Przyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania
Definicja:
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu rozpoznaje się u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Spowodowane są zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich integracji; zaangażowanych w proces czytania i pisania.
Wyróżniamy kilka postaci specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.
Dyslekcja -trudności w czytaniu, często powiązane z trudnościami w pisaniu, wolne tempo czytania, błędy oraz słaba technika, /długo utrzymujące się literowanie, sylabizowanie wyrazów, trudności z dokonaniem ich syntezy/o
Dysgrajia- trudności w opanowaniu techniki pisania, wolne tempo/niski poziom graficzny pisma- tzw. brzydkie pismo
Dysortograjia- trudności w opanowaniu poprawnej pisowni/w tym popełnianie błędów ortograficznych/o
Prawidłowe i wczesne rozpoznawanie specyficznych trudności w nauce jest podstawą doboru odpowiednich oddziaływań korekcyjnokompensacyjnych oraz dydaktyczno-wychowawczych.
Jedną z przyczyn trudności w nauce czytania i pisania mogą być zaburzenia rozwoju ruchowego/motoryki dużej i małej/przybierające formę ogólnej niezręczności ruchowej!.
Objawy:
niechęć do włączania się do zabaw ruchowych,
trudności w bieganiu i maszerowaniu,
trudności w opanowaniu jazdy na rowerze, czy łyżwo rolkach
W obrębie rozwoju ruchowego może również wystąpić obniżenie poziomu sprawności manualnej.
Objawy:
braki w umiejętności samoobsługi,
nadmierne napięcie mięśniowe /powoduje to zbyt mocne naciskanie ołówka /,
za małe napięcie mięśniowe / linie rysunku są słabo widoczne, nierówne i drżące/o
zaburzona szybkość ruchów /Zwalnianie dla uzyskania dokładności/o
niechęć do rysowania, trudności w odtwarzaniem figur, wzorów i szlaczków, a w przyszłości liter.
Ważnym elementem rozwoju ruchowego dziecka jest prawidłowy przebieg procesu lateralizacji. Istotą lateralizacji jest przewaga czynności jednej strony nad drugą.
Objawy:
sprawniejsze posługiwanie się ręką lewą,
trudności w przyswajaniu pojęć określających stosunki
przestrzenne/nad, pod, itp./
zakłócenia w orientacji w stronach swojego ciała,
trudności w wykonywaniu ćwiczeń gimnastycznych,
trudności w odwzorowywaniu elementów.
Istotną przyczyną trudności w uczeniu się może być zaburzona analiza i synteza wzrokowa.
słaba spostrzegawczość,
trudności w układaniu historyjek obrazkowych,
trudności w rysowaniu, pisaniu,
trudności z układaniem obrazków z elementów w/g wzoru
słabe zapamiętywanie obrazu graficznego liter,
trudności w nauce czytania,
Inną przyczyną trudności w uczeniu się są zaburzenia percepcji słuchowej.
Objawy:
męczliwość przy słuchaniu opowiadań,
kłopoty w uczeniu się na pamięć wierszyków i piosenek,
trudności z odróżnianiem podobnych głosek, z wydzielaniem sylab i głosek ze słów oraz łączeniem ich w słowa/ analizą i syntezą sylabową i głoskową/,
trudności w wykonywaniu ćwiczeń rytmicznych.
Kolejną przyczyną niepowodzeń są zaburzenia rozwoju mowy i myślenia.
Objawy:
trudności z wymową/przekręcanie słów/,wadliwa wymowa, błędy gramatyczne,
trudności w rozumieniu poleceń, instrukcji do gier, łamigłówek i układanek,
trudności w rozumieniu związków przyczynowo-skutkowych,
trudności w rozumieniu historyjek obrazkowych.
Ujemny wpływ na naukę wywierają również zaburzenia dynamiki procesów nerwowych-nadpobudliwość psychoruchowa i zahamowanie.
Objawy nadpobudliwości:
niemożność spokojnego siedzenia,
trudności w koncentracji uwagi, niedokładności w działaniu,
łatwości wchodzenia w konflikty z rówieśnikami i dorosłymi,
Objawy zahamowania:
mała aktywność i bierność w działaniu,
brak wyraźnych zainteresowań,
przejawianie postaw lękowych.
Uwarunkowania powyżej wymienionych zaburzeń funkcji językowych, percepcyjno-motorycznych i ich współdziałania, uwagi, pamięci, lateralizacji w przestrzeni są wielorakie.
Podłożem może być:
dziedziczność,
mikrouszkodzenia lub niedokształcenie układu nerwowego z okresu ciąży, porodu i pierwszych miesięcy życia,
zaniedbanie środowiskowe i dydaktyczne,
urazy powypadkowe, bądź silne stresy.
Formy pomocy dziecku:
-indywidualna pomoc nauczyciela i wychowawcy w przedszkolu,
-terapia pedagogiczna, jeżeli dziecko ma wadę wymowy,
-zajęcia korekcyjno- kompensacyjne w przedszkolu lub w poradni
psychologiczno-pedagogicznej,
-praca wyrównawcza i usprawniająca zaburzone funkcje poznawcze na terenie domu prowadzona przez rodziców, pod kierunkiem pedagoga terapeuty.