Pedagogika Opiekuńczo wychowawcza 16.02.2010

Potrzeby ponad podmiotowe to takie których jednostka nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić lub regulować przejściowo lub trwale częściowo lub całkowicie

Pedagogika opiekuńcza składniki podmiotu

1. Teoria opieki

2. Opieka wychowawcza (wychowanie przez opiekę)

3. Wychowanie opiekuńcze

Składniki treści poznawczych

Teoria opieki międzyludzkiej

Teoria wychowania przez opiekę

Teoria wychowania opiekuńczego

Pedagogika opiekuńcza - nauka o opiece między ludzkiej (zwłaszcza nad dziećmi) jej wielorakich wychowawczych i opiekuńczej waloryzacji wychowawczej .

Teoria opieki składa się

↓ ↓

Teoria potrzeb ludzkich teoria działalności służąca ich zaspakajaniu

(ponadpodmiotowe)

Przesądza to o tym że to dyscyplina pedagogiki. Teoria wychowania przez opiekę odpowiada na pytanie według jakich zasad, form, metod i technik należy sprawować opiekę żeby mogła ona równolegle z zaspokojeniem potrzeb podopiecznych kształtować ich osobowość zgodnie z przyjętymi celami wychowania. Specyfika tego wychowania polega na tym że dokonuje się w trakcie opieki i poprzez nią a opieka jest podłożem i podstawowym instrumentem. Ten rodzaj wychowania jest najbardziej naturalnym rodzajem wychowania. Nie skupia się ona na treściach i funkcjach lecz przede wszystkim na celach i środkach wychowania jako jego pierwszo planowych wyznacznikach.

Wychowanie opiekuńcze to każda forma wychowania (edukacji) przede wszystkim szkoły w której nauczyciel - wychowawca przejawia postawę opiekuńczości wobec uczniów, zaspokaja ich wielorakie powszechne potrzeby a szczególnie bezpieczeństwa, sprawiedliwości, powodzenia szkolnego, samorealizacji, dodatniej atmosfery życia za wszystkimi tego pozytywnymi następstwami dla jakości ich życia oraz jakości procesu wychowania. Wychowanie waloryzowane wartościami opieki co urzeczywistnia się przez przekształcenie sytuacji wychowawczej w wychowawczo - opiekuńczą.

Cechy opiekuna spolegliwego

• Życzliwość

• Dobre serce

• Sprawiedliwe traktowanie

• Dzielne sprawowanie opieki

• Odważne chronienie

• Dawanie niezawodnego oparcia

Przedmiotem pedagogiki opiekuńczej są

☺ Sytuacje wymagające opieki (potrzeby dziecka, potrzeby opiekuńcze)

☺ Przyczyny występowania, przejawy, skutki, diagnostyka, kwalifikacja potrzeb

☺ Cele opieki i zadania Opiekuńczo wychowawcze (cele profilaktyczne, interwencyjne, kompensacyjne oraz klasyfikowanie i charakteryzacja zadań opiekuńczo - wychowawczych)

☺ Proces opiekuńczo - wychowawczy (elementy składowe jako pochodna istoty i składników opieki jako działalności oraz zasady doboru środków i czynności w O - W

☺ Formy opieki nad dzieckiem (jako układy organizacyjne działań opiekuńczo - wychowawczych) określone zwykle przez dokumenty normatywne precyzujące funkcje społeczną i model postępowania.

☺ System opieki nad dzieckiem (założenia, podstawy organizacyjno - prawne, zasady funkcjonowania systemu)

☺ Stosunki między wychowawcą a wychowankiem ( zróżnicowanie sytuacji i właściwości dzieci objętych opieką w tym sieroctwo naturalne i społeczne dzieci normalne i bez ryzyka.

Właściwości kształcenie i specyfika pracy wychowawcy pod czas opieki. Rola, kształtowanie się więzi osobowych.

Metodologia badań i metodyka działania opiekuńczo - wychowawczych

(określenie metody jako sposobu działania mającego wyraźnie określone cechy celowość, systematyzacja, powtarzalność i charakterystyka metodyczna zadań opiekuńczo - wychowawczych

Pedagogika Opiekuńczo wychowawcza 23.02.2010

Funkcje pedagogiki opiekuńczej to są wszelkie złożone i rzeczywiste skutki percepcji tej wiedzy.

1. Dostarczanie niezbędnej wiedzy o potrzebach ludzkich, przede wszystkim o potrzebach ponad podmiotowych i ich diagnozowaniu

2. Dawanie obiektywnej diagnozy rzeczywistych warunków w jakich przebiegają procesy opiekuńczo - wychowawcze, oraz gromadzenie wiedzy o warunkach wewnętrznych tych procesów, tkwiących w przedmiotach opieki

3. Wypracowanie wskazań dotyczących zasad form metod i technik wychowawczej modyfikacji opieki

4. Wskazywanie jakie należy stosować zasady, formy, metody i techniki sprawowania opieki żeby jej przebieg był prawidłowy.

5. Wskazywanie możliwości i powiewności opiekuńczej waloryzacji wychowania

6. Opisywanie i wyjaśnianie istotnych relacji zachodzących między opieką a wychowaniem a zwłaszcza rzeczywistych i możliwych związków i zależności miedzy nimi

7. Rozwijanie wiedzy o postulowanym i jednocześnie realistycznym modelu naturalnego (nie formalnego) i profesjonalnego opiekuna

8. Dostarczenie wiedzy o miejscu i roli pedagogiki opiekuńczej w systemie nauk społecznych oraz jej specyficznych treściach, funkcjach i charakterze

9. Gromadzenie i rozwijanie wiedzy historycznej z zakresy opieki miedzy ludzkiej wychowania opiekuńczego i wychowania przez opiekę głownie w aspektach analizy krytyczno - porównawczej

FUNKCJE OPIEKI

1. Homeostatyczna - jest to ciągłe osiąganie określonego poziomu zaspokojenia wielorakich potrzeb tak w wymiarze obiektywnym jak i subiektywnym tworzące chwiejna równowagę wewnętrzną homeostazę

2. Egzystencjalna - różne skutki i następstwa urzeczywistniania się funkcji homeostatycznej

• chodzi o zachowanie życia i zdrowia z ich określonymi jakościami

• wielostronnego rozwoju

• określonego poziomu normalności funkcjonowania

• zadowolenia z życia oraz warunkowania wychowania

3. Regulacyjna - rozbudzanie i regulowanie potrzeb oraz granic norm i sposobów ich zaspokajania, a w tym zakresie:

• wytwarzanie odporności na ograniczenia i udaremnienia potrzeb

• utrwalanie i rozwijanie potrzeb pozytywnych

• aktualizowanie potrzeb potencjalnych

• kondensowanie potrzeb nie zaspokojonych

• uświadomienie potrzeb i przyswojenie właściwej hierarchii w zaspokajaniu potrzeb

• kształtowanie postaw kompromisu w sytuacji zderzeń lub sprzeczności niektórych potrzeb

• profilaktyka i terapia potrzeb chorobowych oraz hamowanie i ogranicznie potrzeb ,,nie nasyconych”

4. Usamodzielniająca - doprowadzenie do względnie pełnej samodzielności i nie zależności życiowej

5. Socjalizacyjna - to uspołecznienie i ukulturalnienie potrzeb oraz standardów i sposobów ich zaspokojenia

6. Osobotwórcza - spełniająca się przez nie zamierzone stymulacje sprawowanej opieki

Pedagogika opiekuńcza jako dyscyplina

Z pedagogiką ogólną częściowe ogólne zawieranie się

Z pedagogiką specjalna wspólny przedmiot poznania ( opieka nad dziećmi z odchyleniami od normy)

Z pedagogiką społeczną teren poznania (wspólny teren zainteresowań społecznych, interwencyjno - kompensacyjnych zakres opieki

Opieka najogólniej dzieli się na

Zwierzęca ludzka Transtendencka

Międzyludzka • Bóg

• człowiek nad własnymi

Wytworami

• człowiek nad elementami

Przyrody

Różnica między opieką a wychowaniem

1. Opieka jest pierwotna potrójna w stosunku do wychowania

• filogenezie

• ontogenezie

• procesie opiekuńczo - wychowawczym

2. Opieka jest działalnością odnosząca się do wymagań stawianych, przez właściwości tkwiących w naturze człowieka. Potrzeby i nie dyspozycje samoregulacyjne zaś wychowanie do tego czego w osobowości nie ma

Modele i wzorce osobowe

3. Opieka wyznaczana jest koniecznością zachowania istnienia i ciągłości gatunku zaś wychowanie podyktowane jest głownie wymogiem zachowania, przekazywania i rozwijania dorobku kulturalnego

4. Opieka jest wyłączną treścią działania opiekunów w stosunku do jednostek upośledzonych w stopniu głębokim osób śmiertelnie chorych oraz osób starszych a także w sytuacjach realnego zagrożenia życia człowieka (wojny, wypadki losowe)

Wartości opieki

Wartości wychowania

1. Wynikają głównie z biopsychicznej natury człowieka 2. Maja charakter allocentryczny 3. Zawierają się głównie w realnej osobie i egzystencji podopiecznego 4. Mają charakter pierwotny i fundamentalny (zachowanie życia i zdrowia rozwój potencjalnych możliwości) 5. Mają wszelkie cechy koniczności i niezbywalności życiowej dzięki czemu są najczęściej wartościami moralnymi 6. Realizacja najbardziej podstawowych wartości na charakter cykliczny i permanentny 7. Mają najczęściej charakter trwały, ponadczasowy, nie ulegają ideologiom i systemom społeczno - politycznym 8. Są przede wszystkim przedmiotami potrzeb składnikami posiadania „żeby mieć”

1. Mają rodowód społeczno - kulturowy 2. Maja charakter socjocentryczny 3. Mieszczą się w postulowanym modelu wychowania 4. Są w stosunku do wartości opieki wtórne i relatywne 5. Mieszczą się w sferze przydanych i postulowanych rzeczy bez realizacji których człowiek może ,, jakoś żyć” 6. Proces wychowania doprowadza do osiągnięcia zamierzonych celów i zakończenia 7. Wartości wychowania są w dużej mierze zmienne i przemijające kształtuje je czas i ideologia 8. Najważniejsze są składniki bytu osobowego „żeby być”





Pedagogika Opiekuńczo wychowawcza 23.03.2010

Czynniki tworzące potrzeby ponad podmiotowe (nie swoiste)

1. Przed progowy poziom rozwoju fizycznego psychicznego i społecznego

2. Innowacyjne następstwa procesu starzenia się człowieka

3. Odchylenia od normy (dziedziczne, wrodzone, nabyte)

4. Przejściowe lub przewlekłe choroby i nie szczęśliwe wypadki losowe

5. Sieroctwo naturalne i w rodzinie patologicznej nie wydolność opiekuńczo wychowawcza rodzinny

6. Potrzeby mogą być wywoływane przez trudne sytuacje życiowe i negatywne wyjścia z frustracji (nerwice, histerie, fiksacje, schizofremie)

Swoiste

Trwałe nastawienie na uzależnienie się od innych ludzi oczekiwanie na opiekę czy pomoc

Określony stan świadomości nastawień i oczekiwań uzależniający ich życie od sil wyższych (potrzeby religijne)

Społeczne potrzeby ponad podmiotowe - jest pewna grupa potrzeb które parę tysięcy lat temu było nie do pomyślenia że kiedyś powstaną (brak wody i żywności w Afryce)

Uwarunkowanie potrzeb ponad podmiotowych

1. Określone standardy życia

2. Funkcjonujące poglądy i przekonania w odniesieniu do potrzeb ludzkich i ich zaspokojenia

3. Możliwości ludzkie i materialne

4. Stan potrzeb u jednostek wymagających opieki i poziom świadomości tych potrzeb

Potrzeby ponad podmiotowe dzielą się na:

Normalne (uznawane są za dobre)

Substandardowe (wynikające z ujemnych dewiacji)

Normalne

Powszechne standardowe hiperstandardowe

• dzieciństwa

• indywidualne

związane z indywidualnymi

talentami i potrzebami

Substandardowe

Endogenne egzogenne zależne niezależne

Warunki środowiska wynikające z nas

(wady, przywary)

Dyfotomiczny podział potrzeb

1. Obiektywne, subiektywne

2. Potencjalne, zaktualizowane

3. Pierwotne, wtórne

4. Powszechne, indywidualne

5. Niedostatku, rozwoju

6. Kapitalne, pochodne

7. Społeczne, jednostkowe

8. Możliwe do nasycenia, nienasycone

9. Normalne, chorobowe

10. Pozytywne, negatywne

Ad 2

Potencjalne - to te które mogą dopiero się pojawić

Zaktualizowane - te które już się pojawiły

Ad 6

Kapitalne - ustalenie grupy potrzeb o które człowiek będzie się troszczyć najbardziej

Kategorie opieki - określona dwuaspektowa specyficzna postać opieki powstająca w wyniku integralnego powiązania się jej w pewnym układzie z inną dziedziną życia i działalności (rodzinna, społeczna, moralna)

Własności opieki rodzinnej

• motywem tej opieki jest wyłącznie osoba podopiecznego jego potrzeby a nawet zachcianki

• celem jest zaspokojenie potrzeb, zachcianek

• najwyższą wartością i prawem jest dobro dziecka

• prowadzi do fetyszyzacji dziecka staje się ono osobą centralną zaspokajanie jego potrzeb odbywa się nadmiernym kosztem życiowym rodziców

Heliodor Muszyński

2. Domaga się rezygnacji opiekunów z własnego dobra i korzyści a cenę udzielenia innym pomocy

8

---