KAPITAŁY

Kapitały (fundusze) własne zgodnie odpowiadają aktywom netto, czyli aktywom pomniejszonym o zobowiązania.

Ujmuje się je w księgach rachunkowych w wartości nominalnej według ich rodzajów i zasad określonych przepisami prawa, statutu lub umowy spółki.

Kapitał własny obejmuje następujące kategorie:

A. Kapitał (fundusz) własny

I. Kapitał zakładowy

II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy

III. Udziały (akcje) własne

IV. Kapitał (fundusz) zapasowy

V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

VII. Zysk (strata) lat ubiegłych

VIII. Zysk ( strata) roku obrotowego

IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego

Treść pozycji pasywów bilansu A.I. - A.IV. oraz A.VI. określa Ksh, statut, umowa o utworzeniu jednostki lub przepisy o gospodarce finansowej. Ich treść różni się zależnie od formy prawnej jednostki.

Pozostałe składniki mają identyczną treść.

Zasady gospodarki finansowej spółek z o.o. określa Ksh i umowa spółki.

Kapitał zakładowy spółki z o.o. wykazują w wartości nominalnej, zgodnej z umową spółki. Kapitał ten obecnie nie może być niższy niż 5000 zł. Udziały mogą być pokrywane pieniędzmi lub aportami. Wkłady w spółce z o.o. powinny być wniesione przed zarejestrowaniem spółki.

Podwyższenie kapitału może nastąpić:

1) wniesienie nowych wkładów

2) przeznaczenie na kapitał zakładowy niepodzielonego zysku ew. mającego postać kapitału rezerwowego

3) w drodze zamiany zobowiązań spółki na kapitał zakładowy

Zmiany do dnia rejestracji w KRS są wykazywane jako: „Pozostałe kapitały rezerwowe”

Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) kwota zaległych wkładów pieniężnych i niepieniężnych (dotychczas niewniesionych).

W świetle Ksh w spółce z o.o. nie powinno mieć miejsca, ponieważ zgłoszenie do KRS kapitału zakładowego lub jego podwyższenie wymaga uprzedniego wniesienia pokrywających go wkładów w pełnej wysokości.

Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) są to udziały nabyte w drodze egzekucji na pokrycie roszczeń spółki, których nie można było zaspokoić z innego majątku wspólnika w celu ich umorzenia, a także odsprzedaży.

Wycenia się je (w księgach rachunkowych) w cenie ich nabycia, powiększonej o poniesione przez spółkę koszty postępowania egzekucyjnego.

Mogą istnieć i figurować w tej pozycji przez rok od dnia ich nabycia, jeżeli do tego dnia nie zostały sprzedane, to powinny zostać umorzone. Umorzenie może nastąpić:

• z czystego zysku roku bieżącego (Wn: Rozliczenie WF/Ma: Udziały własne)

• kapitału rezerwowego utworzonego z zysku w latach poprzednich (Wn: Kapitał rezerwowy/Ma: Udziały własne)

• drogą obniżenia kapitału zakładowego o ich wartość nominalną, ale nie poniżej 5 tys.zł

Jeżeli jest to strata, a kapitału zapasowego nie wystarcza, to niepokrytą kapitałem zapasowym stratę odnosi się na straty z lat ubiegłych (Rozliczenie WF).

Kapitał zapasowy to kapitał utworzony m.in. z:

• agia, tj. nadwyżki wartości wniesionych przez wspólników wkładów pieniężnych oraz niepieniężnych nad wartością przejętych za nie udziałów

• nadwyżki osiągniętej przy sprzedaży udziałów własnych

• nadwyżki wartości nominalnej umorzonych drogą obniżenia kapitału zakładowego udziałów nad niższą ceną ich nabycia

• zysku netto

• różnic z aktualizacji wyceny rozchodowanych środków trwałych

Kapitał zapasowy zmniejsza:

• pokrycie straty netto

• porycie straty na sprzedaży lub umorzeniu drogą obniżenia kapitału zakładowego udziałów własnych

• podwyższenie kapitału zakładowego.

Kapitał z aktualizacji wyceny - w pozycji tej jednostki wykazują:

1. ustaloną na 1.01.1995 r. różnicę między wartością netto środków trwałych przed i po aktualizacji. Kapitał ten pomniejszają:

• różnice z aktualizacji wyceny dotyczące rozchodowanych środków trwałych - przenosi się je na kapitał zapasowy

• odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych objętych aktualizacją wyceny

2. różnice z wyceny długoterminowych dostępnych do sprzedaży aktywów finansowych w wartości godziwej, różnej od cen nabycia - jeżeli jednostka stosująca rozporządzenie o instrumentach finansowych przyjęła takie rozwiązanie.

3. różnice z wyceny po cenach rynkowych, wyższych od cen nabycia akcji i innych papierów wartościowych zaliczanych do długoterminowych aktywów finansowych przez jednostki nie stosujące rozporządzenia o instrumentach finansowych.

Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe - tworzone są przede wszystkim z zysku

W spółce z o.o.:

• służy on przejściowemu zatrzymaniu w spółce zysku netto w celu stabilizowania wysokości dywidendy w latach przyszłych mimo gorszych wyników ekonomicznych

• może być wykorzystany na pokrycie zadań specjalnych (np. kosztów prac badawczych)

• tworzony jest w wysokości równowartości nabytych udziałów własnych celem ich umorzenia bez obniżania kapitału zakładowego

• może być wykorzystany na podwyższenie kapitału zakładowego.

Zysk (strata) lat ubiegłych - może wystąpić w sprawozdaniu finansowym w wyniku braku decyzji co do podziału zysku (pokrycia straty).

Zysk (stratę) z lat ubiegłych mogą u osób prawnych zwiększać:

a)w spółkach kapitałowych - strata na sprzedaży lub umorzeniu udziałów (akcji) własnych drogą obniżenia kapitału zakładowego

b)błędy ujawnione w ciągu roku obrotowego dotyczące lat ubiegłych, za które sprawozdania finansowe zostały już zatwierdzone.

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym

Element rocznego SF w jednostkach, których SF podlega obowiązkowemu badaniu.

Ponadto zarówno jednostki podlegające, jak i niepodlegające obowiązkowi badania SF (z wyjątkiem jednostek mikro) ujawniają:

• informacje o stanie kapitałów zapasowych i rezerwowych na początek roku obrotowego, ich zwiększeniach i wykorzystaniu oraz stanie na koniec roku obrotowego ujawniają w „Dodatkowych informacjach i objaśnieniach”

• w „Dodatkowych informacjach i objaśnieniach” podają informacje na temat struktury własności kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej subskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych.

Zestawienie ma dostarczyć informacji o:

1. zmianach, jakie nastąpiły w ciągu roku obrotowego w poszczególnych składnikach kapitału (funduszu) własnego i ich przyczynach

2. kosztach i przychodach, które - w myśl przepisów ustawy - zostały z pominięciem rachunku zysków i strat odniesione na kapitał (fundusz) własny, np.

• skutki błędów podstawowych

• wyników ze sprzedaży i umorzenia akcji własnych

3. wielkości kapitału (funduszu) jaki pozostanie do dyspozycji jednostki - jeśli zostanie zaakceptowana propozycja podziału zysku lub pokrycia straty.

		ZMIANY W KAPITALE (FUNDUSZU) WŁASNYM	KWOTA
1.		Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu
	1.1.	Zmiany kapitału (funduszu) podstawowego
		a)zwiększenie z tytułu: - -
		b)zmniejszenia z tytułu: -
	1.2.	Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

I. Rezerwy na zobowiązania

1.Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2.Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne

-długoterminowa

-krótkoterminowa

3.Pozostałe rezerwy

-długoterminowe

-krótkoterminowe

Rezerwy - pojęcie „rezerwa” dotyczy wyłącznie już powstałych, ale na razie nie zgłoszonych do zaspokojenia zobowiązań, w tym także rezerw na koszty działalności, zwane w myśl ustawy biernymi rozliczeniami międzyokresowymi kosztów.

Rezerwy powinny być utworzone jeżeli:

a) w wyniku już zaistniałych zdarzeń

b) spoczywa na jednostce zobowiązanie do wydatkowania w przyszłości środków

lub istnieje znaczne prawdopodobieństwo poniesienia straty

c) i możliwy jest racjonalny szacunek kwoty koniecznej do wywiązania się z tego zobowiązania lub straty wymagającej pokrycia.

W pozycji tej mieszczą się zarówno rezerwy na przyszłe zobowiązania, jak również rezerwy na koszty.

Zasady wyceny bilansowej: W uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.

Rezerwy na zobowiązania (rezerwy właściwe)

Są to wiarygodnie udokumentowane rezerwy na straty, które spowodują wydatki, na skutek m.in.:

1)konieczności wywiązania się z udzielonej osobom trzecim gwarancji, poręczenia, indosowania weksla

2)zawarcia niekorzystnej umowy sprzedaży bądź zakupu, co spowoduje poniesienie straty

3) toczącego się postępowania sądowego obarczonego dużym ryzykiem przegranej i zapłacenia odszkodowania

Ujęcie na kontach:

Wn	Ma
pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe, straty nadzwyczajne	Rezerwy (83)

Bierne RMK (rezerwy na koszty)

Tworzy się w wysokości prawdopodobnych kosztów, których kwota bądź data powstania zobowiązania z ich tytułu nie są jeszcze znane, inne aniżeli rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne.

Są np. rezerwy na:

a) przewidywane koszty napraw i przeglądów gwarancyjnych oraz rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku

b) przewidywane koszty usuwania skutków przyszłych szkód górniczych, spowodowanych bieżącym wydobyciem

c) przewidywane koszty rekultywacji gruntów służących obecnie wydobyciu kopalin metodą odkrywkową

d) przewidywane straty na jeszcze niezakończonych długotrwałych umowach o usługi, w tym budowlane

Ujęcie na kontach:

Wn	Ma
koszty działalności operacyjnej	Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów (64)

Nie tworzy się rezerwy, jeżeli wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń:

- zależy od wystąpienia - lub nie - jednego lub więcej niepewnych, przyszłych zdarzeń lub

- nie można wiarygodnie oszacować kwoty świadczenia.

Powstają wtedy zobowiązania warunkowe, wykazywane pozabilansowo (w dodatkowej informacji i objaśnieniach).

II. Zobowiązania długoterminowe

1.Wobec jednostek powiązanych

2.Wobec pozostałych jednostek

III. Zobowiązania krótkoterminowe

1.Wobec jednostek powiązanych

2.Wobec pozostałych jednostek

3.Fundusze specjalne

Zobowiązania (zwykłe) stanowią wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Zasady wyceny bilansowej

Zobowiązania na dzień bilansowy wycenia się w:

• kwocie wymagającej zapłaty według stanu na dzień bilansowy, a więc łącznie z ustawowymi lub umownymi odsetkami

• zobowiązania finansowe mogą być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia, a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedaży w okresie do 3 miesięcy, to według wartości rynkowej lub inaczej ustalonej wartości godziwej.

W zobowiązaniach nie mogą figurować zobowiązania przedawnione lub umorzone w porozumieniu z kontrahentem.

Rozliczenia międzyokresowe - wykazuje się zweryfikowaną, nominalną wartość stanu na dzień bilansowy już otrzymanych aktywów, które staną się przychodem dopiero w przyszłych okresach.

IV. Rozliczenia międzyokresowe

1.Ujemna wartość firmy

2.Inne rozliczenia międzyokresowe

-długoterminowe

-krótkoterminowe

Długoterminowe rozliczenia przychodów przyszłych okresów mogą m.in. obejmować:

1. rzeczywiście otrzymane dotacje, dopłaty i subwencje przeznaczone na nabycie lub wytworzenie środków trwałych oraz wykonanie prac rozwojowych

2. równowartość otrzymanych nieodpłatnie środków trwałych, w tym prawa wieczystego użytkowania gruntów oraz WNiP

3. przewidziane do umorzenia zobowiązania ujęte ugodą lub postępowaniem naprawczym

Krótkoterminowe rozliczenia przychodów przyszłych okresów obejmują m.in:

pobrane z góry wpłaty lub zarachowane należności od kontrahentów za świadczenia, które zostaną wykonane w następnym roku obrotowym, np.:

• opłaty za czynsze, dzierżawy, najem,

• opłaty za kursy i szkolenia,

• abonamenty za wyżywienie w stołówce.

Prezentacja zobowiązań i rezerw w SF

1) wprowadzenie do SF - należy opisać przyjęte zasad (politykę) rachunkowości dotyczące zobowiązań i rezerw

2)Bilans - część B pasywów bilansu

3)Dodatkowe informacje i objaśnienia - należy przedstawić informacje dotyczące:

• stanu rezerw wg. celu ich utworzenia (SP, zwiększenia, wykorzystanie, rozwiązanie, SK)

• podziału zobowiązań długoterminowych wg pozycji bilansu o pozostałym od dnia biansowego, przewidywanym umową okresie spłaty: do 1 roku, 1-3 lata, 3-5, powyżej 5 lat

• wykaz istotnych BRM

• wykaz grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki

• zobowiązania warunkowe, w tym również udzielone przez jednostkę gwarancje i poręczenia, także wekslowe.

Rachunek zysków i strat

Rachunek zysków i strat jest zestawieniem, które pozwala na ustalenie wyniku finansowego i pokazanie, co wpływa na jego wielkość. Wyróżnia się dwie formy rachunku zysków i strat (uor):

• Wariant porównawczy

• Wariant kalkulacyjny.

Rachunek zysków i strat
Wariant porównawczy		Wariant kalkulacyjny
A. Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi I.Przychody netto ze sprzedaży produktów II.Zmiana stanu produktów Zwiększenie (+) Zmniejszenie (-) III.Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby IV.Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów		A. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II.Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty działalności operacyjnej I.Koszty w układzie rodzajowym II.Wartość sprzedanych towarów i materiałów		B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów I.Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II.Wartość sprzedanych towarów i materiałów
		C. Zysk/Strata brutto na sprzedaży (A-B)
				D. Koszty sprzedaży
				E. Koszty ogólnego zarządu
C. Zysk/Strata na sprzedaży (A-B)		F. Zysk/Strata na sprzedaży (C-D-E)
	Pozostałe przychody operacyjne
	Pozostałe koszty operacyjne
	Zysk/Strata na działalności operacyjnej
	Przychody finansowe
	Koszty finansowe
	Zysk/Strata brutto na działalności gospodarczej
	Wynik zdarzeń nadzwyczajnych
	Zysk/Strata brutto
	Podatek dochodowy
	Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
	Zysk/Strata netto (N-O-P)

W uor zdecydowano, że RZiS jest sporządzany w formie jednostronnej (tzw. drabinkowej - odejmowanie od poszczególnych grup przychodów odpowiadających im kosztów), co wynika wprost z załącznika nr 1 do uor.

Warianty RZiS pozostawia się do wyboru jednostki.

Jednostki stosujące podział kosztów w układzie funkcjonalnym powinny ujawnić dodatkowe informacje na temat kosztów według rodzajów.

W przypadku, gdy jednostka przewiduje zaprzestanie określonego zakresu działalności mającego wpływ na przychody i koszty przyszłych okresów sprawozdawczych, przy zachowaniu zasady kontynuacji - odpowiednie przychody i koszty z tym związane należy wykazać odrębnie od przychodów i kosztów działalności kontynuowanej (art.47.3 uor).

Wariant porównawczy rachunku zysków i strat jest zalecany przede wszystkim mniejszym jednostkom produkcyjnym, handlowym i usługowym, gdzie nie ma potrzeby rozliczania kosztów na poszczególne rodzaje działalności i gdzie koszty nie są wiązane z funkcjami jednostki.

Wariant kalkulacyjny jest bardziej właściwy dla większych jednostek wytwórczych, w których koszty klasyfikuje się zgodnie z ich funkcją jako koszty wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu.

Rachunek zysków i strat - ustalanie zmian w stanie zapasów produktów

I sposób:

Bilansowa weryfikacja zmiany stanu produktów

Rodzaj zapasu	Zmiana (SK-SP)	Uwagi
Produkty gotowe Aktywa B.I.3	+/-	postępować zgodnie ze znakiem zmiany
Półprodukty i produkty w toku Aktywa B.I.2	+/-
Rozliczenia międzyokresowe
- inne długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa A.V.2 - krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa B.IV	+/-	postępować zgodnie ze znakiem zmiany
- rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne Pasywa B.I.2 - pozostałe rezerwy, w tym na naprawy gwarancyjne i rękojmię Pasywa B.I.3 (bez rezerw obciążających pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe i straty nadzwyczajne)	+/-	postępować przeciwnie do znaku zmiany
Razem zmiana

II sposób:

Ustalenie różnicy pomiędzy kosztami zgrupowanymi na koncie „Rozliczenie kosztów” na stronie Dt i Ct Rozliczenie kosztów
- koszt wytworzenia wyrobów sprzedanych - koszty zarządu - koszty sprzedaży	- koszty zgrupowane na kontach zespołu „4”


Sporządzając rachunek zysków i strat należy wziąć pod uwagę, że niektóre pozycje wykazywane są przy zastosowaniu metody netto.

Należą do nich:

• Wynik ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych, czyli środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych

• Wynik ze sprzedaży inwestycji

• Wynik różnic kursowych powstałych w roku obrotowym

• Wynik zdarzeń nadzwyczajnych, który stanowi różnicę między zyskami a stratami nadzwyczajnymi.

Pozostała działalność operacyjna w RZiS:

Zysk (strata) ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych (Wynik)

wynik z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych, spowodowany ich zbyciem (sprzedażą, nieodpłatnym przekazaniem) jak i likwidacją

Dotacje

- kwoty dotacji, dopłat, subwencji rzeczywiście otrzymanych np. z budżetu na pokrycie kosztów całokształtu bieżącej działalności - przypadające na dany rok raty odpisu dotacji, dopłat i subwencji, otrzymanych uprzednio na sfinansowanie budowy środków trwałych dokonywanego równolegle do amortyzacji tych obiektów

Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych

odpisy aktualizujące wartość aktywów niefinansowych wobec jej utraty, a więc z tytułu: - trwałej utraty wartości środków trwałych, śtwb, wnip, inwest. w nieruchomości - utraty wartości zapasów - utraty wartości należności

Inne przychody operacyjne

przychody, np: - z tytułu umorzenia lub przedawnienia zobowiązań - z tytułu najmu, dzierżawy środków trwałych jeżeli nie stanowi to podstawowej działalności jednostki - równolegle do amortyzacji odpisu wartości nieodpłatnie otrzymanych środków trwałych - otrzymania nieodpłatnie, w tym jako darowizny aktywów obrotowych - otrzymania kar umownych i odszkodowań

Inne koszty operacyjne

koszty, z tytułu: - nieodpłatnego przekazania, w tym jako darowizn, aktywów obrotowych - wymagających zapłaty lub opłaconych kar, grzywien, odszkodowań

Działalność finansowa w RZiS:

Dywidendy i udziały w zyskach

ujmuje się należne jednostce dywidendy od akcji i udziałów w spółkach kapitałowych i osobowych oraz spółdzielniach, których współwłaścicielem jest jednostka, na podstawie, w wysokości oraz pod datą uchwały zgromadzenia wspólników, dokonującego podziału zysku tych jednostek

Odsetki

w pozycji przychodów: uzyskane i należne w pozycji kosztów: zapłacone lub do zapłacenia odsetki i prowizje od kredytów rozliczane z wynikiem (czyli np. bez dotyczących środków trwałych w budowie), odsetki od przyjętych i udzielonych pożyczek, rachunków i kredytów bankowych, zwłoki w spłacie należności i zobowiązań, wpływające zgodnie z zasadą memoriału na wynik finansowy (zarówno zapłacone jak i wymagające zapłaty).

Zysk (strata) ze zbycia inwestycji (wynik)

Wynik ze sprzedaży akcji i udziałów, jako saldo przychodów z ich zbycia i wartości netto, w której aktywa te figurowały w księgach

Aktualizacja wartości inwestycji

po stronie przychodów: wzrosty ich wartości w razie wyceny po cenach rynkowych lub inaczej ustalonej wartości godziwej, wyższej od wartości, po której aktywa te figurowały dotąd w księgach, po stronie kosztów: ubytki ich wartości i to zarówno w razie ich wyceny po cenach rynkowych lub inaczej ustalonej wartości godziwej, jak i po cenach nabycia, jeżeli są one wyższe od cen rynkowych

Inne	zalicza się tu m.in. saldo różnic kursowych różnica pomiędzy różnicami kursowymi dodatnimi i ujemnymi.

Rachunek przepływów pieniężnych

Istotą RPP jest ukazanie faktycznych wpływów i wydatków środków pieniężnych w danym okresie obrachunkowym w podziale na trzy obszary działalności:

Operacyjną - ujmujemy tu wszelkie zdarzenia gospodarcze dotyczące podstawowej działalności, których efektem był wpływ bądź zmniejszenie stanu środków pieniężnych.

Działalność inwestycyjna - jest to działalność, której przedmiotem jest nabywanie lub zbywanie rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji, w tym inwestycji w nieruchomości i prawa, krótkoterminowych aktywów finansowych (z wyjątkiem środków pieniężnych i ich ekwiwalentów) oraz wszystkie związane z tym pieniężne koszty i korzyści, np. otrzymane odsetki od lokat, otrzymane dywidendy.

Działalność finansowa - działalność, której przedmiotem jest pozyskiwanie innych, niż działalność operacyjna źródeł finansowania, w tym także zwiększających kapitał (fundusz) własny, lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne koszty, w tym prowizje, odsetki i dywidendy, i korzyści. Wystąpienie przepływów pieniężnych z działalności finansowej powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału (funduszu) własnego i zadłużenia jednostki (jeżeli jednostka korzysta z obcych źródeł finansowania).

Metody prezentacji przepływów pieniężnych

RPP może być sporządzany:

• W zakresie działalności operacyjnej - metodą bezpośrednią lub pośrednią (zależnie od wyboru dokonanego przez kierownika jednostki)

• W zakresie działalności inwestycyjnej i finansowej - metodą bezpośrednią.

W przypadku, gdy jednostka sporządza rachunek przepływów pieniężnych metodą bezpośrednią, w informacji dodatkowej musi zaprezentować uzgodnienie kwot wykazywanych w tym zestawieniu z przepływami pieniężnymi z działalności operacyjnej wyliczonymi metodą pośrednią. Oznacza to, że bez względu na przyjętą metodę prezentacji RPP w sprawozdaniu finansowym, jednostka zawsze musi sporządzić to zestawienie metodą pośrednią.

Metoda bezpośrednia

Polega na prezentacji rzeczywistych wpływów i wydatków dotyczących działalności operacyjnej.

Sporządzenie RPP metodą bezpośrednią wymaga wyodrębnienia ewidencji analitycznej do kont, na których ewidencjonowane są zmiany gotówki (kasa, rachunek bankowy, inne środki pieniężne) w taki sposób, by osobno ujmować wpływy ze sprzedaży oraz inne wpływy z działalności operacyjnej, jak również wydatki z tytułu dostaw i usług, na wypłacone wynagrodzenia i ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym i inne wydatki operacyjne.

Zakres informacji, jakie należy przedstawić:

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Wpływy

1.Sprzedaż

2.Inne wpływy z działalności operacyjnej

II. Wydatki

1.Dostawy i usługi

2.Wynagrodzenia netto

3.Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia

4.Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym

5.Inne wydatki operacyjne

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Metoda pośrednia

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Zysk (strata) netto

II. Korekty razem

1.Amortyzacja

2.Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych

3.Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)

4.Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej

5.Zmiana stanu rezerw

6.Zmiana stanu zapasów

7.Zmiana stanu należności

8.Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyj. pożyczek i kredytów

9.Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych

10.Inne korekty

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

1. Zysk (strata) netto - jest to wynik finansowy netto wykazany w RZiS (zysk netto wykazuje się ze znakiem „+”, stratę netto ze znakiem „-”.

2. Korekty razem

Mają za zadanie doprowadzić WF netto - do „wyniku kasowego”, tj. do wartości przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej. Korekty polegają głównie na:

• Wyłączeniu pozycji niepieniężnych (np. amortyzacji, zmiany stanu rezerw, wyniku na działalności inwestycyjnej)

• Wyłączeniu pieniężnych przychodów (korzyści) i kosztów wpływających na WF, ale dotyczących działalności inwestycyjnej lub finansowej (np. zapłacone odsetki od kredytów, odsetki otrzymane z tytułu inwestycji, otrzymane dywidendy)

• Uwzględnieniu zmian stanu krótkoterminowych aktywów (zapasów, należności, rozliczeń międzyokresowych) oraz zobowiązań związanych z działalnością operacyjną

Generalnie powyższe korekty dokonywane są na następujących zasadach:

1.zmiany aktywów wykazuje się jako korektę ze znakiem przeciwnym (odejmując zwiększenie stanu, dodając zmniejszenie)

2.korekty pasywów - zgodnie ze znakiem zmiany

3.dokonuje się eliminacji z wyniku zyski lub straty ze sprzedaży aktywów trwałych i inwestycji krótkoterminowych, uwzględnia się rzeczywiste wpływy z tego tytułu i wydatki poniesione na ich zakup.

4.przenosi się do drugiego i trzeciego segmentu RPP transakcje dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej aby pokazać rzeczywiste kwoty przepływów w podziale na powyższe rodzaje działalności.

Sprawozdanie z działalności - sprawozdanie zarządu z działalności (UoR i KSR nr 9)

Stanowi uzupełnienie sprawozdania finansowego

Sporządzane jest przez:

• spółki akcyjne

• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

• spółki komandytowo-akcyjne

• spółdzielnie

• przedsiębiorstwa państwowe

Zgodnie z UoR Art. 49 Sprawozdanie z działalności jednostki powinno obejmować istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególności informacje o:

1) zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym, a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego;

2) przewidywanym rozwoju jednostki;

3) ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju;

4) aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej;

5) nabyciu udziałów (akcji) własnych, a w szczególności celu ich nabycia, liczbie i wartości nominalnej, ze wskazaniem, jaką część kapitału zakładowego reprezentują, cenie nabycia oraz cenie sprzedaży tych udziałów (akcji) w przypadku ich zbycia;

6) posiadanych przez jednostkę oddziałach (zakładach);

7) instrumentach finansowych;

8) stosowaniu zasad ładu korporacyjnego w przypadku jednostek, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Sprawozdanie z działalności jednostki powinno również obejmować - o ile jest to istotne dla oceny sytuacji jednostki - wskaźniki finansowe i niefinansowe, łącznie z informacjami dotyczącymi zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia, a także dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym.



Informacja dodatkowa

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego

Dodatkowe informacje i objaśnienia

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego zawiera:

1. Dane mające na celu identyfikację jednostki (nazwa i siedziba firmy, podstawowy przedmiot działalności oraz wskazanie właściwego sądu lub innego organu prowadzącego rejestr)

2. Wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony

3. Wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym

4.Wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielnie sprawozdania finansowe

5.W przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie, poinformowanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek oraz wskazanie zastosowanej metody rozliczenia połączenia

6.Wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności

7.Omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzania sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru




Dodatkowe informacje i objaśnienia: - to przedstawienie szczegółowych, uzupełniających wyjaśnień do poszczególnych składników i pozycji sprawozdania finansowego, a w szczególności:

1. Objaśnienia do bilansu

2. Objaśnienia do rachunku zysków i strat

3. Objaśnienia do rachunku przepływów pieniężnych

4. Objaśnienia do zawartych przez jednostkę umów, istotnych transakcji i niektórych zagadnień osobowych

5. Zdarzenia po dniu bilansowym, rodzaj i skutki zmian polityki rachunkowości

6. Dodatkowe informacje dotyczące połączenia spółek

7. Informacje o istotnych zagrożeniach dla kontynuowania działalności

8. Inne, istotne informacje wpływające na ocenę sytuacji jednostki

Sporządzanie, zatwierdzanie i udostępnianie jednostkowych rocznych SF

Zamknięcie ksiąg rachunkowych i sporządzenie zestawienia sald i obrotów (nie później niż do 85 dni po dniu bilansowym Upewnienie się o formalnej poprawności i kompletności zapisów ksiąg rach. Sprawdzenie drogą inwentaryzacji realności kwot na kontach, w celu potwierdzenia ich „ilości” Weryfikacja przydatności gospodarczej i ewentualna aktualizacja wyceny

Sporządzenie sprawozdania finansowego (do 3 miesięcy po dniu bilansowym)

Zakres rocznego sprawozdania finansowego























Do ”większych” jednostek zalicza się kontynuujące działalność (art.64 ust.1):

a) w każdym przypadku tzw. jednostki zainteresowania publicznego (m.in. mające siedzibę na terytorium Polski emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu narynku regulowanym w Polsce lub innym kraju UE), oraz wszystkie bez względu na ich wielkość pozostałe spółki akcyjne (za wyj. tych w organizacji), wszystkie spółki komandytowo-akcyjne

b) pozostałe jednostki jeżeli osiągnęły lub przekroczyły w roku poprzedzającym rok, za który sporządzono SF, granicę dwóch z trzech wielkości:

• Suma aktywów na koniec poprzedzającego roku 2,5 mln euro (kurs z 31.12 2013- 10,368 mln zł)

• Przychód neto ze sprzedaży towarów i produktów i operacji finansowych za rok obrotowy rozpoczęty w 2013 r - 5 mln euro

• Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na osoby pełnozatrudnione w roku poprzedzającym obrotowy - 50 osób

Do jednostek „mikro” (art. 3 ust 1a UoR) zalicza się:

1 grupa - spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki osobowe przez nie tworzone , inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają SF, oraz w roku go poprzedzającym nie przekroczyły dwóch z następujących wielkości:

• Suma aktywów na koniec roku obrotowego - 1,5 mln zł

• Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów (bez operacji finansowych) - 3 mln zł

• Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty - 10 osób.

2 grupa - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie - jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły nie mniej niż równowartość 1,2 mln euro i nie więcej niż 2 mln euro za poprzedni rok obrotowy (kurs z 30.09)

3 grupa - stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, fundacje, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej

Do „małych” jednostek zalicza się te jednostki-niebędące jednostkami mikro- które za dwa kolejne lata (rok za który sporządza się SF i poprzedni) nie osiągnęły dwóch z trzech wielkości:

• Suma aktywów na koniec tych lat - 2mln euro (średni kurs NBP na te dni bilansowe)

• Przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych - 4 mln euro (średni kurs NBP na te dni bilansowe)

• Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na osoby pełnozatrudnione - 50 osób

Jednostki te wykonując bilans mogą wypełnić tylko dane oznaczone literami i cyframi rzymskimi

Podpisywanie sf: a)osoba, która przejęła odpowiedzialność za rachunkowość jednostki b)jeżeli taką odpowiedzialność przejęło biuro rachunkowe lub centrum obliczeniowe - w jego imieniu podpisuje sf osoba uprawniona do reprezentowania biura lub centrum c)kierownik jednostki, to jest członek zarządu (wszyscy członkowie tego organu)

Badanie sprawozdania finansowego (w sytuacjach przewidzianych ustawą)

Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki.

• Wyboru podmiotu uprawnionego do badania dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, nie może to być zarząd (w spółkach akcyjnych notowanych na giełdzie oraz w jednostkach sektora finansowego biegły nie może badać SF dłużej niż w czasie kolejnych 5 lat)

• umowa o badanie powinna być zawarta w terminie umożliwiającym udział biegłego w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych

• koszty wykonania czynności rewizji finansowej ponosi jednostka.

Właściciele podejmują w postaci uchwały dwie decyzje (do 6 miesięcy po dniu bilansowym): o zatwierdzeniu SF o sposobie podziału zysku lub pokrycia straty Powinni mieć udostępnione SF - na 15 dnia przed zgromadzeniem

Udostępnianie SF

• wewnątrz jednostki - kierownik przekłada właścicielom SF wraz ze sprawozdaniem z działalności, jeżeli SF podlegało badaniu również opinię i raport

• na zewnątrz jednostki:

1)w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia SF każda jednostka objęta wpisem do KRS (nie są objęte KRS osoby fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych) składa w sądzie rejestrowym: roczne SF, jeżeli SF poddane było badaniu opinię biegłego rewidenta (bez raportu), odpis uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokrycia straty, sprawozdanie z działalności (w przypadku obowiązku jego sporządzania: spółki z o.o, spółki akcyjne, komandytowo-akcyjne, spółdzielnie, przeds.państw) Zostają one zamieszczone w dziale 3 rejestru przedsiębiorców (formularz KRS-Z30 i KRS-ZN) Wpisy do KRS ogłaszane są w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” Opłaty: - sądowa za wpis 40 zł -za ogłoszenie 250 zł 2)w ciągu 10 dni od zatwierdzenia SF podatnik updop składa do właściwego US: zatwierdzone SF (bez sprawozdania z działalności), opinię i raport biegłego rewidenta, spółki kapitałowe również odpis uchwały o zatwierdzeniu SF i podziale zysku lub pokrycia straty 3)do 30 kwietnia osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą lub wskazany wspólnik spółki osobowej pozostającej pod rządami updof - przekazuje: SF, które stanowi załącznik do jego zeznania o wysokości dochodu, składanego w US 4) w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia SF spółdzielnia zobowiązana do publikacji zbadanego przez biegłego rewidenta SF do Krajowej Rady Spółdzielczej 5) osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą lub spółka cywilna zobowiązana do publikacji zbadanego SF składa je do Ministerstwa Sprawiedliwości, biuro ds. wydawania Monitora Gospodarczego wymagające publikacji: -wprowadzenie do SF -bilans - rachunek zysków i strat, -zestawienie zmian w kapitale własnym, -rachunek przepływów pieniężnych, -opinię biegłego rewidenta (jeżeli SF podlegało obowiązkowi badania), -odpis uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokrycia straty,

Przechowywanie SF -trwale -w jednostce, siedzibie zarządu lub oddziale bądź w jednostce świadczącej usługi przechowywania dokumentów (konieczne powiadomienie US)

Użyteczność informacji zależy od zapewnienia cech jakościowych, spełnienia kryteriów uznania i wyceny składników tworzących sprawozdanie finansowe.

Najważniejsze cechy jakościowe sprawozdania finansowego

Cecha	Charakterystyka
Wiarygodność	Informacje są wiarygodne, gdy nie zawierają istotnych błędów, są bezstronne i wiernie odzwierciedlają rzeczywistość gospodarczą
Zrozumiałość	Informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym powinny być zrozumiałe dla użytkowników posiadających wiedzę o procesach gospodarczych oraz rachunkowości. Koniecznością jest dokumentowanie przez kierownika jednostki przyjętych rozwiązań, zastosowanej metodologii, podstaw do przyjętych założeń czy szacunków. Brak jasno sformułowanej, udokumentowanej polityki rachunkowości powoduje zaciemnienie obrazu jednostki.
Użyteczność-przydatność	Informacje przydatne, czyli takie, których brak ujawnienia może w znaczący sposób wpływać na decyzje ekonomiczne użytkowników. Np. jednostka prowadząca zróżnicowaną działalność postanowiła zlikwidować segment, który przynosił straty. Dla użytkownika sprawozdania ważna jest informacja o kosztach i przychodach segmentu przeznaczonego do likwidacji. W przypadku dużego udziału omawianego segmentu w działalności całego przedsiębiorstwa, brak informacji mógłby wpłynąć na decyzje użytkowników.
Porównywalność	Przyjęte zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły [art. 5.1]. Chodzi tu o konsekwentne zapewnienie: - tego samego sposobu kwalifikowania, a więc księgowania na kontach księgi głównej jednakowego rodzaju operacji gospodarczych - stosowania takich samych zasad wyceny z okresu na okres, w tym również amortyzowania - jednakowego grupowania operacji bądź sald w większe zbiory i wykazywania ich z okresu na okres w tej samej pozycji bilansu, rachunku zysków i strat lub rachunku przepływów pieniężnych -identyczności sumy sald, wynikających z zamknięcia ksiąg poprzedzającego roku obrotowego z sumą sald, które otwierają księgi roku sprawozdawczego Jednostka może, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, zmienić bez względu na datę podjęcia decyzji, dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ustawą. Zmiana dotychczas stosowanych zasad wymaga wówczas określenia w informacji dodatkowej wpływu tych zmian na sprawozdania finansowe wymagane innymi przepisami prawa. Ponadto w informacji dodatkowej za rok obrotowy, w którym zmiany te nastąpiły należy podać : przyczyny tych zmian, określić liczbowo wpływ tych zmian na wynik finansowy, zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian.

Podstawowe założenia (zasady) sporządzania sprawozdania finansowego:

• Zasada memoriału - oznacza konieczność ujęcia w księgach rachunkowych, a następnie w sprawozdaniu finansowym, ogółu gospodarczych zdarzeń dotyczących danego roku obrotowego. Polega na ujmowaniu transakcji i innych zdarzeń z chwilą ich wystąpienia, niezależnie od momentu otrzymania lub wydania środków pieniężnych.

• Zasada współmierności - oznacza ona, że na wynik finansowy wpływają uzyskane w roku obrotowym przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) oraz towarów, a także z operacji finansowych oraz odpowiednie, konieczne do osiągnięcia tych przychodów, a więc współmierne do nich, koszty zarówno rzeczywiście poniesione (opłacone), jak i przypadające na dany rok, choć nie opłacone. Niespełniające tych warunków przychody lub koszty, dotyczące innego roku obrotowego niż sprawozdawczy wykazywane są jako:

a)rozliczenia międzyokresowe czynne

b)rozliczenia międzyokresowe bierne.

• Zasada ostrożnej wyceny - polega na odpowiednim uwzględnieniu wszelkich znanych jednostce na dzień bilansowy zdarzeń, które wpływają ujemnie na aktualną wartość aktywów i zobowiązań, a w następstwie tego na wynik finansowy.

Nakazuje ona, np:

a)w zakresie aktywów - aktualizację (obniżenie) cen, po których figurują one w księgach, do ich wartości możliwej do odzyskania, jeżeli utraciły one całkowicie lub częściowo wartość, po której figurują na dzień bilansowy w księgach. Wynika to z istoty aktywów, gdyż mają one jedynie taką wartość, jaką według przewidywań w przyszłości przyniosą jednostce.

b)w zakresie zobowiązań - tworzenie rezerw na znane jednostce ryzyko poniesienia w przyszłości wydatków lub straty

• Zasada kontynuacji działania - sprawozdanie finansowe sporządza się przy założeniu, iż jednostka jest w stanie prowadzić swoją działalność i będzie ją kontynuować w dającej się przewidzieć przyszłości w nie zmniejszonym istotnie zakresie. Zamiar taki jednostka ma obowiązek zadeklarować we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego

15

Wynik ze sprzedaży udziałów własnych

(cena sprzedaży pomniejszona o koszty sprzedaży) - cena nabycia

W przypadku umorzenia drogą obniżenia kapitału zakładowego

wartość nominalna - cena nabycia

Kapitał zapasowy

SF

średnich i małych jednostek

SF

jednostek mikro

SF jednostek „większych” (ich SF podlegają

obligatoryjnemu badaniu)

Informacja ogólna

Informacja dodatkowa (wprowadzenie do SF, dodatkowe informacje i objaśnienia)

Rachunek zysków i strat

Bilans

Sprawozdanie z działalności

Rachunek przepływów pieniężnych

Zestawienie zmian

w kapitale własnym

Informacja dodatkowa (wprowadzenie do SF, dodatkowe informacje i objaśnienia)

Rachunek zysków i strat

Bilans

Bilans

Informacja uzupełniająca do bilansu

Rachunek zysków i start

w wersji uproszczonej

SF średnich i małych jednostek

Bilans

Rachunek zysków i strat

Informacja dodatkowa (wprowadzenie do SF, dodatkowe informacje i objaśnienia)

---