FARMAKOTERAPIA W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU

CIĄŻA - prowadzi do zmiany w farmakokinetyce leków:

wchłanianie: spadek perystaltyki, opóźnione opróżnianie żołądka, wzrost pH w żołądku.

rozmieszczenie leku: wzrost objętości leku w surowicy o 50%, wzrost objętości wody w organizmie, spadek stężenia białka w surowicy, wzrost rzutu serca o 30%.

eliminacja leku: wzrost przepływu krwi przez nerki o 50%, wzrost klirensu kreatyniny, wzrost aktywności enzymów metabolizujących leki.

Wpływ leków na płód zależy od okresu ciąży. Największe zagrożenie w pierwszym i trzecim trymestrze. W pierwszych trzech miesiącach jest największa wrażliwość na działanie czynników teratogennych i na toksyczność leków.

Najczęściej zażywane leki w czasie ciąży:

- sole żelaza

- leki przeciwbólowe, głównie NLPZ

- leki zobojętniające

- antybiotyki

- leki przeciwkaszlowe

- leki przeciwpadaczkowe i stosowane w dychawicy oskrzelowej (ok. 1%)

Klasyfikacja leków

GRUPA	STOPIEŃ RYZYKA DLA PŁODU
A	Lek bezpieczny
B	Badania na zwierzętach brak ryzyka, ale nie potwierdzono tego u kobiet ani w I ani w innym trymestrze
C	Badania na zwierzętach działanie embriotoksyczne i teratogenne, ale brak badań kontrolnych u kobiet. Można stosować tylko, gdy jest to konieczne
D	Ewidentne ryzyko dla płodu. Można stosować tylko, gdy jest to konieczne (np. leki przeciwpadaczkowe)
X	Embriotoksyczne i teratogenne. Nie stosować w czasie ciąży, ani u kobiet w wieku reprodukcyjnym, które mogą lub chcą zajść w ciążę.

Działanie teratogenne:

- inhibitory konwertazy angiotensynowej (np. Enalapril) powodują:

wady budowy kanalików nerkowych

niewydolność nerek u noworodków

zaburzenia procesu kostnienia czaszki

- leki obniżające poziom glukozy powodują:

hipoglikemię u noworodków

- NLPZ powodują:

martwicze zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy

zwężenie przewodu tętniczego

- fenytoina (lek przeciwpadaczkowy) powoduje:

opóżnienie rozwoju

wady w OUN

- tetracykliny powodują:

wady budowy kości i zębów

- warfaryna powoduje:

wady budowy kości

wady rozwojowe tylnego dołu czaszki, którym często towarzyszy wodogłowie

DZIECI - zmiany w farmakokinetyce:

wchłanianie: podanie p.o. powoduje w przypadku większości leków szybsze wchłanianie niż u dorosłych (np.. ampicylina). Wyjątki:

- diazepam - wchłania się tak samo u dzieci i u dorosłych

- fenobarbital i fenytoina - szybciej się wchłania u dorosłych

wzrost przepuszczalności bariery krew - mózg

małe dzieci - mniejsza zdolność do wiązania leków przez białka

metabolizm: słabo rozwinięty układ enzymów mikrosomalnych, gorsze wydalanie leków z ustroju (niebezpieczeństwo zatrucia). Zmniejszona zdolność metabolizowania leków w stanach patologicznych (niewydolność oddechowa, niewydolność krążenie i niedożywienie).

po ok. 2 miesiącach życia zdolność metabolizmu leków bardzo szybko wzrasta. Leki indukujące enzymy mikrosomalne (np. fenobarbital) zwiększają metabolizm innych leków.

metabolizm u wcześniaków też jest inny niż u dorosłych (np. teofilina jest metabolizowana do kofeiny).

PODESZŁY WIEK

3 etapy: po 65 r.ż. po 70 r.ż. po 85 r.ż.

stopniowa utrata zdolności adaptacji do zmian środowiska zewnętrznego

zmiany zachodzące w starzejących się komórkach mają wpływ na losy leku w organizmie.

Podstawowe zasady farmakoterapii w wieku podeszłym:

- dawka leku optymalna dla danego przypadku

- stała kontrola leczenia

- wcześnie zacząć leczenie

- nie leczyć bez potrzeby

- nie stosować leków o wątpliwym działaniu.

---