Powstawanie w europie w I polowie XX wieku systemów autorytarnych spowodowane było nieefektywnym funkcjonowaniem systemów demokratycznych.Stad tez autorytatywne rządy uzasadniają nierzadko swoje powstanie „zgubnymi przerostami demokracji”, w rzeczywistości świadczą one o niedorozwoju demokracji w danym państwie.
Hiszpania Francisco Franco:
Niechęć do systemu demokratycznego w Hiszpanii wynikała z :
-Karlizm wynikający z wojen domowych do których przyczyniły się konflikty dynastyczne. Istota jego jest fundamentalny antyliberalizm odrzucający emancypacje społeczną, indywidualizm czy społeczeństwo masowe.Byl to ruch patriotyczny w sensie hołdowania klasycznemu pojęciu ojczyzny. Członkowie ruchu byli tradycjonalistami głoszącymi pochwale wsi tradycyjnej i panujących w niej przedkapitalistycznych ,patriarchalnych stosunkow.Ta tradycyjna wspólnotę uchronić było trzeba przed zgubnymi wpływami miasta oraz głoszonych w niej ideologii człowieka masowego,liberalizmu,nacjonalizmu, socjalizmu. Służyć temu miały lokalne kolektywne wspólnoty i autonomie.
-Obawa przed dyktatura fanatyków . Jak ujął te kwestie Donoso- Europa zagrożoną przez rewolucje demokratyczna po której przyjdzie rewolucja socjalna uwieńczona dyktatura fanatyków. Nie wybieramy wiec miedzy wolnością czy jej brakiem lecz pomiędzy dyktatura spiskowców a dyktatura rządu…Chodzi o wybór miedzy dyktatura z góry a dyktatura z dołu, wybór miedzy dyktatura sztyletu a dyktatura szpady, ja wybieram dyktaturę szpady ponieważ jest szlachetniejsza.
-Słabość monarchii. Władza monarchów ograniczona była obyczajem, tradycja prawami naturalnymi co powodowało ich niezdolność do odparcia rewolucji gdyż niepotrafai dopuścić się tego co konieczne bez oglądania się na zasady moralne
-uznanie liberalizmu jako ideologii wątpienia i osamotnienia jednostki będącego pożywka dla totalitaryzmowi szczególnie w momencie jego kryzysu.Gdy zapaść ma charakter ekonomiczny. Te właśnie zapaść przyniósł z sobą okres międzywojenny bedacy polaczeniem, kryzysu powojennego inflacji i przerażenia wywołanego przez kryzys gospodarczy w roku 1929.(pamiętać jednak trzeba ze Hiszpania niebrala udziału w I wojnie wiec kryzys ten przychodził z zewnątrz)
-Tradycjonalizm religijny Hiszpanii -Myślę ze trzeba tutaj wziąć pod uwagę także stosunek Watykanu do systemów demokratycznych. Przykładowo będący w tym okresie papieżem Pius XI odnosił się nader niechętnie do demokracji czego wyrazem była jego encyklika Ubi arcen dei z roku 1922 w której wypowiada się on przeciw rządom reprezentacyjnym .Jego następca Pius XII stwierdza ze wyrzekać należy się indywidualizmu i kolektywizmu w imię katolickiej sprawiedliwości społecznej.
Podsumowując myślę ze krytycyzm Hiszpanii wobec demokracji i liberalizmu wynikał zarówno z powojennej sytuacji w Europie , sytuacji politycznej Kraju jak i stosunku stolicy apostolskiej do założeń liberalizmu.
Portugalia Salazara
Chaos jakim ogarnięta była Portugalia przerwany został przez zamach wojskowy. Tym co spowodowało potrzebę tak radykalnych kroków było:
-nieudolność rządu republikańskiego który nie podjął się reformy rolnictwa zdominowanego przez wielka własność ziemska . Ponadto częstymi były podziały republikanów ,przewroty jak również zmiany rządów.
-kryzys ekonomiczny ,którego przezwyciężenie zawdzieczone było Salazarowi który dzięki swoim sukcesom w dziedzinie gospodarczej i ekonomicznej odniósł sukcesy.Jednakze cena stabilizacji państwa i jego rozwój gospodarczy było ograniczenie swobód obywatelskich i politycznych.
-rozdzielenie kościoła od państwa poprzez ustanowienie konstytuanty w roku 1911 co spotkało się z dezaprobata społeczeństwa+
-niestabilność polityczna rządów
Pod koniec swojego życia Salazar wyraził się słowami :
Jestem antyparlamentarystą do szpiku kości, ponieważ nienawidzę pustych, werbalnych przemówień, krzykliwych i zbędnych interpelacji, gry namiętności nie dokoła jakiejś wielkiej idei, lecz dokoła drobiazgów, błahostek stanowiących wielkie -nic- dla spraw narodowych. Parlament napełnia mnie taką odrazą, że żywię lęk przed nim, chociaż uznaję konieczność jego istnienia"
"Hiszpania Franco. Źródła i istota doktryny politycznej" Adam Weielomski
http://www.arslege.pl/1372/materialy-edukacyjne/1909/doktryny-autorytarne
Skrypt
www.historycy.org