Panowanie Bolesława Krzywoustego

podręcznik, str. 212-215

1. Rządy Władysława Hermana 1079-1102

a. nieudolne rządy księcia Włądysława Hermana, młodszego brata Bolesława Śmiałego,

- rezygnacja z korony królewskiej,

• wycofanie się z aktywnej polityki zagranicznej,

• brak zaangażowania w sporze o inwestyturę między papiestwem i cesarstwem

• wszechwładne wpływy wojewody Sieciecha

2. podział kraju na dzielnice między synów w roku 1097:

• Władysław Herman pozostawił sobie Mazowsze - Płock był jego stolicą,

• starszy Zbigniew otrzymał część północną kraju: Wielkopolskę i Kujawy,

• młodszy Bolesław Krzywousty otrzymał południową część kraju, Małopolskę i Śląsk

2. Wojna domowa między Bolesławem Krzywoustym i Zbigniewem :

1. wyprawy rabunkowe Bolesława na Pomorze i akcje odwetowe Pomorzan na ziemie Zbigniewa

2. wypędzenie Zbigniewa przez Bolesława w roku 1108

3. najazd cesarza Henryka V z posiłkami czeskimi na Polskę w roku 1109:

• cesarz żądał zwrotu połowy państwa Zbigniewowi, płacenia trybutu, na co uzyskał od Bolesława Krzywoustego odpowiedź odmowną

• bohaterska obrona grodów śląskich: Głogowa, Bytomia, Wrocławia, Psie Pole

• udana walka podjazdowa wojsk Krzywoustego

d. powrót Zbigniewa do kraju, uwięzienie, oślepienie i ostatecznie szybka śmierć

3. Podbój Pomorza:

1. przyłączenie w roku 1116 Pomorza Gdańskiego

2. hołd księcia pomorskiego Warcisława w roku 1122- uznanie zwierzchności Polski nad Pomorzem Zachodnim

3. misja chrystianizacyjna na Pomorzu:

• zakonnik benedyktyński Bernard Hiszpan i bp Otton z Bambergu

4. Statut Krzywoustego ( czyli testament) 1138 - podręcznik, str. 215

a. zasada senioratu- krajem rządzi najstarszy z rodu Piastów, oprócz własnej dzielnicy dziedzicznej rządzi dzielnicą senioralną, czyli Małopolską z Krakowem, ziemią sieradzko-łęczycką, wschodnią częścią Wielkopolski z Gnieznem oraz zwierzchnictwo nad Pomorzem Gdańskim. Miała ona przechodzić we władanie najstarszego potomka dynastii, jako podstawa jego władzy nad całością państwa, więc również nad dzielnicami dziedzicznymi. Senior miał prawo wypowiadania i prowadzenie wojen zewnętrznych, reprezentowanie państwa na zewnątrz i zawierania traktatów, mianowania dostojników kościelnych i świeckich (arcybiskupów, biskupów, kasztelanów), oraz posiadał zwierzchność sądową. Dzielnica senioralna miała zostawać zawsze nienaruszona natomiast dziedziczne mogły podlegać dalszym podziałom.

b. zasada pryncypatu - zasada ta polegała na tym, że najstarszy z książąt dzielnicowych ( princeps) miał sprawować władzę zwierzchnią nad pozostałymi (książę zwierzchni). Do jego przywilejów należało otrzymanie w posiadanie, oprócz swojej dzielnicy, także ziemi krakowskiej i innych drobnych. Powodowało to, że Kraków był często areną walki między książętami i innymi władcami nawet innych krajów.

3. postanowienia terytorialne testamentu Krzywoustego:

• Władysław II Wygnaniec - najstarszy z braci, otrzymał dziedziczny Śląsk, ziemię lubuską i dzielnicę senioralną

• Bolesław IV Kędzierzawy - dziedziczne Mazowsze i Kujawy

• Mieszko III Stary- Wielkopolska

• Henryk Sandomierski- ziemia sandomierska

• wdowa Salomea z synem pogrobowcem ( urodził się po śmierci Krzywoustego) Kazimierzem II Sprawiedliwym - ziemia sieradzko- łęczycka

---