Różne systemy semiotyczne funkcjonujące w społeczeństwie.
System znaków językowych
system znaków gestykulacyjnych (i elementy mimiczne)
Znaki dzielimy ze względu na:
zmysły, które je odbierają
dziedzinę, w której występują (np. turystyka)
opozycje jakie tworzą między sobą (np. co odróżnia stół od krzesła utp.)
KOD - system reguł, które określają zależność między oznaczanym i oznaczającym
SYSTEM (kod jest w systemie) - np. system reguł, znaków jezykowych, drogowych
KONTEKST - w 80% przypadków trudno nam coś interpretować, jeżeli nie znamy kontekstu
Elementy konteksty: Kto? Do kogo? Kiedy? Gdzie? W jakim celu?
Związek między oznaczanym a oznaczającym jest związkiem analogicznym (w formir znaku jest forma treści - widzimy dziewczynę i jednocześnie ten znak oznacza dziewczynę)
Między znakami jezykowymi występuje zwiazek arbitralny (umowny)
Akt semiczny - wysłanie i odebranie znaku (zrozumienie jest niezbędne)
Warunki niezbędne do wystąpienia aktu semicznego:
komunikat został wyprodukowany intencjonalnie (miał na celu przekazanie czegoś konkretnego)
komunikat musi być uznany (przyjęty) przez odbiorcę (macham do kogoś i on to widzi)
oboje znają ten sam kod
odbiorca powinien być w stanie odczytać z niego intencje nadawcy
Akcjonaty komunikacyje:
Człowiek nie może nie komunikować
Są dwa poziomy
poziom treści (nie ma osoby biernej - jedna nadaje, a druga odbiera)
poziom relacji (w jakich relacjach się znajdują -np. per pan, pani)
Każdy z rozmówców używa własnych środków komunikacji, ale muszą one być rozpoznawane przez odbiorcę.
Znaki arbitrale (umowne) i analogiczne.
Między rozmówcami zachodzą 2 typy interakcji (współdziałania)
symetryczna (np. nadawca pochyla się do przodu, a odbiorca do tyłu)
komplementarna (uzupełniająca) - gdy rozmawia ze sobą kilka osób to wszyscy się uzupełniają - każdy „dorzuci“ coś od siebie)
Komunikujemy całym ciałem.
Idiolekt - jeżyk jednostki
Socjolekt - jezyk grupy
W komunikacji międzyludzkiej wyróżniamy 4 typy środków używanych do komunikacji:
wokalne / werbale (słowne)
wokalne / niewerbalne (mruczenia, westchnienia)
niewokalne / werbalne (pismo)
wizualne / niewerbalne
Znaczenie - informacja zdeponowana w słowniku, jednostka może mieć wiele znaczeń (np. zamek)
Informacja - coś nowego dla odbiorcy („wcześniej o tym nie wiedziałem“)
Wypowiedzenie (wiadomość) - ma znaczenie kontekstowe (np. zamek: Na górze stał zamek. - w kontekście odczytujemy znaczenie)
Sens - intencje, wartości domyślne, znaczenie słownikowe; sens wynika z relacji wypowiedzenia z sytuacją, relacją (Ale tu jest przeciąg! - w domyśle: „Zamknij okno!“)
Wypowiedzenie → sens → kontekst wypowiedzeniowy (Kto? Do kogo? Gdzie? Keidy? W jakim celu?)
Komunikacja środów masowego przekazu (medialna)
ŹRÓDŁO → TRANSMISJA(wypowiedzenie, sygnał-KOD) →KANAŁ transmisji; HAŁAS (zakłócenia) →ODBIORCA (sygnał zostaje odebrany) → ADRESAT (dociera wypowiedzenie)
Kominikacja medialna zakłada docieranie do odbiorcy kilkoma kanałami jednocześnie (np. „Wiadomości“ - widzimy obraz, mamy pod nim podpis i lektor przekazuje nam to samo)
Znakmi wizualne są bardzo zróżnicowane (napisy, osoby (mimika, gesty), zdjęcja, loga, grafiki, schematy →różne kody)
Łatwość zrozumienia obrazów:
możemy podkreślić formy z treścią, formy analogiczne
percepcja globalna
charakter indywidualny i konkretny
brak podwójnej artykulacj - nie ma konstrukcji; widzimy całość
mają charakter monosemiczny (jedno znaczenie)
4 klasy zjawisk w komunikacji medialnej:
grafiki i wykresy
rysunki →
fotografie → ANALOGONY
film →
obraz telewizyjny
obraz komputerowy
GRAFIKA:
zjawisko analogii - analogon rzeczywistości - odtwarzanie elementów rzeczywistości
Grafiki i wykresy nie są analogonami, służą przedstawianiu pojęć abstrakcyjnych, możemy ilustrować (odzwierciedlać) relacje podobieństwa i różnicy.
Relacje zależności - co od czego zalezy, czemu jest podległe
Relacje proporcjonalności - np. sondaże
Funkcje grafik:
pamięć sztuczna - mapy
obraz do zapamietania (ułatwia zapamiętywanie; szkoła korzysta z tej funkcji w szerokim zakresie )
manipulacja informacją (różnego rodzaju wytłuszczanie)
RYSUNKI:
Rysunki wykorzystuje się w historyjkach obrazkowych, komiksach, schematach maszyn, karykaturach, książkach dla dzieci, przy ilustracji bytów nieistniejących - np. pegaz, smok)
Rysunki są analogonami.
Kody potrzebne do właściwego rozumienia komunikatów przekazywanych przez rysunki:
kod kulturowy - pewna grupa konwencji charakterystycznych dla danej kultury - formy prototypoowe → schematy
kod malarski - człowiek nabrał pewnych zwyczajów przedstawiania trzech wymiarów w formie dwóch na kartce papieru (zasada perspektywy itp.)
kod preferencyjny - do czego w rzeczywistości odsyła (różnego rodzaju skojarzenia np. wieża Eiffla - dalekie podróże)
kod społeczno - zawodowy - niektóre reklamy są adresowane do pewnych grup zawodowych
Rysunki:
schematyczne
realistyczne
Rysunki:
mniej abstrakcyjne
bardziej abstrakcyjne
Niektóre rysunki mają znaczenie symboliczne.
Relacje w jakie wchodzą elementy kodu z elementami kodu wizualnego:
Ekwiwalencja - jednoczesne przekazywanie czegoś drogą słową i wizualną (np. sygnalizacja świetlna)
Komplementarność - zarówno element werbalny jak i wizualny (np. satyra, komiks)
Paraleizm - każdy kod przekazuje inną informację; mogą funkcjonować niezależnie od siebie
Interpretacyjne - tekst opisuje, co widzimy na zdjęciu albo rysunek ilustruje tekst
Przeciwieństwa - np. ironia, przekazujemy dwa różne komunikaty
Polifonia dyskursyjna - głosy różnych autorów, robi się różnego rodzaju aluzje (np. „Litwo, ojczyzno moja!“ - wierzymy, że odbiorcy wiedzą, kto jest autorem tych słów i nie nazywamy go w naszym tekście; reklamy tytoniu - jednocześnie zachęcają i ostrzegają)