Literatura piękna 25 10 2007
Styl artystyczny:
- cechuje utwory zaliczane do literatury pięknej
- najbardziej zróżnicowany wewnętrznie styl
- wyróżniamy różnorodne jego odmiany; różnorodne ze względu na środki językowe:
+zaczerpnięte z języka innych epok, języka innych regionów niż język ogólny - regionalizmy; środki językowe zaczerpnięte ze środowiskowych odmian języka
+środki różnych środowisk to dialektyzmy, wyrazy gwarowe
+odmiany środowisk (studenckie, zawodowe)
- odmiany stylu artystycznego
+styl artystyczny konkretnego dzieła sztuki (moda stylistyczna) indywidualne upodobania autorów
+własny styl artystyczny mają epoki, kierunki literackie, gatunki, poszczególni pisarze, a nawet poszczególne dzieła
Cechy stylu artystycznego:
-bogactwo środków stylistycznych
-obrazowe i sugestywne przedstawianie rzeczywistości
-styl artystyczny to symbioza różnych stylów (nawet potocznego i urzędowego)
-styl artystyczny języka służy do wykazania funkcji estetycznej języka; w stylu artystycznym obecne są archaizmy
-nasycenie neologizmami (zwroty utworzone przez autora, większość z nich nie wchodzi do języka)
-czerpie swobodnie ze wszystkich warstw leksykalnych języka; przez to jest on stylem złożonym i różnorodnym
Cechy słownictwa stylu artystycznego:
-bogactwo wyrazów konkretnych; postrzeganych za pomocą zmysłów
-bogactwo synonimiki (styl artystyczny dąży do nazywania tego samego pojęcia w różny sposób)
-odrębna semantyka (inne znaczenie wyrazu)
+odrębna semantyka ponieważ odrębność treści utworu literackiego wymaga nowych pojęć i nowego nazywania pojęć istniejących
-działa emocjonalnie na odtwórcę (przeżycia, emocje)
-elementy semantyczne języka działające emocjonalnie na odbiorcę są okrojonego rodzaju:
+neologizmy słowotwórcze
+neosemantyzmy (metafory wszelkiego rodzaju)
Kalinowy dwór Tuwim
-chęć rozluźnieni więzów semantycznych i stylistycznych na starosłowiańską pieśń ludową
Styl Potoczny
-słownictwo stylu potocznego to słownictwo języka ogólnego mówionego; słownictwo, którym porozumiewają się ludzie w życiu codziennym (w swobodnych rozmowach)
leksyka słownictwa potocznego stanowi warstwę bardzo liczebną, skład stylu potocznego jest niejednorodny bo wchodzą do niego zarówno wyrazy literackie jak i dialektyzmy argotyzmów [?] (wulgaryzmy)
-w stylu potocznym jest wielka wieloznaczność wyrazów i szybkie tempo zmienności
-duża liczba wyrazów dzwiękonaśladowczych wykrzykników i innych elementów nacechowanych emocjonalnie
-obfitość przenośni, synonimów, nieregularne słowotwórstwo(neologizmy)
-orientacja szczególowo-konkretna słownictwa (określenie stanów psychicznych człowieka przez wartościujące nazwy zdarzeń) np. mętlik
-asymetryczne rozłożenie wyrazów
-słownictwo ekspresywno-emocjonalne
-słownictwo ekspresywno-emocjonalne to nie tylko znaki przedmiotów, myśli, desygnatów bo za ich pośrednictwem możemy wyrażać inne uczucia tzn. są one nacechowane emocjonalnie np.kucharz<->parzygnat, lekarz<->konował
-zabarwienie uczuciowe łączy się z wyrazami konkretnie związanymi z życiem
-pojęcia abstrakcyjne są tu wyrażone nieprecyzyjnie, nielogicznie
*Witold Doroszewski - 11 tomowy słownik języka polskiego
+wyróżniamy następujące typy wyrazów o charakterze ekspresywnym:
1 wyrazy podniosłe (styl patetyczny) zabarwienie niepowszechności np. spożywać zamiast jeść kroczy zamiast idzie
2 wyrazy książkowe - używane tylko -zabarwienie patetyczne -uczynić, tudzież, swego czasu, mego
3wyrazy potoczne - w swobodnej mowie (obijać się, klapa pętać się)
4 wyrazy wulgarne -ordynarne objaw niewybrednego gustu (morda, chlać)
5 rubaszne - proste (gęba, grubas, gały)
6 obelżywe (cham, żółtodziób)
7 pieszczotliwe (czułe)-skarbie
8 eufemizmy (słowa lub wyrażenia zastępujące ordynarne wyrazy np. kraść-mieć długie ręce
9indywidualizmu - wyrazy należące do języka konkretnego autora np. Leśmian -wiechizmy (wyrazy wiecha)
Stanisław Skrzypka -podział wyrazów:
1 podniosłe
2książkowe
3 pieszczotliwe
KLASYFIKOWANIE LITERATURY
-Pokolenie literackie
-Klasyfikacja literatury współczesnej, podział literatury współczesnej według kryteriów historyczno-politycznych
-podział na pokolenia literackie, debiutujące kolejno
-pokolenie literackie -> grupa twórców urodzonych mniej więcej w tym samym czasie i ukształtowanych przez jedno doświadczenie; nie tworzą oni związków czy innych stowarzyszeń formalnych
-podział na podstawie podobnego światopoglądu i podobnych ideałów
-niektórzy rozumieją pojedyncze pokolenie literackie szerzej
+nieformalna grupa pisarzy ale też grupa odbiorców ich utworów ale odbiorców wyznających określone ideały artystyczne
+odbiorcy tej literatury połączeni są z tą grupą pisarzy zazwyczaj wspólnym przeżyciem pokoleniowym (wstrząsem duchowym) -> podobieństwo doświadczeń, emocji, problemów danej grupy kształtuje jej świadomość i założenia artystyczne literatury.