-JAN III SOBIESKI-hetman,król Polski,uczestnik walk pod Wiedniem w 1683r.

-ELŻBIETA I-królowa Anglii,za jej panowania doszło do rozkwitu gospodarczego i kulturalnego Anglii,

-OLIWIER CROMWELL-angielski mąż stanu,wódz i parlamentarzysta,

-KOZACY-(UKRAIŃCY)-mieszkali na słabo zaludnionej równinie,-zajmowali się szkolnictwem i rozwojem swojej piechoty,

wyznawcy prawosławia,

-ARMAND RICHELIEU-polityk,-ambitny i wpływowy kardynał,

7)PRZEDSTAWICIELE SZTUKI FRANCUSKIEJ:

-MOLIER(literat,komediopisarz,aktor),

-JEAN BAPTISTE LULLY(literat,kompozytor),

8)CECH MONARCHII ABSOLUTNEJ:

POZYTYWNE:-umocnienie pozycji politycznej państwa,-umocnienie znaczenia króla jako głowy państwa,-ograniczenie praw poszczególnych stanów ,

NEGATYWNE:odwołanie wcześniejszych zobowiazań aktu tolerancji wyznaniowej.

9)KRYZYS W PAŃSTWIE PO WOJNACH ZE SZWECJĄ,ROSJĄ,TURCJĄ,KOZAKAMI:

-spadła znacznie liczba ludności ,-zmiejszyło się znacznie terytorium państwa,- w państwie panuje nietolerancja wobec innowierców,-liberum veto nie spełnia już wcześniejszych postaw wolności ,stało się narzędziem do zrywania sejmów,

10)

BAROK-styl w sztuce XVII w. ,charakteryzujący się przepychem,ornamentyką,kontrastem,ruchem ,dynamiką,tematyką religijną i mitologiczną,łączeniem różnych elementów ,patosem.

11) Parlament angielski dzieli się na dwie izby:

-IZBA LORDÓW(biskupi,wielcy ziemianie),

-IZBA GMIN(średnia szlachta,bogate mieszczaństwo),

12)MONARCHIA->REPUBLIKA->MONARCHIA PARLAMENTARNA

13)KONTRAST W BAROKU:

-jedne z budowli były piękne ,dobrze rozbudowane a drugie stare i z desek,

-kobiety w okresie baroku pięknie się stroiły ale nie dbały o higienę.