Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Stan zdrowia Polaków jest znacznie gorszy niż w

Stan zdrowia Polaków jest znacznie gorszy niż w

innych krajach

innych krajach

europejskich.

europejskich.

Samooceny stanu zdrowia

Samooceny stanu zdrowia

Polaków poprawia się. W

Polaków poprawia się. W

1996 r. 45%

1996 r. 45%

populacji określiło swój stan zdrowia poniżej poziomu

populacji określiło swój stan zdrowia poniżej poziomu

dobrego; a pod

dobrego; a pod

koniec 2004 r. taką opinię sformułowało 39% Polaków.

koniec 2004 r. taką opinię sformułowało 39% Polaków.

Kobiety

Kobiety

częściej oceniają swoje zdrowie poniżej dobrego.

częściej oceniają swoje zdrowie poniżej dobrego.

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

- w 77,4% gospodarstw domowych znajduje się jedna

- w 77,4% gospodarstw domowych znajduje się jedna

lub więcej

lub więcej

osób w złym stanie zdrowia;

osób w złym stanie zdrowia;

- w 51,8% ogółu gospodarstw domowych znajduje się

- w 51,8% ogółu gospodarstw domowych znajduje się

przynajmniej

przynajmniej

jedna osoba choruje przewlekle i liczba tych osób

jedna osoba choruje przewlekle i liczba tych osób

systematycznie

systematycznie

wzrasta;

wzrasta;

- problem niepełnosprawności bezpośrednio dotyka

- problem niepełnosprawności bezpośrednio dotyka

więcej niż co

więcej niż co

trzecie gospodarstwo domowe;

trzecie gospodarstwo domowe;

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży:

Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży:

- próchnica zębów i choroby przyzębia

- próchnica zębów i choroby przyzębia

- najczęstsze zaburzenie w

- najczęstsze zaburzenie w

populacji dzieci w wieku szkolnym. Występuje u 92% dzieci 7-

populacji dzieci w wieku szkolnym. Występuje u 92% dzieci 7-

letnich

letnich

i 98% młodzieży 18-letniej. Zapalenia dziąseł występują u ponad

i 98% młodzieży 18-letniej. Zapalenia dziąseł występują u ponad

55%

55%

12-latków.

12-latków.

- narażenie na urazy, wypadki i zatrucia,

- narażenie na urazy, wypadki i zatrucia,

które rośnie wraz ze

które rośnie wraz ze

stopniem

stopniem

usamodzielnienia się dzieci i młodzieży, urazy są najczęstszą

usamodzielnienia się dzieci i młodzieży, urazy są najczęstszą

przyczyną zgonów dzieci i młodzieży. U dzieci w wieku 10-14 lat

przyczyną zgonów dzieci i młodzieży. U dzieci w wieku 10-14 lat

zgony z tych przyczyn stanowią 47%, a wieku 15-19 lat 65% ogółu

zgony z tych przyczyn stanowią 47%, a wieku 15-19 lat 65% ogółu

zgonów. Głowna przyczyna zgonów to: wypadki komunikacyjne,

zgonów. Głowna przyczyna zgonów to: wypadki komunikacyjne,

samobójstwa i utonięcia. Głównymi miejscami urazów są szkoła

samobójstwa i utonięcia. Głównymi miejscami urazów są szkoła

(34%)

(34%)

i dom (32%).

i dom (32%).

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

-

-

choroby przewlekłe

choroby przewlekłe

- 20,5% dzieci choruje

- 20,5% dzieci choruje

przewlekle na co

przewlekle na co

najmniej jedną chorobę. Chłopcy chorują częściej niż

najmniej jedną chorobę. Chłopcy chorują częściej niż

dziewczynki.

dziewczynki.

Dzieci najczęściej chorują na schorzenia alergiczne -

Dzieci najczęściej chorują na schorzenia alergiczne -

ok.10%,

ok.10%,

przewlekły nieżyt oskrzeli, astma i inne choroby płuc

przewlekły nieżyt oskrzeli, astma i inne choroby płuc

- ok. 5%;

- ok. 5%;

skrzywienie kręgosłupa, płaskostopie i inne wady

skrzywienie kręgosłupa, płaskostopie i inne wady

postawy - ok. 10%;

postawy - ok. 10%;

- dzieci niepełnosprawne

- dzieci niepełnosprawne

- stanowią 2,8% ogółu

- stanowią 2,8% ogółu

dzieci w wieku 0-4

dzieci w wieku 0-4

lat i 3,5% wśród dzieci w wieku 10-14 lat;

lat i 3,5% wśród dzieci w wieku 10-14 lat;

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne rodziny

Problemy zdrowotne w populacji osób dorosłych:

Problemy zdrowotne w populacji osób dorosłych:

- głównym zagrożeniem zdrowia Polaków są

- głównym zagrożeniem zdrowia Polaków są

schorzenia

schorzenia

układu

układu

krążenia

krążenia

- spada współczynnik śmiertelności wśród osób ze

- spada współczynnik śmiertelności wśród osób ze

schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, jednak nadal

schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, jednak nadal

ch.u.k. w

ch.u.k. w

Polsce są na pierwszym miejscu pod względem

Polsce są na pierwszym miejscu pod względem

zachorowalności i śmiertelności;

zachorowalności i śmiertelności;

- nadal rośnie liczba zachorowań oraz zgonów na

- nadal rośnie liczba zachorowań oraz zgonów na

choroby

choroby

nowotworowe.

nowotworowe.

W Polsce notuje się co roku 110.000 nowych

W Polsce notuje się co roku 110.000 nowych

zachorowań, a umiera ponad 80.000. Tylko 20% Polaków

zachorowań, a umiera ponad 80.000. Tylko 20% Polaków

podejmuje

podejmuje

leczenie we wczesnej fazie choroby nowotworowej.

leczenie we wczesnej fazie choroby nowotworowej.

Rodzina zdrowa

Rodzina zdrowa

Rodzina to system społeczny.

Rodzina to system społeczny.

Rodzinny system to grupa współzależnych osobników,

Rodzinny system to grupa współzależnych osobników,

których łączy

których łączy

poczucie historii, więzi emocjonalne, strategia działania,

poczucie historii, więzi emocjonalne, strategia działania,

zaspokajanie

zaspokajanie

potrzeb zarówno całej rodziny jak i jej poszczególnych

potrzeb zarówno całej rodziny jak i jej poszczególnych

członków.

członków.

Cechy zdrowej rodziny:

Cechy zdrowej rodziny:

- zabezpiecza przetrwanie;

- zabezpiecza przetrwanie;

- zaspokaja potrzeby emocjonalne swoich członków;

- zaspokaja potrzeby emocjonalne swoich członków;

- zapewnia rozwój każdego członka, w tym również

- zapewnia rozwój każdego członka, w tym również

rodziców,

rodziców,

- jest miejscem gdzie rozwija się poczucie własnego „ja”;

- jest miejscem gdzie rozwija się poczucie własnego „ja”;

- jest podstawową jednostką socjalizacji i ma decydujące

- jest podstawową jednostką socjalizacji i ma decydujące

znaczenie

znaczenie

dla przetrwania społeczeństwa.

dla przetrwania społeczeństwa.

Rodzina dysfunkcjonalna

Rodzina dysfunkcjonalna

Brak spełnienia przez członków rodziny przypisywanych im ról i

Brak spełnienia przez członków rodziny przypisywanych im ról i

funkcji społecznych, brak zdolności adaptacyjnych do

funkcji społecznych, brak zdolności adaptacyjnych do

pojawiających

pojawiających

się zmian życiowych prowadzi do dysfunkcyjności systemu

się zmian życiowych prowadzi do dysfunkcyjności systemu

rodzinnego.

rodzinnego.

Pojęcia dysfunkcjonalności, dezintegracji, patologii rodziny są

Pojęcia dysfunkcjonalności, dezintegracji, patologii rodziny są

stosowane zamiennie.

stosowane zamiennie.

Trudno jest niejednokrotnie zakwalifikować jednoznacznie jedne

Trudno jest niejednokrotnie zakwalifikować jednoznacznie jedne

zjawiska jako przyczyny, a inne – jako skutki niewłaściwego

zjawiska jako przyczyny, a inne – jako skutki niewłaściwego

funkcjonowania rodziny.

funkcjonowania rodziny.

Główne czynniki dysfunkcjonalności rodziny to:

Główne czynniki dysfunkcjonalności rodziny to:

- rozbicie podstawowego układu struktury rodziny;

- rozbicie podstawowego układu struktury rodziny;

- choroba przewlekła członka rodziny;

- choroba przewlekła członka rodziny;

- uzależnienia (alkoholizm, nikotynizm i inne),

- uzależnienia (alkoholizm, nikotynizm i inne),

- przemoc w rodzinie.

- przemoc w rodzinie.

Konsekwencje patologii rodziny mają swój wymiar: społeczny,

Konsekwencje patologii rodziny mają swój wymiar: społeczny,

psychologiczny i biologiczno-medyczny.

psychologiczny i biologiczno-medyczny.

Rozbicie podstawowego układu

Rozbicie podstawowego układu

struktury rodziny

struktury rodziny

Rozbicie struktury rodziny może mieć charakter:

Rozbicie struktury rodziny może mieć charakter:

- pierwotny - podjęcie decyzji o samotnym rodzicielstwie, lub

- pierwotny - podjęcie decyzji o samotnym rodzicielstwie, lub

- wtórny - rozwód, odejście z domu jednego z rodziców, śmierć

- wtórny - rozwód, odejście z domu jednego z rodziców, śmierć

jednego ze współmałżonków.

jednego ze współmałżonków.

W Polsce, w rodzinach niepełnych żyje 1 mln 200 tys. osób

W Polsce, w rodzinach niepełnych żyje 1 mln 200 tys. osób

dorosłych,

dorosłych,

a wychowuje się w nich około 2 mln dzieci.

a wychowuje się w nich około 2 mln dzieci.

Aktualnie zwiększa się liczba rodzin niepełnych czasowo w

Aktualnie zwiększa się liczba rodzin niepełnych czasowo w

wyniku

wyniku

okresowej nieobecności jednego z rodziców.

okresowej nieobecności jednego z rodziców.

Konsekwencje niepełnej struktury rodziny dotyczy wszystkich

Konsekwencje niepełnej struktury rodziny dotyczy wszystkich

jej

jej

członków i zaznaczają się w postaci zaburzeń realizacji niemal

członków i zaznaczają się w postaci zaburzeń realizacji niemal

wszystkich funkcji.

wszystkich funkcji.

Rozbicie podstawowego układu struktury

Rozbicie podstawowego układu struktury

rodziny

rodziny

Rozbicie rodziny rodzi duży poziom napięcia emocjonalnego, nie

Rozbicie rodziny rodzi duży poziom napięcia emocjonalnego, nie

pozostający bez wpływu na zdrowie fizyczne. Dzieci z rodzin

pozostający bez wpływu na zdrowie fizyczne. Dzieci z rodzin

niepełnych, częściej niż inni rówieśnicy, wykazują liczne

niepełnych, częściej niż inni rówieśnicy, wykazują liczne

odchylenia

odchylenia

w stanie zdrowia psychosomatycznego.

w stanie zdrowia psychosomatycznego.

Pozostająca w rodzinie osoba dorosła jest nadmiernie obciążona

Pozostająca w rodzinie osoba dorosła jest nadmiernie obciążona

realizacją funkcji opiekuńczej i zarobkowej przez co pozostałe

realizacją funkcji opiekuńczej i zarobkowej przez co pozostałe

funkcje są wypełniane w stopniu niedostatecznym.

funkcje są wypełniane w stopniu niedostatecznym.

Najczęściej dochodzi do ograniczenia realizacji funkcji

Najczęściej dochodzi do ograniczenia realizacji funkcji

socjalizacyjnej i ekspresyjnej co w konsekwencji może prowadzić

socjalizacyjnej i ekspresyjnej co w konsekwencji może prowadzić

do rozluźnienia więzów rodzinnych. W rodzinach, które nie dają

do rozluźnienia więzów rodzinnych. W rodzinach, które nie dają

poczucia bezpieczeństwa pojawiają się zachowania będące

poczucia bezpieczeństwa pojawiają się zachowania będące

wyrazem

wyrazem

nieprzystosowania społecznego.

nieprzystosowania społecznego.

Rozbicie podstawowego układu

Rozbicie podstawowego układu

struktury rodziny

struktury rodziny

Następstwa rozbicia struktury rodziny zaznaczają się

Następstwa rozbicia struktury rodziny zaznaczają się

również w sferze

również w sferze

ekonomicznej. Podział majątku po rozwodzie, czy brak

ekonomicznej. Podział majątku po rozwodzie, czy brak

dochodów

dochodów

zmarłej osoby może spowodować konieczność

zmarłej osoby może spowodować konieczność

ograniczenia edukacji,

ograniczenia edukacji,

szukania pomocy w ośrodkach pomocy społecznej.

szukania pomocy w ośrodkach pomocy społecznej.

Choroba przewlekła członka

Choroba przewlekła członka

rodziny

rodziny

Choroba może stać się kryzysem rodziny i źródłem patologii

Choroba może stać się kryzysem rodziny i źródłem patologii

rodzinnej w szczególności, gdy:

rodzinnej w szczególności, gdy:

- choroba ogranicza sprawność fizyczną lub psychiczną osoby

- choroba ogranicza sprawność fizyczną lub psychiczną osoby

chorej,

chorej,

że nie może ona wypełniać swoich ról wewnątrz- i

że nie może ona wypełniać swoich ról wewnątrz- i

zewnątrzrodzinnych i gdy osoba ta wymaga ciągłej pomocy ze

zewnątrzrodzinnych i gdy osoba ta wymaga ciągłej pomocy ze

strony członków rodziny;

strony członków rodziny;

- choroba jest źródłem społecznego piętna (zakaźność choroby,

- choroba jest źródłem społecznego piętna (zakaźność choroby,

deformacja ciała, zaburzenia psychiczne).

deformacja ciała, zaburzenia psychiczne).

Następstwa obciążenia rodziny chorobą przewlekłą zaznaczają

Następstwa obciążenia rodziny chorobą przewlekłą zaznaczają

się w

się w

wielu płaszczyznach.

wielu płaszczyznach.

Konieczność ograniczenia pracy zawodowej przez opiekuna,

Konieczność ograniczenia pracy zawodowej przez opiekuna,

konieczność przejścia chorego na rentę, koszty leczenia

konieczność przejścia chorego na rentę, koszty leczenia

rehabilitacji

rehabilitacji

i pielęgnacji, powoduje obniżenie standardu życiowego.

i pielęgnacji, powoduje obniżenie standardu życiowego.

Choroba przewlekła członka

Choroba przewlekła członka

rodziny

rodziny

Nadmierne obciążenie obowiązkami, lęk o życie osoby

Nadmierne obciążenie obowiązkami, lęk o życie osoby

bliskiej,

bliskiej,

poczucie zagrożenia przyszłości rodziny, brak

poczucie zagrożenia przyszłości rodziny, brak

wypoczynku

wypoczynku

wywierają negatywny wpływ na sferę zdrowia psycho-

wywierają negatywny wpływ na sferę zdrowia psycho-

fizycznego

fizycznego

opiekunów. Często też ograniczają proces rozwojowy

opiekunów. Często też ograniczają proces rozwojowy

niektórych

niektórych

członków rodziny (edukacja, praca zawodowa ,

członków rodziny (edukacja, praca zawodowa ,

zainteresowania).

zainteresowania).

Uzależnienia - alkoholizm

Uzależnienia - alkoholizm

Skutki psychologiczne:

Skutki psychologiczne:

Alkoholizm jednego członka rodziny zaburza funkcjonowanie całej

Alkoholizm jednego członka rodziny zaburza funkcjonowanie całej

rodziny. Rodzina uruchamia mechanizmy obronne mające na celu

rodziny. Rodzina uruchamia mechanizmy obronne mające na celu

złagodzenie skutków alkoholizmu:

złagodzenie skutków alkoholizmu:

- udawanie, że problem nie istnieje i rodzina stara się funkcjonować

- udawanie, że problem nie istnieje i rodzina stara się funkcjonować

jakby wszystko było w porządku;

jakby wszystko było w porządku;

- omijanie problemu;

- omijanie problemu;

- usprawiedliwianie nadmiernego picia jednego członka rodziny.

- usprawiedliwianie nadmiernego picia jednego członka rodziny.

Stosowanie mechanizmów obronnych ma sprzyjać ochronie

Stosowanie mechanizmów obronnych ma sprzyjać ochronie

jedności

jedności

rodziny, ale wynika z braku umiejętności radzenia sobie z

rodziny, ale wynika z braku umiejętności radzenia sobie z

problemem

problemem

i jedynie utrwala proces alkoholizmu (koalkoholizm rodziny).

i jedynie utrwala proces alkoholizmu (koalkoholizm rodziny).

Wysiłki rodziny skierowane na niwelowanie skutków picia alkoholu

Wysiłki rodziny skierowane na niwelowanie skutków picia alkoholu

przez jednego z członków rodziny powodują zachwianie równowagi

przez jednego z członków rodziny powodują zachwianie równowagi

psychicznej rodziny.

psychicznej rodziny.

Uzależnienia - alkoholizm

Uzależnienia - alkoholizm

Nadmierne napięcie emocjonalne, stałe uczucie niepewności, głęboka

Nadmierne napięcie emocjonalne, stałe uczucie niepewności, głęboka

frustracja, poczucie winy oraz wynikające z tego różnego rodzaju

frustracja, poczucie winy oraz wynikające z tego różnego rodzaju

zaburzenia psychosomatyczne są efektem długotrwałego stresu

zaburzenia psychosomatyczne są efektem długotrwałego stresu

związanego z problemem alkoholowym.

związanego z problemem alkoholowym.

Skutki fizyczne - długotrwały stres powoduje liczne zaburzenia

Skutki fizyczne - długotrwały stres powoduje liczne zaburzenia

natury somatycznej: migreny, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, objawy

natury somatycznej: migreny, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, objawy

ze strony układu krążenia, zaburzenia odżywiania, snu.

ze strony układu krążenia, zaburzenia odżywiania, snu.

Skutki społeczne - przewlekły alkoholizm członka rodziny powoduje

Skutki społeczne - przewlekły alkoholizm członka rodziny powoduje

zmianę i inny podział ról. Obawy przed zidentyfikowanie problemu

zmianę i inny podział ról. Obawy przed zidentyfikowanie problemu

alkoholowego w rodzinie powodują wycofanie się z życia

alkoholowego w rodzinie powodują wycofanie się z życia

społecznego. Dezorganizacja rodziny życia rodzinnego może

społecznego. Dezorganizacja rodziny życia rodzinnego może

prowadzić do rozpadu rodziny, obniżenia ekonomicznego poziomu

prowadzić do rozpadu rodziny, obniżenia ekonomicznego poziomu

życia, zaburzonego procesu socjalizacji i edukacji dzieci.

życia, zaburzonego procesu socjalizacji i edukacji dzieci.

Uzależnienia - alkoholizm

Uzależnienia - alkoholizm

Sytuacja dzieci w tych rodzinach jest niezwykle trudna

Sytuacja dzieci w tych rodzinach jest niezwykle trudna

(ubóstwo,

(ubóstwo,

społeczne piętno obciążające całą rodzinę).

społeczne piętno obciążające całą rodzinę).

Konsekwencje alkoholizmu mogą zaznaczać się

Konsekwencje alkoholizmu mogą zaznaczać się

również w innych

również w innych

dziedzinach życia: zwiększony udział w wypadkach

dziedzinach życia: zwiększony udział w wypadkach

drogowych,

drogowych,

wypadkach w pracy, w przestępczości, zabójstwach i

wypadkach w pracy, w przestępczości, zabójstwach i

samobójstwach.

samobójstwach.