32. KAZANIA SEJMOWE Piotra Skargi, Kazanie VII, oprac. Magda Domosud
Prawa i statuty:
Sprawiedliwe
- potrzebne są RP
2. Niesprawiedliwe
- obecne w RP
CO TO JEST PRAWO? - jako nauka życia i kanon spraw ludzkich, którym „prostują postępki swoje”
DWIE RZECZY PRAWA:
Świeca wyznacza drogę, którą należy podążać
Surowa kara grozi dla tych, którzy z tej drogi zboczą
PRAWO PRZYRODZONE
- Pan Bóg przypisał je do serca ludzi, z którym się każdy rozumny rodzi
- Apostoł mówi o nim: „Narody, które zakonu nie mają, a czynią to, co zakonne jest, sami sobie są prawem: „robią prawne uczynki bo tak im podpowiada serce i sumienie”
PRZYKAZANIA BOŻE: - czynią to wszystkie narody, a jeśli zgrzeszą, męczy ich sumienie
- Nie zabijaj
- nie cudzołóż
- nie kradnij
- czcij ojca swego i matkę swoją
PRAWO PRZYRODZONE JEST WIECZNE I JEST ŹRÓDŁEM INNYCH PRAW
Kiedy grzechy się nasiliły i grzeszyli również ludzie rozumni, Bóg postanowił wznowić prawo przyrodzone: powstały wtedy przykazania Boskie (napisał je na tablicach i za pośrednictwem Mojżesza, poszerzał grono wyznawców)
Bóg dał wszystkim wiernym prawo, które jest „świecą dróg ludzi i wyznaniem wiary” - nazwane zostały: Prawami Boskimi pisanymi, które mają największe znaczenie dla ludzi
PRAWA DUCHOWE:
- są to trzecie prawa, które nazywamy kościelnymi
- trudno jest bez nich żyć
- zbawienie bez nich jest niepewne
- ustanowione przez Boga, których wysłannikami są kapłani i biskupi
- Bóg zrobił kapłanów swoimi wysłannikami
PRAWA KRÓLEWSKIE I RP
- zachowanie przez ludzi porządku w państwie; ustanowienie praw dobrych i sprawiedliwych
Królowie mogą sami ustanawiać prawo
Bóg powiedział, że dzięki tym prawom królowie panują godnie i słusznie wyrokują książęta
Ci, którzy przestrzegają praw są błogosławieni
Na początku królowie sami prawem byli
- rozum i pobożność były największymi cnotami, nie trzeba było praw do przestrzegania
- co królowie rozkazali, tak musiało być i nikt się nie sprzeciwiał
Prawa nie mają żadnych „namiętności”, same się złamać nie mogą
- nie mają gniewu ani popędu
- nie dbają o dary
- namówić się ich do złego ani oszukać nie mogą
- ludzie natomiast są skłoni do grzechu i zakłamania
- mają nieograniczoną władzę
- błądzą
„Bóg dał prawa i dla królów, i sędziów aby ich przestrzegali i wg nich żyli, panowali i sądzili”
Prawa są potrzebne dla RP, tak jak „oczy w ciele człowieka”
- przez nie możemy poznawać grzechy
- dzięki nim wszystkie sprawy postulujemy
- Bóg ustanawiając te prawa nakazał królom i ludziom czytać je we dnie i w nocy
- Rzymianie spisali je na 12 tablicach oraz czytali dzieciom
- dzięki tym prawom RP żyje w porządku i pokoju
„Lepiej być miastem bez murów, niźli bez praw” - obronić się każde miasto może wojskiem, a kiedy nie będzie się rządzić żadnymi prawami, nastanie nieład i samowola, miasto nie będzie mogło trwać, prędzej czy później się rozpadnie.
Do praw urzędników potrzeba i sędziów: - potrzeba kogoś, by te prawa głosił, ale i był ich przykładem i wzorem naśladowania; - jeśli nie byłoby kogoś, to reprezentowałby tę postawę, to nikt nie rozstrzygałby wojen tylko na podstawie praw napisanych.
HERETYCY MYŚLELI (co było głupstwem): - samo pisane słowo Boże rozstrzygnie sprawę bez jego wysłanników;
PRAWA LUDZKIE NIE PSUJĄ WOLNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ: - nie służyć grzesznikom, nie grzeszyć, wyznawać prawdy wiary
WOLNOŚĆ CHRZEŚCIJAŃSKA: - nie wyzwala od praw, statutów kościelnych i świeckich; - wyzwala natomiast od grzechów, diabła i piekła
Prawa ludzkie, których się nie przestrzega są dla ludzi jak grzech śmiertelny.
RÓŻNICA PRAW LUDZKICH I BOSKICH:
Boskie
- wieczne
- trwałe
- niezmienne
b) Ludzkie
- doczesne
- zmienne
Królowie mają moc boską: co rozkazał, to Bóg rozkazał
JAKIE MAJĄ BYĆ PRAWA PISANE
- sprawiedliwe
- pożyteczne
- cnoty (bogobojność) szczepiące
- chwałę i cześć Boską chroniące
- dobrą karnością opatrzone
1. SPRAWIEDLIWE
- gdy nie są sprawiedliwe, a żerują na krzywdzie ludzkiej, to jest to tylko złość i szczera zawiść
- sprawiedliwość jest fundamentem Rzeczpospolitej
2. POŻYTECZNE
- wtedy, gdy jednemu służy, a drugiemu szkodzi i on ich nie przestrzega, to nie jest prawo
- prawa mają być dobre dla wszystkich ludzi
- nie mogą być korzystne tylko dla jednej strony
- RP jest jednym ciałem, dlatego całemu ciału trzeba pomagać
3. CNOTLIWE
- mają zaszczepiać w ludziach cnotę i pielęgnować ja
- ludzie mają się kochać i szanować wzajemnie
- wstyd i trzeźwość mają miłować
- posłuszność, karność, mądrość, męskość mają być wysławiane wśród ludzi
4. BOJAŹŃ BOŻA
- bojaźń Boża hamuje w ludziach chęć do grzechu
5. CZCIĆ BOGA I BRONIĆ PRAW
- ci, którzy imię Boga szanują są wsparci opieką i krzywda ich nie dosięgnie
- Bóg chroni tych, którzy bronią jego imienia
6. EGZEKUCYJNE
- kiedy prawa zostają spisane, powinny być w pełni przestrzegane, jeśli nie będą, grozi za to surowa kara
Pogańscy zakonnicy uważali się za Boga, ustanawiali prawa;
Tureckie plotki o ALKORANIE
- twierdził, że Bóg przekazał mu Koran za pośrednictwem archanioła Gabriela
Początek zakonu luterańskiego
- Luter uznawany za diabła lub diabeł uznawany był za jego mistrza
Tylko chrześcijańskie prawa pochodzą od Boga
- nie ma żadnych omyłek w naszych prawach
- heretycy, nieumiejętni i niecnotliwi nie napiszą dobrych praw, każdy wierzący się pozna na ich błędach
O ZŁYCH PRAWACH: nic gorszego nie może być dla królestwa, jak złe prawa
Konstantym św. Powiedział, że nie może być pewniejszego prawa niż te, które pochodzi od człowieka o nieskalanym sumieniu
REFORMACJA 1563r.
Heretycy w 1563r. poczęli grabić majątki duchownych, kościelne, gdyż ci nie chcieli już płacić im haraczu
Zaczęli prześladować kościół Boży
*zezwolenie protestantom na bezkarną działalność propagandową własnego wyznania wśród ludzi
- cudzołóstwo, kazirodztwo, lichwa i wiara w czary przestały mieć znaczenie i trybunał, który by za nie karał
- rozłamali prawa wieczne, by grzeszyć przeciwko Bogu i uchodzić bez jakiejkolwiek kary
1573r. - KONFEDERACJA „sygnitariusze konfederacji zobowiązali się „pokój” między sobą zachować, a dla różniej wiary i odmiany w kościele krwi nie przelewać ani urzędowi do takowego progresu żadnym sposobem nie pomagać”. Ustawa ta gwarantowała przede wszystkim szlachcie ochronę wolności wyznania. Dostęp do godności, nadań i urzędów miał być równy dla wszystkich niezależnie od ich wyznania” fragm. „Kazania sejmowe” P. Skarga, Kazanie VII, przypis.
Szczepienie ateizmu - przeciwnicy konfederacji chętnie podkreślali, że sankcjonuje ona istnienie ateistów, sprzyja buntom chłopskim oraz zagraża równowadze społecznej. Fragm. „Kazania sejmowe” P. Skarga, Kazanie VII, przypis.
Wiele niesprawiedliwych praw w konstytucjach polskich
- nie karać największych złoczyńców
- przywilej neminem captivabimus nisi iure victum - „nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego” - zasada w I Rzeczpospolitej gwarantująca nietykalność osobistą szlachcie, a więc zapewniająca, iż posiadający takie prawo nie zostanie uwięziony bez wyroku sądowego. WIKIPEDIA
MAURYCYJUSZ - wydawał złe prawa przeciw Boskim, dlatego sam Bóg obiecał go ukarać; na łożu śmierci po wielokrotnych mękach, które przechodził za życia, zgodził się, że Bóg jest sprawiedliwy i tylko jego sądy są prawe.
A NA KONIEC: kilka porad na przykładzie Maurycyjusza:
Nie życzcie sobie i potomstwu szkód
Pohamujcie nierozumne bestie, aby nie mordowały niewinnych
Nie spieszcie się zbytnio
Nie spisujcie zbędnych konstytucji i praw, a przestrzegajcie praw Boskich, bo one są najważniejsze i najsprawiedliwsze
Proście Boga o wybaczenie i sąd
Czcijcie imię Boskie, który z Ojcem i Duchem św. Króluje na wieki
1