Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza
Im. Wincentego Pola
W Lublinie
Ekonomika turystyki.
Temat: Ekonomiki funkcjonalne turystyki.
Imię i Nazwisko
I rok: Turystyka i rekreacja
Ekonomika turystyki jest ekonomiką funkcjonalną, która bada adaptację zasad ekonomicznych do sektora turystycznego, zarówno w ujęciu teoretycznym jak
i opisowym
Miejsce ekonomiki turystyki w modelach powiązań nauk ekonomicznych:
Ekonomika turystyki zajmuje miejsce pomiędzy ekonomią, którą należy traktować jako naukę podstawową, wyposażającą ekonomikę turystyki w całokształt pojęć i praw ekonomicznych, mającą jednocześnie charakter nadrzędny, a ekonomikami funkcjonalnymi. Najniższe miejsce w hierarchii zajmują ekonomiki funkcjonalne, które czerpią aparat pojęciowy zarówno z ekonomii, jak i przede wszystkim, w formie dostosowanej do potrzeb badań na rynku turystycznym, z ekonomiki turystyki.
Podstawą badań ekonomicznych jest ekonomia, która wykorzystuje prawa i zasady formułowane przez mikro- i makroekonomię.
Na szczeblu badawczym mikroekonomicznym
w ujęciu teoretycznym wyróżnia się tzw. ekonomiki funkcjonalne lub podekonomiki turystyki.
Do ekonomik funkcjonalnych turystyki zalicza się:
- ekonomikę hotelarstwa
- ekonomikę gastronomii
- ekonomikę biur podróży
- ekonomikę przewozów turystycznych
- ekonomikę obsługi ruchu turystycznego
Podział ten można by jeszcze pogłębić, wskazując na szczegółowe obszary rynku usług turystycznych i odpowiadających tym obszarom ekonomiki, wyodrębnione z obsługi ruchu turystycznego, np. ekonomikę informacji turystycznej, ekonomikę pilotażu oraz ekonomikę przewodnictwa turystycznego. Badania naukowe nie są jednak prowadzone w tak wąskim zakresie i podane przykłady ekonomik nie mają charakteru zinstytucjonalizowanego. W ujęciu pragmatycznym poszczególnym ekonomikom funkcjonalnym odpowiadają subrynki turystyczne.
Do głównych ekonomik funkcjonalnych turystyki zalicza się hotelarstwo.
Hotelarstwo - społecznie zorganizowana działalność, polegająca na udzielaniu gościny przyjezdnym w przeznaczonych do tego obiektach bazy noclegowej. Zaspokaja potrzebę wypoczynku, noclegu, wyżywienia, utrzymania higieny osobistej, ochrony zdrowia i mienia, łączności z otoczeniem oraz rozrywek kulturalnych.
Hotelarstwo jest sferą usług niematerialnych, w wyniku działalności hotelarskiej nie powstają nowe wyroby. Jest podstawowa branżą turystyki, jako gałęzi gospodarki narodowej.
W świetle ustawy o usługach turystycznych usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach spełniających określone wymagania, dotyczące wielkości, wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług, rodzaju i kategorii, a także zaleceń sanitarnych, przeciwpożarowych.
Czynniki warunkujące rozwój hotelarstwa:
zarobki konsumentów,
lokalizacja jednostek hotelarskich,
jakość świadczonych usług,
demografia,
konkurencja,
reklama,
kultura kraju.
Do kolejnych ekonomik funkcjonalnych zalicza się gastronomię.
Gastronomia to rodzaj działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu otwartych zakładów żywienia zbiorowego (np. restauracji, barów, stołówek itp.). Także sztuka przyrządzania i podawania potraw w oparciu o fachową wiedzę kulinarną. Gastronomia to również wiedza o produktach, ich wartości odżywczej, o racjonalnym przygotowaniu potraw, komponowaniu posiłków, o tradycjach kulinarnych oraz zwyczajach i obyczajach związanych z jedzeniem.
Zdaniem H.Rudeckiego usługę gastronomiczną stanowi zespół czynności: produkcyjnych, mających na celu uzdatnianie produktów spożywczych do konsumpcji, oraz handlowych, polegających na sprzedaży produktów kulinarnych, przy zapewnieniu warunków konsumpcji na miejscu.
Gastronomia jest ważnym czynnikiem stymulującym rozwój turystyki bowiem wywiera wpływ na wielkość ruchu turystycznego i jakość jego obsługi. Waga usług gastronomicznych świadczonych turystom polega głównie na tym, że stanowią one substytut usług żywieniowych wykonywanych w gospodarstwie domowym turysty.
Z punktu widzenia potrzeb ruchu turystycznego istotne znaczenie ma trafnie ukształtowany model zagospodarowania gastronomicznego miejscowości turystycznych. Musi on uwzględniać główne cechy ruchu turystycznego, a zwłaszcza sezonowość, natężenie i podstawowe formy występowania (tj. turystyka pobytowa, wycieczkowa, weekendowa i zagraniczna przyjazdowa). Wspomniany model należy odpowiednio zróżnicować, uwzględniając rangę funkcji turystycznych danej miejscowości.
Masowe zapotrzebowanie na usługi gastronomiczne, wywoływane głównie przez turystów, ukształtowało zróżnicowaną strukturę rodzajową sieci zakładów gastronomicznych. Jako jako kryterium podziału zakładów gastronomicznych przyjmie się zakres ich działalności, klasyfikacja będzie wyglądała następująco:
-zakłady żywieniowe (restauracja i bary uniwersalne, jadłodajnie i bary szybkiej obsługi oraz bistra i bary przekąskowe)
-zakłady uzupełniające ( kawiarnie i herbaciarnie, cukiernie i bary cukiernicze, winiarnie i bary winne, piwiarnie i bary piwne, bary rozrywkowe i aperitif)
-punkty gastronomiczne (bufety, smażalnie, pijalnie i lodziarnie).
Rozwój usług gastronomicznych przeznaczony dla turystów pozostaje w ścisłym związku z sytuacją, w jakiej się znajduje cała gastronomia. Jej możliwości rozwojowe, warunki ekonomiczno-społęczne, formy własności oraz formy organizacyjne determinują w ostatecznym rachunku zakres i tempo świadczenia usług dla społeczności turystycznej. Wynika z tego wniosek, ze tylko całościowe i kompleksowe rozwiązanie podstawowych problemów krajowej gastronomii na gruncie wolnego rynku może stworzyć warunki dynamicznego rozwoju gastronomicznych usług turystycznych.
Biuro podróży to kolejny element ekonomik funkcjonalnych turystyki.
Biuro podróży - potoczne określenie podmiotu gospodarczego zajmującego się świadczeniem usług dla turystów lub odwiedzających, zazwyczaj w postaci imprezy turystycznej.
Obowiązująca w Polsce ustawa o usługach turystycznych wyróżnia trzy rodzaje działalności w tym zakresie:
organizator turystyki
pośrednik
agenci turystyczni.
Organizator turystyki- przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną, którego działalność polega na organizowaniu czyli przygotowywaniu, oferowaniu i realizacji imprez. Działalność organizatora wymaga zezwolenia.
Pośrednik turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu, na zlecenie klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych.
Agent turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenia w kraju lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju.
Przewozy turystyczne jako ekonomiki funkcjonalne turystyki.
Bez usług transportowych nie jest możliwy rozwój turystyki. Wybierając środek transportu, turysta zwraca uwagę na wiele czynników. Jednym z nich jest bezpieczeństwo podróży. Krajoznawcze cele podróży turystycznych, zamiłowanie do przygód, nasilanie się podróży w interesach uczyniły cechą dominującą szybkość. Praktyka wykazuje, że coraz większa szybkość podróżowania, przede wszystkim transportem lotniczym, pozwala na zwiedzanie krajów, które dotychczas nie mogły być obiektem turystyki masowej. Kolejną bardzo istotną cechą przewozów turystycznych jest komfort np. podróż pociągiem superekspresowym, luksusowym autokarem czy podróż coraz większymi i szybszymi samolotami. Ważnym aspektem są także koszty, ponieważ każda poprawa jakości usług transportu musi być związana z dodatkowymi wydatkami turystycznymi. Czynniki techniczno-ekonomiczne i organizacyjne kształtują zdolność przewozową poszczególnych rodzajów transportu: kolei jako środka przewozów masowych, samochodu jako środka transportu indywidualnego, autokaru i samolotu jako środków przewozów grupowych. Dostępność transportowa walorów turystycznych ożywia ruch turystyczny, który z kolei oddziałuje na rozwój transportu w pożądanych kierunkach.
Ostatnią ekonomiką funkcjonalną turystyki jest ekonomika obsługi ruchu turystycznego.
Obsługa ruchu turystycznego jest to pojęcie umowne. W dosłownym rozumieniu jest związane z pojęciem ruchu turystycznego jako forma przeniesienia się ludzi z jednego miejsca (stałego zamieszkania) w inne miejsce. Jest to zjawisko społeczno - ekonomiczne, polega na fizycznym, czasowym i przestrzennym przeniesieniu się ludzi z miejsca na miejsce.
Powyższa definicja jest jedną z wielu. Ta jednak jest zalecana przez WTO.
Podmiotem ruchu turystycznego jest człowiek wykazujących różne zainteresowania i upodobania, która ma różne możliwości żeby się poruszać. Zróżnicowane zasoby , każdy dostosowuje swoją potrzebę do poziomu na który go stać. W turystyce nie możemy dokonać ujednolicenia (dla każdego coś innego).
Obecnie w świecie obowiązuje podział ONZ WTO ruchu turystycznego:
dla celów wizyty,
na czas trwania pobytu lub podróży,
na miejsca zamieszkania turysty (region, kraj) i miejsca jego przeznaczenia,
użytych środków transportu,
oraz rodzajów obiektów noclegowych.
Czynniki mające wpływ na rozwój turystyki:
Walory turystyczne
Rozwój środków transportu oraz infrastruktury turystycznej
Coraz więcej czasu wolnego
Powstanie zorganizowanych, profesjonalnych form obsługi ruchu turystycznego
Polityka państw
Korzyści ekonomiczne generowane przez turystykę
Postępujący wzrost liczby ludności miejskiej
Ułatwienie w dostępie do informacji
Współczesna turystyka jest elementem życia każdego człowieka, który poprzez turystykę poznaje świat, przyrodę, ludzi i kulturę, który poprzez turystykę odpoczywa, relaksuje się i poprawia swój stan zdrowia.
BIBLIOGRAFIA:
Panasiuk A., Ekonomika turystyki. Wydawnictwo Naukowe PWN
Łazarek R., Ekonomika turystyki, WSE, Warszawa 2001.
Gaworecki W.W. Turystyka, PWE, Warszawa 2000.