Funkcje współczesnej rodziny są różnie definiowane przez poszczególne dyscypliny naukowe. Psychologowie koncentrują swoją uwagę na wewnętrznych problemach rodziny i związanych z nimi relacjach emocjonalnych, na rozwoju osobowości dziecka i ocenach osobowości małżonków. F. Adamski uważa, że podjęcie funkcji rodziny obejmuje cele, do których zmierza życie i działalność rodzinna oraz zadania jakie pełni rodzina na rzecz swych członków, zaspokajając ich potrzeby.
Socjolodzy podkreślają instytucjonalny charakter rodziny, wiążą z nim spełniane przez nią funkcje, które jak twierdzą ściśle są powiązane z jej strukturą, tj. układem ról i pozycji społecznych.
J. Szczepański odróżnia zadania od funkcji. Według autora: "...zadanie, to pewien zakus czynności, które wykonywane są i oceniane przez szersze zbiorowości. Zadaniem rodziny jest wychowywanie dzieci, lecz wychowanie wymaga, aby rodzice zdobywali potrzebne na to środki i aby wykonywali wiele innych czynności pośrednich. Funkcje to ogół czynności i skutków związanych z wykonywaniem zadań".
Z. Tyszka natomiast uważa, że funkcje służą analizie rodziny w działaniu. Kwestionuje próby wyodrębnienia z jednej strony zadań, z drugiej funkcji rodziny. "...Próby te wydają się nie być uzasadnione. Zadanie jest z reguły implicite zawarte w funkcji, jako działalności zaspokajającej istotną potrzebę, realizującej istotny cel. Zadania działania i efekt działalności stanowią jedność w ramach funkcji"
Jej struktura ulega bardzo widocznym przemianom ekonomicznym, kulturalnym, społecznym i religijnym. Dawna rodzina typu patriarchalnego odznaczała się stałością struktury, trwałością związku, była to rodzina wielopokoleniowa z naczelną rolą ojca, głównego jej autorytetu. Był on często jedynym żywicielem, decydował o wszystkim, jednoczył ją.
W rodzinie istniało ścisłe uzależnienie od rodziców. Spełniała ona wszystkie funkcje: biologiczne, gospodarcze, kulturalne, polityczne, religijne, zdrowotne, wychowawcze.
Symbolem tej jedności był wspólny dom, mieszkanie, stół itp.
Współczesna rodzina partnerska jest nieliczna, jedno lub dwupokoleniowa (rodzice + dzieci), często nietrwała, rozdzielona, w której więzy rodzinne są bardzo luźne. Jest to rodzina często bez bazy materialnej, bez własnego mieszkania, ze zróżnicowanymi światopoglądami, często skłócona. Dzisiaj również obserwuje się zanik autorytetu ojcowskiego a często życie rodzinne ma charakter partnerstwa (lub co gorzej walki o autorytet matka - ojciec).
Istotną sprawą jest także to, że szereg funkcji spełnianych przez dawną rodzinę przejęły różne instytucje i organizacje. Zacierają się różnice między rodzinami wiejskimi i miejskimi. Członkowie rodziny coraz częściej korzystają z instytucji społecznych: świetlice, stołówki, wczasy, wycieczki.
W znacznym stopniu funkcje wychowawcze i opiekuńcze przejmują instytucje oświatowo - wychowawcze. Kobiety - na ogół pracujące zawodowo, samotne - są obarczane tysiącami spraw zawodowych, rodzinnych, przeciążone pracą, zmęczone fizycznie i psychicznie.
Najbardziej interesującym problemem ze względu na temat pracy jest dla mnie również rodzina dotknięta problemem alkoholowym. Za rodzinę z problemem alkoholowym uważa się rodzinę, w której choćby jedna osoba pije w sposób przynoszący szkodę. Człowiek pijący w sposób destrukcyjny dostarcza wszystkim innym wielu problemów życiowych (np. finansowych, emocjonalnych). Jest to tzw. rodzina patologiczna. W literaturze przedmiotu spotykamy się również z pojęciem "osoba z problemem alkoholowym" i wcale, jakby się to mogło zdawać, nie jest to tylko osoba bezpośrednio nadużywająca alkoholu, ale obejmuje ono również osoby z kręgu alkoholika (mąż, żona, dzieci). Poprzez cierpienie, lęk, obawę o członka swojej rodziny, bezradność tworzą oni wspólną grupę. Można więc powiedzieć, że problemy związane z alkoholem ma nie tylko ten kto pije, bo nikt nie pije w próżni społecznej. Przechodzą one jak gdyby na pozostałych członków. Szacuje się, że w Polsce około 5 milionów ludzi żyje w rodzinach alkoholowych.
Alkoholizm jest chorobą całej rodziny. Jest chorobą uczuć, ciała, umysłu i międzyludzkich więzi.
Uruchamia trzy mechanizmy obronne:
nie mów,
nie czuj,
nie ufaj.
Żona lub mąż ukrywa przed innymi fakt picia współmałżonka i każe ukrywać ten fakt dzieciom. Nie mówi się również o bójkach, awanturach i tragediach. Takie zachowanie rodziny ułatwia jedynie alkoholikowi dalsze picie.
Z powodu nadużywania alkoholu szczególnym zagrożeniom podlegają następujące obszary życia rodzinnego:
niszczenie życia uczuciowego - zamiast oparcia, poczucia bezpieczeństwa, rodzina dostarcza poczucia krzywdy, lęku, zagrożenia, wstydu, gniewu i winy,
braku źródeł oparcia i wzajemnej pomocy - zamiast dostarczać oparcia jest źródłem problemów,
utrata kontaktu i zrozumienia - zamiast prawdy i otwartości pojawiają się kłamstwa, udawanie, oszukiwanie,
izolacja os świata zewnętrznego - rodzina odizolowuje się od innych, staje się zamknięta i niedostępna,
wyczerpanie zasobów materialnych - rodzina ma ograniczone możliwości bytowe, brak perspektyw.
Dlatego, mając na uwadze te i inne zjawiska związane z nadużywaniem alkoholu, próby leczenia alkoholizmu zaczyna się od osób nieuzależnionych, a blisko związanych z alkoholikiem. Leczenie takie odbywa się według opracowanych programów i zaczyna się od uświadamiania alkoholika, na czym polega ich choroba. Później alkoholik powinien sam umieć rozpoznać u siebie objawy choroby, następnie uznać ją za swoją chorobę (ale nie akceptować). Po tych etapach przychodzi czas na "naukę" życia na trzeźwo.
W tym samym czasie zajęciom terapeutycznym poddawani są współmałżonkowie oraz dzieci.