Historia katechezy
Katecheza czasów apostolskich.
10.10.2009
Bibliografia:
Ks. R. Murawski – „Wczesnochrześcijańska katecheza”
Dajczak – „Katechetyka” Warszawa 1956 strony 213-311
Koska – „Katechetyka” Poznań 1993 strony 12-36
Leple Alfred – „Od egzegezy do katechezy” Warszawa 1986
Kumor – Historia Kościoła (Dzieje Nauczania Kościoła)
Czasy apostolskie – lata od 30 I wieku do śmierci ostatniego apostoła (I wiek.)
Pierwszym aktem ewangelizacji jest przemówienie Szymona Piotra w dniu Zesłania Ducha Świętego. (Pismo Święte i teksty patrystyczne.)
Lektura Pisma Świętego pomaga nam wniknąć w to jak zbawcze dzieło Chrystusa było przekazywane przez pierwszą, druga i trzecią generację chrześcijan:
Pierwsza są to naoczni świadkowie, który znali Jezusa, jego tajemnicę, ale w sposób niepełny. Ich osobiste doświadczenia zostały pogłębione przez świadectwo innych osób. Miejsce – Jerozolima (pierwsza gmina chrześcijańska); judeochrześcijanie.
Druga i trzecia generacja nie znała już historycznego Jezusa, dlatego przepowiadanie miało inną formę – przywoływanie postaw z życia Jezusa i rozwiązywanie problemów chrześcijan.
Nauczanie można poznać z Dziejów Apostolskich i Listów. Jak wynika z Dziejów w badanym okresie działalność apostołów była powiązana z chrztem – nauczanie chrzest. Nauczali w miejscach publicznych i prywatnych, w różnych porach dnia. Święty Łukasz zamieszcza 24 logie.
Dzięki głoszonemu słowu Ewangelia obejmowała nowe rejony. Pierwsza była Jerozolima, później Grecja i Rzym. Cały basen Morza Śródziemnego był terenem nauczania.
Apostołowie:
Nauczali
Głosili
Przepowiadali
Obwieszczali
Katechizowali
Świadczyli o słowach Jezusa
Pierwsza mowa świętego Piotra zawiera dużo odniesień do Starego Testamentu. Kościół opierał się na ustnym przekazie Ewangelii. Obowiązywał zbiór prawa żydowskiego – Tora.
Sobór
jerozolimski odbył
się około 49 r. w Jerozolimie.
Była
to narada apostołów i
starszych Kościoła opisana
w Dziejach
Apostolskich.
Część uczestników soboru m.in. św. Jakub i św.
Piotr opowiadała
sie za utrzymaniem żydowskich
zwyczajów rytualnych i ścisłych związków ze wspólnotą
żydowską. Natomiast św.
Paweł z
Tarsu i Barnaba (reprezentanci
gminy antiocheńskiej) byli za zniesieniem zasad rytualnych Prawa
Mojżeszowego i przyjmowaniem nowo nawróconych pogan. Udało im się
przekonać pozostałych uczestników i od tej pory chrześcijanie nie
musieli poddawać się obrzezaniu ani świętować siódmego dnia
tygodnia. Decyzje zawarte na tym soborze istotnie wpłynęły na
rozwój chrześcijaństwa w
środowisku pogańskim i na jego wyodrębnienie się z judaizmu.
Pierwsze przemówienie świętego Piotra:
Głosi ją we wspólnocie, nie występuje on sam
Konkretny adresat katechezy – Izraelici
Występują w jego mowie zaczerpnięcia ze Starego Testamentu; dokładniej z proroka Joela
Apologia – obrona wiary – występuje bardzo często w nauczaniu w katechezie wczesnochrześcijańskiej
Właściwa treść nauczania – naucza o Chrystusie, głosi Dobrą Nowinę, wymienia najważniejsze wydarzenia zbawcze o Jezusie – śmierć i zmartwychwstanie
Nawiązuje ponownie do Starego Testamentu.
Nauczanie miało prowadzić do nawrócenia, nawrócenie do chrztu wg. schematu nauczanie nawrócenie chrzest.
Nauczanie było istotnym ogniwem wtajemniczenia chrześcijańskiego. Droga wtajemniczenia obejmowała:
Przygotowanie dalsze
Nawrócenie
Katecheza – pouczenie przed chrztem
Pouczenie przed chrztem
Wyznanie wiary
Chrzest
Udzielenie daru Ducha Świętego
Włączenie do wspólnoty Kościoła
Rodzi się pytanie, – na czym bazował pierwsza gmina:
Nauka Chrystusa
Stary Testament(Septuaginta)
Zbiór prawd żydowskich – Tora
Same księgi Nowego Testamentu zaczęły formować się później. Przekaz ustny wyprzedził zapis ksiąg.
Obserwujemy w działaniu zapożyczenia z praktyk żydowskich – Żydzi poddawali rytualnej kąpieli prozelitów, którzy chcieli przyjąć judaizm. Kandydat przechodził egzamin, który prowadziło 3 rabinów. Jeżeli zamiary kandydata były poważne dopuszczano go do nauki, po tym dopiero mógł być obrzezany i rytualnie obmyty.
Podobne praktyki stosowali chrześcijanie. Okres przygotowania nazywano katechumenatem.
W czasach apostolskich katecheza przybrała 2 formy:
Pouczenia przed przyjęciem chrztu, jakie czyny powinien spełniać kandydat
Pouczenia po przyjęciu chrztu
Chrzczono najpierw dorosłych a na ich prośbę dzieci, co wymagało 2 świadków.
Istotnym elementem nauczania było wezwanie do nawrócenia. W nawróceniu można wyodrębnić:
Uświadomienie sobie grzechów
Idee powrotu do Boga
Odwrócenie się od zła
Zmianę dotychczasowego sposobu myślenia
Ściśle związana była z tym wiara. Wiara i nawrócenie stanowiły jeden akt.
W czasach apostolskich stosowano mowę na przyjęcie wiary. Jeżeli nie było wspólnoty to tworzono ją, a jeżeli była to wierni dołączali do niej.
N