19-10-2009

Temat: Rynek, popyt, podaż.

Rynek jest to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich transakcje te dokonują się. Niezbędnym warunkiem istnienia rynku jest swoboda kształtowania się cen.

Cena jest to wartość towaru wyrażana w pieniądzu.

Towar jest to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży (dobra materialne i usługi). Towar ma wartość wymienną i wartość użytkową.

Wartość użytkowa jest to zdolność towaru do zaspokojenia potrzeb ludzkich.

Wartość wymienna są to relacje w jakich jeden produkt jest wymieniany na inny produkt.

Istnieją dwie kategorie rynku: - doskonały i niedoskonałe.

Cechy rynku doskonałego:

• Występuje na rynku bardzo dużo producentów i bardzo dużo producentów i bardzo dużo kupujących (rozproszenie po stronie popytu i po stronie podaży).

• Nie występują bariery wejścia przedsiębiorstwa na dany rynek

• Dobra wytwarzane na rynku są jednorodne, czyli charakteryzują się tymi samymi właściwościami użytkowymi

• Przejrzystość rynku (transparentność) polega na tym, że wszyscy uczestnicy rynku dysponują dokładną informacją o istniejących cenach, jakości produktu, kosztach produkcji.

Jeżeli przynajmniej jedna z tych cech ni jest spełniona mówimy o rynku niedoskonałym. Najbardziej niedoskonałą strukturą rynku jest monopol. Jeden producent danego produktu nazywany jest - monopsonem.

Rynek produktów rolnych jest najbardziej zbliżony do rynku doskonałego.

Popyt to zapotrzebowanie na dobra i usługi w danym okresie czasu i w danej cenie.

Popyt dzielimy na:

• Efektywny - poparty określonymi zasobami pieniężnymi kupującego

• Potencjalny - wyraża potrzebę nabycia określonego towaru, ale potencjalny nabywca nie dysponuje w danym okresie odpowiednimi dochodami.

Determinanty popytu (czynniki wpływające na popyt:

• Cena

• Poza cenowe czynniki wpływające na popyt:

• Dochody - jeżeli rosną dochody rośnie również popyt, dobro takie jest określane jako normalne; jeżeli natomiast wzrost zarobków prowadzi do spadku popytu na dane dobro jest ono określane jako dobro podrzędne(dobro niższego rzędu)

• Ceny dóbr subskrypcyjnych i komplementarnych (konsumowanych łącznie) - zaspokajają tą samą potrzebę.

• Potrzeby i preferencje konsumenta

• Reklama

• Moda i pogoda

• Oczekiwania dotyczące kształtowania się cen w przyszłości

• Dostępność kredytu i upowszechnienie sprzedaży ratalnej

• Tradycje

Zmiana ceny danego dobra wywołuje efekt dochodowy i substytucyjny. Jeżeli cena ulega zmianie, ulegają jej również dochody realne.

Dochody nominalne - wyrażone w pieniądzu

Dochody realne - pokazują jaka jest siła nabywcza pieniądza czyli ile dóbr i usług można kupić za określone dochody nominalne.

Na dochody realne wpływają trzy czynniki:

• Dochody nominalne

• Cena

• Struktura nabywanych produktów - koszyk dóbr

Efekt substytucyjny polega na tym, że wzrost ceny jednego dobra sprawia że inne produkty zaspokajające tą samą potrzebę stają się względnie tańsze i popyt przynajmniej częściowo przesuwa się na dobra, które relatywnie tanieją.

NIETYPOWE KRZYWE POPYTU

Paradoksy:

• Giffena - od nazwiska irlandzkiego statystyka Roberta Giffena który podczas zarazy ziemniaczanej w 1844 roku w Irlandii zaobserwował poważny zrost ich cen mimo to popyt na ziemniaki rósł gdyż zadziałał efekt dochodowy

• Veblena - socjolog amerykański zaobserwował że na przełomie wieków było coraz więcej ludzi bogatych, którzy chcąc pokazać swe bogactwo kupowali coraz droższe produkty (efekt demonstracji; owczy pęd).

• Spekulacyjny - pod uwagę bierze się nie bieżącą cenę lecz oczekiwania związane z przyszłością.

---