Prawo karne, wykład 29, 09-06-2017
REDYCYWA
Art. 64. § 1. Jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. recydywa specjalna podstawowa
§ 2. Jeżeli sprawca uprzednio skazany w warunkach określonych w § 1, który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia, sąd wymierza karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, a może ją wymierzyć do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. recydywa specjalna wielokrotna albo multirecydywa
§ 3. Przewidziane w § 1 lub 2 podwyższenie górnego ustawowego zagrożenia nie dotyczy zbrodni.
W §1 mamy nadzwyczajne obostrzenie kary – jeśli sprawca wraca do przestępstwa to sąd może wyjść ponad górą granice ustawowego zagrożenia
Przesłanki:
mamy co najmniej dwa przestępstwa tego samego sprawcy,
oba przestępstwa muszą być umyślne,
za P1 musi odbyć co najmniej pół roku kary – musi być skazany (gdyby nie to, to wchodziłoby w grę odbycie zastępcze, ale nie wchodzi to tutaj w grę),
skazanie musi opiewać również na co najmniej 6 miesięcy,
P2 musi być popełnione w okresie po odbyciu kary za pełne przestępstwo – nie koniecznie całej kary, ale minimum 6 miesięcy,
5 lat jak ten czas minie to czasem używa się określenia przedawnienia recydywy,
co to znaczy że mają być podobne? KK zawiera definicję legalną przestępstw podobnych
Art. 115. § 3. Przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju; przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej uważa się za przestępstwa podobne. wystarczy jedno kryterium,
tożsamość rodzajowa – mają należeć do tego samego rodzaju,
drugie kryterium – przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia – podobne są również jeśli P1 to zastosowanie przemocy a P2 groźba jej użycia ],
trzecie kryterium – kryterium celu osiągnięcia korzyści majątkowej – np. kradzież w tym celu i zabójstwo w tym celu (płatny morderca). To kryterium stosuje się prosto, zwłaszcza że mamy cząstkową definicję legalną – Art. 115. § 4. Korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. – ten przepis rozstrzyga tylko jedną z wątpliwości jaka może się nasuwać, dlatego jest cząstkowa.
Najtrudniejszym jest kryterium tożsamości rodzajowej – kiedy mamy do czynienia z przestępstwami tego samego rodzaju? Zwykle mówi się że podstawą do badania tego są dobra prawne przeciwko którym rozpatrywane przestępstwa są wymierzone. Umiejscowienie jakiegoś przepisu w określonym rodzaju części szczególnej bądź wojskowej albo wśród przepisów ustawy pozakodeksowej – jest to podpowiedź że mogą one być tego samego rodzaju. Czasem mamy skonkretyzowane dobra w tytule rozdziału, ale co np. z porządkiem publicznym? Jest to dość ogólne określenie i nie można z tego wywodzić że przestępstwa tam stypizowane będą podobne – nie ma do tego podstaw. Podobnie należy podchodzić do takich dóbr które w teorii mają wspólny mianownik, np. wolność – ale jak w to zaczynamy wnikać okazuje że ten mianownik nam się rozbija – czymś innym jest wolność sumienia a czymś innym wolność seksualna. Okazuje się więc że mimo wspólnego mianownika, nie są to przestępstwa podobne
Należące do tego samego rodzaju – nie trzeba wymagać żeby dobra były jednakowe – to nie muszą być te same czy takie same dobra prawne, wystarczy że chodzi o dobra prawne tożsame rodzajowo – należące do tego samego rodzaju dóbr – przykład: przestępstwo przeciwko zdrowiu i życiu – są one podobne, są pokrewne – zależność między życiem a zdrowiem jest ogromna i łatwo dostrzegalna
Wracamy do omawiania art. 64 §2 – nakładka na przesłanki z §1 – musi być układ recydywy specjalnej podstawowej:
musi dojść kolejne – trzecie – przestępstwo sprawcy,
ono również musi być umyślne,
w całości lub w części ostatniej kary – łącznie co najmniej roku pozbawienia wolności = sprawca musiał być skazany nie raz na karę pozbawienia wolności ale co najmniej dwa razy, czyli za drugie przestępstwo musiał również być skazany na karę pozbawienia wolności,
z P1 musi odbyć minimum 6 miesięcy; a co jeśli chodzi o drugą karę? łącznie ma odbyć min. rok – nie ma tu warunku, czyli niekoniecznie z tej drugiej kary musi odbyć co najmniej 6 miesięcy, wystarczy żeby odbył cokolwiek,
dalej 5 lat przedawnienia recydywy,
mamy też kategorie przestępstw – wcześniej „popełnia ponownie” – co to znaczy? Że nie tylko trzecie przestępstwo musi do tej kategorii należeć, ale któreś z pierwszych dwóch też musiało do tej kategorii należeć,
czy ten warunek jest spełniony jeśli przestępstwo należy w sensie całości czy tylko wtedy jak spełniony jest warunek dalej idący – że 3 i któreś z pierwszych dwóch jest przestępstwem z tej kategorii – jak najpierw mamy zgwałcenie, potem zgwałcenie a potem inne przestępstwo – to ten warunek nie jest spełniony. Jaka wykładnia jest trafna? Według profesora: że któreś z pierwszych dwóch przestępstw też mieści się w tym wyliczeniu – jest przestępstwem którymś wymienionym w tym przepisie.
przejawy obostrzenia kary: można dwie z alternatywy – nie tylko izolacyjna, nie można najniższą + sąd może wyjść ponad najwyższą granicę ustawowego zagrożenia,
W przypadku zbrodni nie możemy wyjść ponad górną granicę ustawowego zagrożenia – ten przepis jest niespójny z przepisami które normują maksimum kar nadzwyczajnie obostrzonych. w 2015 roku nie zmieniono tego przepisu. Najlżejsza ze zbrodni jest niższa niż kara występku zagrożonego karą np. od 2 do 12 lat – wyłączenie z §3 nie działa i możemy wymierzyć 18 lat kary. Profesor uważa że za występki przy 2 do 12 lat nie powinno się przekraczać granicy 15 lat pozbawienia wolności, a przepis ten generalnie trzeba zmienić.
Art. 65. § 1. Przepisy dotyczące wymiaru kary, środków karnych oraz środków związanych z poddaniem sprawcy próbie, przewidziane wobec sprawcy określonego w art. 64 § 2, stosuje się także do sprawcy, który z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu lub popełnia przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa oraz wobec sprawcy przestępstwa o charakterze terrorystycznym.
§ 2. Do sprawcy przestępstwa z art. 258 mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące sprawcy określonego w art. 64 § 2, z wyjątkiem przewidzianego w tym przepisie zaostrzenia kary.
Nadzwyczajne obostrzenie kary związane jest też z występkiem chuligańskim – art. 57a
Art. 57a. § 1. Skazując za występek o charakterze chuligańskim, sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
§ 2. W wypadku określonym w § 1 sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, chyba że orzeka obowiązek naprawienia szkody, obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub nawiązkę na podstawie art. 46. Jeżeli pokrzywdzony nie został ustalony, sąd może orzec nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Nie wolno wymierzyć w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, jest obowiązek powyżej – dodatkowo nie niższa od dolnej granicy zwiększonej o połowę – wymierza się to w latach i miesiącach, nie można w dniach, więc jak coś to zaokrąglamy do góry.
Nie ma takiego przepisu na podstawie którego można by prosto zrekonstruować obostrzenie kary – nie zawsze wtedy kiedy przepis używa określenia że sąd może wymierzyć karę powyżej górnego zagrożenia – to nie oznacza od razu oznacza że jest to obostrzenie.
Przykład: art. 91. Konsekwencją popełnienia ciągu przestępstw jest wymierzenie kary wyższej, ale nie jest to przepis sankcjonujący nadzwyczajne obostrzenie kary. Wynika to z tego, czego konsekwencją jest ta wyższa kara – art. 54 normuje wymiar kary za jedno przestępstwo – drugie lub trzecie i sąd wymierza karę za jedno przestępstwo, a przy art. 91 wymierzamy karę za większą ilość przestępstw – granice wymiaru jednej kary za dwa lub więcej przestępstw. Mamy tutaj uprzywilejowanie sprawcy a nie jego ukaranie.
Art. 57. § 1. Jeżeli zachodzi kilka niezależnych od siebie podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia albo obostrzenia kary, sąd może tylko jeden raz karę nadzwyczajnie złagodzić albo obostrzyć, biorąc pod uwagę łącznie zbiegające się podstawy łagodzenia albo obostrzenia. zbieg podstaw jednokierunkowych nadzwyczajnego złagodzenia kary i obostrzenia kary – tylko raz można złagodzić i obostrzyć
§ 2. Jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary. np. niepoczytalność + warunki recydywy specjalnej = albo karę nadzwyczajnie łagodzi albo nadzwyczajnie obostrza – to działa we wszystkich możliwych konfiguracjach – sąd może wybrać dowolnie nawet wtedy jak mamy oblig złagodzenia i fakultet obostrzenia; albo może wymierzyć karę normalnie bez korzystania ani z jednego ani drugiego
ŚRODKI ZWIĄZANE Z PODDANIEM SPRAWCY PRÓBIE
Co to są w ogóle środki probacyjne? Jest to taka kategoria środków która zakłada danie sprawcy szansy na określonych warunkach – rodzaj kontraktu w sensie społecznym. Jeżeli w określonym czasie będzie przestrzegał porządku prawnego to uzyska określoną ulgę. Na czym ona może polegać? Na tym że formalnie nie dojdzie do skazania sprawcy za przestępstwo – zatrzymanie warunkowe. Ulga może polegać na tym że wymierza się karę, ale mówi się że nie zostanie ona wykonana jeśli ktoś dochowa warunków próby – będzie potraktowany jakby kara została wykonana. Kiedy dochodzi już do wykonania kary, ale nie w całości to też można warunkową ulgę sprawcy zaoferować.
Art. 66 – 68 – warunkowe umorzenie kary orzekane dwutorowo – albo na zasadach ogólnych (69 – 76) albo na szczególnych (60 §3 i 4 – zasady unormowane w art. 60 §5 – te zasady są liberalniejsze = łatwiej uzyskać tę ulgę) + warunkowe zwolnienie – (niektórzy nazywają warunkowym przedterminowym zwolnieniem) zwolnienie jako środek probacyjny odnoszący się do kary pozbawiania wolności.
Nie można tego mylić z tym co nie jest warunkowe można skrócić czas odbywania kary i trwania środków karnych – instytucja bezwarunkowa – jeśli sąd wydaje postanowienie na podstawie art. 83 to po uprawomocnieniu się nie ma powrotu do odbywania kary – ulga bezwarunkowa.
WARUNKOWE UMORZENIE POSTĘPOWANIA
Kryterium formalne – do przestępstw niższej wagi, art. 66 §2, 66 §1 – kryteria merytoryczne;
Art. 66. § 1. Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. najpierw kategoria ocenna, potem chodzi o dokumentację a nie o to czy ktoś się przyznaje; kiedy sprawca jest karany za przestępstwo umyślne? niekarany = osoba wobec której nie zastosowano kary mimo skazania, a co jak sąd stosuje zamiast kary środek karny? wtedy sprawca też jest niekarany. pozytywna prognoza kryminologiczna wobec sprawcy – ten ostatni fragment tego przepisu = musi być szansa że ta osoba nie będzie więcej popełniała przestępstw
§ 2. Warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Art. 67. § 1. Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia.
§ 2. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
§ 3. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę; sąd może nałożyć na sprawcę obowiązki wymienione w art. 72 § 1 pkt 1–3, 5–6b, 7a lub 7b, a ponadto orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 lub zakaz prowadzenia pojazdów, wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2. Przepisy art. 72 § 1a i 1b stosuje się odpowiednio.
§ 4. Przepis art. 74 stosuje się odpowiednio.
Art. 68 – przesłanki podjęcia, czyli podjęcie uprzednio warunkowo umorzonego postępowania przez to że sprawca zawiódł
WARUNKOWE ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY NA ZASADACH OGÓLNYCH
Zasięg tej instytucji po 2015 roku się zmniejszył. Nie dotyczy ona już kar nie izolacyjnych, nie dotyczy kar pozbawienia wolności w rozmiarze wyższym niż rok. Nie można tego zastosować wobec sprawcy który w tracie popełnienia aktualnie popełnianego przestępstwa był skazany na pozbawienie wolności. Dlatego że w praktyce sądy zaczęły stosować to jako kolejną karę nie izolacyjną; sąd stosował tę karę jako nie izolacyjną, a potem się okazywało że jakieś kary były wykonywane bo sprawca nie dochował warunków próby – wtedy była ta dolegliwość duża i realna. Połowa ludzi w więzieniach miała zawiasy. Wykonywało się więc w istocie karę która była nadmiernie dolegliwa, bo sąd sam nie twierdził iż będzie ona wykonana. To prowadziło do przepełnienia zakładów karnych, z drugiej strony doszło do sytuacji że wszyscy dostawali zawiasy.
Przesłanki: nie więcej niż rok, prognoza kryminologiczna + nie stosuje się do sprawcy który w czasie popełnienia przestępstwa był skazany na karę pozbawienia wolności chociażby z warunkowym zawieszeniem jej wykonania
względny zakaz – § 4. Wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim oraz sprawcy przestępstwa określonego w art. 178a § 4 sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach.
W pewnych wypadkach potrzebna jest zgoda zainteresowanego na zastosowanie określonego środka
75 §3a
egzamin: zawsze minimum jedna odpowiedź jest prawidłowa, oczywiście to może być odpowiedź „żadne z powyższych”; 21 pytań, 40 minut - testy; ocenia 0 albo 1 pkt, 11 pkt zalicza; wyniki – ok tydzień + dyżur 7 lipca – będzie można przyjść i obejrzeć pracę; pamiętać o karcie odpowiedz – to się liczy i to profesor sprawdza!!!