Walka o granice wschodnie II RP

str. 45-54

1. Koncepcje granic odrodzonego państwa polskiego:

a. federacyjna b. inkorporacyjna

( związek państw) ( wcielenie terytorium do drugiego)

Józef Piłsudski Roman Dmowski

• budowa antyrosyjskiej federacji - połączenie ziem rdzennie polskich: zabór

państw na czele z Polską pruski, Kongresówka, Galicja, Wileńszczyzna

( Litwa, Białoruś, Ukraina) - przyłączenie do Polski ziem z dużym

odsetkiem Polaków- zachodnia Białoruś

i Ukraina,

- asymilacja mniejszości narodowych

2. Walki o Lwów:

1. zajęcie Lwowa i Galicji Wschodniej po Przemyśl ( 31 X/ 1 X 1918 r.) przez oddziały ukraińskie

2. bohaterska obrona Lwowa- „Orlęta Lwowskie” ( harcerze, polegli spoczywają na cmentarzu na Łyczakowie)

3. odzyskanie Lwowa i Galicji Wschodniej przez Wojsko Polskie ( „błękitna armia” gen. Józefa Hallera

3. Wojna polsko- bolszewicka:

1. eksport rewolucji przez Rosję radziecką- kolejne „czerwone republiki”- Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś, ( realne zagrożenie Polski),

2. sukcesy ofensywy polskiej w 1919 r. - zdobycie Wilna ( kwiecień) i Mińska ( lipiec)

3. przerwanie działań wojennych do zakończenia wojny domowej w Rosji ( czerwoni- zwolennicy rewolucji i biali- zwolennicy caratu); Piłsudski liczył na zwycięstwo bolszewików,

4. wznowienie walk na przełomie 1919/ 1920 r. i zwycięskie walki na Łotwie ( zdobycie Dyneburga),

5. wyprawa kijowska Józefa Piłsudskiego i atamana Ukraińskiej Republiki Ludowej Semena Petruli - zdobycie Kijowa 7 V 1920 r.

6. kontrnatarcie Armii Konnej Siemiona Budionnego i odwrót wojsk polskich

7. ofensywa Armii Czerwonej pod dowództwem Michała Tuchaczewskiego- zdobycie w lipcu 1920 r. Mińska, Grodna i Wilna,

8. utworzenie przez bolszewików 28 VII 1920 r. Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski ( Julian Marchlewski, Feliks Dzierżyński, Feliks Kon),

9. trudne położenie państwa polskiego:

• utworzenie 1 VII 1920 r. Rady Obrony Narodowej na czele z Józefem Piłsudskim,

• powołanie 24 VII 1920 r. Rządy Obrony Narodowej- premier Wincenty Witos,

• szukanie pomocy u aliantów- Wielka Brytania zażądała uznania granicy na tzw. linii Curzona ( George Curzon minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii) - obecna wschodnia granica Polski ( linia rzek: Niemen, Bug)

10. bitwa warszawska, czyli „Cud nad Wisłą” 12-15 VIII 1920 r.- zatrzymanie ofensywa bolszewickiej i przejście wojsk polskich do kontrnatarcia ( bitwa określana jest też mianem 18 decydującej bitwy w dziejach świata - opinia lorda d`Abernona, ambasadora brytyjskiego w Polsce)

11. zwycięstwa polskie w bitwie kawalerii pod Komarowem ( 31 VIII) i bitwie niemeńskiej ( 20-26 IX)

12. pokój ryski- 18 III 1921 - ustalenie granicy wschodniej na linii rzek Dźwina- Zbrucz

4. Przyłączenie Wileńszczyzny do Polski:

1. zajęcie Wilna przez Armię Czerwoną i przekazanie jej Litwie ( lipiec 1920)

2. bunt gen. Lucjana Żeligowskiego, zajęcie Wilna 9 X 1920 r . i utworzenie 12 X 1920 r. autonomicznej Litwy Środkowej ( wykonywał rozkaz Marszałka Józefa Piłsudskiego)

3. włączenie Litwy Środkowej do terytorium Polski 18 IV 1922 r.

---