Reformy Sejmu Wielkiego i II rozbiór Polski

1. Korzystna sytuacja międzynarodowa:

a. wojna Rosji z Turcją

b. możliwość zawarcia sojuszu antyrosyjskiego z Prusami

2.Stronnictwa Sejmu Czteroletniego ( Wielkiego) 1788-1792)

Nazwa stronnictwa	Przywódcy	Program
patriotyczne	Ignacy i Stanisław Potoccy	sprawny sejm i rząd, prawa mieszczan, sojusz z Prusami, antyrosyjski
dworskie	Stanisław August Poniatowski	reformy kraju przy pomocy Rosji
hetmańskie	Franciszek Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski, Szczęsny Potocki	przeciwko reformom, wzmocnieniu pozycji króla, poparcie Rosji

3.Reformy Sejmu Wielkiego: marszałek Stanisław Małachowski , Kazimierz Nestor Sapieha

1. zawiązanie konfederacji- liberum veto nie obowiązywało

2. powołanie 100 tys. armii ( aukcja) - ofiara 10 grosza ( podatek dochodowy dla szlachty i duchowieństwa, 10 % dochodu szlachta, 20 % Kościoł)

3. zmuszenie Rosji do wycofania wojsk z Polski

4. * likwidacja Rady Nieustającej

5. czarna procesja ( ubrani na czarno mieszczanie z miast królewskich na czele z Janem Dekertem, prezydentem Warszawy udali się do sejmu z żądaniem praw dla miast - 2 XII 1789- - w efekcie sejm 18 IV 1791 wydał ustawę o miastach królewskich ( mieszczanie z dóbr królewskich mogli nabywać dobra ziemskie, obejmować urzędy, stopnie oficerskie, urzędy duchowne, możliwość nobilitacji- uszlachcenia, mieszczanie mogli przybywać na sejm jako tzw. plenipotenci, gdy sejm obradował nad sprawami miejskimi)

4.Uchwalenie Konstytucji 3 maja 1791 ( większość przeciwników reform przebywała na świętach wielkanocnych)

6. twórcy: król, Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki

7. postanowienia: trójpodział władzy

• zniesienie podziału na Polskę i Litwę, wspólny rząd, skarb, wojsko,

• władza prawodawcza- Sejm, wykonawcza- Straż Praw (rząd na czele z królem, marszałek, 5 ministrów, Interesów Zagranicznych, Wojny i Skarbu, Policji, Spraw Wewnętrznych- powoływani przez sejm) , przewodniczący KEN, następca tronu sądownicza- sądy osobne dla każdego stanu, trzy prowincje: małopolska, wielkopolska, litewska, sąd sejmowy ( taki Trybunał Stanu)

• zniesienie liberum veto i wolną elekcję, konfederacje

• tron dla Wettinów ( Fryderyk August) - zasada „król panuje ale nie rządzi- król zwoływał sejm, miał inicjatywę ustawodawczą,

5. Konfederacja targowicka- 14 V 1792 - obalenie Konstytucji 3 maja przez stronnictwo hetmańskie przy pomocy Rosji

a. ogłoszenie aktu konfederacji w Targowicy przez stronnictwo hetmańskie ( Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski, Szczęsny Potocki) (akt konfederacji został opracowany w Petersburgu w porozumieniu z carycą Katarzyną II)

b. założenia Targowicy:

• rzekome zagrożenie absolutyzmem króla

• obrona przywilejów szlacheckich ( „złotej wolności szlacheckiej”)

• wezwanie na pomoc wojsk rosyjskich w celu obalenia Konstytucji 3 maja

6. Wojna 1792 w obronie konstytucji

1. wkroczenie do Polski 100 tys. armii rosyjskiej ( Polacy mieli około 70 tys.)

2. dowódca sił polsko-litewskich- ks. Józef Poniatowski

3. zwycięstwo pod ( 18 VI 1792) Zieleńcami i ustanowienie orderu Virtuti Militari ( łac. z dzielności żołnierskiej- najwyższe polskie odznaczenie wojskowe)

4. zwycięstwo pod ( 18 VII 1792) Dubienką- Tadeusz Kościuszko

5. przystąpienie do wojny Prus jako sojusznika Rosji

6. przyłączenie się króla do Targowicy i koniec wojny

7. 23 I 1793- II Rozbiór Polski- sejm w Grodnie

1. II zabór rosyjski: Ukraina, Białoruś, 250 tys. km 2, 3 mln ludności

2. II zabór pruski: Wielkopolska, Kujawy, część Mazowsza, Sieradz, Łęczyca, Toruń, Gdańsk- 58 tys. km 2, 1 mln ludności

3. w II rozbiorze nie brała udziału Austria, walcząca z rewolucyjną Francją

4. obszar RP po II rozbiorze- 200 tys. km 2 i 4 mln mieszkańców









A- marszałek Stanisław Małachowski

B- Hugo Kołłątaj

C- przeciwny konstytucji poseł Jan Suchorzewski ( groził zabiciem syna w razie jej zaprzysiężenia)

D- król Stanisław August Poniatowski

E- Jan Dekert-prezydent Warszawy, przywódca czarnej procesji, w roku 1791 już nie żył

Rozbiory




A

C

B

E

D

---