WALORY
PRZYBORU NIETYPOWEGO
opracowała Małgorzata Denisiuk nauczycielka szkoły podstawowej nr 9 w Białej Podlaskiej
W tym artykule pragnę zwrócić się do tych nauczycieli, którzy narzekają na brak sprzętu w szkole (głównie przyborów) oraz do tych którzy chcą uatrakcyjnić swoje zajęcia wychowania fizycznego czyli tam gdzie wkrada się nuda.
Przybór nietypowy to często znany i niedoceniany element lekcji, zwłaszcza dla dzieci w wieku młodszym.
Szkoły często nie mają funduszy na zakup nowych przyborów, nauczyciele tłumaczą się złym wyposażeniem zaplecza sportowego, dużą ilością uczniów czy klas na jednej godzinie lekcyjnej, brakiem odpowiedniego miejsca do ćwiczeń tzn. boisk, sal gimnastycznych.
Wystarczy rozejrzeć się dookoła i spostrzec szereg przedmiotów życia codziennego, które idealnie nadają się do wykorzystania w ćwiczeniach i zabawach ruchowych. Przedmioty te nie obciążają finansowo szkoły, są powszechnie dostępne, nie obciążają strat finansowych gdy ulegną zniszczeniu, nie wymagają odpowiedniego miejsca do ćwiczeń (boiska oznaczonego liniami czy hali). Lekcje z tym przyborem są atrakcyjne zarówno na sali, jak i na korytarzu szkolnym - tak częstym miejscem do prowadzenia zajęć (zwłaszcza dla klas młodszych), czy zielonej sali.
Przedmioty te należą do tak zwanej grupy przyborów nietypowych jak: gazeta, butelka plastikowa pusta lub napełniona piaskiem, karton papierowy, małe pudełka, puste pudełka po zapałkach, gąbka, piórka, watka, puszki po napojach np. coli.
Uczeń kojarzy sobie ćwiczenia, gry i zabawy ruchowe na lekcjach wychowania fizycznego z piłką, woreczkiem, szarfą, materacem, nie zdając sobie sprawy jak atrakcyjne mogą być zajęcia z przedmiotem z którym spotyka się na co dzień. Ile radości i nowych wrażeń może dostarczyć sznurek, wstążka, chusteczka, krzesło czy własna odzież.
Ciekawe są zajęcia z użyciem odzieży dzieci, polegające na ćwiczeniu umiejętności szybkiego jej wkładania lub zdejmowania. Podczas tych czynności uczeń ćwiczy cały swój organizm, doskonali szybkość ubierania się i rozbierania, zręczność, zwinność jak i czynności manualne.
Dzięki ćwiczeniom z przyborem nietypowym uczeń ćwiczy intensywniej, dłużej utrzymuje koncentrację uwagi, wzmacnia różne grupy mięśniowe, doskonali cechy motoryczne. Wiadomo, że w procesie nauczania duży nacisk kładzie się na wzrost aktywności na lekcji, a zastosowanie różnego rodzaju przyborów powoduje większe zaangażowanie uczniów w ćwiczeniach.
Nietypowy przybór to idealny przedmiot na lekcjach wychowania fizycznego prowadzonych metodami kreatywnymi, które są bardzo ważne w procesie kształcenia i wychowania ucznia. Wiedza i umiejętności zdobyte w wyniku samodzielnego rozwiązywania problemów są bardziej operatywne (niż podawanie prostych rozwiązań) i bardziej efektywne w kształtowaniu samodzielności myślenia i działania.
Zabawy z przyborem sprzyjają pobudzeniu inwencji twórczej, zmuszają dziecko do twórczych poszukiwań, do odkrywania nowych możliwości swojego ciała.
Są idealne do pomocy w improwizowaniu scenek i opowieści ruchowych, kompozycji muzyczno-ruchowych, dzięki czemu ćwiczący mogą w szybkim tempie osiągnąć wszechstronny rozwój fizyczny, koordynację ruchową, poczucie rytmu, wytrzymałości.
Zastąpienie przyboru typowego przyborem nietypowym umożliwia realizowanie na lekcjach celów utylitarnych, mających na celu korzyść praktyczną.
Dodatkowym plusem przyboru nietypowego jest jego wykorzystanie w ćwiczeniach śródlekcyjnych (zwłaszcza w klasach młodszych), ze względu na jego atrakcyjność, niewielkie rozmiary i możliwość noszenia przy sobie (piórko, watka, mała kula papierowa, małe pudełko, wstążka czy sznurek).
Uczniów klas młodszych cechuje duża aktywność ruchowa, nie potrafią usiedzieć na jednym miejscu przez dłuższy czas, ciągła koncentracja na lekcjach powoduje, że są znużeni. I dlatego należy im stworzyć takie warunki, które pozwolą zrelaksować się, odprężyć nerwowo i psychicznie, ożywić układ wegetatywny oraz zmysły (oczy i uszy), pobudzić układ oddechowy i krążenia, a przede wszystkim skorygować postawę ciała. Przybór nietypowy jest idealnym elementem w stworzeniu takich warunków.
Dlatego należy sięgnąć po sprzęt nietypowy, który jest łatwo dostępny, często nic nie kosztuje, a może być jednym ze sposobów na uatrakcyjnienie lekcji.
KONSPEKT Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO NR 1
Zadanie główne: Kształtowanie cech motorycznych poprzez gry i zabawy ruchowe z przyborem nietypowym
Zadania szczegółowe w zakresie:
Sprawności motorycznej - uczeń:
wzmocnij siłę ramion, nóg i tułowia
poprawi zwinność, zręczność, szybkość reakcji, równowagę, koordynację ruchową
Umiejętności - uczeń potrafi:
posługiwać się różnymi przyborami nietypowymi w grach i zabawach ruchowych
potrafi bezpiecznie ćwiczyć
Wiadomości - uczeń zna - wie:
zna zabawy i gry, które kształtują poszczególne cechy motoryczne
zna nowe przybory nietypowe i wie jak je wykorzystać w grach i zabawach ruchowych
Usamodzielnienia ucznia - uczeń:
przestrzega reguł obowiązujących w grach i zabawach ruchowych
kształtuje w sobie odpowiedzialność grupową
wyrabia świadomą postawę zdyscyplinowania
Miejsce ćwiczeń: korytarz szkolny lub salka gimnastyczna
Pomoce: gazety, butelki plastikowe, kartony, krzesełka, puszki, chustki (apaszki)
ZADANIA SZCZEGÓŁOWE |
NAZWA I OPIS ĆWICZENIA, ZABAW I GIER |
UWAGI ORGANIZACYJNO- PORZĄDKOWE |
||||
CZĘŚĆ I WSTĘPNA (8 MIN) Czynności organizacyjno-porządkowe
Nastawienie uczniów do aktywnego udziału w lekcji
Przygotowanie organizmu do wysiłku
Ćwiczenia wzmacniające RR, NN, T z chusteczką |
Zbiórka, raport, powitanie, sprawdzenie obecności i przygotowanie ćwiczących Przedstawienie celów lekcji i uzasadnienia ich realizacji
Przypomnienie jakie cechy motoryczne rozwijają gry i zabawy ruchowe oraz przy pomocy jakich przyborów uczniowie będą je realizować
Zabawa ożywiająca "OGONKI" Na sygnał prowadzącego uczniowie rozbiegają się po sali i starają się zebrać jak najwięcej chusteczek od przeciwników i jednocześnie uchronić swoją szarfę-ogonek. Zabawa kończy się, gdy wszystkie ogonki zostaną zabrane. Wygrywa dziecko, które ma najwięcej ogonków.
-stojąc w lekkim rozkroku, opust i wznos RR z chustką -p.w. jak wyżej, naśladowanie ruchów wycierania pleców ręcznikiem -p.w. jak wyżej, krążenie PR w przód z przełożeniem chustki do LR, i odwrotnie |
Siad skrzyżny w kształcie litery C przed prowadzącym (zwrócenie uwagi na proste plecy, ściągnięcie łopatek, głowa wyciągnięta w górę.
Przedstawienie dzieciom przyborów nietypowych z którymi będą ćwiczyć
Przybór: chusteczka dla każdego ucznia, każde dziecko wkłada chusteczkę za spodenki tak, aby 2/3 Wystawało na zewnątrz, tworząc ogonek. Zwracanie uwagi na bezpieczne poruszanie się.
Ustawienie w luźnej rozsypce, każdy ćwiczący posiada chusteczkę (może też być sznurek, linka, wstążka) Chustka trzymana oburącz
Chustka w PR
|
||||
|
-p.w. zasadnicza, przechodzenie do przodu (do tyłu) przez chustkę -siad prosty, przekładanie chustki pod uniesionymi NN z PR do LR -siad prosty, “rowerek” przekładanie chustki pod PN i LN -leżenie tyłem, RR przy głowie, przejście do siadu prostego skłon T w przód i położenie chustki za NN, powrót do leżenia - leżenie przodem, uniesienie T, próba zawiązania supła na chustce i rozwiązania -siad skrzyżny, chustka na wysokości twarzy, staramy się tak dmuchnąć w chustkę, ażeby zobaczyć prowadzącego lub kolegę. |
Chwyt chustki oburącz
Chustka w PR
Chwyt chustki oburącz
Chwyt chustki oburącz za jej rogi |
||||
CZĘŚĆ II GŁÓWNA (30 MIN) gry i zabawy rozwijające cechy motoryczne przy pomocy przyboru nietypowego |
1.zabawa orientacyjno-porządkowa “ROBIMY PORZĄDKI” na sygnał wszyscy uczniowie zaczynają biegać w dowolnym kierunku, omijając przeszkody. Na kolejny sygnał, każdy zbiera jedną rzecz i zanosi ją do papierowego kartonu (białego lub czerwonego). Po tej czynności ustawiają się jak najszybciej w rzędach za swoimi kartonami. |
Podział klasy na dwie grupy: białych i czerwonych Przybory: plastikowe butelki, gazety, puszki, dwa kartony Dzieci roznoszą po sali wszystkie rzeczy, n-el ustawia kartony |
||||
|
2.zabawa na czworakach “TUNELE” Na sygnał pierwsi z rzędów dobiegają do pierwszego krzesła i pełzając przechodzą pod nim. Wstają, dobiegają do drugiego krzesła i ponownie pełzając pokonują je. W obu pełzaniach pierwsze pod krzesła wsuwane są ręce. Obiegają karton i wracają do swojego rzędu na czworakach. Wygrywa zespół, który szybciej wykonał zadanie. |
Przybory: 4 krzesła (po dwa przed każdym zespołem w odległość około 3 m od siebie). N-l zwraca uwagę na bezpieczeństwo |
||||
|
3. zabawa z dźwiganiem “SIŁACZE” Na sygnał prowadzącego pierwsi z rzędów przenoszą kartony do chorągiewki i wracają, następni biegną po pozostawione kartony i wracają z nimi, itd. |
Przybory: kartony, w których umieszczono plastikowe butelki, gazety, puszki
|
||||
|
4. zabawa bieżna “SPRINTERZY” Pierwsi z rzędów zakładają gazetę na klatkę piersiową i na sygnał zaczynają tak szybki biec, aby opór powietrza utrzymywał ją przy klatce piersiowej. Obiegając karton wracają do rzędu. Drudzy i następni wykonują taką samą czynność 5. zabawa rzutna “KTO CELNIEJ?” Z wyznaczonego miejsca pierwsi zawodnicy rzucają plastikową butelką lub kulą z gazety do kartonu, po wykonaniu rzutu przechodzą na koniec rzędu. Następni wykonują ćwiczenia jw. |
Przybory: gazety, kartony papierowe , Odmiana: każdy z zawodników może mieć swoją gazetę
Przybory: dwa kartony, butelki plastikowe lub gazety. W pierwszej serii rzuty wykonywane są PR, w drugiej - LR
|
||||
|
6.zabawa skoczna “KANGURY I ZAJĄCE” Na sygnał -“kangury” pierwsi z rzędu wkładają butelkę plastikową między uda i podskakując obunóż poruszają się w kierunku kartonu, starając się nie wypuścić butelki z nóg, po minięciu kartonu chwyta butelkę w dłonie i biegnie do rzędu, przekazując ją następnemu. Na sygnał-“zające” , przysiad podparty -butelka między udami i podskoki zajęcze do kartonu. |
Przybory: butelki plastikowe, dwa kartony |
||||
CZĘŚĆ III KOŃCOWA (7 MIN) Uspokojenie organizmu Korekcja postawy -wzmocnienie mięśni brzucha -wzmocnienie mięśni wysklepiających stopy -ćwiczenia oddechowe
Czynności organizacyjno-porządkowe |
Zabawa uspokajająca “JAKIE TO ZWIERZĘ?” Drużyny: białych i czerwonych układają z przyborów nietypowych dowolne zwierzę. Drużyna przeciwna ma odgadnąć nazwę zwierzęcia. Dwójki siadają naprzeciwko siebie, jeden z pary trzyma kulę papierową stopami. Na sygnał uczeń z kulą podnosi ugięte NN w górę i prostując je rzuca kulę do partnera. Partner chwyta kulę, wkłada między stopy i podaje ją z powrotem.
Dwójki naprzeciwko siebie, dmuchanie do siebie watki.
Zbiórka, podsumowanie zajęć, ocena wykonywanych elementów Przypomnienie poznanych zabaw. Pożegnanie |
Przybory: gazety, butelki, kartony, puszki
Przybory: kule papierowe, wata Siad klęczny w kształcie litery U przed prowadzącym |
||||
KONSPEKT Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO NR 2 Zadanie główne: WZMACNIANIE RÓŻNYCH GRUP MIĘŚNIOWYCH Z PRZYBOREM NIETYPOWYM W OBWODZIE STACYJNYM Zadania szczegółowe w zakresie: Sprawności motorycznej - uczeń:
Umiejętności - uczeń potrafi:
Wiadomości - uczeń zna - wie:
Usamodzielnienia ucznia - uczeń:
Miejsce ćwiczeń: korytarz szkolny lub salka gimnastyczna Pomoce: gazety, butelki plastikowe, kartony, krzesełka, puszki, chustki (apaszki), sznurek, pudełka po zapałkach (puste)
|
||||||
ZADANIA SZCZEGÓŁOWE |
NAZWA I OPIS ĆWICZENIA, ZABAW I GIER |
UWAGI ORGANIZACYJNO-PORZĄDKOWE |
||||
CZĘŚĆ I WSTĘPNA (8 MIN) Czynności organizacyjno-porządkowe
Nastawienie uczniów do aktywnego udziału w lekcji
Przygotowanie organizmu do wysiłku
Ćwiczenia wzmacniające RR, NN, T z butelką plastikową |
Zbiórka, raport, powitanie, sprawdzenie obecności i przygotowanie ćwiczących Przedstawienie celów lekcji i uzasadnienia ich realizacji
Przypomnienie jakie cechy motoryczne rozwijają ćwiczenia ruchowe oraz przy pomocy jakich przyborów uczniowie będą je realizować. Zapoznanie uczniów z terminem: “obwód ćwiczebny”
Zabawa ożywiająca “ NAJLEPIEJ RAZEM” Dzieci biegają swobodnie, omijając różne przybory porozkładane na sali. Na sygnał prowadzącego, uczniowie (2-3 dzieci do jednego przyboru) wykonują jak najszybciej siad skrzyżny przy wymienionym przedmiocie np. butelki-siad skrzyżny tylko przy butelkach. Uczniowie, którzy nie zdążyli wykonują dodatkowe zadanie.
-przerzut butelki z ręki do ręki nad głową -podanie butelki z ręki do ręki dookoła tułowia -opad T w przód, wyprost T i butelka toczy się po plecach do rąk ułożonych na wysokości pośladków -przekładanie butelki pod kolanem (wysokie unoszenie kolan) -jak wyżej, tylko pod uniesioną nogą prostą w kolanie |
Siad skrzyżny przed prowadzącym według wzrostu (zwrócenie uwagi na proste plecy, ściągnięcie łopatek, głowa wyciągnięta w górę. Przedstawienie dzieciom przyborów nietypowych z którymi będą ćwiczyć
Przybór: butelki plastikowe, kule papierowe, puste pudełka po zapałkach. Zwracanie uwagi na bezpieczne poruszanie się.
Ustawienie w luźnej rozsypce, każdy ćwiczący posiada butelkę plastikową Butelka leży na szyi
|
||||
|
-siad skrzyżny, uniesienie RR w górę i przetoczenie butelki w kierunku klatki piersiowej -siad prosty podparty, uniesienie NN w górę i schwytanie toczącej się butelki -p.w. jak wyżej, wyrzut butelki do rąk |
Butelka leży na przedramionach
Butelka leży na NN
Chwyt butelki stopami |
||||
|
-leżenie przodem, przekładanie butelki z PR do LR pod klatką piersiową -siad rozkroczny, uniesienie NN w górę, złączenie na wysokości butelki i powrót do siadu rozkrocznego -przysiad, marsz tak, aby butelka nie spadła na podłogę -siad klęczny, próby przesunięcia butelki do przodu poprzez dmuchanie. |
Butelka ustawiona na podłodze między NN Butelka leży na udach
Butelka leży przed uczniem |
||||
CZĘŚĆ II GŁÓWNA (30 MIN) Obwód ćwiczebny kształtujący poszczególne grupy mięśniowe w obwodzie stacyjnym Kształtowanie równowagi, koordynacji ruchowej, zwinności |
OBWÓD ĆWICZEBNY 1.leżenie przodem, chwyt butelki oburącz przed sobą. Ruch: potoczenie butelki sprzed klatki piersiowej i strącenie kręgli (butelek) 2.przejście równoważne po linie (sznurku) przodem (tyłem) z dodatkowymi zadaniami np. przysiad, obrót. 3.leżenie tyłem, przekładanie kul papierowych (małych pudełek, butelek plastikowych wypełnionych piaskiem) zza głowy do stóp i odwrotnie 4.przejście nad krzesłem i pod krzesłem |
Ustawienie wspólnie z uczniami obwodu ćwiczebnego Objaśnienie ćwiczeń na poszczególnych stacjach Ćw. wzmacniające mięśnie grzbietu i obręczy barkowej Kształtowanie równowagi
Ćw. wzmacniające mięśnie brzucha
Kształtowanie zwinności |
||||
|
5.siad skrzyżny, rzuty oburącz sprzed klatki piersiowej różnymi przyborami (kule papierowe, pudełka po zapałkach, puszki) do kartonu PR i LR |
Kształtowanie celności |
||||
|
6.dmuchanie cienkiej reklamówki w górę (piórka lub watki) 7.siad skulny podparty, próby ustawienia leżącej gąbki do pionu |
Ćwiczenia oddechowe Ćw. wzmacniające mięśnie NN |
||||
CZĘŚĆ III KOŃCOWA (7 MIN) Uspokojenie organizmu
Ćwiczenia oddechowe
Czynności organizacyjno-porządkowe |
Zabawa uspokajająca “ OBRONA TWIERDZY” Wyznaczona osoba przez prowadzącego wchodzi do środka koła i stając przy butelce“twierdza” jest obrońcą “twierdzy”. Na sygnał zawodnicy leżący na obwodzie koła toczą kulę papierową po podłodze między sobą i w dogodnym momencie starają się strącić butelkę. “Obrońca twierdzy” odbija piłkę, łapie, zatrzymuje, starając się nie dopuścić do jej strącenia.
“Kto najdłużej” ćwiczący starają się jak najdłużej utrzymać piórko w powietrzu Zbiórka, podsumowanie zajęć, ocena wykonywanych elementów Przypomnienie poznanych ćwiczeń kształtujących różne grupy mięśniowe Pożegnanie |
Przybory: kula papierowa Uczestnicy zabawy leżą na brzuchu na obwodzie koła, twarzą do środka. NN wyprostowane i złączone, głowa uniesiona nad podłogą, ręce w pozycji “skrzydełek” Kula jest podawana jedynie oburącz sprzed głowy. Każdy z ćwiczących posiada piórko
Siad klęczny przed prowadzącym według daty urodzenia (od najstarszego) |
||||
ĆWICZENIA ŚRÓDLEKCYJNE Z PUSTYM PUDEŁKIEM
PO ZAPAŁKACH
Wyrzuć pudełko prawą ręką i złap lewą ręką (odwrotnie).
Wyrzuć pudełko przodem i staraj się je złapać z tyłu za plecami.
Wyrzuć pudełko z tyłu w górę i złap je z przodu.
Podrzuć pudełko pod prawą nogą i złap lewą ręką (odwrotnie)
Podrzuć pudełko pod lewą nogą i złap lewą ręką (odwrotnie)
Włóż pudełko między kolana i podskakuj tak, aby ci ono nie wypadło.
Połóż pudełko na lewej stopie i podrzuć wysoko, złap w prawą lub lewą rękę.
Połóż pudełko na prawej stopie i podrzuć wysoko, złap w prawą lub lewą rękę.
Przełóż pudełko “ósemką” między nogami.
W siadzie prostym, połóż pudełko za stopami tak, żeby nie ugiąć kolan.
W siadzie prostym staraj podnieść się nogami pudełko do góry.
Połóż pudełko na ławce i spróbuj przesunąć je dmuchnięciem.
(pudełko można zastąpić małą kulą papierową, małą maskotką).
ĆWICZENIA ŚRÓDLEKCYJNE ZE SZNURKIEM
Kto szybciej zawiąże pięć supełków na sznurku.
Sznurek na podłodze - czy potrafisz przejść po sznurku.
Naśladowanie sznurkiem ruchów wycierania pleców ręcznikiem.
Podrzut sznurka w górę i chwyt (podrzuty i chwyty jednorącz, oburącz)
Przechodzenie przez sznurek do przodu i do tyłu (sznurek trzymany oburącz przed sobą)
Sznurek trzymany oburącz przed sobą, wymach prawej i lewej nogi do sznurka.
Koło utworzone ze sznurka , skoki obunóż do środka i na zewnątrz.
Ułożenie ze sznurka na ławce dowolnej litery lub cyfry.
Siad prosty, położenie sznurka za stopami bez uginania kolan.
Siad skrzyżny, kto szybciej ułoży słoneczko ze sznurka.
Sznurek trzymany przed sobą, postaraj się wprawić go w ruch.
(sznurek można zastąpić wstążką, linką, chustką)
BIAŁA PODLASKA, LISTOPAD 2002 r.