18.09.2005

WINOROŚL Rząd: Rhamnales-szakłakowce; Rodzina:Vitaceae-winoroślowate; Rodzaj:Vitis-winorośl

Wielkość produkcji światowej- 80 mnl ton (I miejsce) z tego 80 % przeznacza się na wina a 16 % odmiany deserowe do bezpośredniego spożycia, 4 % na rodzynki. Zbiór 15 t z ha. W Polsce uprawia się mieszańce.

Wszystkie szlachetne odmiany pochodzą od V. vinifera L.-winorośl właściwa (europejska, szlachetna)

Wieloletnie krzyżówki:

-V. labrusa L.-winorośl truskawkowa

-V. lincecumi-winorośl dębowa

-V. rupestris-winorośl piaskowa

-V. berlardieri-winorośl Berlandiera

-V. rip-winorośl nadbrzeżna

Na białe wino:

Aurora - zbiór II polowa września, jagody słodkie, soczyste, odporna na choroby, wytrzymała na mróz.

Festiwalnyj- zbiór II polowa września, plenna, soczyste owoce. Wytrzymała do -25°C, odporna na mączniaka.

Riton- zbiór początek X, soczyste, kwaskowate owoce. Odporna na choroby.

Seyvai Blanc- wytrzymałą na mróz.

Na czerwone wino:

Cesar- plenna, wczesna pora dojrzewania, wytrzymuje do -25°C, odporna na choroby

Wiszanyj ranyj- dojrzewanie wczesne, polowa października, wrażliwa na mączniaka prawdziwego.

Do krzyżówek bierze się gatunki amerykańskie np.: truskawkowa. Również bierze się gatunki wschodnioazjaryckie np.: amurska, również winorośl Europy, Afryki Północnej i Azji Zachodniej:

1) Mieszańce francusko-amerykańskie-większość mieszańców wykazuje dużą odporność na mrozy, filokserę i obydwa mączniaki

2) Mieszańce z udziałem V. amurensis-jagody zwykle większe, soczyste o grubej skórce. Wegetację rozpoczynają bardzo wcześnie, a kończą późno. Odporność na mróz i choroby nieco mniejsza niż mieszańce francusko-amerykańskie. Nowe odmiany są bardzo podobne do V. vinifera, nawet do odmian deserowych.

3) Mieszańce amerykańskie-charakteryzują się znaczną odpornością na mrozy, choroby i szkodniki. Liście przebarwiają się i wcześnie opadają. Rozwój na wiosnę rozpoczyna się późno. Miąższ galaretowaty, aromat-cech bardzo uparcie powtarzająca się w hodowli, przykry (liścio-truskawkowy). Na glebach alkaicznych pojawia się chlorowa.

4) odmiany V. vinifera-wrażliwe na mrozy, filokserę i obydwa mączniaki, wymagają dużo ciepła

a) grupa Noirien (Burgundzkie)-odmiany białe, czerwonofioletowe, czarne

b) Magdalenki-odmiany wczesne, białe

c) Riesling-odm późne, winiarskie, białe, bardzo wrażliwe na choroby i mróz, wymagają dużo ciepła

d) Chrupki-odm deserowe o miąższu chrząstkim

e) odmiany deserowe o dużych owocach

-zielonożółte (bdb do uprawy pod folią)

-czarne bez aromatu (głównie odmiany szklarniowe) Rogal

-szklamiowe (Royal) muszkatówki (Muscat of Alexandria, Muscat Blanc)

f) odmiany beznasienne

g) odmiany o szczególnym aromacie (winiarskie)- wrażliwe, zbierane w czasie

zimowym, nie opadające (Traminer, Vehehner)

Podkładki:

-Teleki 5C-słaby wzrost, odporność na filokserę

-SO 4 -wysoka plenność, wczesna wegetacja

-Teleki 8B -wytrzymałe na suszę

W okresie spoczynku:

-pąki większości odmian europejskich przemarzają poniżej -16*C

-łoza -22*C

-części wieloletnie -25*C

-korzenie temp gleby -7*C.

Podatność poszczególnych części krzewu na uszkodzenia mrozowe w okresie wegetacji:

-nabrzmiałe pąki do -3*C

-młode pędy -1,5*C

-kwiatostany 0*C

-niedojrzałe owoce -3*C;

-w pełni dojrzałe owoce -4*C

Pąki rozpoczynają rozwój w temp wyższej niż 10*C. Wzrost i owocowanie 25-30*C. W czasie kwitnienia temp niższe niż 15* i wyższe niż 30* źle wpływają na owoce. Niekorzystne dla winorośli są temp niższe niż 20* w okresie wzrostu jagód i 17* w okresie dojrzewania.

	Śr term dojrzew	Dł okresu weg	Suma temp aktywnych (pow +10*)
Szczególnie wczesne	do 31 VIII	85-120	1950-2100*C
B wczesne	1 IX-10 IX	121-130	2101-2300
Wczesne	11 IX-20 IX	131-140	2301-2450
Śr wczesne	21 IX-30 IX	141-150	2451-2600
Śr późne	1 X-10 X	151-160	2601-2650
późne	po 11 X	>161	>2650

System korzeniowy jest etapowy: korzenie podpowierzchniowe należy przycinać ponieważ hamują rozwój korzeni stopowych. Trzon korzeniowy do 50cm Korzenie szkieletowe

Z łozy wyrasta latorośl. Na wiosnę rozgarniamy kopczyk wmomencie pojawienia się pierwszych listków. Z pączka wyrastają dwa pędy i tak one zimują. Na wiosnę w II roku po posadzeniu wyżej położony pęd pozostawiamy a niżej ucinamy. W II roku

owocuje. W III roku dłuższy pęd przyginamy do drutu (sznur Guyota).

Stanowisko-Przy uprawie winorośli bardzo ważny jest wybór stanowiska na plantację. Najkorzystniejsze są pola lekko nachylone (10%) w kierunku południowym, południowo - zachodnim lub zachodnim. Dna dolin są niewskazane. Wszystkie odmiany można uprawiać pod osłonami. Na południu i zachodzie Polski udają się odmiany wczesne, średniowczesne oraz późne. Na północy kraju doradza się sadzenie odmian wczesnych. Korzystne dla plantacji jest posiadanie osłon od wiatrów wschodnich i północnych.

Gleba-Winorośl może zadowolić się dowolną glebą, ale są pewne prawidłowości.

Na glebach żyznych, wilgotnych przyrost masy zielonej jest bardzo duży, owoce są większe i plon jest obfity, powoduje to jednak późniejsze wchodzenie w stan spoczynku zimowego. Na glebach słabych i suchych przyrost masy jest słaby, owoce są małe i mniej liczne lecz często słodsze a krzewy są lepiej przygotowane do zimowania i rzadziej przemarzają. Optymalna gleba to gleba żyzna, głęboka i gliniasta, lekko wilgotna z możliwością nawadniania (np. rzeka lub staw w pobliżu) w okresie od maja do połowy sierpnia.

Zakładanie plantacji-Zakładając plantację należy grunt starannie odchwaścić i nawieźć oraz zbudować konstrukcje podtrzymujące rośliny. Zagęszczenie na plantacji nie powinno przekraczać 1 rośliny / m2.

Pielęgnacja-W ciągu sezonu wegetacyjnego winorośle wymagają około 4-5 zabiegów cięcia lub przycinania. Nie przycinana winorośl wyradza się i przestaje owocować.

Cięcie zimowe - w wyniku którego pozostają tylko pędy(łozy) owocujące.

Cięcie wiosenne - gdy usuwa się pędy słabe i te, które nie zawiązały owoców./p>

Cięcie letnie - skracanie pędów z owocami za 6 liściem licząc od grona oraz skracanie pasierbów za pierwszym liściem. Cięcie letnie powtarza się w miarę potrzeby.

Łoza - pęd zeszłoroczny, z którego wyrastają pędy owocujące.

Pędy na odtworzenie - silne pędy wyrastające z głównego pnia nie dające owoców.

Pasierb - pędy wyrastające z kątów liściowych pędów jednorocznych.

Oczko - pąk z którego wyrosną młode pędy i liście.

Ochrona winorośli-Nie można zapomnieć o regularnej ochronie chemicznej winorośli przed chorobami grzybowymi.

Mączniak rzekomy - żółte i brązowe plamy na liściach. Opryski ochronne co 2-3 tygodnie lub po dniach deszczowych. Preparaty: Penkozeb, Mankuproks, Ridomil , Miedzian.

Mączniak prawdziwy - biały nalot na spodzie liści. Opryski profilaktyczne po deszczach. Preparaty: Siarkol, Karathane, Bayleton itp

Szara pleśń - zasychanie liści i gron. Oprysk przed i po kwitnieniu. Preparaty: Dithane, Citrosept, Ronilan

Filoksera-szkodnik korzeniowy winorośli

Prowadzenie winorośli - pojedynczy sznur Guyota:

1 rok:

a - sadzonka posadzona jesienią poprzedniego roku
b - pęd sadzonki skrócony wiosną do 4-5 oczek
c - sadzonka w drugiej połowie maja lub posadzona w maju przed przycięciem
d - roślina po przycięciu - pozostawiamy dwa najsilniejsze pędy

2 rok:

a - roślina wiosną przed przycięciem.
b - roślina po przycięciu. Jeden z pędów przycina się nad 2-3 oczkiem, drugi pęd przygina się poziomo nad ziemią na wysokości wygodnej, ale nie mniej niż 40cm.
c - roślina latem. Z pnia pozwala się wyrosnąć dwóm pędom (e) na odnowienie. Z łozy (f) wyrastają pędy, które skraca się za szóstym liściem licząc od owoców.
d - pędy wyrastające z kątów liściowych skraca się za pierwszym liściem.

3 rok i następne lata:

a - krzew wiosną. Wycina się całą łozę (d).
b - krzew po przycięciu. Miejsce łozy (d) zajmuje pęd (f). Drugi pęd (i) przycina się na 2-3 oczka
c - krzew latem . Pędy na odtworzenie (h). Pędy owocujące (g) wyrastające z łozy przycina się za 6 liściem licząc od grona. Pędy, które nie zawiązały gron wyłamuje się całkowicie.

Szczepienie (formy):kazenawa, mały …, drzewkowa, kurtyna.

02.10.2005

WINOROŚL UPRAWIANA POD OSŁONAMI (W SZKLARNI ALBO W TUNELACH FOLIOWYCH) FOLIOWYCH POLSCE:

-Skarb Panonii (odm wegierska), w szklarni ogrzewanej poł VII, w nie ogrzewanej 1 poł VIII, tunel bez ogrzewania IX.

*Królowa Winnic (odm węgierska) 2 tyg po odmianie Skarb Panonii-owoce duże, wrażliwa na choroby (mączniaki)

-Frankenthal (Black Hamburg, Trollinger) 1-2 tyg po odm Skarb Panonii-granatowe owoce, prawie okrągłe

*Boglarka

*Ran Hamburski

-Marica

-Plevenski Misket

(* tylko pod osłonami-wrażliwa na mróz, w szklarni w naszych warunkach odmiany dojrzewają w poł VII)

W GRUNCIE MOŻEMY UPRAWIAĆ:

-Iza Zaliwska (pl)-ok. 20 VIII-wczesna pora dojrzewania, krzyżówka z gat Laburska, małe owoce, żółtozielone+czerwone kropki, mało wrażliwa na choroby

-Schuyler (USA)- pocz IX-owoce ciemnioranatowe

-Cascade (fr)-pocz IX

-Aurora (fr)-1 poł IX-mało smaczna, dla przetwórstwa (na wino), zielone owoce

-Bianca (USA)-2 poł IX-jasne owoce, plenna

-Canadice (USA)-2 dek IX-odm beznasienna, większa wytrzymałość co do temp, małe owoce, dla działkowców

-Ontario (USA)-jasne owoce, odm altanowa

-Alden (USA)-pocz X-smaczne, średniej wielkości owoce, deserowa

-Seyval (fr)-IX/X

odm stosunkowo mrozoodporne i podatne na mączniaki.

Festiwalnyj-śr wczesna, owoce jasnozielone z różowoliliowym rumieńcem, na wino, wytrzymuje temp do -25*C, odporna na mączniaki, podatna na szarą pleśń.

Medina-śr wczesna (poł IX), owoce kuliste, granatowe, średniej wielkości do drobnych. Na wino zbierać 2 tyg później. Wytrzymuje temp -25*, duża odporność na choroby. Do uprawy w Polsce.

Musket Odesskij-wczesna, owoce średniej wielkości, żółtawe. Wytrzymałość na mróz do -25*, możliwa uprawa bez ochrony. Do produkcji soków.

Sevar-zbiór na wino 2 poł IX, owoce małe, czarnogranatowe z jaśniejszym nalotem woskowym, wysoka plenność, wytrzymuje mrozy do -23* (-25*), odporna na choroby; nadaje się na czerwone wino w polskich warunkach.

Einset Seedless-odm beznasienna, dojrzewa w 1 poł IX. Wytrzymuje temp do -30*. Owoce jasnoczerwone, dość wysoka odporność na choroby.

ODMIANY ALTANOWE:

-Alwood (granatowofioletowe)

-Fredonia (granatowe)

-Lidia (syn. Izabela Różowa)

-Ontario (jasnozielone)

---